អង្គភាពអង្គរក្សរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានចាកចេញពីតំបន់ឈូសឆាយព្រៃតំបន់ភ្នំតាម៉ៅ បន្ទាប់ពីបានកាន់កាប់អស់រយៈពេលប្រហែល១ខែ ចាប់ពីខែសីហាមក ហើយតំបន់នោះហាក់ដូចជាប្រែក្លាយទៅជាឧទ្យាន ក្រោយពីមានភាពចម្រូងចម្រាសអំពីការធ្វើសម្បទានតំបន់នេះ កាលពី៣ខែកន្លងទៅ។
អ្នករាយការណ៍ព័ត៌មានវីអូឌី នៅថ្ងៃទី២៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ បានចុះទៅតំបន់ភ្នំតាម៉ៅដោយផ្ទាល់ និងបានឃើញតំបន់ដែលត្រូវបានឈូសឆាយនោះព័ទ្ធទៅដោយរបង ហើយច្រកចូលមានដាក់ស្លាកសញ្ញាថា «សួនភូតគាម ភ្នំតាម៉ៅ»។
នៅក្នុងតំបន់ភ្នំតាម៉ៅ ដែលកាលពីមុនមានព្រៃឈើទាបៗប៉ុន្តែក្រាស់ ឥលូវនេះ គេសង្កេតឃើញមានកូនឈើដែលមានកម្ពស់ប្រហែលមួយម៉ែត្រ ត្រូវបានដាំស្មើៗគ្នាជាជួរៗនៅលើដីខ្សាច់លាយឡំនឹងស្មៅមួយចំនួន។ បឹង និងស្ពានដែលទើបបង្កើតថ្មី ស្ថិតនៅកណ្ដាលឧទ្យាន អមដោយដើមឈើធំៗទើបនឹងដាំថ្មី និងមានរន្ទាទប់នៅក្បែរមាត់បឹង។
ព្រៃភ្នំតាម៉ៅ បានបាត់បង់ជាង៥០០ហិកតា នៅភាគពាយព្យ ខណៈរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាផ្ដល់ដីភ្នំតាម៉ៅរាប់រយហិកតាដល់ឧកញ៉ា ឃុន សៀ និងឧកញ៉ា ឡេង ណាវ៉ាត្រា កាលពីខែឧសភា។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលដើមឡើយបានចុះហត្ថលេខាផ្ដល់ដីឱ្យក្រុមហ៊ុនឯកជនសម្រាប់គម្រោងបង្កើតទីក្រុងរណប បានលុបចោលគម្រោងនេះវិញ កាលពីដើមខែសីហា បន្ទាប់ពីមានការមិនពេញចិត្តពីសំណាក់ប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើន។ លោកឧកញ៉ា ម៉ុង ឫទ្ធី បានរៀបចំយុទ្ធនាការដាំកូនឈើឡើងវិញ ដែលត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយយ៉ាងទូលំទូលាយ ប្រហែលមួយសប្ដហ៍ មុនពេលអង្គភាពអង្គរក្សផ្ទាល់ខ្លួនរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ចូលកាន់កាប់ព្រៃនេះ។
ទោះយ៉ាងណា បច្ចុប្បន្ននេះ តំបន់ភ្នំតាម៉ៅ មានសភាពស្ងប់ស្ងាត់។ នៅពេលដែលអ្នករាយការណ៍ព័ត៌មានទៅដល់ទីនោះ មានសត្វរុយជាច្រើនមករោម ខណៈប្រជាពលរដ្ឋមួយរូបដែលរស់នៅក្នុងវត្ត បាននិយាយថា សត្វរុយទាំងនេះ វាមកដោយសារមានកសិដ្ឋានផលិតទឹកដោះគោស្រស់នៅភាគខាងកើតភ្នំតាម៉ៅ ខណៈអ្នកយាមម្នាក់បាននិយាយថា ជីកំប៉ុសមាននៅជុំវិញចម្ការដូងខាងជើងភ្នំកាលពីពេលថ្មីៗនេះ ដែលបណ្ដាលឱ្យមានសត្វរុយមក ហើយចម្ការនេះជាកម្មសិទ្ធិរបស់ក្រុមគ្រួសារសពឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី សុខ អាន។
នៅពេលសួរអំពីគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ព្រៃភ្នំតាម៉ៅ នាពេលខាងមុខនេះ អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋបាលខេត្តតាកែវ លោក មាស អ៊ុយ បានបង្វែរសំណួរទៅកាន់ក្រសួងកសិកម្ម។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ កញ្ញា អ៊ឹម រចនា ថ្លែងថា មិនមានអ្វីប្រែប្រួលឡើយ ចាប់តាំងពីខែសីហាមក នៅពេលដែលរដ្ឋាភិបាលដកហូតដីសម្បទាន។
កញ្ញាមានប្រសាសន៍ថា៖ «ក្រសួងបានប្រកាស គ្មានអ្វីលើសពីនេះទេ។ ប្រសិនបើមានគម្រោង ឬការអភិវឌ្ឍនៅតំបន់នោះ ក្រសួងនឹងប្រកាសឱ្យដឹង»។
លោក នាង នូ អាយុ៣៣ឆ្នាំ ជាជំនួយការនៅវត្តមួយក្បែរភ្នំតាម៉ៅ បាននិយាយថា អង្គភាពអង្គរក្សបានចាកចេញពីតំបន់នេះប្រហែល២ខែមកហើយ។ គាត់បានប្រាប់អ្នករាយការណ៍ព័ត៌មានថា ពួកគេ(អង្គរក្ស)បានបាញ់ទម្លាក់ឧបករណ៍ដ្រូន ចំនួន២គ្រឿង ដែលត្រូវបានគេបង្ហោះថតសកម្មភាពនានានៅតំបន់នេះ អំឡុងពេលកាន់កាប់។
ព្រះចៅអធិការវត្តថ្មអន្ទង ព្រះតេជគុណ សុត ផល្លី មានសង្ឃដីកាថា អង្គរក្សមិនបានកាន់កាប់ដីវត្តទេ ប៉ុន្តែបានទៅសួរសុខទុក្ខព្រះសង្ឃ នៅពេលដែលពួកគេកាន់កាប់តំបន់នោះ។ ព្រះតេជគុណមានសង្ឃដីកាបន្តថា មិនមានអង្គរក្ស ឬឧកញ៉ាណាម្នាក់មកសុំទោសចំពោះការបាត់បង់ព្រៃឈើនោះទេ។
ព្រះតេជគុណមានសង្ឃដីកាបន្តថា៖ «ពួកគេ [អង្គរក្ស] មកសម្តែងការសោកស្តាយចំពោះការខូចខាតជុំវិញវត្ត ព្រោះមិននឹកស្មានថាមានការឈូសឆាយជិតវត្តនោះទេ»។
នាយកអង្គការសម្ពន្ធមិត្តសត្វព្រៃ (Wildlife Alliance) លោក និក ម៉ាកស្ស (Nick Marx) មានប្រសាសន៍ថា អង្គការរបស់លោក ដែលគ្រប់គ្រងមជ្ឈមណ្ឌលស្ដារនីតិសម្បទាសត្វ និងសួនសត្វនៅក្នុងព្រៃ មិនបានចូលរួមក្នុងការដាំកូនឈើឡើងវិញឡើយ។ លោក Marx ដែលពីមុនបានអំពាវនាវឱ្យបញ្ឈប់ការផ្ដល់ដីសម្បទាននៅតំបន់ភ្នំតាម៉ៅ បានបន្តថា អង្គការសម្ពន្ធមិត្តសត្វព្រៃ បានបរិច្ចាគដើមឈើមួយចំនួនដល់គម្រោងដាំដើមឈើឡើងវិញនេះ ដែលលោកជឿថានឹងត្រូវបានអភិវឌ្ឍទៅជាសួនភូតគាម។
លោក កែវ សំរិទ្ធ ជាអ្នកថែសួន ដែលកំពុងស្នាក់នៅខាងក្រៅច្រកចូលខាងត្បូងទៅតំបន់ឈូសឆាយក្បែរវត្ត បាននិយាយថា គាត់ទទួលបានប្រាក់ខែពីរដ្ឋ ដើម្បីយាមតំបន់ឈូសឆាយ ហើយលោកទទួលបានប្រាក់ថែមម៉ោងបន្តិចបន្តួចសម្រាប់ការយាមពេលយប់។
លោកថា ចាប់តាំងពីតំបន់នេះបើកជាសាធារណៈ មានមនុស្សមកលេងជារៀងរាល់យប់។
លោក កែវ សំរិទ្ធ និយាយថា៖ «អ្នកដែលមកលេងទីនេះមានការភ្ញាក់ផ្អើល ព្រោះឃើញវាស្អាត។ ដំបូងឡើយ ខ្ញុំក៏មានអារម្មណ៍សោកស្ដាយដែរ»។
តំបន់នេះស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងយ៉ាងតឹងរ៉ឹង នៅពេលអង្គភាពអង្គរក្សបោះទីតាំងនៅទីនោះ។ ឥលូវនេះ លោក កែវ សំរិទ្ធ ឃើញមានសត្វមកស៊ីរុក្ខជាតិ ហើយប្រជាពលរដ្ឋក្នុងតំបន់មកបេះបន្លែ និងផ្លែឈើដែលអាចបរិភោគបាន។ លោកថា អ្វីដែលលោកព្រួយបារម្ភ គឺសត្វ ដែលលោកត្រូវឱ្យឆ្កែរបស់លោកដេញ។
លោកថា៖ «[សត្វ] បាននិងកំពុងបំផ្លាញដំណាំ ដូច្នេះយើងបានសង់របង។ បើមិនដូច្នេះទេ វានឹងបំផ្លាញដំណាំ»។
លោក នាង នូ បាននិយាយថា ជ្រូកព្រៃតែងតែមកវត្តថ្មអន្ទងរាល់ល្ងាច ហើយពេលខ្លះមកពេលព្រឹកព្រលឹម ដើម្បីស៊ីសំណល់នៅក្នុងវត្ត ប៉ុន្តែឥលូវនេះមិនសូវមានទេ។
ទោះយ៉ាងណា ព្រះតេជគុណ សុត ផល្លី បានកត់សម្គាល់ឃើញថា មានមនុស្សមកច្រើនជាងមុន។ វត្តរបស់ព្រះតេជគុណ ស្ថិតនៅភាគឦសាននៃវត្តមួយទៀត ដែលនៅជាប់នឹងសួនសត្វភ្នំតាម៉ៅ។
ព្រះតេជគុណមានសង្ឃដីកាថា៖ «អាត្មាមានអារម្មណ៍រំភើប ប៉ុន្តែក៏មានអារម្មណ៍សោកស្ដាយចំពោះព្រៃឈើដែលបានបាត់បង់ដែរ»។
ព្រះតេជគុណបានរម្លឹកថា ពេលមានឧកញ៉ាមករៀបចំពិធី ដើម្បីចាប់ផ្តើមការអភិវឌ្ឍនោះ ព្រះសង្ឃដែលគាត់[ឧកញ៉ា]បាននិមន្តមកនោះមានសង្ឃដីកាថា មានវិញ្ញាណព្រមានថា បើហ៊ានឈូសឆាយព្រៃនេះ គ្រួសារអ្នកនឹងត្រូវបាក់បែក។ ព្រះតេជគុណមានសង្ឃដីកាថា ព្រៃឈើនៅទីនេះមានអ្នកថែរក្សា។
ព្រះតេជគុណមានសង្ឃដីកាបន្តថា៖ «កន្លែងនេះមិនអាចឈូសឆាយបានទេ មានវិញ្ញាណប្រហែល៥ ០០០។ មានវិញ្ញាណព្រមានអំពីគ្រោះថ្នាក់ចំពោះគ្រួសារពួកគេ [ឧកញ៉ា]»។
លោក នាង នូ ជឿថានឹងមិនមានអ្នកស្ដាប់ការព្រមានរបស់វិញ្ញាណទាំងនោះឡើយ។
លោកបាននិយាយថា៖ «ពួកគេ [ឧកញ៉ា] បានចំណាយប្រាក់យ៉ាងច្រើនលើផែនការនេះ ដើម្បីបង្កើតទីក្រុងរណប។ ខ្ញុំបារម្ភថា ចុងក្រោយ ពួកគេនឹងយកទៅវិញ»៕
បកប្រែនិងសម្រួលចេញពីអត្ថបទដើមភាសាអង់គ្លេស៖ Cleared Phnom Tamao Forest Sculpted Into Park
