រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ បានលើកឡើងថា ទំនាក់ទំនងយោធាកម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាមេរិក ស្ថិតនៅក្នុងដំណាក់កាលលំបាកមួយ ហើយប្រសិនបើគូភាគីយល់ឃើញថា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងកងទ័ពទាំងពីរមានសារសំខាន់ ត្រូវតែស្វែងរកមធ្យោបាយដ៏ល្អបំផុតសម្រាប់ការយោគយល់ និងគោរពផលប្រយោជន៍គ្នាទៅវិញទៅមក។
ការលើកឡើងនេះបានធ្វើឡើងនៅក្នុងជំនួបពិភាក្សាការងាររវាងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា លោក ទៀ បាញ់ ជាមួយរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិសហរដ្ឋអាមេរិក លោក ឡយ អូសស្ទីន នៅល្ងាចថ្ងៃទី២២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ នៅខេត្តសៀមរាប។
ទំព័រហ្វេសប៊ុកនាយកដ្ឋានព័ត៌មានក្រសួងការពារជាតិ បានដកស្រង់ប្រសាសន៍លោក ទៀ បាញ់ ដែលបានថ្លែងក្នុងជំនួបនោះមកផ្សព្វផ្សាយនៅថ្ងៃអង្គារម្សិលមិញថា ទំនាក់ទំនងយោធាកម្ពុជា និងយោធាសហរដ្ឋអាមេរិក បានស្ថិតនៅក្នុងដំណាក់កាលលំបាកមួយ ដែលទាមទារឱ្យមានការយោគយល់ និងបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការបន្ថែមទៀត។
លោកបន្តថា៖ «ប្រសិនបើយើងយល់ឃើញថា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងកងទ័ពទាំងពីរមានសារសំខាន់ យើងត្រូវតែស្វែងរកមធ្យោបាយដ៏ល្អបំផុត សម្រាប់ការយោគយល់គ្នា និងគោរពផលប្រយោជន៍គ្នាទៅវិញទៅមក»។
ប្រភពដដែលបន្តថា ក្នុងជំនួបនោះ រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាមេរិក លោក ឡយ អូសស្ទីន បានយល់ស្របចំពោះការលើកឡើងដែរថា ទំនាក់ទំនងក្រសួងការពារជាតិប្រទេសទាំងពីរកម្ពុជា-អាមេរិកបានចុះថយក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំនេះ ហើយការបារម្ភនេះមិនត្រឹមតែបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែមកពីការខ្វះខាតនូវតម្លាភាព។
ទាក់ទងទៅនឹងការចោទប្រកាន់រឿងការដាក់មូលដ្ឋានយោធារបស់ចិននៅមូលដ្ឋានទ័ពសមុទ្ររាមវិញ ត្រូវបានរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាមេរិក ចាត់ទុកថាជាការគំរាមកំហែងដល់ផលប្រយោជន៍ សន្តិសុខសហរដ្ឋអាមេរិក និងសន្តិសុខសម្ពន្ធមិត្តរបស់អាមេរិកនៅក្នុងតំបន់។ លោកបន្តថា សហរដ្ឋអាមេរិកចង់ស្ដារឡើងវិញនូវទំនាក់ទំនងការពារជាតិរវាងប្រទេសទាំងពីរឡើងវិញ ប៉ុន្តែតម្លាភាពគឺជាបញ្ហាដ៏សំខាន់បំផុត។
លោក ឡយ អូសស្ទីន ត្រូវបានស្រង់ប្រសាសន៍មកផ្សាយក្នុងហ្វេសប៊ុករបស់នាយកដ្ឋានព័ត៌មានក្រសួងការពារជាតិបន្តថា៖ «កម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាមេរិក មិនមានបញ្ហាអ្វីទេ ចំពោះការមិនយល់ និងមិនចុះសម្រុងគ្នា យើងនឹងពិភាក្សាគ្នារកដំណោះស្រាយ»។
វីអូឌី មិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយបន្ថែមជុំវិញជំនួបរវាងរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិកម្ពុជា និងអាមេរិក ពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា លោក ឈុំ សុជាតិ បានទេ នៅថ្ងៃពុធនេះ។
គេសង្កេតឃើញថា ទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជា និងអាមេរិក ហាក់ពុំសូវមានភាពល្អូកល្អឺននឹងគ្នា ដូចទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជាជាមួយប្រទេសមហាអំណាចចិន ដែលកម្ពុជាចាត់ទុកជាមិត្តដែកថែបនោះឡើយ។
ភាពរកាំរកូសនៃទំនាក់ទំនងកម្ពុជានិងអាមេរិក ភាគច្រើនកើតចេញពីការមិនពេញចិត្តរបស់កម្ពុជា ចំពោះការរិះគន់ទៅលើដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងសេរីភាព ក្នុងប្រទេសនេះ។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នា អាមេរិកក៏តែងចោទប្រកាន់ថា កម្ពុជាលម្អៀងទៅរកប្រទេសចិន ដែលជាគូប្រជែងភូមិសាស្រ្តនយោបាយរបស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់ ជាពិសេសគឺការចោទប្រកាន់ថា កម្ពុជាបានអនុញ្ញាតឱ្យចិនប្រើប្រាស់មូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម សម្រាប់បម្រើផលប្រយោជន៍ផ្តាច់មុខរបស់ចិន ដែលអាមេរិកចាត់ទុកថាអាចបង្កឱ្យមានអស្ថិរភាពនិងអសន្តិសុខនៅក្នុងតំបន់ ហើយដែលកម្ពុជាតែងបានច្រានចោលចំពោះការចោទប្រកាន់នេះ។
សាស្ត្រាចារ្យវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ លោក ឯម សុវណ្ណរ៉ា មានប្រសាសន៍ថា ថ្នាក់ដឹកនាំកងទ័ពកម្ពុជា និងអាមេរិក គួរតែយកបញ្ហានានាមកដាក់លើតុជជែកគ្នាផ្ទាល់ ពាក់ព័ន្ធកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងកងទ័ពនៃប្រទេសទាំងពីរ បើពុំដូច្នោះទេ អ្នកដែលខាតប្រយោជន៍គឺកម្ពុជា។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «បើសិនជាអត់មានការជជែកគ្នាទេ វានៅតែជាបន្ទុក នៅតែជាការចោទដាក់គ្នា អ៊ីចឹងបញ្ហាដែលរងគ្រោះ គឺកម្ពុជាជាប្រទេសរងគ្រោះ ព្រោះកម្ពុជាជាប្រទេសតូច ទទួលឥទ្ធិពលពីប្រទេសមហាអំណាចសហរដ្ឋអាមេរិកជាដើមនេះ»។
ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់សេតវិមាន ឬវិមានប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក )The White House) នៅថ្ងៃទី១២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ បានឱ្យដឹងថា ក្នុងជំនួបរវាងប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក បៃដិន ជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាននោះ មេដឹកនាំអាមេរិករូបនេះក៏បានលើកឡើងពីកង្វល់ទាក់ទងស្ថានការណ៍នៅមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹកសមុទ្ររាម ក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ ដែលអាមេរិកថាមានពាក់ព័ន្ធសកម្មភាពកងទ័ពសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនផងដែរ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍បន្តថា៖ «លោកប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិន បានលើកឡើងពីកង្វល់ទាក់ទងនឹងស្ថានការណ៍នៅមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាម និងបានគូសបញ្ជាក់ពីសារៈសំខាន់នៃតម្លាភាពយ៉ាងពេញលេញអំពីសកម្មភាពយោធានៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន )PRC) នៅមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាម»។
តែយ៉ាងណា មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងជាអ្នកនាំពាក្យផ្លូវការនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធឆ្នាំ២០២២ លោក គង់ ភោគ បានច្រានចោលភ្លាមៗចំពោះការលើកឡើងនេះ។
រដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា មាត្រា៥៣ ចែងថា កម្ពុជាប្រកាន់ខ្ជាប់ជានិច្ចនូវនយោបាយអព្យាក្រឹត្យ អចិន្ត្រៃយ៍ និងមិនចូលបក្សសម្ពន្ធ ហើយរួមរស់ដោយសន្តិសហវិជ្ជមានជាមួយប្រទេសជិតខាង និងប្រទេសដទៃទៀតទាំងអស់នៅលើសកលលោក។ មាត្រាដដែលនេះបន្តថា កម្ពុជាមិនអនុញ្ញាតឱ្យមានមូលដ្ឋានយោធាបរទេសនៅលើទឹកដីរបស់ខ្លួន ហើយក៏មិនអនុញ្ញាតឱ្យមានមូលដ្ឋានយោធារបស់ខ្លួននៅបរទេសដែរ លើកលែងតែក្នុងក្របខណ្ឌរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិប៉ុណ្ណោះ៕
