ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ បានថ្លែងការពារ ដោយអះអាងថានឹងស្វែងរកយុត្តិធម៌ដល់មន្ត្រីរបស់ខ្លួនដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅសហរដ្ឋអាមេរិក ក្រោមបទឧក្រិដ្ឋកម្មរបស់ប្រទេសលោកសេរីមួយនេះ ជុំវិញការរត់ពន្ធសត្វស្វាក្ដាមចេញពីកម្ពុជា។
ការថ្លែងការពារនេះធ្វើឡើងក្រោយពីប្រធាននាយកដ្ឋានសត្វព្រៃ និងជីវចម្រុះ នៃរដ្ឋបាលព្រៃឈើ លោក គ្រី ម៉ះផល ត្រូវបានចាប់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២នេះ នៅអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិ ចន អេហ្វ កេណ្ណេឌី (John F. Kennedy) ក្នុងរដ្ឋញូវយ៉ក សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលអាចឈានដល់ការចោទប្រកាន់ ពាក់ព័ន្ធការរត់ពន្ធសត្វស្វាព្រៃខុសច្បាប់ ខណៈអគ្គនាយករដ្ឋបាលព្រៃឈើ នៃក្រសួងកសិកម្ម លោក កែវ អូម៉ាលីស ក៏ត្រូវបានរកឃើញថាមានជាប់ពាក់ព័ន្ធករណីនេះដែរ។
មន្ត្រីកម្ពុជាមួយរូបត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅអាមេរិក ពាក់ព័ន្ធនឹងបទលួចរត់ពន្ធសត្វស្វាខុសច្បាប់
មន្ត្រីក្រសួងកសិកម្មម្នាក់ត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅទីក្រុងញូវយ៉ក សហរដ្ឋអាមេរិក ក្រោមបទឧក្រិដ្ឋកម្មរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ជុំវិញការរត់ពន្ធសត្វស្វាក្ដាម (long-tailed macaques) ចេញពីកម្ពុជា ខណៈអគ្គនាយករដ្ឋបាលព្រៃឈើនៃក្រសួងកសិកម្មម្នាក់ ក៏ត្រូវបានរកឃើញថាមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងករណីនេះផងដែរ។
ក្រសួងកសិកម្ម នៅថ្ងៃទី១៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ ម្សិលមិញនេះ បានចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានមួយ ដោយបង្ហាញការភ្ញាក់ផ្អើល និងខកចិត្តជាខ្លាំងចំពោះការចាប់ខ្លួនលោក គ្រី ម៉ះផល ខណៈលោកធ្វើដំណើរទៅចូលរួមកិច្ចប្រជុំអនុសញ្ញាការពារសត្វ និងរុក្ខជាតិជិតផុតពូជ សាយតេស (CITES) នៅប្រទេសប៉ាណាម៉ា។
ក្រសួងបានលើកឡើងថា នៅកម្ពុជា សត្វស្វាក្ដាម ជាប្រភេទសត្វសម្បូរ និងមានវត្តមាននៅទូទាំងប្រទេស ទាំងក្នុងព្រៃធម្មជាតិ រួមទាំងនៅតំបន់ជាយក្រុង និងទីក្រុង ជាពិសេសនៅរមណីយដ្ឋានវត្តភ្នំ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។
ក្រសួងអះអាងថា សត្វស្វាក្តាម ត្រូវបានចិញ្ចឹមនៅកម្ពុជាតាំងពីឆ្នាំ២០០៥ ហើយបាននាំចេញសម្រាប់គោលដៅវេជ្ជសាស្ត្រ ជាពិសេសសម្រាប់ការធ្វើពិសោធ ដើម្បីផលិតឱសថ វ៉ាក់សាំង ឬគ្រឿងសម្អាង ហើយថាសត្វស្វាក្តាមទាំងនេះមិនមែនត្រូវបានចាប់ហើយបញ្ជូនចេញទៅក្រៅទេសនោះទេ។
ក្រសួងបញ្ជាក់ទៀតថា កសិដ្ឋានដែលចិញ្ចឹមសត្វស្វាក្តាមទាំងនេះ ទម្រាំទទួលបានការទទួលស្គាល់តាមផ្លូវច្បាប់ គឺសុទ្ធតែតម្រូវឱ្យគោរពតាមបទដ្ឋានអនាម័យ និងវិធីសាស្ត្រចិញ្ចឹមត្រឹមត្រូវ ដើម្បីរក្សាឱ្យបាននូវហេ្សនេទិករបស់វា ដោយមិនឱ្យផុតពូជនោះឡើយ។
ក្រសួងកសិកម្មបន្តថា សមត្ថកិច្ចគ្រប់គ្រងសាយតេសកម្ពុជា បានអនុញ្ញាតឱ្យនាំចេញសត្វស្វាក្តាម ដោយផ្អែកលើច្បាប់ និងបទប្បញ្ញត្តិជាតិនិងអន្តរជាតិ ហើយថាការនាំចូលទៅសហរដ្ឋអាមេរិក គឺក្រុមហ៊ុនដែលប្រកបអាជីវកម្មនាំចេញសត្វស្វាក្តាមនេះ ត្រូវអនុវត្តទៅតាមនីតិវិធីរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។
ក្រសួងបានគូសបញ្ជាក់ថា៖ «រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ និងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នឹងខិតខំប្រឹងប្រែងឱ្យអស់ពីលទ្ធភាព ដើម្បីស្វែងរកយុត្តិធម៌ជូនមន្ត្រីរបស់ខ្លួន ជាពិសេសអ្នកដែលបំពេញកាតព្វកិច្ចផ្លូវការតំណាងប្រទេស ស្របតាមអនុសញ្ញាអន្តរជាតិ»។
យោងតាមសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ដែលចេញដោយការិយាល័យមេធាវីសហរដ្ឋអាមេរិក ប្រចាំតំបន់ភាគខាងត្បូងនៃរដ្ឋផ្លរីដា កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ បានឱ្យដឹងថា ក្នុងសំណុំរឿងទាក់ទងនឹងការរត់ពន្ធសត្វស្វាព្រៃខុសច្បាប់នេះ មានជនសង្ស័យ៨នាក់ ក្នុងនោះ មន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម២នាក់ និងបុគ្គលិក៦នាក់របស់ក្រុមហ៊ុន Vanny Bio Research។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍ដដែលបន្តថា ជនសង្ស័យទាំង៨នាក់ត្រូវបានចោទប្រកាន់ថាបានចាប់ប្រមូលសត្វស្វាក្ដាមនៅក្នុងឧទ្យានជាតិ និងតំបន់ការពារ ដើម្បីនាំចេញទៅសហរដ្ឋអាមេរិក ដោយក្នុងនោះមានសត្វស្វាចំនួន៣ ០០០ក្បាលត្រូវបានអនុញ្ញាត ហើយមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្មក៏ទទួលការទូទាត់ជាសាច់ប្រាក់ត្រលប់មកវិញផងដែរ។
យ៉ាងណា បុរសជនជាតិបរទេសម្នាក់ដែលលើកទូរសព្ទក្រុមហ៊ុន Vanny Bio Research និងបានហុចទូរសព្ទបន្តទៅកាន់បុរសជនជាតិខ្មែរម្នាក់ទៀត បានប្រាប់វីអូឌីយ៉ាងខ្លីកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ថា អាជីវកម្មរបស់ពួកគេ គឺធ្វើឡើងដោយស្របច្បាប់ត្រឹមត្រូវ។
យោងតាមអង្គការ Action for Primates ដែលមានមូលដ្ឋាននៅចក្រភពអង់គ្លេស បានឱ្យដឹងដោយផ្អែកលើតួលេខរបស់ភ្នាក់ងារ U.S. Fish and Wildlife Service ថាសត្វស្វាក្ដាម ចំនួន១៧ ០០០ក្បាល ត្រូវបានកម្ពុជានាំចេញទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងឆ្នាំ២០២១ កន្លងទៅ។
អង្គការដដែលនេះបន្តថា កាលពីពេលកន្លងទៅ ក៏ធ្លាប់បានលើកឡើងពីការប្រកាសអាសន្ន អំពី «សត្វស្វាពីកម្ពុជា» ដែលត្រូវបាននាំចេញសម្រាប់ការស្រាវជ្រាវ និងការធ្វើតេស្តជាតិពុល ដោយថា ប្រភេទសត្វនេះត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ជាធនធានងាយរងគ្រោះ ខណៈចំនួនក៏មានការថយចុះផងដែរ៕
