ប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណ ៣០នាក់ តំណាងឱ្យ២៥០គ្រួសារ រស់នៅជាប់បឹងតាមោក ស្ថិតក្នុងសង្កាត់សំរោង ខណ្ឌព្រែកព្នៅ រាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃអង្គារនេះ បានបោះតង់លើដីកំពុងមានជម្លោះ និងដាក់វេនគ្នាយាមមិនឱ្យអាជ្ញាធរចាក់ដីលុបបឹងតាមោក ប៉ះពាល់ដល់កន្លែងអាស្រ័យផលរបស់ពួកគេ ខណៈជម្លោះដីធ្លីនេះមិនទាន់បានដោះស្រាយចប់។
ចាប់តាំងពីដើមឆ្នាំ២០២០មក អាជ្ញាធរខណ្ឌព្រែកព្នៅ បានចោទពលរដ្ឋ ២៥០គ្រួសារ នៅជាប់បឹងតាមោកក្នុងភូមិសំរោងត្បូង សង្កាត់សំរោង ថារស់នៅលើចំណីផ្លូវលេខ១៥១ ដោយខុសច្បាប់ និងបានឱ្យពលរដ្ឋទាំងនោះដោះដូរទៅទីតាំងថ្មី ហើយអាជ្ញាធរបានចាក់លុបកន្លែងចិញ្ចឹមត្រី ឬកន្លែងអាស្រ័យផលផ្សេងទៀត ប៉ុន្តែត្រូវបានប្រជាពលរដ្ឋតវ៉ាប្រឆាំងទាមទារអភិវឌ្ឍន៍នៅនឹងកន្លែង ដោយថា ពួកគេបានកាន់កាប់ និងអាស្រ័យតាំងពីឆ្នាំ១៩៩០មកម្លេះ។
ពលរដ្ឋរស់នៅភូមិសំរោងត្បូងកញ្ញា ស៊ា ដាវី ប្រាប់វីអូឌីថា អាជ្ញាធរខណ្ឌព្រែកព្នៅ បានធ្វើសកម្មភាពចាក់ដីលប់បឹងតាមោករាល់ថ្ងៃដោយធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់កន្លែងចិញ្ចឹមត្រីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងរំលោភចូលជិតដល់ផ្ទះអ្នកភូមិផងដែរ ខណៈការដោះស្រាយពីអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធមិនទាន់បានលទ្ធផលណាមួយនៅឡើយ។
ពលរដ្ឋរូបនេះបន្តថា ការដែលអ្នកភូមិនាំគ្នាមកបោះតង់ដាក់វេនគ្នាដេកយាម គឺដើម្បីរារាំងកុំឱ្យអាជ្ញាធរបន្តចាក់ដីលុបបឹងប៉ះពាល់កន្លែងអាស្រ័យផល និងផ្ទះសម្បែងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដោយរងចាំការដោះស្រាយជាមុនសិន។
កញ្ញាបន្ថែមថា៖ «ម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនទាំងឡាយដែលមកចាក់ដីលុបបឹងអត់ដែលបានរស់នៅក្នុងភូមិយើង១ថ្ងៃ ឬក៏មួយម៉ោងផងទទួលបានកម្មសិទ្ធិលើដីនេះរាប់រយហិកតា ជាពិសេសអ្នកធំអ្នកមានអំណាច។ ចំណែកពួកយើងរស់នៅតាំងពីឆ្នាំ១៩៩០មក គឺពួកយើងអត់ចង់ដោះដូរទៅកន្លែងផ្សេងទេ ព្រោះយើងប្រឈមការរុះផ្ទះ គ្មានលុយជួសជុលលំនៅឋាន។ សួរថា ហេតុអីឱ្យពួកយើងចេញ បើដីបឹងទំហំជាង ៣ពាន់ហិកតា ប៉ុន្តែយើងសុំតែ៥ហិកតា ហេតុអីបានជាមិនឱ្យពួកយើងរស់នៅផង»។
តំណាងពលរដ្ឋ អ្នកស្រី ប្រាក់ សុភា និយាយថា ការដោះស្រាយរបស់អាជ្ញាធរកន្លងមក គឺមានតែការបង្ខំឱ្យពលរដ្ឋដោះដូរទៅទីតាំងថ្មី ប៉ុន្តែអ្នកភូមិមិនព្រមទទួលយកការដោះស្រាយនេះ។
តំណាងពលរដ្ឋរូបនេះ បន្តថា អ្នកភូមិរក្សាជំហរសុំអភិវឌ្ឍន៍នៅនឹងកន្លែង និងស្នើសុំបណ្ណកម្មសិទ្ធិ ដូចអ្នកមានលុយមានអំណាច និងពលរដ្ឋផ្សេងទៀតដែលដីក្នុងតំបន់នោះដែរ។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «ខាងសាលាក្រុងប្រហែលគាត់មិនបានមើលខ្លឹមសារញត្តិរបស់ប្រជាសហគមន៍ទេ បានជាគាត់ព្យាយាមឱ្យប្រជាពលរដ្ឋដោះដូរទៅកន្លែងថ្មី។ អីចឹងសួរថា ដីបឹងតាមោកមួយទាំងមូលហ្នឹង រស់នៅបានតែមន្ត្រីនៅក្រសួងស្ថាប័ន រដ្ឋ និងក្រុមហ៊ុនឯកជនទេ ហើយប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រមិនអាចរស់នៅបានមែន។ ការអភិវឌ្ឍមានការរើសអើងប្រជាពលរដ្ឋ អភិវឌ្ឍន៍ដោយការបណ្តេញពលរដ្ឋចេញ អភិវឌ្ឍន៍លើទឹកភ្នែកប្រជាពលរដ្ឋ សួរថា ការអភិវឌ្ឍមានន័យអត់»។
អភិបាលខណ្ឌព្រែកព្នៅលោក ធឹម សំអាន មានប្រសាសន៍ថា អាជ្ញាធរមិនទុកពលរដ្ឋទាំងនោះចោលឡើយ គឺអាជ្ញាធរសម្របសម្រួលដោះស្រាយបន្តទៀតនៅក្រោយចប់ប្រជុំអាស៊ាន ប៉ុន្តែលោកមិនបញ្ជាក់ថាដោះស្រាយរបៀបណានោះទេ។
លោកបន្ថែមថា៖ «សួរទៅពួកគាត់ទៅ ពួកគាត់ដឹងហើយថា ពួកខ្ញុំដោះស្រាយយ៉ាងម៉េចឱ្យពួកគាត់។ ត្រូនបង្ហោះហើយៗកុំឱ្យតែបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋបន្លប់គេ រងចាំខ្ញុំជាពីជំងឺកូវីដ និងគេបញ្ចប់ការប្រជុំអាស៊ាន ហើយយើងចេះតែបង្កឱ្យខូចសណ្តាប់ធ្នាប់ហ្នឹង គេមិនមែនមិនដោះស្រាយឱ្យយើងអីណា»។
អភិបាលរងរាជធានីភ្នំពេញ លោក កើត ឆែ ធ្លាប់ប្រាប់វីអូឌីថា អាជ្ញាធរមិនអាចឱ្យពលរដ្ឋអភិវឌ្ឍន៍នៅនឹងកន្លែងបានឡើយ ដោយសារពលរដ្ឋទាំងនោះរស់នៅលើចំណីផ្លូវលេខ១៥១ ដោយខុសច្បាប់ ដែលផ្លូវនេះ រដ្ឋាភិបាលគ្រោងពង្រីកឱ្យបាន៥០ម៉ែត្រ។
កាលពីថ្ងៃទី៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ តំណាងប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណ៣០នាក់ បាននាំគ្នាដាក់ញត្តិនៅស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំនៅកម្ពុជា ដើម្បីសុំឱ្យស្ថានទូតមួយនេះជំរុញទៅរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដោះស្រាយបញ្ចប់ជម្លោះដីធ្លីជូនពួកគេឱ្យមានតម្លាភាព និងយុត្តិធម៌។
ក្នុងញត្តិដដែលនេះ លើកឡើងថា ក្រោមជម្លោះដីធ្លីនៅបឹងតាមោកនេះ គឺអាជ្ញាធរបានធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើពលរដ្ឋ ដូចជា ការប្រើហិង្សា ប្តឹងតំណាងពលរដ្ឋ៧នាក់ ទៅតុលាការ និងគំរាមកំហែងឱ្យពលរដ្ឋដោះដូរទៅទីតាំងថ្មីទាំងបង្ខំជាដើម។
អ្នកសម្របសម្រួលគម្រោងធុរកិច្ច និងសិទ្ធិមនុស្ស នៃមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក វណ្ណ សូផាត មានប្រសាសន៍ថា ការដោះស្រាយផលប៉ះពាល់ដោយបង្ខិតបង្ខំ និងគំរាមកំហែងឱ្យពលរដ្ឋទទួលយកសំណងនោះ គឺជាទង្វើខុសច្បាប់ និងរំលោភសិទ្ធិមនុស្សដែលការពារដោយច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់អន្តរជាតិ។
ចំណែកប្រធានគម្រោងសិទ្ធិលំនៅឋាន និងស្រាវជ្រាវ នៃអង្គការសមាគមធាងត្នោត លោក ស៊ាង មួយឡៃ ធ្លាប់លើកឡើងថា ក្រោមគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍បឹងតាមោករបស់រដ្ឋាភិបាលបានបង្កឱ្យមានភាពអយុត្តិធម៌សង្គម។
លោក ស៊ាង មួយឡៃ បន្តថា ក្រុមហ៊ុនឯកជន ស្ថាប័នរដ្ឋ និងអ្នកមានលុយមានអំណាចមានសិទ្ធិទទួលបានដីបឹងមកធ្វើជាកម្មសិទ្ធិ ប៉ុន្តែសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រដែលរស់នៅ និងអាស្រ័យផលនៅជាប់បឹងនោះរាប់ឆ្នាំ បែរជាមិនទទួលបានកម្មសិទ្ធិលើដីរបស់ខ្លួន និងត្រូវរងនូវការបណ្តេញចេញពីលំនៅឋានទាំងបង្ខំថែមទៀត។
លោកបន្ថែមថា៖« យើងឃើញថា ប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រដែលរស់នៅតាំងពីយូរណាស់មកហើយ នៅតាមទីតាំងតំបន់ជាប់បឹងនោះ ត្រូវបានគេបណ្ដេញចេញ ឬគំរាមកំហែងឱ្យចេញពីទីតាំងហ្នឹង ហើយយកដីនៅទីតាំងហ្នឹងទៅឱ្យអ្នកមានលុយមានអំណាចវិញ ដែលបញ្ហានេះ វាបង្កឱ្យមានការឈឺចាប់ និងប៉ះពាល់ធ្ងន់ដល់សិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ»។
គួរបញ្ជាក់ថា បឹងតាមោក ឬបឹងកប់ស្រូវ មានផ្ទៃដីសរុប៣២៣៩ហិកតា ជាអាងស្ដុកទឹកកខ្វក់ និងរំដោះទឹកចេញពីរាជធានីភ្នំពេញ ហើយបឹងមួយនេះ ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលចេញអនុក្រឹត្យកាលពីដើមខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៦ ដោយកំណត់យកបឹងធម្មជាតិមួយនេះជាសម្បតិ្តសាធារណៈរបស់រដ្ឋ។
បើយោងតាមអនុក្រឹត្យរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលបានចេញជាបន្តបន្ទាប់ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៨ ដល់ចុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២១ ផ្ទៃបឹងតាមោក សរុបជាង២ ០០០ហិកតាហើយ ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលកាត់ឬដោះដូរទៅឱ្យស្ថាប័នរដ្ឋ ក្រុមហ៊ុនឯកជន និងបុគ្គលឯកជនមួយចំនួនដែលគេដឹងថាជាអ្នកមានលុយមានអំណាច សម្រាប់សាងសង់អគារ និងហេដ្ឋារចនាសម្ពន្ធផ្សេងៗ ព្រមទាំងធ្វើជាកម្មសិទ្ធិផ្ទាល់ខ្លួន ជាដើម៕
