វិបត្តិដីធ្លី នយោបាយ ការងារ ទីផ្សារកសិកម្ម និងសិទ្ធិចូលរួមកិច្ចការសង្គម ត្រូវបានពលរដ្ឋមកពីសហគមន៍ចម្រុះវិស័យ ទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលដោះស្រាយ ដើម្បីឱ្យជីវភាពរស់នៅរបស់ពួកគេ ទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ ដែលត្រូវបានការពារដោយច្បាប់។
ការទាមទារនេះ ធ្វើឡើងនៅក្នុងវេទិកាសម្តែងមតិមួយ នៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ នាថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ ដោយមានការចូលរួមពីពលរដ្ឋប្រមាណ ១ ០០០នាក់ ដែលជាសមាជិករបស់សន្និបាតមហាជន មកពីសហគមន៍សិល្បៈ សហគមន៍ដីធ្លី កម្មករក្នុងវិស័យកាត់ដេរ ជនជាតិដើមភាគតិច និងអ្នកផលិតស្បៀងអាហារខ្នាតតូចជាដើម មកពី២០រាជធានី-ខេត្ត។
ក្នុងវេទិកានោះ ពួកគេទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាល ដកហូតដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចទាំងឡាយណា ដែលប្រព្រឹត្តខុសគោលការណ៍ មកគ្រប់គ្រងជាសម្បត្តិរដ្ឋ និងបែងចែកដីទាំងនោះ ជូនដល់ប្រជាជនក្រីក្រពិតប្រាកដ ព្រមទាំងស្នើឱ្យពន្លឿនការដោះស្រាយវិវាទដីធ្លីនៅខេត្តកោះកុង សៀមរាប ព្រះសីហនុ កំពង់ឆ្នាំង និងឧត្តរមានជ័យ ដើម្បីឱ្យប្រជាជនអាចប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិតលើដីទាំងនោះ។
ក្រៅពីនេះ ពួកគេស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាល គ្រប់គ្រង និងចាត់វិធានការចំពោះឈ្មួញកណ្តាល ចំពោះការកេងប្រវ័ញ្ចកសិករ និងអ្នកផលិតស្បៀងអាហារខ្នាតតូច ដែលទម្លាក់តម្លៃកសិផលរបស់កសិករ និងអ្នកផលិតស្បៀងអាហារខ្នាតតូច និងឈប់ប្រើប្រព័ន្ធតុលាការដើម្បីគំរាមកំហែងអ្នកតវ៉ាដីធ្លី ត្រូវឈប់លាបពណ៌អ្នកមានបញ្ហាដីធ្លីថា ជាបក្សប្រឆាំង រួមទាំងត្រូវបើកសិទ្ធិឱ្យសហគមន៍អាចចូលរួមល្បាតព្រៃឡើងវិញ ដើម្បីការពារធនធានធម្មជាតិ។
ចំណែកកម្មករក្នុងវិស័យកាត់ដេរវិញ ពួកគេអះអាងថា បច្ចុប្បន្ន ថៅកែរោងចក្រខ្លះ បានបំបែកសាខាតូចៗ ដើម្បីគេចចេញពីការទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់ការងារ ក្នុងការផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ជូនពួកគេ ដែលការនេះ ពួកគេជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលធានាអត្ថប្រយោជន៍ ដូចមានចែងក្នុងច្បាប់ដែលការពារដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
ពួកគេថា៖ «ពួកគេយើងទាំងអស់គ្នា ត្រូវការប្រជាធិបតេយ្យ និងសន្តិភាពពិតប្រាកដ។ ទាមទារឱ្យមានការបោះឆ្នោតដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ ពិតប្រាកដ។ សព្វថ្ងៃឱ្យកូនឱ្យចៅទៅសង្ឃឹមអ្នកណា បើមិនសង្ឃឹមម៉ែឪ[រដ្ឋាភិបាល]មែនអត់បងប្អូន? ឈឺចាប់អត់បងប្អូន? ចំណែកខ្ញុំ តុលាការចាប់ទាំងម៉ែទាំងកូន ក៏ខ្ញុំមិនចុះចាញ់ដែរ»។
បន្ថែមពីនេះ សន្និបាតមហាជន បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម ដោយទាមទារទៅរដ្ឋាភិបាលជាង ៥០ចំនុច ក្នុងនោះមានទាំងទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាល ត្រូវរៀបចំគោលនយោបាយជាតិ គាំទ្រកសិករ ដោយបង្កើនកញ្ចប់ថវិការដ្ឋ ដើម្បីលើកកម្ពស់កសិកម្ម លុបចោលគម្រោងវិនិយោគដែលអាចប៉ះពាល់ដល់ការទន្រ្ទានដីធ្លី ឬបំផ្លិចបំផ្លាញព្រៃឈើ និងធនធានធម្មជាតិ។
ជាងនេះទៅទៀត សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម បានទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលពន្លឿនការចុះបញ្ជីដីសមូហភាពសម្រាប់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច បញ្ឈប់ការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការមកដាក់សម្ពាធ និងប្តឹងប្រជាពលរដ្ឋរងគ្រោះ ផ្តល់សេរីភាពក្នុងប្រើប្រាស់សិល្បៈនិងតន្រ្តី ក្នុងការចូលរួមអភិវឌ្ឍន៍ និងយុត្តិធម៌សង្គម ព្រមទាំងជំរុញឱ្យមានការដាក់បញ្ចូលសំឡេងកសិករ អ្នកផលិតស្បៀងអាហារខ្នាតតូច កម្មករ និងប្រជាពលរដ្ឋមូលដ្ឋានទៅគ្រប់ដំណើរការ នៃការធ្វើគោលនយោបាយអភិវឌ្ឍន៍ ដើម្បីធានាថា សំឡេង សិទ្ធិ និងអត្ថប្រយោជន៍របស់ប្រជាជនជាដើម។
VOD មិនអាចទាក់ទងប្រធានក្រុមអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ីផាន បានទេនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ។
ប៉ុន្តែនៅក្នុងពិធីនោះ គេសង្គេតឃើញមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលមកពីអន្តរក្រសួង ដូចជា ក្រសួងមហាផ្ទៃ និងក្រសួងការងារផងដែរ បានបង្ហាញវត្តមាននៅទីនោះ ដែលអ្នកសម្របសម្រួលអះអាងថា ពួកគេចាំទទួលយកញត្តិដែលជាកង្វល់របស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដាក់ជូនក្រសួងពាក់ព័ន្ធដើម្បីពិចារណា និងឆ្លើយតប។
ប្រធានសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក នី សុខា មានប្រសាសន៍ថា បញ្ហាដែលពលរដ្ឋមកពីចម្រុះវិស័យលើកឡើងនៅថ្ងៃនេះ ជាជំងឺរាំរ៉ៃយូរណាស់មកហើយ តែអ្វីដែលថ្មី គឺសំឡេងទាមទារនេះ ធ្វើឡើងចំពេលកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន ដែលមានកម្ពុជាធ្វើជាប្រធានប្តូរវេន នឹងចូលមកដល់នៅសប្តាហ៍ក្រោយនេះ។
ប៉ុន្តែលោកថា ដំណោះស្រាយជាការងាយទេ បើរដ្ឋាភិបាលមានឆន្ទៈវះកាត់មន្ត្រីខិលខូច ចាប់ពីថ្នាក់ជាតិ រហូតថ្នាក់ក្រោមជាតិ កុំឱ្យទទួលប្រយោជន៍ពីវិបត្តិទាំងនោះ។
លោកថា៖ «ដីធ្លីនៅស្រុកខ្មែរមិនទាន់អស់ទេយើងឃើញហើយ មួយរយៈនេះ រដ្ឋាភិបាលបែងចែកដីមួយចំនួនទៅឱ្យឧកញ៉ា មេប៉ូលិស មេទាហានច្រើនណាស់ ចុះហេតុអីបានជាយើងមិនអាចចែកឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ គ្រាន់តែបញ្ចប់បញ្ហាហ្នឹងបាន។ អានេះ វាជារឿងមួយដែលយើងក្រឡេកមើលទៅ វាទាក់ទងផលប្រយោជន៍ហ្នឹងធំណាស់នៃភាពស្មុគស្មាញនៃការដោះស្រាយហ្នឹង»។
យ៉ាងណា លោកបារម្ភថា បើវប្បធម៌លាបពណ៌ពលរដ្ឋ ដើម្បីគេចចេញពីការទទួលខុសត្រូវ នោះរលកងើបឡើងប្រឆាំងនឹងអយុត្តិធម៌សង្គម នឹងអាចងើបឡើងនៅថ្ងៃណាមួយ បើរដ្ឋាភិបាលមិនពង្រឹងនីតិរដ្ឋ ឬវះកាត់មន្ត្រីខិលខូចដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងផលប្រយោជន៍។
គម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោក កាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២២នេះ បានចេញរបាយការណ៍ថ្មីមួយដោយវាយតម្លៃពីកម្ពុជា ថាមាននីតិរដ្ឋទាបជិតបាតតារាង ដោយឈរនៅលំដាប់លេខរៀងទី១៣៩ ក្នុងចំណោមប្រទេស១៤០ នៅលើពិភពលោក។
មូលហេតុចម្បងនៃការវាយតម្លៃនោះ បានសម្អាងថា ការទាញទម្លាក់កម្ពុជាក្នុងលំដាប់អាក្រក់នៃការគោរពនីតិរដ្ឋនេះ ដោយសាររដ្ឋសភា និងតុលាការ ដែលជាសរសរស្តម្ភរបស់ជាតិ រងឥទ្ធិពលពីស្ថាប័នអនុវត្តច្បាប់ រដ្ឋាភិបាល និងបាត់បង់តុល្យភាពអំណាចក្នុងការតាមដានការអនុវត្តច្បាប់ ដែលជំរុញឱ្យមានអំពើពុករលួយជាដើម៕
