បក្សកាន់អំណាចថា ធម្មយាត្រាសមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យ ជាការផ្សព្វផ្សាយសារនយោបាយបក្សប្រឆាំង ហើយការលើកយកប្រធានបទស្តីពី «ការលើកកម្ពស់សីលធម៌សង្គម» សម្រាប់ធម្មយាត្រានេះ គឺគ្រាន់តែជាទ្រឹស្តីរបស់ពួកគេ ខណៈសង្គមស៊ីវិលវិញយល់ថា ធម្មយាត្រានេះនឹងហុចផលច្រើនសម្រាប់ប្រទេសមួយដែលចូលចិត្តប្រើហិង្សា។
ការលើកឡើងផ្ទុយគ្នានេះធ្វើឡើង ស្របពេលដែលសមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យ និងអ្នកចូលរួមប្រមាណ ៥០នាក់ បានហែធម្មយាត្រាដោយថ្មើរជើងចេញពីរាជធានីភ្នំពេញ ឆ្ពោះទៅខេត្តពោធិ៍សាត់ ចូលដល់ថ្ងៃទី៣ហើយ គិតមកដល់ថ្ងៃសុក្រនេះ។ សមាគមគ្រូបង្រៀន អះអាងថា ធម្មយាត្រានេះធ្វើឡើងដើម្បីលើកកម្ពស់សីលធម៌សង្គម ក្រោយមើលឃើញថា មនុស្សចាស់គ្រប់លំដាប់ថ្នាក់នៅតែបន្តប្រើភាសាអសុរោះ មិនសាមគ្គីគ្នា ដែលផ្តល់គំរូមិនល្អដល់យុវជនបន្តវេន និងអាចឱ្យសីលធម៌សង្គមធ្លាក់ចុះ។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន យល់ឃើញថា ការដែលសមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យ អះអាងថា ការហែក្បួននេះធ្វើឡើងដើម្បីលើកកម្ពស់សីលធម៌សង្គមនោះ គ្រាន់តែជាទ្រឹស្តីរបស់សមាគមនេះប៉ុណ្ណោះ។ លោកថា ការអនុវត្តជាក់ស្តែងវិញ គឺផ្ទុយពីគោលបំណងដែលអះអាង ពោលគឺពួកគេឆ្លៀតយកឱកាសនេះទៅឃោសនាសារនយោបាយឱ្យបក្សប្រឆាំង ដោយសារតែសារដែលពួកគេស្រែកក្នុងអំឡុងធម្មយាត្រានោះ បែរជាទាមទារឱ្យដោះលែងអ្នកកំពុងជាប់ឃុំ ដូចជា កញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ និងអ្នកផ្សេងទៀតទៅវិញ។
លោក សុខ ឥសាន ថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំយល់ថា ការឃោសនារបស់គាត់ដែលឆ្លៀតធម្មយាត្រា យកបញ្ហាហ្នឹងជាការឃោសនានយោបាយ វាមិនទទួលបានលទ្ធផលជាផ្លែផ្កាទេ ព្រោះការឃោសនារបស់គាត់ហ្នឹង វាមិនតាមបំណងប្រាថ្នារបស់ប្រជាជនដែលចង់បាន ឬមួយក៏គាត់ឃោសនាទៅ ដើម្បីផលប្រយោជន៍នយោបាយរបស់ក្រុមគាត់ ឬបក្ខពួកគាត់ អាហ្នឹងជារឿងមួយដោយឡែក ហើយប្រជាជនមិនពាក់ព័ន្ធលើបញ្ហានេះ ទើបប្រជាជនក៏មិនអាចទទួលយកបានដែរ»។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (ADHOC) លោក យី សុខសាន្ត ដែលតាមដានការហែធម្មយាត្រានេះ ប្រាប់វីអូឌីថា ធម្មយាត្រាដែលមានការចូលរួមពីក្រុមយុវជនបរិស្ថាន ក្រុមស្ត្រីថ្ងៃសុក្រ ព្រះសង្ឃ សហជីព និងសមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យ ប្រមាណ៥០នាក់នេះ ហាក់មានការចាប់អារម្មណ៍ច្រើនពីប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមដងផ្លូវ បើទោះជាពលរដ្ឋហាក់មិនសូវហ៊ានចូលរួមគាំទ្រដោយបើកចំហ ដោយសារតែមានការឃ្លាំមើលពីសំណាក់អាជ្ញាធរក្ដី។
លោកសង្កេតឃើញថា អ្នកចូលរួមបានស្រែកតាមសារដែលបានផ្សព្វផ្សាយកន្លងទៅ ដូចជា «កុំប្រើហិង្សាលើសកម្មជននយោបាយ, ដោះលែងអ្នកទោសមនសិការ, អ្នកនយោបាយត្រូវមានភាពចាស់ទុំ កុំប្រើវោហារសព្ទធ្ងន់ៗលើអ្នកនយោបាយដែលមាននិន្នាការផ្ទុយ» ជាដើម។
ករណីនេះ លោកយល់ថា ធម្មយាត្រាររបស់សមាគម នឹងហុចផលច្រើនដែរសម្រាប់ប្រទេសមួយដែលចូលចិត្តប្រើហិង្សា ពោលវាជះឥទ្ធិពលរំងាប់ចិត្តអ្នកដឹកនាំ។
លោក យី សុខសាន្ត ថ្លែងថា៖ «ថ្មីៗមុននេះ នៅពេលដែលអ្នកនយោបាយគាត់ប្រើវោហារសព្ទ សុទ្ធតែកម្ទេច សុទ្ធតែស្អីៗអ៊ីចឹង ហាក់ប្រទេសហ្នឹងដូចគ្មានប្រជាធិបតេយ្យ ដូចគ្មានការបោះឆ្នោត ដូចប្រទេសបង្កើតឡើងដោយរបបមួយដែលមិនមានការបោះឆ្នោតដោយសេរីនិងយុត្តិធម៌ បើសិនជាគាត់ប្រើប្រាស់ភាសាហ្នឹង។ អ៊ីចឹងខ្ញុំគាំទ្រនិងលើកទឹកចិត្តដល់អ្នកដែលធ្វើធម្មយាត្រា ដោយសារតែគាត់មើលឃើញ គាត់ក៏ឈឺចាប់ដែរ ដោយសារប្រទេសយើងហ្នឹង វាងើបផុតមួយសាហើយ ឥឡូវមកធ្លាក់ចុះទៀត ដោយសារការគំរាមកំហែង មិនទុកចិត្តគ្នា»។
យ៉ាងណា ប្រធានសមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យ អ្នកស្រី អ៊ុក ឆាយ៉ាវី បានច្រានចោលការលើកឡើងរបស់មន្ត្រីបក្សកាន់អំណាច ដោយអះអាងថា សមាគមមិនមានចេតនាណាមួយឃោសនាសារនយោបាយ នាឱកាសហែធម្មយាត្រានេះទេ។ អ្នកស្រីចាត់ទុកការលើកឡើងរបស់បក្សកាន់អំណាច ថាជាការលាបពណ៌សមាគម។
អ្នកស្រី អ៊ុក ឆាយ៉ាវី បានលើកឡើងថា នារយៈកាលចុងក្រោយនេះ មានការចាប់ខ្លួនសកម្មជនមួយចំនួនដាក់ពន្ធនាគារដោយអយុត្តិធម៌ ទើបសមាគមទាមទារនូវការលើកកម្ពស់សីលធម៌សង្គម។
អ្នកស្រីថា៖ «អយុត្តិធម៌នៅក្នុងសង្គមហ្នឹង បានជាពួកគាត់ព្រាត់ប្រាសគ្នា ឪពុកព្រាត់កូន ប្តីព្រាត់ប្រពន្ធ ប្រពន្ធព្រាត់ប្តីហ្នឹងហើយ ដែលធ្វើឱ្យសង្គមខ្មែរហ្នឹងវឹកវរ។ ហើយថ្នាក់ដឹកនាំគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ ប្រើពាក្យអសុរោះ “អា ម៉ឹង” មិនស័ក្តិសមជាខ្មែរនៃអង្គរដ៏បវររបស់យើងទេ។ នេះជាអ្វីដែលសមាគមឃើញថា ក្នុងឱកាសនេះ ចង់ឱ្យអ្នកនយោបាយងាកបែរមុខមករកផ្សះផ្សាជាតិ ដើម្បីបុព្វហេតុ ហើយដើម្បីយុវជនបន្តវេន ឱ្យពួកគាត់យកគំរូតាម»។
ជាការកត់សម្គាល់ អ្នកស្រី អ៊ុក ឆាយ៉ាវី ថានៅតាមផ្លូវ អាជ្ញាធរមួយចំនួនបានជួយការពារ សម្របសម្រួលជូនពួកគាត់ តែមានមួយចំនួនបានមកសួរនាំ បន្តុះបង្អាប់ថាពួកគាត់គ្មានច្បាប់ទម្លាប់ជាដើម។
ពលរដ្ឋមួយរូបនៅស្រុកបរិបូណ៌ ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ដែលសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះដោយសារបារម្ភពីសុវត្ថិភាព ប្រាប់វីអូឌីថា លោកបានស្ម័គ្រចិត្តចូលរួមដើរហែធម្មយាត្រានេះបានជិត ២ថ្ងៃហើយ ពោលគឺចាប់ពីពេលដែលធម្មយាត្រាដើរដល់ព្រំប្រទល់ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង។ លោកសង្កេតឃើញថា ធម្មយាត្រានេះមិនមែនជាការឃោសនានយោបាយទេ ប៉ុន្តែជាការជំរុញឱ្យមានការលើកកម្ពស់សីលធម៌សង្គម ខណៈបច្ចុប្បន្ន ស្ថានភាពសីលធម៌សង្គម ជាពិសេសពាក្យពេចន៍របស់អ្នកនយោបាយ និងថ្នាក់ដឹកនាំមួយចំនួន មានភាពអសុរោះគួរឱ្យបារម្ភ ស្របពេលពលរដ្ឋមួយចំនួនត្រូវរងការចាប់និងឃុំខ្លួនដោយអយុត្តិធម៌។
លោកថា៖ «ខ្ញុំគិតថា នេះមិនមែនជាការឃោសនានយោបាយទេ ដោយសារតែការចាប់ខ្លួនសកម្មជន ក៏ដូចជាអ្នកទោសនយោបាយ អ្នកទោសមនសិការផ្សេងៗហ្នឹង គឺបង្ហាញនូវភាពអសីលធម៌ ចាប់ពួកគាត់ទាំងដែលគ្មានកំហុស ឬមួយក៏អីផ្សេងៗទៅ។ ហ្នឹងហើយជាភាពអសីលធម៌ មិនមានគុណធម៌។ អ៊ីចឹងហើយបានយើងសម្រេចដាក់ប្រធានបទ សីលធម៌នៃសង្គម។ អ៊ីចឹងបានយើងចងបដា ដូចជា ទាមទារឱ្យមានការដោះលែងសកម្មជនមនសិការមួយចំនួន»។
កាលពីថ្ងៃទី១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៣នេះ ក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា សមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យ ប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរ អគ្គលេខាធិការសហព័ន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តកម្ពុជា និងតំណាងស្ត្រីថ្ងៃសុក្រ បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមួយ ដោយទាមទាររដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា កែលម្អសីលធម៌សង្គម ៤ចំណុច ក្នុងនោះ ស្នើឱ្យអ្នកនយោបាយខ្មែរគ្រប់ភាគីងាកមករកការផ្សះផ្សាជាតិ និងប្រកួតប្រជែងគ្នាប្រកបដោយសីលធម៌, អ្នកមានអំណាចត្រូវបញ្ឈប់ការរំលោភបំពានមកលើពលរដ្ឋ, ដោះលែងអ្នកជាប់ឃុំមនសិការទាំងអស់ និងស្នើពលរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់បញ្ឈប់ការប្រកាន់បក្ខពួកនិយម ហើយងាកមកសាមគ្គី និងមានមេត្តាចិត្ត ក្នុងនាមខ្មែរមហានគរ៕
