គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បង្ហាញការតាំងចិត្តពង្រីកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដោយធ្វើឱ្យបរិយាកាសបោះឆ្នោតខាងមុខ គ្មានការគំរាមកំហែង ដើម្បីធានាឱ្យដំណើរការបោះឆ្នោតប្រព្រឹត្តទៅដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ លាយឡំនឹងសារគំរាមដៃគូប្រកួត ដែលការណ៍នេះ ជំរុញឱ្យមានការព្រួយបារម្ភថាការលើកឡើងនេះមិនមានអ្វីផ្លាស់ប្តូរ។
នេះបើតាមសេចក្តីសម្រេចចិត្តនៃមហាសន្និបាតវិសាមញ្ញតំណាងទូទាំងប្រទេស របស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៣ ក្រោយពីធ្វើឡើងរយៈពេលពីរថ្ងៃ។
បក្សកាន់អំណាច បានលើកឡើងថា សមិទ្ធផលធំៗជាប្រវត្តិសាស្ត្រដែលសម្រេចបានរយៈពេល៤៤ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ បានបង្ហាញច្បាស់អំពីការផ្លាស់ប្តូរជាប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏ធំធេងរបស់កម្ពុជា ក្នុងដំណើរឈានទៅមុខឥតឈប់ឈរលើមាគ៌ាសន្តិភាព ប្រជាធិបតេយ្យ និងអភិវឌ្ឍន៍ ដែលកើតចេញពីការដឹកនាំរបស់គណបក្ស ភាគីពាក់ព័ន្ធមានវិស័យឯកជន និងសង្គមស៊ីវិល។
ដោយឡែក ៥ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា អះអាងថា ខ្លួនរក្សាបាននូវសន្តិភាព ស្ថិរភាពនយោបាយត្រូវបានថែរក្សាយ៉ាងគត់មត់ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យបានបន្តចាក់ឫសកាន់តែជ្រៅនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា។
បន្ថែមពីនេះ មហាសន្និបាតក៏បានលើកឡើងផងដែរពីជំហរឥតងាករេ ក្នុងការការពាររបបរាជានិយមអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ បន្តពង្រឹងពង្រីកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស និងលើកកម្ពស់ការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ដែលថាជាមូលដ្ឋានដ៏សំខាន់ចាំបាច់ក្នុងការពង្រឹងសន្តិភាព ស្ថិរភាព និងជំរុញការអភិវឌ្ឍសង្គម និងសេដ្ឋកិច្ច។
ក្រោមហេតុផលនេះ បក្សកាន់អំណាច អះអាងថា ខ្លួននឹងចូលរួមយ៉ាងសកម្មជាមួយរដ្ឋាភិបាល គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត បណ្តាគណបក្សនយោបាយ និងគ្រប់មជ្ឈដ្ឋានផ្សេងទៀត «ក្នុងការពង្រឹងបរិយាកាសនយោបាយសម្រាប់ការបោះឆ្នោត ប្រកបដោយលក្ខណៈអព្យាក្រឹត គ្មានការគំរាមកំហែង ដើម្បីធានាឱ្យដំណើរការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ នីតិកាលទី៧ នាថ្ងៃទី២៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុខនេះ ប្រព្រឹត្តទៅដោយជោគជ័យ ប្រកបដោយលក្ខណៈសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ ដែលឆ្លុះបញ្ចាំងទំាងស្រុងនូវឆន្ទៈរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរ»។
បន្ថែមពីនេះ បក្សកាន់អំណាចក៏បានរំលេចសារបែបគំរាមថា «ខ្លួនចាំបាច់ត្រូវកម្ចាត់នយោបាយ និងសកម្មភាពជ្រុលនិយមគ្រប់រូបភាពឱ្យអស់ពីសង្គមកម្ពុជា មិនទុកឱ្យនិន្នាការនេះបង្កការបែកបាក់ជាតិឡើង ដើម្បីពង្រឹងសាមគ្គីភាព ឯកភាពជាតិ»។
អ្នកស្រាវជ្រាវការអភិវឌ្ឍសង្គម លោកបណ្ឌិត មាស នី មានប្រសាសន៍ថា លោកគាំទ្រការបោះឆ្នោតមួយដំណើរការទៅដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ និងគ្មានការគំរាមកំហែងខាងនយោបាយ។
ប៉ុន្តែលោកថា ការតាំងចិត្តរបស់មហាសន្និបាតរបស់គណបក្សកាន់អំណាច អានគ្មានប្រសិទ្ធភាពដូចពេលកន្លងទៅ បើបក្សនេះនៅមានឥទ្ធិពលលើប្រព័ន្ធតុលាការ និងស្ថាប័នរៀបចំការបោះឆ្នោតនោះ។
ក្នុងន័យនេះ លោកគិតថា សេចក្តីសម្រេចនេះអាចត្រឹមជាសារនយោបាយ ចំណែកអ្នកអនុវត្តនៅបន្តធ្វើផ្សេងដដែល ហើយមួយវិញទៀត លោកថា វិធានការច្បាប់ដើម្បីទប់ស្កាត់ក្រុមជ្រុលនិយម អាចជាការយកប្រៀបលើដៃគូប្រកួត ដោយលោកសំអាងថា កន្លងទៅ អ្នកពាក់ម៉ាសឱ្យកូនមាន់ ក៏ត្រូវចោទប្រកាន់រហូតជាប់ពន្ធនាគារដែរ ។
លោកថា៖ «អ៊ីចឹង អាពាក្យជ្រុលនិយមនេះ វាពិបាកក្នុងការអត្ថាធិប្បាយទិដ្ឋភាពផ្លូវច្បាប់។ អ៊ីចឹងវាអាស្រ័យលើអ្នកនយោបាយគាត់ថា! ហើយនិងអាស្រ័យលើតុលាការ ថាតើតុលាការហ្នឹងនៅក្នុងករណីមួយៗ តុលាការបំពេញតួនាទីឯករាជ្យបានប៉ុនណា ហើយនៅតែបន្តឥទ្ធិពលពីអ្នកនយោបាយកម្រិតណា!»
ដោយឡែក នាយកប្រតិបត្តិអង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតនិចហ្វិក លោក សំ គន្ធាមី លើកឡើងថា លោកមានការព្រួយបារម្ភពីប្រសិទ្ធភាពនៃការជំរុញឱ្យលទ្ធផលបោះឆ្នោតធានាឆន្ទៈពលរដ្ឋ បើស្ថាប័នរៀបចំការបោះឆ្នោត ខ្វះឯករាជ្យភាព ចំពោះគណបក្សនយោបាយដែលបានចូលរួមប្រកួត។
លោកថា៖ «បើអ្នករៀបចំការបោះឆ្នោត វាឯករាជ្យទៅ យើងទុកចិត្ត! ខ្ញុំចង់និយាយអ៊ីចឹង! [ក្នុងចំណោមទាំងអស់ ចំណុចណាដែលលោកបារម្ភខ្លាំងជាងគេ?] បារម្ភទាំងអស់នីតិវិធីវា អាហ្នឹងវាអ៊ីចឹង វាចៀសមិនរួចទេ»។
អ្នកសម្របសម្រួលផ្នែកអង្កេត និងតស៊ូមតិ នៃអង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោត ខុមហ្វ្រែល លោក កន សាវាង្ស ធ្លាប់ប្រាប់វីអូឌី កាលពីដើមខែមករា ឆ្នាំ២០២៣នេះថា អនុសាសន៍សំខាន់ចំនួន ៥៨ចំនុច ដែលអង្គការនេះស្នើកែលម្អប្រព័ន្ធបោះឆ្នោត គ.ជ.ប. ទទួលយកតែមួយចំណុចប៉ុណ្ណោះ ពាក់ព័ន្ធការស្នើចល័តអ្នកសង្កេតការណ៍។
តាមសំណើរបស់ខុមហ្វ្រែលដាក់ទៅ គ.ជ.ប. គឺស្នើពង្រឹងគោលការណ៍សមធម៌ និងហិរញ្ញវត្ថុ អំឡុងពេលឃោសនាបោះឆ្នោត ពង្រឹងអព្យាក្រឹតខាងនយោបាយរបស់មន្ត្រី និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ រួមទាំងមន្ត្រីតុលាការ រួមទាំងពង្រឹងការផ្តល់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការរបស់អាជ្ញាធរជាមួយ គ.ជ.ប. តែបន្ថយការជ្រៀតជ្រែក និងឥទ្ធិពលលម្អៀងនយោបាយទៅលើដំណើរការបោះឆ្នោត និងពង្រឹងតម្លាភាពនៃការរាប់សន្លឹកឆ្នោត ដោយមិនត្រូវបិទបង្អួចនិងទ្វារការិយាល័យរាប់សន្លឹកឆ្នោត ជាដើម។
សមជិក គ.ជ.ប. ចំនួន៩រូបដែលជាក្បាលម៉ាស៊ីនដឹកនាំ ក្រោយបោះឆ្នោតជាតិ ឆ្នាំ២០១៣ មាន៤រូបមកពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលជាបក្សប្រឆាំងពេលនោះ ៤រូបទៀតកូតាមកពីគណបក្សកាន់អំណាច និងមួយរូបជាមន្ត្រីឯករាជ្យមកពីអង្គការសង្គមស៊ីវិល។
សមាសភាពស្មើគ្នានៃក្បាលម៉ាស៊ីនដឹកនាំ គ.ជ.ប. ពេលនោះ កើតចេញពីការចរចានយោបាយរវាងបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលមានអាសនៈក្នុងសភានៅពេលនោះ ប៉ុន្តែក្រោយតុលាការកំពូលរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចេញពីឆាកនយោបាយ ក្បាលម៉ាស៊ីន គ.ជ.ប. ត្រូវបានគេមើលឃើញថាគ្រប់គ្រងដោយបក្សកាន់អំណាច។
យ៉ាងណា ជិត៥ឆ្នាំ នៃអាណត្តិទី៦ ដែលបក្សប្រជាជនក្តោបក្តាប់អំណាចតែឯង ក្រោយរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចេញពីឆាកនយោបាយ ការដឹកនាំនៅកម្ពុជាត្រូវបានគេវាយយម្លៃថាមានអំពើពុករលួយខ្ពស់ក្រោមរូបភាពប្រទាក់ក្រឡាគ្នា នីតិរដ្ឋទាប បើធៀបនឹងប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ាន។
ជុំវិញស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សវិញ ត្រូវបានគេមើលឃើញថា លំហប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្សរួមតូច កម្ពុជាធ្លាក់ក្នុងបញ្ជីខ្មៅនៃអំពើជួញដូរមនុស្សរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងមិនទាន់រើខ្លួនចេញពីប្រទេសមានហានិភ័យខ្ពស់នៃប្រទេសតាមដានការលាងលុយកខ្វក់ ឬលុយខុសច្បាប់ នៅឡើយ៕
