មន្ត្រីរាជរដ្ឋាភិបាលលើកឡើងថា ពួកគេគ្មានជំនឿលើរបាយការណ៍រកឃើញថា កម្ពុជាបន្តជាប់ចំណាត់ថ្នាក់អាក្រក់នៃអំពើពុករលួយ ដោយសារតែខ្វះការខំប្រឹងប្រែង ដើម្បីពង្រឹងអភិបាលកិច្ច ប្រជាធិបតេយ្យ និងនីតិរដ្ឋ ដែលរកឃើញដោយអង្គការអន្តរជាតិឃ្លាំមើលអំពើពុករលួយលើពិភពលោក។
ប្រតិកម្មនេះ បន្ទាប់ពីអង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ(Transparency International)បានចេញរបាយការណ៍ថ្មីមួយ កាលពីថ្ងៃទី៣១ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៣ ដាក់ចំណាត់ថ្នាក់អំពើពុករលួយរបស់កម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ២០២២ ស្ថិតនៅក្នុងលេខរៀង១៥០ ក្នុងចំណោម១៨០ប្រទេស។
ចំណាត់ថ្នាក់នេះ ធ្វើឱ្យកម្ពុជាជាប់ក្នុងកម្រិតអំពើពុករលួយធ្ងន់ធ្ងរ ឬអាក្រក់ ដូច៤ឆ្នាំ កន្លងមកដែរ បើទោះបីពេលនេះពិន្ទុកម្ពុជាមានការកើនឡើងជាលំដាប់ពី២០ពិន្ទុ ក្នុងឆ្នាំ២០១៨ ដល់២៤ពិន្ទុ ក្នុងឆ្នាំ២០២២។
របាយការណ៍ដដែលលើកឡើងថា ប្រទេសកម្ពុជា បានបន្តបោះជំហានយ៉ាងយឺត ពីក្រោយបណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ី ក៏ដូចជាសកលលោក ហើយថា «កត្តាដែលនៅតែបន្តរារាំងកម្ពុជាមិនឱ្យទទួលបានពិន្ទុខ្ពស់ និងចំណាត់ថ្នាក់ល្អ គឺការខ្វះខាតនូវកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងក្នុងការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវអភិបាលកិច្ចល្អ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងនីតិរដ្ឋ»។
អ្នកនាំពាក្យអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ លោក សយ ច័ន្ទវិចិត្រ នៅថ្ងៃពុធនេះ បានបន្តច្រានចោល ការរកឃើញ របស់ស្ថាប័នអន្តរជាតិមួយនេះ។
លោក ឱ្យវីអូឌីដឹង តាមបណ្តាញសង្គមតេឡេក្រាមថា ការដាក់ពិន្ទុនេះ ខុសពីគោលការណ៍អន្តរជាតិផង និងខុសពីការពិតផង តែថាអង្គភាពតែងតែទុកជាព័ត៌មានសម្រាប់ពិចារណា ។
លោកថា៖«ទោះបីជាយើងមិនដែលទទួលស្គាល់ការដាក់ពិន្ទុនេះ ដែលខុសពីគោលការណ៍អន្តរជាតិផង ខុសពីការពិតផង តែអង្គភាពតែងតែទទួលយកទុកជាព័ត៌មានសម្រាប់ការពិចារណារបស់ខ្លួន»។
ដោយឡែកអ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន លើកឡើងថា មកដល់ពេលនេះ លោកមិនទាន់បានដឹងពីវិធីសាស្ត្រនៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវនិងមូលដ្ឋានវាយតម្លៃច្បាស់លាស់ ដែលចេញដោយអង្គការអន្តរជាតិនោះនៅឡើយទេ ។
ប៉ុន្តែលោកថា បើការវាយតម្លៃនោះ ផ្អែកតែលើរបាយការណ៍អង្គការ និងស្ថាប័នមួយចំនួន ដែលមាននិន្នាការប្រឆាំង នឹងរិះគន់ររដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាខុសពីការពិត ឬក៏សម្ភាសជាមួយអ្នកគំកួនរដ្ឋាភិបាល នោះលទ្ធផលវាយតម្លៃ នឹងចេញមកដូចអ្វីដែលបានលើកឡើង។
លោកថា៖«ប៉ុន្តែ បើវិធីសាស្ត្រ នៃការស្រាវជ្រាវ ផ្អែកទៅលើរបាយការណ៍ ឬសម្ភាសន៍ ប្រកបដោយតុល្យភាព និងជាតំណាងពីគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ នៅក្នុងសង្គម របស់កម្ពុជា អាហ្នឹងវាអាចទៅផ្សេងវិញ»។
បន្ថែមលើរបាយការណ៍នេះ នាយកប្រតិបត្តិអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា លោក ប៉ិច ពិសី លើកឡើងថា អំពើពុករលួយនៅកម្ពុជា នៅតែស្ថិតនៅកម្រិតធ្ងន់ធ្ងរដដែល បើប្រៀបធៀបនឹងបណ្ដាប្រទេសផ្សេងៗទៀត។
លោកយល់ថា ដើម្បីកាត់បន្ថយអំពើពុករលួយ ឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព វាទាល់តែរដ្ឋាភិបាល ពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ប្រឆាំងអំពើពុករលួយឱ្យបានពេញលេញ បើកលំហសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិ តាមគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្ស និងទប់ស្កាត់កុំឱ្យមានការរំលោភអំណាចគ្នា រវាងរដ្ឋសភា តុលាការ និងរដ្ឋាភិបាល ដូចមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
បញ្ហានេះ លោកគិតថា វាទាល់តែមានការប្តេជ្ញាចិត្តផ្នែកនយោបាយដ៏មុះមុត ដើម្បីពង្រឹងនីតិរដ្ឋ ទើបអាចកាត់បន្ថយអំពើពុករលួយខ្នាតធំ នៅកម្ពុជា។
លោកថា៖«ដើម្បីធ្វើដូច្នេះបានទាល់តែយើងធានានូវសុចរិតភាពខ្ពស់បំផុតនៃការបោះឆ្នោតដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពិតប្រាកដរបស់ឆន្ទៈអ្នកបោះឆ្នោត»។
ប្រធានសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក នី សុខា យល់ឃើញថា ការរឹតត្បិតសេរីភាពបញ្ចេញមតិ នឹងជះឥទ្ធិពលមិនល្អ ដល់ដំណើរការបោះឆ្នោត តាមគន្លងប្រជាធិបតេយ្យ។
លោកគិតថា បើរដ្ឋាភិបាល មិនពិចារណាកែលម្អពីការរកឃើញនេះ កម្ពុជានឹងនៅតែប្រឈមនឹងបញ្ហានេះ ដែលលោកបារម្ភថា ប្រទេសដែលជោគជាំដោយអំពើពុករលួយ វានឹងជំរុញឱ្យមានហានិភ័យសង្គម និងមិនអាចរំដោះពលរដ្ឋចេញពីវិបត្តិក្រីក្របាន។
លោកថា៖«កាលណាមានអំពើពុករលួយ គឺលុយកាក់ទ្រព្យសម្បត្តិទាំងអស់ដែលជាផលប្រយោជន៍ជាតិ ទាំងអស់ហ្នឹងវាធ្លាក់ទៅលើអ្នកមានអំណាច ធ្លាក់ទៅលើអ្នកមានបក្ខពួកនិយម គេអាចមានឱកាសទៅប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយបាន គេប្រមែប្រមូលអាធនធានហ្នឹងយកទៅធ្វើជាផលប្រយោជន៍បុគ្គលឬជាក្រុម មិនអាចរុញអាផលប្រយោជន៍ទាំងអស់ហ្នឹងទៅជាផលប្រយោជន៍ជាតិ ដែលអាចជះអាផលប្រយោជន៍ទាំងអស់ហ្នឹង ជាផលប្រយោជន៍ដល់ប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រ នៅតាមជនបទទេ ពីព្រោះវាញាំញ៉ីទៅដោយអំពើពុករលួយ »។
លោកយល់ថា អំពើពុករលួយ នឹងធ្វើឱ្យការអនុវត្តច្បាប់ មិនអាចធ្វើតាមស្មារតីនីតិរដ្ឋបាន ដែលធ្វើឱ្យអ្នកមានអំណាច និងអ្នកមានទ្រព្យសម្បត្តិជាអ្នកឈ្នះ បង្កឱ្យមានអយុត្តិធម៌សង្គមកាន់តែរីករាលដាល អ្នករងគ្រោះអស់ជម្រើស អាចនឹងមានចលាចល សង្គមកើតឡើង។
ដោយឡែក អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ បានគូសបញ្ជាក់ក្នុងរបាយការណ៍វាយតម្លៃនោះថា ចាប់តំាងពីឆ្នាំ២០០៨មក សន្តិភាពពិភពលោក កាន់តែមានភាពយ៉ាប់យ៉ឺន ហើយអំពើពុរលួយ ជាមូលហេតុ និងលទ្ធផលសំខាន់នៃបញ្ហានេះ។
អង្គការនោះ បញ្ជាក់ថា អំពើពុករលួយ ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ការជឿទុកចិត្តលើរដ្ឋាភិបាល និងសមត្ថភាពរបស់រដ្ឋាភិបាល ក្នុងការការពារសាធារណជន ដែលនាំឱ្យមានការកើនឡើងនូវការគំរាមកំហែងផ្នែកសន្តិសុខ ដែលកាន់តែពិបាកគ្រប់គ្រង៕
