អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងតំណាងសហគមន៍មកពីបណ្តារាជធានី-ខេត្តមួយចំនួន លើកឡើងថា ពលរដ្ឋនៅតែជួបបញ្ហាប៉ះពាល់ដីធ្លី ផ្ទះសម្បែង និងមិនទាន់ទទួលបានសំណងសមរម្យ ដោយសាររដ្ឋាភិបាលធ្វើការអភិវឌ្ឍមិនបានសិក្សាពីផលប៉ះពាល់ជាមុន ហើយអាជ្ញាធរនៅតែបន្តឃ្លាំមើល និងគំរាមកំហែងអ្នកមានជម្លោះដីធ្លី។
ក្នុងវេទិកាសហគមន៍ប្រចាំឆ្នាំស្ដីពី «យុត្តិធម៌លំនៅឋាន និងការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយបរិយាបន្ន» នៅថ្ងៃទី២៤ ខែវិច្ឆិកានេះ នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការសមាគមធាងត្នោត លោក សឿង សារ៉ន បានថ្លែងថា តាមរយៈការស្រាវជ្រាវពាក់ព័ន្ធសិទ្ធិដីធ្លី និងលំនៅឋាន នាពេលកន្លងមក បង្ហាញថា ប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមបណ្តារាជធានី-ខេត្ត បានរងផលប៉ះពាល់ដីធ្លី ផ្ទះសម្បែង និងមិនទាន់ទទួលបានសំណងសមរម្យ ខណៈពលរដ្ឋខ្លះទៀតមិនទាន់ទទួលបានសេវាសាធារណៈពីរដ្ឋាភិបាលនៅឡើយ។
លោកបន្តថា៖ «បញ្ហាប្រឈមដែលយើងរកឃើញសម្រាប់បងប្អូនសហគមន៍នៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ក៏ដូចជាបណ្តាខេត្ត ជាពិសេសបងប្អូននៅរាជធានីភ្នំពេញ ប្រឈមខ្លាំងបំផុតទាក់ទងនឹងសុវត្ថិភាពដីធ្លី សុខភាព អនាម័យ ទាក់ទងនឹងហេដ្ឋារចនាសម្ពន្ធនិងផ្ទះសម្បែង។ លើសពីនេះទៀត ពួកគាត់ប្រឈមទៅនឹងការមិនទាន់បាននូវឯកសារសាធារណៈដែលជាឯកសារគោលសម្រាប់ប្រើប្រាស់ ដើម្បីទទួលបាននូវសេវាសាធារណៈផ្សេងៗ ឧទាហរណ៍បណ្ណសមធម៌»។
ប្រធានគម្រោងផ្នែកសិទ្ធិលំនៅឋាន និងការងារស្រាវជ្រាវនៃសមាគមធាងត្នោត អ្នកនាង គាំ ចាន់រស្មី មានប្រសាសន៍ថា អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានមួយចំនួនបានសន្យាដោះស្រាយបញ្ហាដីធ្លី និងផ្ទះសម្បែងជូនពលរដ្ឋដែលរងគ្រោះនៅតាមបណ្តារាជធានី-ខេត្តដែរ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ននេះ អាជ្ញាធរទាំងនោះមិនបានធ្វើតាមការសន្យានោះទេ។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ អាជ្ញាធរបែរជារឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាព និងគំរាមហែងដល់ពលរដ្ឋដែលមានបញ្ហាដីធ្លី ហើយចេញតស៊ូមតិបែបអហិង្សាថែមទៀតផង។
អ្នកនាងថ្លែងថា៖ «សិទ្ធិនិងសេរីភាពបញ្ចេញមតិ ត្រូវបានរឹតត្បិត មានការបំភិតបំភ័យ មានការគំរាមកំហែងតាមរយៈអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានរបស់ពួកគាត់ផងដែរ។ ក្រោយពីពួកគាត់ទទួលបានការគំរាមកំហែងបំភិតបំភ័យពីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន គឺគាត់ចាប់ផ្តើមមានការបាក់ទឹកចិត្ត មានការភ័យខ្លាច ឆន្ទៈរបស់ពួកគាត់មានការថមថយ ដោយសារគាត់មានការបារម្ភថាមានការចូលមកយាយីរំខានពីសំណាក់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានតាមតំបន់ពួកគាត់ ហើយការញុះញង់ទៅដល់ប្រជាសហគមន៍នៅពេលដែលសហគមន៍ទទួលបានជំនួយពីអង្គការដៃគូ គឺចោទថាជាសកម្មភាពនយោបាយ»។
អ្នកស្រី កែវ វុត្ថា តំណាងសហគមន៍ផ្លូវរថភ្លើង ស្ថិតសង្កាត់ទួលសង្កែទី១ ខណ្ឌឫស្សីកែវ រាជធានីភ្នំពេញ បានលើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលបានដកផ្លូវដែកចេញ និងជំនួសមកវិញផ្លូវបេតុង ធ្វើឱ្យរូបគាត់ ក៏ដូចជាពលរដ្ឋរស់នៅអមសងខាងផ្លូវមានទុក្ខលំបាកខ្លាំង ដោយសារអាជ្ញាធរបានបណ្ដេញពលរដ្ឋចេញពីតំបន់នោះឱ្យទៅរស់នៅកន្លែងផ្សេងដែលមិនទាន់មានហេដ្ឋារចនាសម្ពន្ធគ្រប់គ្រាន់នៅឡើយ។
អ្នកស្រីនិយាយថា៖ «ពួកខ្ញុំមានទុក្ខលំបាកខ្លាំងនោះ ដោយសារគាត់ [អាជ្ញាធរ] ឱ្យពួកខ្ញុំផ្លាស់ទីតាំងថ្មី ទៅនៅដីអូរវែង ចាប់បានឡូត៍ហើយ ដោយមិនបានរៀបចំហេដ្ឋានរចនាសម្ពន្ធ ទឹកស្អាត ភ្លើង អត់ទាន់មានប្រព័ន្ធលូទឹកស្អុយក៏អត់ទាន់មាន ហើយបណ្តេញប្រជាពលរដ្ឋចេញដោយទាន់ហន់បំផុត។ ទីមួយ គាត់ជាស្ត្រីមេម៉ាយ ខ្វះខាត តែអាជ្ញាធរតែងតែទៅបង្ខំពួកគាត់ចាកចេញជាបន្ទាន់។ អ៊ីចឹងហើយបានដល់ពេលខ្ញុំចាកចេញទៅ ខ្ញុំសោកស្តាយបំផុត បើសហគមន៍ណាក្រោយត្រូវចាកចេញ ត្រូវរៀនសារាចរ០៣ យកទៅប្រើជាមួយអាជ្ញាធរវិញ»។
តំណាងសហគមន៍មានជ័យ ស្រុករំដួល ខេត្តស្វាយរៀង អ្នកស្រី ម៉ែន ដាវី មានប្រសាសន៍ថា កាលពីឆ្នាំ២០១៤ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងធនធានទឹក លោក លឹម គានហោ បានធ្វើការអភិវឌ្ឍប្រឡាយ ប៉ះពាល់ផ្ទះសម្បែងពលរដ្ឋចំនួន៤៦ខ្នងផ្ទះ លើផ្ទៃដី៣៥ហិកតា និងប៉ះពាល់ដល់ពលរដ្ឋចំនួន១៥២គ្រួសារ។ ករណីនេះ អ្នកស្រីថា ពួកគាត់បាននាំគ្នាតស៊ូមតិបែបអហិង្សា ប៉ុន្តែត្រូវបានអាជ្ញាធររឹតត្បិតសេរីភាព គំរាមកំហែង និងលាបពណ៌ថាពួកគាត់មាននិន្នាការនយោបាយទៅវិញ។
អ្នកស្រីនិយាយថា៖ «អភិវឌ្ឍន៍ហើយទឹកភ្នែកអ៊ីចឹង ខ្ញុំសុំកុំឱ្យមានការអភិវឌ្ឍវិញ! បើអភិវឌ្ឍរីកចម្រើន ចាំអភិវឌ្ឍ បើអភិវឌ្ឍបង្កបញ្ហា នៅពេលដែលប្រជាពលរដ្ឋធ្វើការតវ៉ា សុំឱ្យមានការដោះស្រាយ បែរជាបង្កើតឱ្យមានក្រុមអាជ្ញាធរចុះមកធ្វើការគំរាមកំហែង ប្រជាពលរដ្ឋជួបជុំធ្វើការប្រមូលផ្តុំ គឺគាត់បែរជាចោទប្រជាពលរដ្ឋថាជាបក្សពួកនយោបាយ។ អ៊ីចឹងធ្វើឱ្យពួកខ្ញុំទទួលរងបាត់បង់ដីស្រែ ផ្ទះសម្បែង រងនឹងការលាបពណ៌ថែមទៀត»។
អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក កត្តា អន មានប្រសាសន៍ថា ការលើកឡើងរបស់មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងពលរដ្ឋ ដែលថារដ្ឋាភិបាលធ្វើការអភិវឌ្ឍនាំឱ្យប៉ះពាល់ដីធ្លី ផ្ទះសម្បែង មិនបានផ្តល់សំណងសមរម្យ និងមានអាជ្ញាធរបន្តឃ្លាំមើលគំរាមកំហែងពលរដ្ឋដីធ្លីជាដើមនោះ មិនត្រឹមត្រូវទេ។ លោកបញ្ជាក់ថា មុននឹងធ្វើការអភិវឌ្ឍនៅតំបន់ណាមួយ ជាពិសេសនៅបឹងតាមោក និងតំបន់ព្រលានយន្តហោះថ្មី ជាដើម រដ្ឋាភិបាលបានឱ្យក្រុមហ៊ុន និងអ្នកជំនាញសិក្សា និងផ្តល់សំណងសមរម្យជូនពលរដ្ឋដែលរងផលប៉ះពាល់។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «មិនមានករណីណាបិទសិទ្ធិសេរីភាពអ្នកតវ៉ាទាំងនោះទេ យើងឃើញថាការចេញដាក់ញត្តិតាមស្ថាប័នរដ្ឋ ការដាក់ញត្តិនៅមុខផ្ទះនាយករដ្ឋមន្ត្រី ជាដើម យើងឃើញថា អាជ្ញាធរតែងតែរៀបចំសណ្ដាប់ធ្នាប់នៅតាមដងផ្លូវ កុំឱ្យរញ៉េរញ៉ៃ ស្ទះចរាចរណ៍ ប៉ះពាល់ដល់សណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈទេ។ នេះជារឿងពិតដែលយើងឃើញការចោទប្រកាន់មិនមានមូលដ្ឋានច្បាស់លាស់ ហើយការចោទប្រកាន់បែបនេះធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋខាតប្រយោជន៍ខ្លួនទៅវិញទេ»។
អ្នកស្រាវជ្រាវពីការអភិវឌ្ឍសង្គម លោកបណ្ឌិត មាស នី ដែលចូលរួមក្នុងវេទិកានៅថ្ងៃនេះ បានផ្តល់ជាអនុសាសន៍ថា ប្រជាពលរដ្ឋត្រូវធ្វើការសហការគ្នាតស៊ូមតិជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលបង្កើតច្បាប់មួយ ដើម្បីផ្តល់សំណងសមស្របជូនពលរដ្ឋដែលរងគ្រោះដោយសារការបណ្តេញចេញក្រោមគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍របស់រដ្ឋាភិបាល នោះទើបអាចទប់ស្កាត់បញ្ហាប្រឈមនានាបានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់។
លោកថា៖ «នាំគ្នាបង្កើតគំនិតណាមួយជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលត្រូវតែចេញឱ្យបាននូវច្បាប់សម្រាប់សំណងសមស្រប សំណងសមស្របមិនមែនមានន័យថា អ្នកទីក្រុងបាន១០ម៉ឺនដុល្លារ ហើយអ្នកជនបទបាន១០ម៉ឺនដុល្លារដែរទេ ក៏ប៉ុន្តែឱ្យមានគោលនយោបាយមួយច្បាស់លាស់ថា ពាក្យថាសំណងសមស្រប បើសិនជាប៉ះចំតំបន់ណាមួយដែលគេរុញចេញ តើក្របខណ្ឌច្បាប់ទទួលបានអ្វីខ្លះ? ទទួលបានដី ផ្ទះ ឬផលវិនិយោគដែលយើងបានដាក់រួចហើយ? ហើយមួយទៀត ការបាត់បង់មុខរបរដែលយើងមាន។ បើយើងមិនជំរុញឱ្យបង្កើតច្បាប់មួយនេះឡើងទេ ការតស៊ូ ការតវ៉ារបស់បងប្អូន គឺទទួលរងការគាបសង្កត់ពីអាជ្ញាធរនៅកន្លែងមួយៗ បានន័យថាស្រេចតែគាត់ថា»៕