ប្រធានព្រៃសហគមន៍សង្ឃរុក្ខាវ័ន បានអះអាងថា ប្រសិនបើការដាក់អន្ទាក់ និងប្រមាញ់សត្វពីសំណាក់ជនល្មើសនៅតែបន្តកើតមានទៀត ប្រភេទសត្វជិតផុតពូជ និងសត្វប្រភេទកម្រ នឹងត្រូវបាត់បង់។
ប្រធានព្រៃសហគមន៍សង្ឃរុក្ខាវ័ន ព្រះតេជព្រះគុណ ថូ ធូរស់ បានឱ្យដឹងថា សត្វព្រៃបានងាប់ភាគច្រើនក្នុងអំឡុងខែប្រាំងព្រោះសត្វតែងតែចុះទៅផឹកទឹក ហើយជនល្មើសបានដាក់អន្ទាក់តាមថ្លុក ត្រពាំងនានា។ ព្រះអង្គថា ជាក់ស្ដែង កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៣ សត្វទន្សោងញីមួយក្បាលរបួសជើងមុខ និងបានងាប់កាលពីម្សិលមិញនេះ ដោយសារពុំអាចព្យាបាលបាន។
ព្រះអង្គបន្ថែមថា ទោះបីជាព្រះសង្ឃ និងគណៈកម្មការវត្ត ចុះល្បាតជាញឹកញាប់ក្ដី ក៏សត្វព្រៃដែលជិតផុតពូជត្រូវបានគេរកឃើញថាបានងាប់ច្រើនជាងចំនួនដែលបានកើត។ ជាក់ស្ដែង កាលពីឆ្នាំ២០២២ សត្វទន្សោងបានងាប់ចំនួន៦ក្បាល សត្វប្រើសចំនួន១២ក្បាល និងសត្វកម្រផ្សេងៗទៀតជាច្រើន ខណៈដែលសត្វទន្សោងកើតបានតែមួយក្បាល ឬពីរក្បាលប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយឆ្នាំ។
ព្រះតេជព្រះគុណ ថូ ធូរស់ ព្រមានថា សត្វទន្សោងដែលជាប្រភេទសត្វជិតផុតពូជ ឬសត្វផ្សេងទៀត នឹងបាត់បង់ ប្រសិនបើមន្ត្រីពាក់ព័ន្ធនៅតែមិនចាត់វិធានការច្បាប់ទៅលើជនល្មើសដាក់អន្ទាក់ ហើយកន្លងមក នៅពេលដែលព្រះសង្ឃបានរាយការណ៍ថាមានកន្លែងលក់សត្វព្រៃយ៉ាងណាក្ដី ក៏មិនឃើញអាជ្ញាធរចុះបង្ក្រាប និងស៊ើបអង្កេតនោះដែរ។
ព្រះអង្គថា៖ «ជាទូទៅ អាត្មាតែងឧស្សាហ៍ផ្ដល់ព័ត៌មានថា នៅក្នុងភូមិហ្នឹងមានលក់ប្រភេទសាច់នេះ ប្រភេទសាច់នោះ ដោយយកចេញពីក្នុងព្រៃ អ៊ីចឹងអត់មានវិធានការពាក់ព័ន្ធនឹងផ្នែកផ្លូវច្បាប់ គឺអត់មាន»។
ព្រះអង្គបន្ថែមថា៖ «អាចនឹងបាត់បង់ អាចនឹងបាត់បង់ប្រភេទសត្វទាំងអស់ ជាពិសេសដូចប្រភេទសត្វទន្សោងនៅឧត្ដរមានជ័យ មានតែនៅក្នុងសង្ឃរុក្ខាវ័ន។ តែបើសត្វទន្សោងនៅក្នុងមួយឆ្នាំ នៅតែមានងាប់១ក្បាល ២ក្បាល ៥ក្បាល អ៊ីចឹងវាឆាប់ដាច់ពូជ»។
ប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តឧត្ដរមានជ័យ លោក ភួង លីណា បានឆ្លើយតបថា ពិតជាមានការដាក់អន្ទាក់ពិតមែន តែមន្ត្រីបានសហការជាមួយសហគមន៍ ក្នុងការសាអន្ទាក់ និងក៏បានចាត់វិធានការច្បាប់លើជនល្មើសផងដែរ។
លោក ភួង លីណា បន្តថា មន្ទីរបរិស្ថានពុំទាន់បានទទួលព័ត៌មាននៃការលក់សត្វព្រៃតាមភូមិ ឬលើទីផ្សារនោះដែរ។ តែទោះជាយ៉ាងណា ក្នុងឆ្នាំ២០២៣នេះ មន្ទីរបរិស្ថាននឹងព្យាយាមអនុវត្តយុទ្ធនាការអន្ទាក់សូន្យផងដែរ។
លោកថា៖ «មកដល់ពេលនេះ មន្ទីរអត់ទាន់ដែលឃើញមានការលក់នៅជិត ឬក្បែរនៅក្នុងតំបន់នោះទេ ព្រោះនៅជិត ឬក្បែរតំបន់ទាំងនោះ ពីមុន យើងធ្លាប់តែបង្ក្រាបតែអ្នកទៅបរបាញ់ ប៉ុន្តែអ្នកលក់ យើងអត់ដែលទទួលព័ត៌មានថាមានលក់នោះទេ ហើយនេះគឺជាបញ្ហា»។
ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្ដី មន្ត្រីសម្របសម្រួលគម្រោង នៃសមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា (CYN) លោក អូត ឡាទីន មានប្រសាសន៍ថា តាមការសង្កេតរបស់លោក ទាំងនៅតំបន់ព្រៃសហគមន៍សង្ឃរុក្ខាវ័ន និងតំបន់ការពារព្រៃផ្សេងទៀត មានករណីលក់សត្វព្រៃបែបលួចលាក់ផង និងបែបចំហផង។
លោកថា៖ «នៅមានលក់សាច់សត្វព្រៃនៅឡើយទេ ហើយជាពិសេសសាច់សត្វទន្សោងដែរ ប៉ុន្តែភាគច្រើនជាងគេ សាច់ជ្រូកព្រៃ។ មូលហេតុដែលនៅតែមានការលក់សាច់សត្វជ្រូកព្រៃ តាមការសង្កេតរបស់ខ្ញុំ ដោយសារតែមិនមានវិធានការច្បាប់សម្រាប់ក្រុមអាជីវកម្មលក់សាច់សត្វព្រៃ»។
លោកបន្ថែមថា អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធត្រូវតែមានវិធានការម៉ឺម៉ាត់ទៅលើជនល្មើស ដើម្បីធានាឱ្យការអនុវត្តអន្ទាក់សូន្យមានប្រសិទ្ធភាព បើមិនដូច្នេះទេ ប្រភេទសត្វព្រៃជិតពូជ ប្រភេទសត្វព្រៃកម្រ ក្នុងនោះក៏មានសត្វដែលជាអត្តសញ្ញាណជាតិ នឹងបាត់បង់ ហើយប្រភេទសត្វទាំងនេះមិនងាយកើតឡើងវិញទេ។
លោកថា៖ «សត្វព្រៃ គឺជាអត្តសញ្ញាណរបស់ប្រទេសនីមួយៗ ជាតិសាសន៍នីមួយៗ ថានៅស្រុកខ្មែរយើងថាមានសត្វគោព្រៃ តែឥឡូវអត់មានសត្វគោព្រៃអីទេ! អ៊ីចឹងបើវាបាត់បង់ទន្សោងទៀត មានន័យថា វាលែង[ឬ]បាត់បង់នៅលើទឹកដីខ្មែរទៀត អ៊ីចឹងបាត់បង់អត្តសញ្ញាណយើង និងរបស់ជាតិសាសន៍យើង»។
បើតាមប្រធានព្រៃសហគមន៍សង្ឃរុក្ខាវ័ន ព្រះតេជព្រះគុណ ថូ ធូរស់ បានឱ្យដឹងថា សត្វព្រៃសរុបចំនួន៩ក្បាលត្រូវបានប្រទះឃើញងាប់កាលពីឆ្នាំ២០២១៕
កែតម្រូវ៖ កថាខណ្ឌទី៣ «[…] ជាក់ស្ដែង កាលពីឆ្នាំ២០២២ សត្វទន្សោងបានងាប់ចំនួន៦ក្បាល សត្វប្រើសចំនួន៦ក្បាល និងសត្វកម្រផ្សេងៗទៀតជាច្រើន ខណៈដែលសត្វទន្សោងកើតបានតែមួយក្បាល ឬពីរក្បាលប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយឆ្នាំ។» ទៅជា «[…] ជាក់ស្ដែង កាលពីឆ្នាំ២០២២ សត្វទន្សោងបានងាប់ចំនួន៦ក្បាល សត្វប្រើសចំនួន១២ក្បាល និងសត្វកម្រផ្សេងៗទៀតជាច្រើន ខណៈដែលសត្វទន្សោងកើតបានតែមួយក្បាល ឬពីរក្បាលប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយឆ្នាំ។»
