ពលរដ្ឋ​និង​សហគមន៍​ព្រួយបារម្ភ​ការកើនឡើង​នៃ​បទល្មើស​នេសាទ​ក្នុង​សហគមន៍​កំពង់ព្រះ

សកម្មភាពមន្រ្ដីពាក់ព័ន្ធចុះបង្រ្កាបបទល្មើសនេសាទ នៅស្រុកសង្កែ ថ្ងៃទី១៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២២។ (លោក ឈឿន ថៃកឿ)

ប្រជាពលរដ្ឋ និងសហគមន៍ឃុំកំពង់ព្រះ ខេត្តបាត់ដំបង ព្រួយបារម្ភដោយអះអាងថានៅតែមា​​ន​​អ្ន​កលួចលាក់ដាក់ស្បៃមុង និងឧបករណ៍ខុសច្បាប់ជាច្រើនទៀត ដែលបណ្ដាលឱ្យបាត់បង់ពូជត្រី និងប្រភេទត្រីដ៏កម្រមួយចំនួនដោយការនេសាទខុសច្បាប់។

លោក ថន ងួន ដែលមានវ័យប្រមាណ៤៧ឆ្នាំ រស់នៅភូមិកំពង់ត្រាច ឃុំកំពង់ព្រះ ស្រុកសង្កែ ឱ្យដឹងថា លោកមានការព្រួយបារម្ភនៅពេលដែលបទល្មើសបន្ដកើតឡើងជាបន្ដបន្ទាប់មក​​នេះ។ ​​ជា​​មួយគ្នានេះ លោកក៏អំពាវនាវឱ្យអាជ្ញាធរ និងភាគីដែលពាក់ព័ន្ធ ត្រូវមាន​​វិធានការ​ដោយ​​ម៉​​ត់​​​ចត់ ដើម្បីប្រាកដថាបទល្មើសនេសាទនេះនឹងត្រូវកាត់បន្ថយ។

លោកបន្ដថា៖ «សូមឱ្យមន្រ្ដីពាក់ព័ន្ធបន្ដបង្រ្កាបបទល្មើសនេសាទ ធ្វើយ៉ាងណាឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពជាងនេះ ព្រោះបើយើងទប់ស្កាត់បាន នោះត្រីនឹងសម្បូរ»។

ចំណែកអនុប្រធានសហគមន៍ឃុំកំពង់ព្រះ ស្រុកសង្កែ លោក ឡុង បូរិន បានលើកឡើងថា ការនេ​​សាទខុ​​ស​​​ច្បាប់នេះកើតមានជាយូរមកហើយ ជាពិសេសកើតឡើងញឹកញាប់នៅក្នុងរដូវវស្សានេះ​​។​​​​​​​ ក្រៅ​​ពី​​​​នេះ​​​​​​ មាន​​ឧបករណ៍ជា​​ច្រើន​​ប្រ​​ភេទ ដូចជាឧបករណ៍បណរ៉ាវជាដើម ដែលឧបករណ៍នេសាទ​​ប្រ​​​​ភេទ​​នេះត្រូវបានគេប្រើ​​ប្រាស់ដើម្បី​​លួច​​ឆ​ក់​​​ត្រីនៅរដូវប្រាំង។

បើតាមលោក ឡុង បូរិន អ្នកដែលតែងតែប្រើប្រាស់ស្បៃមុង ដើម្បីឆក់យកត្រីនេះ គឺពលរដ្ឋក្នុងស្រុកខ្លះ ហើយក៏មានអ្នកចំណូលមក​​ពី​​ខាងក្រៅខ្លះដែរ ដែលធ្វើឱ្យបទល្មើសនេសាទនៅស្រុក​​ឯ​​ក​​ភ្នំនេះ មានការកើនឡើងជាលំដាប់។​ ជា​ង​​​នេះទៀត ពួកគេបានចូលមកនេសាទ​​ដល់ដែនជម្រក​​សហ​​គម​​ន៍ផ្ទាល់​តែម្តងក៏មានដែរ។

​លោកបន្តថា៖ «ប៉ះពាល់ច្រើនជាងគេនៅរដូវទឹកឡើង រដូវត្រីពងកូន វាអត់បានចេញមកពីទន្លេ យើ​​ង​ពឹងអាស្រ័យផលត្រីពីទន្លេសាប ដល់[ការនេសាទខុសច្បាប់ប្រើប្រាស់ឧបករណ៍]បណរ៉ាវចាប់អស់ទៅ យើងមានស្អី? ការបង្ក្រាបនៅមានកម្រិត ការបង្ក្រាបគាត់មើលទៅទិដ្ឋភាពជារួម ខែវស្សាទឹកពេញ ទៅបង្ក្រាប។ អ្នកដែលចុះបង្ក្រាប គឺមា​​ន​តិច! អ៊ីចឹងសមត្ថកិច្ចច្រើន ពេលខ្លះ គាត់ទៅឃើញអាអ្នកលក្ខណៈគ្រួសារបទល្មើសហ្នឹងវាអត់ [ជីវភាពខ្វះខាត] ហើ​​យ​​ចេះតែនាំគ្នាអាណិត ឱ្យនាំគ្នាឈប់[នេសាទខុសច្បាប់]ទៅ យើងអង្វរឱ្យឈប់ដាក់ទៀតទៅ។ ប៉ុន្ដែមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ គា​​ត់​​​មកដដែល» ។ 

ប្រភពដដែលបន្តថា ការលួចដាក់ស្បៃមុងនេះទៀតសោត គឺគេប្រើទៅតាមជ​ម្រៅទឹក។ ទីតាំ​​ង​​ខ្លះ​​អា​​​ច​​ប្រើប្រាស់​​ស្បៃមុងចន្លោះពី២០០ម៉ែត្រ ទៅ៣០០ម៉ែត្រ។ ប៉ុន្តែតំបន់ខ្លះទៀត គេលួច​​ប្រើ​​ស្បៃ​​មុ​​ង​​​​នេះចន្លោះពី១ ០០០ ទៅ២ ០០០ម៉ែត្រ ក៏មានដែរ។

សកម្មភាពមន្រ្ដីពាក់ព័ន្ធចុះបង្រ្កាបបទល្មើសនេសាទ នៅស្រុកសង្កែ ថ្ងៃទី១៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២២។
សកម្មភាពមន្រ្ដីពាក់ព័ន្ធចុះបង្រ្កាបបទល្មើសនេសាទ នៅស្រុកសង្កែ ថ្ងៃទី១៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២២។ (លោក ឈឿន ថៃកឿ)

ឆ្លើយតបការលើកឡើងនេះ មេឃុំកំពង់ព្រះ ស្រុកសង្កែ លោក ហ៊ីង ស៊ីថា ទទួលស្គាល់ថា សព្វ​​ថ្ងៃ​​នេះ ពិតជាមានបទល្មើសនេសាទខុសច្បាប់កើតឡើងមែន។ ប៉ុន្តែក្នុងនាមរដ្ឋបាលឃុំ បានសហការ​​ជា​​​និច្ច​​ជាមួយកងបញ្ជាការឯកភាពស្រុកនិងខណ្ឌ រដ្ឋបាលជលផល ចុះបង្រ្កាបទីតាំងនេសាទ​​ខុស​​ច្បាប់ ដោយរឹបអូស​​បា​​ន​​​ឧបករណ៍នេសាទទាំងនោះ និងបានបំផ្លាញ​​ចោលជាបន្តបន្ទាប់ដែរ។

លោកបន្តថា៖ «យើងនៅតែមានការបារម្ភ ដោយសារបទល្មើសនេសាទមិនកើនឡើងទេ ប៉ុន្ដែវាប្រ​​ហាក់ប្រហែលពីឆ្នាំទៅ! ឱ្យកើនឡើង មិនកើនទេ! អាបទល្មើសនេះ វាមិនអាចដាក់ដូរទីតាំងទេ! ស​​ម្រា​​ប់បទល្មើស នេសាទនៅទីតាំងណា រាល់តែឆ្នាំ នៅទីតាំងហ្នឹងឯង»

អាជ្ញាធរឃុំបញ្ជាក់ថា «សហគមន៍ឃុំកំពង់ព្រះ» នេះ មានភូមិសាស្រ្តជាប់បឹងទន្លេសាប ដូចជា ​​តំ​​ប​​ន់​​​​​​​លិច​​វាលត្រកួន តំបន់កំព្រា ភូមិអណ្តូងត្រាច ភូមិស្រះកែវ ភូមិកំពង់ព្រះ និងភូមិបញ្ញា។ គេសង្កេត​​ឃើ​ញថា ក្រោយមានបទល្មើសប្រភេទស្បៃមុងក្រឡាល្អិតមក ទិន្នផលនេសាទរបស់​ប្រជាពល​​រដ្ឋ​​ត្រូ​​វ​​ធ្លា​ក់​​ចុះ ហើយត្រីកាន់តែខ្សត់ខ្សោយទៅពីមួយរដូវទៅមួយរដូវ។ ការធ្លាក់ចុះនេះធ្វើឱ្យជី​​វ​​ភា​​ព​​របស់​​ពលរដ្ឋដែលពឹងផ្អែកលើរបរនេសាទ ត្រូវជួបបញ្ហា។

ច្បាប់ជលផលបញ្ញត្តិមាត្រា២០ និងមាត្រា២១ ចែងថា ហាមឃាត់ដាចខាតការនេសា​​ទ​​គ្រប់ប្រ​​ភេ​​ទនៅក្នុងដែននេសាទ ដោយប្រើឧបរណ៍ដូចជា ឧបករណ៍ឆក់ គ្រឿងបំផ្ទុះសារធាតុគ្រប់ប្រភេទ ឧបករណ៍បូម ឬបាចពង្រីកផ្នែកណាមួយនៃដែននេសាទ បង្កមហន្ដរាយដល់ធនធានជលផល។ ​​បញត្តិ​នៃច្បាប់ជលផលដដែលនេះ ក៏ត្រូវហាមឃាត់ដែរនូវការប្រើមង ឬអួនគ្រប់ប្រភេទដែលមានក្រ​​ឡា​​ធំជាង១៥សង់ទីម៉ែត្រ ក្នុងដែននេសាទទឹកសាប ជាពិសេស ការផលិត ការទិញ ការលក់ ការដឹ​​ក​​ជញ្ជូន ការរក្សាទុកឧបករណ៍ឆក់ ឧបករណ៍នេសាទ ស្បៃមុងគ្រប់ប្រភេទ អួនអូសគូ ឈិបយន្ដ​​ និង​​​​អួនអូសទឹកសាប ជាដើម។

សម្រាប់លោក កក អ៊ីឡែន នាយរងខណ្ឌរដ្ឋបាលជលផល ខេត្តបាត់ដំបង ឯកភាពថា បទ​​ល្មើ​​ស​​នេ​​សាទនៅតំបន់សហគមន៍កំពង់ព្រះនេះ ពិតជាកើតឡើង ហើយសកម្មភាពនេះ​​បាន​​បង្កើ​ត​​ជា​ភាពស្មុគស្មាញសម្រាប់មន្រ្តីជំនាញ និងអាជ្ញាធរ ក្នុងការទប់ស្កាត់ទៀតផង។ លោកទទួលស្គាល់ថា មន្រ្តីជំ​​នា​​ញ​​​​ពិតជាមានភាពចន្លោះប្រហោង ដោយសារបទល្មើសនេសាទនេះមានលក្ខណៈទ្រង់​​ទ្រាយ​​ធំ​​។​​ ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរ និងភាគីពាក់ព័ន្ធ ប្តេជ្ញាបន្តការពារ និងពង្រឹងច្បាប់ដែលមានស្រាប់ ដោយមិនលម្អៀង​​ថា​​បទ​​ល្មើសនោះខ្នាតតូចឬធំនោះទេ។

លោកបន្តថា៖ ​«រាល់ការបង្រ្កាប សព្វថ្ងៃនេះ គឺថាមានបញ្ហាប្រឈមខ្លះៗ ដែលទាក់នងនឹងការបង្ក្រា​​បហ្នឹ​ង គឺទី១ គឺពាន់ព័ន្ធនិងមន្រ្ដី មន្រ្ដីខណ្ឌរដ្ឋបាលជលផល មានតែ២៤នាក់ ហើយស្រី៥នាក់ អ៊ីចឹងហើ​​យវិ​សាលភាព ហើយយើងមិនមែនធ្វើតែកិច្ចការងារបង្ក្រាបមួយទេ គេហៅថាវិស័យ វិស័យហ្នឹង គឺបានន័យទាំងអស់ តាំងពីបង្កើត​ តាំងពីបង្កាត់ពូជ​ភ្ញាស់វារីវប្បកម្ម បង្កើនសហគមន៍នេសាទ ផែ​​នកា​រគ្រ​ប់គ្រងសហគមន៍នេសាទ បច្ចេកទេសក្នុងការកែឆ្នៃមានច្រើន ហើយនៅក្នុងហ្នឹងគឺមានទាំងបង្ក្រាបដែរ»។

ដោយឡែក ប្រធានផ្នែកកម្មវិធីស្រាវជ្រាវ និងតស៊ូមតិនៃបណ្តាញយុវជនកម្ពុជា (CYN) លោក ហេ​​ង គឹមហុង បានលើកឡើងថា បទល្មើសនេសាទនេះ វាមិនមែនជារឿងថ្មីទេស​​ម្រាប់ក​​ម្ពុជា​​។ ​​លោ​​ក​​បន្តថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាល ឬអាជ្ញាធរនៅថ្នាក់ក្រោមជាតិ ពិតជាមាន​​ចេតនា​ទប់​​ស្កាត់​​បទ​​ល្មើ​​សនេសាទនេះឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពមែន គួរប្រើប្រាស់ច្បាប់ជលផលដែលមានស្រាប់ ដែលបានដាក់​​ឱ្យ​​ប្រើប្រាស់រួចហើយ ហើយអនុវត្តវាឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព។

ជាងនេះទៀត អ្នកដែលប្រព្រឹត្តបទល្មើស ត្រូវពិន័យក្នុងកម្រិតមួយដែលធ្ងន់ និងដាក់ទោសទណ្ឌ​​ដោ​​​​យ​​មិនលើកលែង ឬអនុវត្តច្បាប់ដោយមិនមានភាពលម្អៀង បញ្ហានេះ ប្រាកដណាស់​​នឹងត្រូវ​​កា​​ត់​​​​បន្ថយដោយស្វ័យប្រវត្តិ។ 

លោកបន្តថា៖ «ទន្ទឹមជាមួយគ្នាហ្នឹងដែរ រដ្ឋាភិបាលត្រូវធ្វើការត្រួតពិនិត្យឡើងវិញ និងធ្វើអធិការកិច្ចទៅលើមន្ដ្រីថ្នាក់ក្រោមជាតិ ជាពិសេសមន្រ្ដីនៅនឹងកន្លែង ដែលប្រចាំប្រការនៅទីតាំនីមួយៗ ថាតើពួកគេបានធ្វើការងារហ្នឹងបានល្អទេ បំពេញការងារហ្នឹងបានពេញដៃពេញជើងទេ ឬក៏មិនពេញដៃពេញជើង ឬក៏ខ្វះលទ្ធភាពក្នុងការទប់ស្កាត់បទល្មើស ឬក៏មិនយកចិត្តទុកដាក់ក្នុងការទប់ស្កាត់បទល្មើស បានន័យថា បើខ្វះលទ្ធភាព ត្រូវតែផ្ដល់សម្ភារបច្ចេកទេស ការឧបត្ថម្ភថែមទៀត។ តែបើមិនយកចិត្តទុកដាក់ ត្រូវតែមានការទទួលខុសត្រូវចំពោះច្បាប់ដោយខានពុំបាន»

រដ្ឋបាលជលផលខេត្តបាត់ដំបង បានចេញរបាយការណ៍កាលពីខែតុលា ឆ្នាំ២០២២ រកឃើញថា ការបង្រ្កាបបទល្មើសនេសាទជាក់ស្ដែងបាន ចំនួន២៣៩ករណី បំផ្លាញវត្ថុតាងចោលមានចំនួន២​០៤ករណី ពិន័យអន្ដរការណ៍បានចំនួន២៩ករណី និងបញ្ជូនជនល្មើសទៅតុលាការបានចំនួន០៦ក​​​រណី​។

បើទោះបែបនេះក៏ដោយចុះ ប្រជាពលរដ្ឋ និងសហគមន៍កំពង់ព្រះ ចាត់ទុករបាយកា​​រណ៍​​​ដែ​​​ល​​ចេ​​ញ​ដោយ​​​មន្រ្តីជំនាញជលផលនេះថា វាគ្រាន់តែជាផ្នែកមួយដែលបង្ហាញពី​​បរិមា​​ណក្នុ​​ងការ​​បង្រ្កា​​ប​​​ទេ ​​ជា​ក់​​ស្តែងបទល្មើសនេសាទនៅតែបន្តកើត​​ឡើងមិនឈប់ឈរដដែល៕

រាយការណ៍៖ លោក ឈឿន ថៃកឿ

រក្សាសិទ្វិគ្រប់យ៉ាងដោយ ស៊ីស៊ីអាយអឹម

សូមបញ្ជាក់ថា គ្មានផ្នែកណាមួយនៃអត្ថបទ រូបភាព សំឡេង និងវីដេអូទាំងនេះ អាចត្រូវបានផលិតឡើងវិញក្នុងការបោះពុម្ពផ្សាយ ផ្សព្វផ្សាយ ការសរសេរឡើងវិញ ឬ ការចែកចាយឡើងវិញ ដោយគ្មានការអនុញ្ញាតជាលាយលក្ខណ៍អក្សរឡើយ។
ស៊ីស៊ីអាយអឹម មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះការលួចចម្លងនិងចុះផ្សាយបន្តណាមួយ ដែលខុស នាំឲ្យយល់ខុស បន្លំ ក្លែងបន្លំ តាមគ្រប់ទម្រង់និងគ្រប់មធ្យោបាយ។ ជនប្រព្រឹត្តិ និងអ្នកផ្សំគំនិត ត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់កម្ពុជា និងច្បាប់នានាដែលពាក់ព័ន្ធ។

អត្ថបទទាក់ទង

សូមផ្ដល់មតិយោបល់លើអត្ថបទនេះ