អ្នកឃ្លាំមើលបានលើកឡើងប្រហាក់ប្រហែលគ្នាថា បើគណបក្សភ្លើងទៀនបន្ថយការរិះគន់ចំណុចខ្វះខាតរបស់គណបក្សកាន់អំណាច ព្រោះតែខ្លាចការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ អាចនឹងធ្វើឱ្យគណបក្សនេះបាត់បង់ការគាំទ្រច្រើនពីម្ចាស់ឆ្នោត។
ការលើកឡើងនេះ ខណៈដែលគណបក្សភ្លើងទៀនត្រូវបានគេមើលឃើញថាហាក់ទន់ភ្លន់ មិនសូវហ៊ានចេញមុខនិយាយខ្លាំងៗលើរដ្ឋាភិបាល និងបក្សកាន់អំណាច ក្រោយពីមានការចាប់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សនេះដាក់ពន្ធនាគារ និងខ្លះទៀតរងក្ដីក្ដាំពីគណបក្សកាន់អំណាច ជាដើម។
អ្នកវិភាគនយោបាយ លោក ឯម សុវណ្ណរ៉ា មានប្រសាសន៍ថា គណបក្សភ្លើងទៀន ដែលសម្រេចបន្ថយឥរិយាបថរិះគន់ចំណុចខ្វះខាតគណបក្សកាន់អំណាច ក្នុងន័យស្ថាបនា និងស្របតាមគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ មិនមែនជាជម្រើសល្អរបស់បក្សភ្លើងទៀននោះទេ បើទោះបីជាស្ថានការណ៍នយោបាយកំពុងមានភាពតានតឹងក៏ដោយ។
ផ្ទុយទៅវិញ លោកចាត់ទុកការបន្ថយឥរិយាបថរបស់បក្សភ្លើងទៀន នៅមុនការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិខាងមុខនេះ អាចនឹងធ្វើឱ្យគណបក្សនេះបាត់បង់ការគាំទ្រច្រើនពីម្ចាស់ឆ្នោតទៅវិញ ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «គណបក្សនយោបាយ ឬក៏អ្នកនយោបាយនៅក្នុងគណបក្សប្រឆាំង ឬក៏គណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាល មានតួនាទីសំខាន់នៅក្នុងការលើកចំណុចអវិជ្ជមានរបស់អ្នកនយោបាយកាន់អំណាច។ បើសិនជាគាត់ជាចលករជួរមុខ ហើយមិនបង្ហាញ មិនធ្វើសកម្មភាពលើកចំណុចអវិជ្ជមាន ការអសកម្មរបស់អ្នកនយោបាយនៅក្នុងតួនាទីទេ គាត់អត់មានសិទ្ធិ ឬក៏អត់ទទួលបាននូវការគាំទ្រពីម្ចាស់ឆ្នោតបានទេ»។
អ្នកប្រឹក្សាយោបល់ផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត និងការស្រាវជ្រាវ លោក សេក សុជាតិ មើលឃើញថា គណបក្សភ្លើងទៀនមួយរយៈកាលចុងក្រោយនេះ បានបន្ថយការរិះគន់ចំណុចខ្វះខាតលើថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សកាន់អំណាច ក្រោយពីមានការចាប់ខ្លួនមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សភ្លើងទៀន មានលោក ថាច់ សេដ្ឋា និងមានការប្ដឹងលោក សុន ឆ័យ រួមទាំងប្តឹងលោក គង់ គាំ តាមបណ្តឹងរបស់បក្សកាន់អំណាច ជាដើម ខណៈមន្ត្រីផ្សេងៗទៀតរបស់គណបក្សនេះហាក់មិនសូវមានមន្ត្រីដែលមានសមត្ថភាព និងមានភាពក្លាហានគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីប្រឈម និងបញ្ចេញទស្សនៈការពារប្រយោជន៍គណបក្សនៅឡើយ។
ករណីនេះ លោកថា បើមន្ត្រីគណបក្សភ្លើងទៀន មិនមានភាពក្លាហាន និងបន្ថយការរិះគន់ចំណុចខ្វះខាតរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំបក្សកាន់អំណាច មុនការបោះឆ្នោតជាតិខិតជិតមកដល់នេះទេ អាចធ្វើឱ្យពលរដ្ឋខ្លះពិបាកក្នុងការបោះឆ្នោតជូនគណបក្សដែលមិនមានផែនការ ឬគោលការណ៍ច្បាស់លាស់ ជាដើម។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «សមត្ថភាពនៃថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សភ្លើងទៀននាពេលបច្ចុប្បន្ន គឺមិនទាន់មានសក្ដានុពលគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការប្រកួតប្រជែងជាមួយគណបក្សកាន់អំណាចនៅឡើយទេ។ ដូច្នេះហើយ ប្រជាពលរដ្ឋ ក៏ដូចជាយុវជន កំពុងពិចារណាដែរ តើគួរតែគាំទ្រគណបក្សមួយដែលមានភាពភ័យខ្លាចបែបហ្នឹង ឬមួយក៏មានការគាំទ្រចំពោះអ្នកដែលមានសមត្ថភាព ឬអ្នកដែលមានចក្ខុវិស័យ ហើយអ្នកដែលមានភាពសកម្មក្នុងការតស៊ូមតិ ក៏ដូចជាការទាមទារយុត្តិធម៌ជូនដល់ជនរងគ្រោះ ជាដើម»។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សភ្លើងទៀន លោក គីម សួរភារិទ្ធ មានប្រសាសន៍ថា ដើមចមដែលនាំឱ្យគណបក្សភ្លើងទៀនមានការប្រុងប្រយ័ត្ន និងអំពាវនាវទៅមន្ត្រីគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ បន្ថយការរិះគន់ចំណុចខ្វះខាតរបស់គណបក្សកាន់អំណាច ដោយសារគណបក្សបារម្ភខ្លាចមន្ត្រីខ្លះធ្វើការរិះគន់ដោយប្រើពាក្យមិនល្អ នាំឱ្យប៉ះពាល់ដល់សេចក្តីថ្លៃថ្នូរនៃគណបក្សនយោបាយណាមួយ ហើយខ្លាចមានការប្ដឹងផ្ដល់ និងចោទប្រកាន់ ជាដើម។
ករណីនេះ លោកថា គណបក្សភ្លើងទៀន នៅតែបន្តរិះគន់លើគណបក្សកាន់អំណាច ប៉ុន្តែគ្រាន់តែប្ដូរជារបៀបរិះគន់បែបទន់ភ្លន់ ឱ្យស្របតាមគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីឱ្យភាគីដែលរងការរិះគន់ មិនខឹងសម្បា ជាដើម។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «កាលណាយើងរិះគន់ពាក្យមិនគប្បី ដោយរឿងមិនគប្បី វាអាចធ្វើឱ្យមានកំហឹង កាលណាវាមានកំហឹង វាធ្វើឱ្យកើតជាទង្វើផ្សេងៗដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ភាគីម្ខាងៗ។ អ៊ីចឹងហើយបានយើងពិចារណាបន្ធូរបន្ថយឡើងវិញ ហើយទាំងភាគីយើងរិះគន់ ទាំងភាគីអ្នកដែលទទួលការរិះគន់ ធ្វើយ៉ាងណាបង្កបរិយាកាសនយោបាយចាប់ពីថ្ងៃហ្នឹងរហូតដល់ថ្ងៃបោះឆ្នោត ឱ្យវាមានភាពល្អប្រសើរ ផ្តល់លទ្ធភាពឱ្យគណបក្សនយោបាយទាំងអស់កសាងសមត្ថិភាពនិងការងាររបស់ខ្លួន ឆ្ពោះទៅរកការបោះឆ្នោតមួយដែលយើងជឿជាក់ថានឹងមានការរៀបចំដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ គ្មានអំពើហិង្សា»។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាច លោក សុខ ឥសាន មានប្រសាសន៍ថា ការចាប់ខ្លួន និងចោទប្រកាន់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សភ្លើងទៀន កន្លងមក ដោយសារតែពួកគេបញ្ចេញមតិរិះគន់ថ្នាក់ដឹកនាំបក្សកាន់អំណាចទាំងបំពានច្បាប់។ យ៉ាងណា លោកសាទរ បើថ្នាក់ដឹកនាំ ឬមន្ត្រីគណបក្សភ្លើងទៀន បន្ថយឥរិយាបថទន់ភ្លន់ ឈប់ជេរប្រមាថថ្នាក់ដឹកនាំបក្សកាន់អំណាច និងរក្សានូវភាពស្ងៀមស្ងាត់ និងអនុវត្តនូវគោលនយោបាយរបស់បក្សខ្លួនដោយមានក្រមសីលធម៌ស្របតាមច្បាប់ ដើម្បីឱ្យការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិ នីតិកាលទី៧ ខាងមុខនេះ ទទួលបានភាពសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ ស្របតាមគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «យើងអបអរសាទរ ហើយយើងក៏លើកទឹកចិត្ត ដើម្បីឱ្យគណបក្សនយោបាយណាអនុវត្តឱ្យបានត្រឹមត្រូវតាមគោលការណ៍ច្បាប់ តាមគោលការណ៍នីតិវិធី បទបញ្ជារបស់ គ.ជ.ប ដែលជាអាជ្ញាកណ្ដាលរបស់យើង ដើម្បីឱ្យប្រជាជនយើង លោកអញ្ជើញទៅសម្ដែងឆន្ទៈរបស់ខ្លួនក្នុងការរើសគណបក្សណាមួយដែលលោកទុកចិត្ត ដោយស្មោះសនៅក្នុងចិត្តរបស់លោក មើលឃើញអំពីស្នាដៃ គុណសម្បត្តិរបស់គណបក្សនីមួយៗដោយពិតប្រាកដ»។
លោក ថាច់ សេដ្ឋា ដែលជាប្រធានសហគមន៍ខ្មែរកម្ពុជាក្រោម និងជាអនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួននៅម្ដុំវត្តសំរោងអណ្ដែត ខណ្ឌសែនសុខ រាជធានីភ្នំពេញ កាលពីល្ងាចថ្ងៃទី១៦ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៣។ ក្រោយចាប់ខ្លួន លោក ថាច់ សេដ្ឋា ត្រូវបានគេបញ្ជូនទៅឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នភ្លាមៗនៅពន្ធនាគារព្រៃស ក្រោមការចោទប្រកាន់ ពីបទ «មិនបានបំពេញកាតព្វកិច្ចចំពោះឧបករណ៍អាចជួញដូរបាន» ឬហៅថា ការចេញសែកដោយគ្មានសាច់ប្រាក់ ចំនួន៥សន្លឹក ទៅឱ្យក្រុមហ៊ុន រិន ឆាយ ផនសប ដែលប្រព្រឹត្តតាំងពីឆ្នាំ២០១៩ ។
ចំណែកអនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀនម្នាក់ទៀត គឺលោក សុន ឆ័យ ក៏កំពុងមានរឿងក្តីនៅតុលាការ ដោយត្រូវបក្សកាន់អំណាច និងគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប.) ប្តឹងទារសំណងជំងឺចិត្តរាប់សិបម៉ឺនដុល្លារ ក្រោយលោកនិយាយរិះគន់លទ្ធផលបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ កាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ ថាមានភាពមិនត្រឹមត្រូវ និងការលួចបន្លំជាដើម។ លោក សុន ឆ័យ ក៏កំពុងប្រឈមការរឹបអូសទ្រព្យសម្បត្តិលក់ឡាយឡុង ដើម្បីសងប្រាក់ជំងឺចិត្តទៅដើមបណ្ដឹងផងដែរ។
កាលពីថ្ងៃទី១០ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៣ តំណាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាខេត្តត្បូងឃ្មុំ បានប្តឹងលោក គង់ គាំ ទៅតុលាការ ដោយទាមទារឱ្យមានការផ្តន្ទាទោសតាមច្បាប់ និងទាមទារសំណងចំនួន ៥០ម៉ឺនដុល្លារ បន្ទាប់ពីលោក គង់ គាំ បានថ្លែងក្នុងវេទិកាសាធារណៈមួយ ដែលបក្សកាន់អំណាចថាបានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់គណបក្សខ្លួន។
ក្រោយមក តំណាងស្របច្បាប់ឱ្យគណៈកម្មាធិការគណបក្សប្រជាជនខេត្តត្បូងឃ្មុំ និងជាអនុប្រធានក្រុមការងារយុវជនគណបក្សខេត្តត្បូងឃ្មុំ លោក សេង ជ័យវុធ បានសុំដកពាក្យបណ្ដឹ ចុះថ្ងៃទី៥ ខែកុម្ភៈ ដែលដាក់ជូនអយ្យការអមសាលាដំបូងខេត្តត្បូងឃ្មុំ ដោយសារតែលោក គង់ គាំ នាពេលថ្មីៗនេះ បានសារភាពទទួលស្គាល់កំហុស និងសុំអភ័យទោសជាសាធារណៈទៅលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលជាប្រមុខដឹកនាំគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
លោក គង់ គាំ ក៏បានសម្រេចចិត្តបញ្ចប់តួនាទីជាឧត្តមទីប្រឹក្សាគណបក្សភ្លើងទៀន ចាប់ពីថ្ងៃទី៣១ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៣ នេះតទៅផងដែរ៕
