មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល ជំរុញឱ្យតុលាការដោះលែង កញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ ឱ្យមានសេរីភាពវិញជាបន្ទាន់ និងគ្មានលក្ខខណ្ឌ ដោយថា ការចាប់ខ្លួនប្រធានសហជីពប្រចាំក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍រូបនេះ ជាការគំរាមកំហែងសិទ្ធិសេរីភាពសហជីព និងជាសារព្រមានដល់ក្រុមកូដករណាហ្គាវើលដ៍មិនឱ្យចេញតវ៉ាទាមទារសិទ្ធិការងារដែលធានាដោយច្បាប់។
អ្នកគ្រប់គ្រងកម្មវិធីការងារនៃមជ្ឈមណ្ឌលសម្ព័ន្ធភាពការងារ និងសិទ្ធិមនុស្សហៅថាសង់ត្រាល់ លោក ឃុន ថារ៉ូ មានប្រសាសន៍ថា មេធាវីការពារក្តីឱ្យកញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ កំពុងសិក្សាលើអង្គហេតុ និងអង្គច្បាប់ពាក់ព័ន្ធករណីតុលាការបញ្ជាឱ្យចាប់ខ្លួនកូនក្តីដាក់ពន្ធនាគារម២ឬ ព្រៃសវិញ ក្រោមហេតុផលល្មើសបម្រាម ឬគេចវេសពីការត្រួតពិនិត្យរបស់តុលាការ ខណៈកញ្ញាត្រឡប់មកពីប្រជុំនៅប្រទេសអូស្ត្រាលីកាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែវិច្ឆិកា។
លោក ឃុន ថារ៉ូ បន្តថា បន្ទាប់ពីតុលាការអនុញាតឱ្យកញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ បាននៅក្រៅឃុំបណ្តោះអាសន្នកន្លងមក គឺកញ្ញា និងមេធាវីរបស់កញ្ញា មិនទទួលបានដីកាសម្រេចពីតុលាការដាក់ឱ្យស្ថិតនៅក្រោមការតាមដាន ឬលក្ខខណ្ឌសាកល្បង ដូចជាការរឹតត្បិតលើការធ្វើដំណើរនោះទេ ទើបកញ្ញាចេញទៅប្រជុំនៅក្រៅប្រទេស។
ករណីនេះ លោកអំពាវនាវទៅតុលាការធ្វើការដោះលែងកញ្ញាឱ្យមានសេរីភាពវិញ ដោយថាការចាប់ខ្លួនកញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ មានភាពមិនច្បាស់លាស់ក្នុងការអនុវត្តច្បាប់។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «យើងសោកស្តាយ យើងអំពាវនាវឱ្យតុលាការ ជាពិសេសអាជ្ញាធរត្រូវតែពិនិត្យពិចារណានៅក្នុងការដោះលែងគាត់ឱ្យនៅក្រៅឃុំ ពីព្រោះថាមកដល់ពេលនេះ យើងមិនទាន់បានឃើញ ហើយយើងមិនទាន់មានភាពច្បាស់លាស់របស់តុលាការនៅក្នុងការចោទប្រកាន់នៅក្នុងលក្ខខណ្ឌច្បាប់ ហើយនឹងការបំពេញកាតព្វកិច្ចផ្លូវច្បាប់របស់គាត់»។
នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូរទៅអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ លោក អំ សំអាត យល់ឃើញថា ការចាប់និងឃុំខ្លួនកញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ ពាក់ព័ន្ធករណីល្មើសបម្រាមតុលាការនេះ គឺជារឿងមិនសមហេតុផលឡើយ ពីព្រោះ កញ្ញា មិនធ្លាប់បានផ្តិតមេដៃទៅលើដីកា ឬសេចក្តីសម្រេចណាមួយរបស់តុលាការឡើយ។ លោកបន្ថែមថា ការចាប់ខ្លួនកញ្ញា ស៊ីថរ គួរតែធ្វើនៅពេលកញ្ញារៀបចំចេញពីកម្ពុជា មិនមែនត្រលប់មកវិញបានចាប់ខ្លួនបែបនេះទេ ដោយថាប្រធានសហជីពរូបនេះក៏គ្មានចេតនាគេចវេសពីលក្ខខណ្ឌរបស់តុលាការនោះដែរ។
លោកបន្ថែមថា ការចាប់ខ្លួនកញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ ដាក់ពន្ធនាគារជាថ្មីទៀតនេះ ជាការគំរាមកំហែងសិទ្ធិសេរីភាពរបស់សហជីព និងជាសារព្រមានដល់ក្រុមកូដករណាហ្គាវើលដ៍ផ្សេងទៀត មិនឱ្យចេញតវ៉ាទាមទារលក្ខខណ្ឌការងារជាដើម ។
យ៉ាងណា មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលរូបនោះបញ្ជាក់ថា បើតុលាការ និងអាជ្ញាធរ នៅតែមិនដោះលែងកញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ ឱ្យមានសេរីភាពវិញទេ នឹងអាចធ្វើឱ្យកម្ពុជាខាតប្រយោជន៍ពីសហគមន៍អន្តរជាតិ ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ដំណោះស្រាយមិនមែនស្ថិតលើការច្បាប់ខ្លួន ការចោទប្រកាន់ និងការបំភិតបំភ័យ ការគំរាមកំហែង ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញនោះទេ អ្វីដែលសំខាន់ត្រូវរកដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធី ដើម្បីបញ្ចប់វិវាទការងារ វាជារឿងយុត្តិធម៌ជារឿងត្រឹមត្រូវបំផុត។ ផ្ទុយទៅវិញ បើយើប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការចាប់ការចាប់ខ្លួនការចោទប្រកាន់ ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញផ្សេងៗ វាអាចរងនូវការរិះគន់ទាក់ទងនិងបញ្ហាការរំលោភលើសិទ្ធិសហជីព និងកម្មករជាដើម ។
លោកបន្តថា៖ «យើងឃើញហើយសហរដ្ឋអាមេរិកក៏មិនទាន់បន្តអនុគ្រោះពន្ធពាណិជ្ជកម្ម GSP ផងដែរ។ អ៊ីចឹងនៅក្នុងលក្ខខណ្ឌរបស់គេ គឺការគោរពសិទ្ធិការងារហ្នឹង អញ្ចឹងបើសិនជានៅតែបន្តធ្វើទុក្ខបុកម្នេញវាអត់មានផលចំណេញទេ។ ផ្ទុយទៅវិញមានតែការបារម្ភទៅលើបញ្ហាការអនុគ្រោះពន្ធ GSP និងការអនុគ្រោះពន្ធ EBA ជាដើម»។
វីអូឌី មិនអាចសុំការបំភ្លឺពីអ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ លោក អ៊ី រិន្ទ បានទេនៅថ្ងៃអាទិត្យនេះ ។ ប៉ុន្តេកាលពីម្សិលមិញ លោកមានប្រសាសន៍ថា កញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ ត្រូវបានចៅក្រមស៊ើបសួរសម្រេចឱ្យឃុំខ្លួនជាបណ្តោះអាសន្ននៅពន្ធនាគារព្រៃស ពីបទ«ល្មើសបម្រាមរបស់តុលាការ»។
លោក អ៊ី រិន្ទ បន្តថា៖ «ត្រូវបានចៅក្រមស៊ើបសួរសម្រេចឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្ននៅម២ ដោយសារគាត់មិនបានគោរពកាតព្វកិច្ចតុលាការ ដែលបានដាក់ឱ្យគាត់»។
ក្រោយហេតុការណ៍ចាប់ខ្លួនកញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ កាលពីថ្ងៃ២៦ ខែវិច្ឆិកានេះ អង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូបានចេញអត្ថបទខ្លីមួយ ដោយអះអាងថា មេធាវីរបស់ កញ្ញា ស៊ីថរ ដែលបានមានវត្តមាននៅអាកាសយាន្តដ្ឋានអន្តរជាតិភ្នំពេញ មិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យចូលជួបកូនក្តីឡើយ អំឡុងពេលសាកសួររបស់សមត្ថកិច្ច ព្រមទាំងមិនអាចទាក់ទងកូនក្ដីរបស់ខ្លួន ជាច្រើនម៉ោងផងដែរ។
ប្រធានសហជីពទ្រទ្រង់សិទ្ធិការងារបុគ្គលិកកម្មករខ្មែរនៃក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ កញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ ត្រូវបានតុលាការចោទប្រកាន់ពីបទ«ញុះញង់» តាមបញ្ញត្តិមាត្រា៤៩៤ និងមាត្រា៤៩៥ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ កាលពីខែមករា ឆ្នាំ២០២២ ក្រោយពេលសហជីពកញ្ញាចាប់ផ្ដើមធ្វើកូដកម្មអហិង្សាទាមទាររកដំណោះស្រាយការងារពីភាគីក្រុមហ៊ុនបនល្បែងមួយនេះ។
កញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ ត្រូវបានចាប់ខ្លួនយ៉ាងហិង្សាកាលពីរសៀល ថ្ងៃទី៤ ខែមករា ឆ្នាំ២ ០២២ អំឡុងពេលព្យាយាមចូលរួមធ្វើកូដកម្មជាមួយកូដករផ្សេងទៀត ហើយត្រូវបានជាប់ឃុំបណ្ដោះអាសន្នក្នុងពន្ធនាគារអស់ រយៈពេល២ខែ ជាមួយនឹងថ្នាក់ដឹកនាំ និងសមាជិករបស់ខ្លួនចំនួន១០នាក់ផ្សេងទៀត មុនពេលមានការដោះលែងឱ្យនៅក្រៅឃុំវិញ កាលពីខែមីនា ឆ្នាំនេះ។
អង្គការឃ្លាំមើលសិទិ្ធមនុស្ស Human Rights Watch បានចេញរបាយការណ៍មួយកាលពីថ្ងៃទី២១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ បានអះអាងថា នៅកម្ពុជា មានតែសហជីពស្និទ្ធនឹងថៅកែទេ ដែលអាចបន្តរស់រានមានជីវិតបានល្អប្រសើរ ខណៈសហជីពឯករាជ្យក្នុងវិស័យកាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់ និងទេសចរណ៍ រងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញឥតស្រាកស្រាន្ត។
អង្គការឃ្លាំមើលសិទិ្ធមនុស្សអន្តរជាតិនេះក៏បានលើកឡើងករណីចាប់ខ្លួនកញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ និងថ្នាក់ដឹកនាំសហជីពក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ចំនួន ១០នាក់ផ្សេងទៀត ដែលត្រូវបានដោះលែងកាលពីខែមីនានោះ ដោយថា ការដោះលែងនៅក្រៅឃុំបណ្តោះអាសន្ននេះ មិនធ្វើឱ្យពួកគេស្ងប់ចិត្តឡើយ នៅពេលបទចោទមិនត្រូវបានទម្លាក់ចោលទាំងស្រុង ដោយពួកគេអាចត្រូវប្រឈមនឹងការចាប់ខ្លួនសារជាថ្មី។
អង្គការដដែលរកឃើញថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្រោមការដឹកនាំយ៉ាងយូររបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានគាបសង្កត់ជាចំហទៅលើវិស័យការងារ សិទ្ធិនយោបាយរបស់បក្សប្រឆាំង បណ្ដាញផ្សាយព័ត៌មាន និងចលនាសង្គមស៊ីវិលផ្សេងៗទៀត។
អង្គការនេះថា ដើម្បីធានាដល់សេរីភាពសហជីពដែលការពារផលប្រយោជន៍កម្មករនោះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគួរអនុវត្តពេញលេញនូវកាតព្វកិច្ចជាអន្តរជាតិរបស់កម្ពុជា ក្រោមអនុសញ្ញាអង្គការពលកម្មអន្តរជាតិ។
ក្រៅពីនោះ រដ្ឋាភិបាលត្រូវធ្វើវិសោធនកម្ម ឬលុបចោលមាត្រាច្បាប់ទាំងឡាយណាដែលរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពបង្កើតសមាគម និងរំលោភសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិ ដូចជា «បទញុះញង់», «បទបរិហារកេរ្តិ៍», «បទបរិហារជាសាធារណៈ» ឬ «បទបរិហារកេរ្តិ៍មន្ត្រីសាធារណៈ» ជាដើម៕