អ្នកឃ្លាំមើល បានលើកឡើងថា ប្រសិនបើកម្ពុជាបាត់បង់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ទាំងស្រុង ប្រទេសជាតិ និងពលរដ្ឋក្លាយជាជនរងគ្រោះ ដោយសារមេដឹកនាំគ្រួសារហ៊ុន ព្រោះបានធ្វើឱ្យកម្ពុជាបន្តស្អុយឈ្មោះលើឆាកអន្តរជាតិ ក្លាយជាដែនដីភ័យខ្លាចដល់បរិយាកាសវិនិយោគ។
ដែលការណ៍នេះ វានឹងជំរុញវិបត្តិសង្គមកាន់តែចាក់ស្រេះ ធ្វើឱ្យពលរដ្ឋច្រើនលាននាក់ រួមរិតដោយវិបត្តិបំណុល ដែលអាចដុតកម្តៅឱ្យមានចលាចលសង្គមក៏ថាបាន ខណៈអំពើពុករលួយ និងការបំបិទសិទ្ធិកំពុង ពង្រីកអយុត្តិធម៌ដល់ជនរងគ្រោះរាប់លាននាក់ ដែលបានចាញ់បោកក្រុមហ៊ុនឆបោក ល្បែងអនឡាញ និងការយាយីខាងនយោបាយ ជាដើម។
កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ សភាអឺរ៉ុប បានចេញសេចក្តីសម្រេច ដោយជំរុញឱ្យគណៈកម្មការអឺរ៉ុប និងសហភាពអឺរ៉ុប ពិនិត្យសើរើឡើងវិញប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ «គ្រប់មុខទំនិញទាំងអស់ លើកលែងតែអាវុធ (EBA)» ដែលនៅសល់ចំនួន ៨០% ជាមួយកម្ពុជា។
ក្រៅពីនេះ ក៏ទាមទារឱ្យ ពិចារណាលើវិធានដាក់ទណ្ឌកម្មជាក់លាក់លើក្រុមមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការរឹតត្បិត ផ្នែកនយោបាយ ធ្វើឱ្យដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យធ្លាក់ចុះ រហូតទាល់តែអ្នកទោសនយោបាយ សកម្មជនអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងតួអង្គសង្គមស៊ីវិលដទៃទៀតទាំងអស់ដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ក្រោមបទចោទ ដែលមានចរិតនយោបាយ ត្រូវបានដោះលែង។
ជុំវិញការបង្កើនវិធានឆ្លើយតប ទៅនឹងការមិនអើពើស្តារប្រជាធិបតេយ្យ ពីសំណាក់មេដឹកនាំគ្រួសារហ៊ុននេះ ប្រធានវិទ្យាស្ថានប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា លោកបណ្ឌិត ប៉ា ចន្ទរឿន ហៅវិធាននេះថា ជាការពញ្ញាក់ស្មារតី ដល់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឱ្យយកចិត្តទុកដាក់លើរឿងការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស បើកលម្ហសេរីភាពក៏ដូចជា បើកលម្ហដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជាឡើងវិញ។
ក្នុងន័យនេះ លោកបន្យល់ថា បើពិនិត្យមើលពីមុំបច្ចេកទេស ប្រទេសទាំងអស់ ដែលទទួលបាន EBA មិនថាតែកម្ពុជាទេ គឺត្រូវតែគោរពនូវលក្ខខណ្ឌសិទ្ធិមនុស្ស ដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ រួមទាំងសិទ្ធិការងារ និងលម្ហសង្គមស៊ីវិលជាដើម។
លោក គូសបញ្ជាក់ថា ក្នុងលក្ខខណ្ឌផ្តល់ EBA ក៏បានចែងដែរថា បើប្រទេសណាមួយរំលោភលក្ខខណ្ឌប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធនេះ អាចប្រឈមមុខទៅនឹងការសើររើ ឬក៏ការបាត់បង់ មួយផ្នែក ឬក៏បាត់បង់ទាំងស្រុង។
ហេតុនេះ លោក ប៉ា ចន្ទរឿន យល់ថា កម្ពុជាត្រូវតែធ្វើការឆ្លើយតបដោយលក្ខណៈបច្ចេកទេស និងការទូតខ្ពស់ ដើម្បីកុំឱ្យរបូត EBA ដែលនៅសល់ ៨០ភាគរយ បាត់បង់។
សម្រាប់អ្នកឃ្លាំមើលសង្គមរូបនេះ ក្នុងកាលៈទេសៈបច្ចុប្បន្ន កម្ពុជាត្រូវការប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ ទាំងការនាំចេញទំនិញកម្ពុជាទៅសហភាពអឺរ៉ុប និងទៅអាមេរិកពីព្រោះទីផ្សារទាំង២នេះ គឺជាទីផ្សារធំបំផុត។
លោកថា៖«ការបាត់បង់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA នេះ វាមិនមែនគ្រាន់តែបាត់បង់ឳកាសពីការអនុគ្រោះពន្ធ ពីការនាំទំនិញទៅទេ ប៉ុន្តែវាក៏ប៉ះពាល់កិត្តិយស និងកេរ្ត៍ឈ្មោះរបស់កម្ពុជាក្នុងឆាកអន្តរជាតិ ជាពិសេសនៅក្នុងទីផ្សារសហភាពអឺរ៉ុប នៅពេលដែលយើងនាំទំនិញពីកម្ពុជាទៅតិច ឬក៏ច្រើនវានឹងប៉ះពាល់សតិអារម្មណ៍របស់អតិថិជននៅអឺរ៉ុប ដែលគេនឹងគិតថា ទំនិញនេះជាទំនិញដែលក្នុងប្រទេសមួយដែលមានបញ្ហាការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ រឿងប្រជាធិបតេយ្យ រឿងសេរីភាព រឿង លម្ហស៊ីវិល និងបញ្ហានយោបាយ ដូច្នេះតិច ឬក៏ច្រើនវានឹងប៉ះពាល់ទៅដល់ទាំងការបញ្ជាទិញផ្ទាល់ពីអតិថិជន នៅសហភាពអឺរ៉ុបផងដែរ» ។
លោក ប៉ា ចន្ទរឿន សង្កត់ធ្ងន់ថា ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ជាគន្លឹះសំខាន់ផងដែរ សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចនៅកម្ពុជា ក៏ព្រោះថា អំណោយផលនៃប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទាំង EBA របស់សហភាពអឺរ៉ុប ទាំង GSP របស់សហរដ្ឋអាមេរិក សម្រាប់ពលរដ្ឋកម្ពុជា ពីព្រោះមានប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធនេះ ទើបកម្ពុជាមានគីឡូខ្ពស់ទាក់ទាញ អ្នកវិនិយោគពីបរទេស ដែលជាប្រភពចំណូលរបស់ពលរដ្ឋ។
ជាមួយគ្នានេះដែរ នាយកប្រតិបត្តិអង្គការសង់ត្រាល់ លោក មឿន តុលា ក៏មើលឃើញដែរថា កម្ពុជានៅតែត្រូវការប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទាំង EBA និងGSP។
លោកថា ហេតុផលដែលកម្ពុជា នៅតែត្រូវការប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទាំង២នេះ គឺដោយសារតែប្រទេសកម្ពុជានៅមានភាពទន់ខ្សោយជាងគេ បើប្រៀបធៀបជាមួយប្រទេសជិតខាង សូម្បីថ្លៃទឹកថ្លៃភ្លើង ក៏នៅមានតម្លៃខ្ពស់ ។
ក្រៅពីនេះ លទ្ធភាពដែលកម្ពុជាមិនអាចប្រកួតជាមួយប្រទេសជិតខាងបានទៀតនោះ គឺ អំពើពុករលួយ នៅមានកម្រិតខ្ពស់ ចំនួនប្រជាជននៅតិច ចំណែកឯកម្មករជំនាញក៏នៅតែមានកម្រិតនៅឡើយ។ លោកថា បញ្ហាទំាងអស់នេះ ប្រសិនបើកម្ពុជាបាត់បង់ EBA ៨០ភាគរយទៀត គឺកម្ពុជាមានហានីភ័យខ្លាំង ហើយពលរដ្ឋនឹងក្លាយជាជនរងគ្រោះ ក្រោមដៃមេដឹកនាំ។
លោកថា ៖«ជាក់ស្ដែងប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA នេះ បើសិនជាយើងបាត់ ៨០ភាគរយ នឹងទៀតយើងអាចមានហានិភ័យខ្លាំង តាមពិតប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA នេះវាមានលក្ខណៈពិសេសជាងប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ GSP របស់អាមេរិក អាមេរិកគេផ្ដោតទៅលើមុខទំនិញ តែមួយមុខទេ គឺទំនិញផលិតផលធ្វើដំណើរ ដោយឡែក EBA នេះយើងអាចនាំចេញទៅបានច្រើនមុខជាងផលិតផលធ្វើដំណើរ បូករួមផលិតផលកសិកម្មផង ចឹងបើសិនជាយើងអាចរក្សាបាន វាជួយអោយកម្ពុជា នឹងអាចមានឳកាស ក្នុងការអភិវឌ្ឍសេដ្ធកិច្ចខ្លួនឯងបានច្រើន»។
បច្ចុប្បន្នវិស័យដែលកម្ពុជានាំចេញធំជាងគេ គឺសម្លៀកបំពាក់ ស្បែកជើង និងផលិតផលធ្វើដំណើរហើយអឺរ៉ុប គឺជាទីផ្សារធំទី២។ បើតាមលោក មឿន តុ លា ការធ្វើឱ្យបានបង់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ៨០ភាគរយទៀត វានឹងគំរាមកំហែងដល់ជីវិតកម្មករ ក្នុងវិស័យកាត់ដេរ ប្រមាណជាង១លាននាក់ ខណៈដែលកម្មករម្នាក់ បានជួយចិញ្ចឹមសមាជិកគ្រួសារគាត់ជាមធ្យម ៣នាក់ ដែលវានឹងពង្រីកផលប៉ះពាល់ ដល់ជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋរហូតដល់ ៣លាននាក់ទៀត។ បញ្ហាប្រឈមទាំងនេះ ដែល លោក តុលា ចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាល បង្ហាញការទទួលខុសត្រូវ ចំពោះមុខប្រជាពលរដ្ឋជាម្ចាស់ប្រទេស តាមរយៈស្តារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដូចមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
ចំណែក លោក អ៊ូ ចន្ទរ័ត្ន អតីតតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បច្ចុប្បន្នជាស្ថាបនិក គណបក្សកែទម្រង់កម្ពុជា ក៏មានមតិមិនខុសពីលោក ប៉ា ចន្ទរឿន និងលោក មឿន តុលា ដែរ។ លោក ចន្ទរ័ត្ន ថ្លែងថា ដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍ជាតិ និងផលប្រយោជន៍ប្រជាពលរដ្ឋជាម្ចាស់ប្រទេស វាចាំបាច់ណាស់ត្រូវស្តារប្រជាធិបតេយ្យ ប្រកបដោយការជឿទុកចិត្តពីមជ្ឈដ្ឋានជាតិ និងអន្តរជាតិ ក្រោមដំបូលរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលច្បាប់កំពូលនេះ បានចែងកាតព្វកិច្ចកម្ពុជា ពីការអនុវត្តនយោបាយប្រជាធិបតេយ្យ សេរី ពហុបក្ស។
លោកថា ៖«វាជាការពិត បើសិនជាយើងរបូតប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA នេះបន្ថែមទៀត យើងគិតថាវាប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ច ជាពិសេសប៉ះពាល់ដល់កម្មករកម្មការនី ហើយអ្នកដែលទទួលផលពីនឹង ក្រុមគ្រួសារ អ្នកលក់ដូរជាដើម ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងកម្មករ អាចនឹងប៉ះពាល់បន្ថែមទៀត យើងដឹងហើយថា សហគមន៍អឺរ៉ុប យើងនាំចេញរាប់ពាន់លានដុល្លា ក្នុងមួយឆ្នាំៗ ហើយគ្រាន់តែពន្ធអនុគ្រោះក្នុងមួយឆ្នាំៗ ដែលយើងទទួលបានគឺ ៧០០លានដុល្លាក្នុងមួយឆ្នាំ»។
នៅក្នុងសេចក្តីសម្រេចថ្មីកាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែវិច្ឆិកា ស្តីពីការកាន់តែរួមតូចទៅៗនៃលម្ហសង្គមស៊ីវិលនៅកម្ពុជា ជាពិសេសករណីអង្គការសង់ត្រាល់ (CENTRAL) សភាអឺរ៉ុបអំពាវនាវឱ្យគណៈកម្មការអឺរ៉ុប និងរដ្ឋសមាជិកអឺរ៉ុប វាយតម្លៃកែប្រែលក្ខខណ្ឌនៃការផ្តល់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ដល់កម្ពុជា ដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសនេះ មិនបានផ្តល់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការដោះស្រាយ និងបង្ការការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាឡើយ។
សភាអឺរ៉ុប គូសបញ្ជាក់ថា ការធ្វើដូច្នេះ គឺដើម្បីបញ្ជូនសារច្បាស់លាស់មួយថា ការកែលម្អសិទ្ធិមនុស្ស និងការគាំពារសេរីភាពសង្គមស៊ីវិល គឺជាលក្ខខណ្ឌជាមុនសម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគ។
សភាអឺរ៉ុបក៏អំពាវនាវ ឱ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជាទម្លាក់ចោលរាល់បទចោទដែលមានចរិតនយោបាយប្រឆាំងនឹងអង្គការសង់ត្រាល់ និងសមាជិកអង្គការនេះ អង្គការសមធម៌កម្ពុជា និងអង្គការចលនាមាតាធម្មជាតិ ដើម្បីលើកកម្ពស់សិទ្ធិការងារ សិទ្ធិមនុស្ស និងការការពារបរិស្ថាន។
វីអូឌីមិនទាន់អាចទាក់ទងលោក ប៉ែន ប៉ូណា ប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីស្នើសុំធ្វើអត្ថាធិប្បាយលើបញ្ហានេះបានទេ។
ប៉ុន្តែកាលពីពេលថ្មីៗនេះ លោកស្រី ចម និមល រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម បានលើកឡើងថា កម្ពុជានឹងចាកចេញពីក្រុមប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួចនៅឆ្នាំ២០២៩ ដែលការអះអាងនេះចំពេលដែលពលរដ្ឋច្រើនលាននាក់ ត្រូវបានគេរកឃើញរួមរិតដោយវិបត្តិបំណុល។
រីឯជនរងគ្រោះច្រើនម៉ឺននាក់ទៀត ដែលចាញ់បោកក្រុមឧកញ៉ា រួមទាំងចាញ់បោកការចាប់ជំរិត និងល្បែងអនឡាញជាដើម កំពុងដង្ហោយហៅរកយុត្តិធម៌ និងខ្លះបានធ្វើអត្តឃាត ដោយសារប្រព័ន្ធច្បាប់មិនអាចរកយុត្តិធម៌ឱ្យពួកគេបាន។
យ៉ាងណា ប្រភពរដ្ឋាភិបាលដដែល ហាក់ទទួលស្គាល់ពីផលប៉ះពាល់ផងដែរ ដោយថា ការចាកចេញនេះ នឹងធ្វើឱ្យកម្ពុជា ប្រឈមនឹងផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានជាច្រើន ដូចជាការបាត់បង់ភាពអនុគ្រោះពន្ធគយ និងការប្រកួតប្រជែងកាន់តែខ្លាំងជាងមុន នៃទំនិញរបស់កម្ពុជានៅលើទីផ្សារអន្តរជាតិ។ ការលើកឡើងរបស់រដ្ឋមន្ត្រីពាណិជ្ជកម្មនេះ នៅមិនទាន់សំដៅដល់ការបាត់បង់ EBA ផងទេ។
ទាក់ទងនឹងការជំរុញរបស់សភាអឺរ៉ុប ឱ្យកម្ពុជាដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយ អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋសភាកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយថា នៅកម្ពុជាពុំទាន់មានអ្នកទោសនយោបាយទេ ហើយអះអាងថា លម្ហនយោបាយ និងសង្គមស៊ីវិល គឺមានលក្ខណៈបើកចំហរពុំមានការរិតដ្បិតនោះដែរ បើទោះបីថ្មីៗកិច្ចប្រជុំមួយនៅទីក្រុងហ្ស៊ឺណែវ នៃក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាតិ អ្នករាយការណ៍ពិសេសទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាលោក វីទិត្យ មុនតាប៊ន បាននិយាយចំៗថា ប្រព័ន្ធតុលាការត្រូវបានគេប្រើជាឧបករណ៍ ដែលជំរុញឱ្យការផ្ទេរអំណាច នៅកម្ពុជានាឆ្នាំ២០២៣ ធ្វើឡើងតាមបែបលក្ខខណៈ គ្រួសារប្រាសចាកពីគន្លងប្រជាធិបតេយ្យក្តី ។
ដោយឡែកពីនេះ អង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូបានកត់ត្រាថា គិតមកដល់ត្រឹមថ្ងៃទី៣ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤នេះ មានអ្នកនយោបាយ អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស សកម្មជនដីធ្លី សហជីព អ្នកសារព័ត៌មាន និងអ្នកប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គមសរុបចំនួន៧៦នាក់កំពុងជាប់ឃុំ។
ក្នុងនោះក៏មាន លោក កឹម សុខា ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិផងដែរ ក្រោមការចោទប្រកាន់ពីប្រព័ន្ធតុលាការ ចោទពីបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌមួយចំនួន ដោយសារតែភាពសកម្មនិយម ឬការបញ្ចេញមតិរបស់អ្នកទាំងនោះ។
លីកាដូ រួមជាមួយអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន អំពាវនាវឱ្យមានការដោះលែងអ្នកទាំងនោះជាបន្ទាន់ និងលើកចោលបទចោទប្រកាន់ លើអ្នកទាំងនោះ ក៏ដូចជាអនុញ្ញាតឱ្យពួកគេបន្តភាពសកម្មនិយម ដើម្បីចូលរួមចំណែកអភិវឌ្ឍកម្ពុជាឱ្យកាន់តែប្រសើរ។
យោងតាមការស្រាវជ្រាវនានា ចាប់តាំងពីសហភាពអឺរ៉ុបផ្តល់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ដល់កម្ពុជាចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០១ មកគេសង្កេតឃើញវិស័យកាត់ដេរ វិស័យកសិកម្ម និងវិស័យឧស្សាហកម្មមានភាពរីកចម្រើនខ្លាំង ដែលធ្វើឱ្យសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា បានបោះជំហានយ៉ាងលឿនទៅមុខជាមួយនឹងកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ៧ភាគរយ ជារៀងរាល់ឆ្នាំ។
ក្នុងឆ្នាំ២០១៩ សហភាពអឺរ៉ុបបានក្លាយជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មដ៏ធំជាងគេរបស់កម្ពុជា ពោលគឺទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងកម្ពុជា និងសហគមន៍អឺរ៉ុបមានប្រមាណជាជិត ៦ពាន់លានដុលា្លរ (៥,៨ពាន់លានដុល្លារ)។
មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ ការនាំចេញរបស់កម្ពុជាជាង ៩៨% ទៅអឺរ៉ុប គឺស្ថិតក្រោមប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ទាំងអស់។ ប៉ុន្តែសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាមានការធ្លាក់ចុះវិញ ចាប់តាំងពីក្រោយគណៈកម្មការអឺរ៉ុបបានចេញសេចក្តីសម្រេចកាត់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ ២០% ចេញពីកម្ពុជានៅថ្ងៃទី១២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២០។
ការកាត់ផ្នែកខ្លះនាពេលនោះ គឺក្រោមមូលហេតុនៃការដើរថយក្រោយយ៉ាងខ្លាំង នៃបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាចាប់តាំងពីមានការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលមានប្រជាពលរដ្ឋគាំទ្រជិតកន្លះប្រទេស ដែលសហភាពអឺរ៉ុបចាត់ទុកថា កំពុងបំពានយ៉ាងដំណំ លើអនុសញ្ញារបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ និងអង្គការពលកម្មអន្តរជាតិស្តីពីសិទ្ធិមនុស្ស និងសិទ្ធិការងារ។
សម្រាប់លោកមឿន តុលា រឿងធំមួយទៀតនៅឆ្នាំ២០២៩ ដោយសារកម្ពុជានឹងចេញពីប្រទេសដែលមានចំណូលទាបបំផុត ក្លាយទៅជាប្រទេសដែលមានចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់ ក្នុងឆ្នាំ២០៥០ កម្ពុជាក៏នឹងបាត់បង់នូវឋានៈប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA នេះហើយ។
ប៉ុន្តែលោកថា នៅអឺរ៉ុបគេមានប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធមួយប្រភេទទៀត ដែលគេអាចឱ្យដល់បណ្តាប្រទេសដែលមានចំណូលមធ្យមកម្រិតទាប ឬក៏ចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់គឺប្រព័ន្ធ GSP-PLUS។
លោកថា ប្រសិនបើកម្ពុជាបណ្តោយឱ្យបាត់ EBA នៅពេលនេះ ទៅមុខទៀតកម្ពុជាពិបាកនឹងទទួលបាន GSP-PLUS។
ចំណែករឿងការដាក់ទណ្ឌកម្មទៅលើមន្ត្រីមួយៗ ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការធ្វើឱ្យលម្ហប្រជាធិបតេយ្យ លម្ហសិទ្ធិមនុស្ស លម្ហសិទ្ធិការងារធ្លាក់ចុះ នាយកប្រតិបត្តិអង្គការសង់ត្រាល់ លើកឡើងថា ប្រសិនបើកម្ពុជាមិនព្រមដោះស្រាយ នោះសហភាពអឺរ៉ុបនឹងអាចធ្វើដូចសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលទោះចង់មិនចង់គឺនឹងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់រដ្ឋាភិបាលច្រើន ប៉ុន្តែមិនប៉ះពាល់ទៅដល់ប្រជាពលរដ្ឋទេ។
បើតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍នានា បង្ហាញថា វិធានការដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ និងវិធានការកាត់ផ្តាច់ជំនួយនានា ពីប្លុកលោកសេរី គឺជាវិធានការឆ្លើយតប ទៅនឹងមេដឹកនាំគ្រួសារហ៊ុន ដែលមិនអើពើស្តារប្រជាធិបតេយ្យ ដូចមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ បញ្ហាទាំងអស់នេះត្រូវបានគេមើលឃើញថា ផលប៉ះពាល់ដល់ពលរេដ្ឋច្រើន លាននាក់ ពីវិធានឆ្លើយតបនឹងការសម្លាប់ប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជានេះ ជាការទទួលខុសត្រូវរបស់គ្រួសារហ៊ុន ដែលបានប្រើប្រព័ន្ធច្បាប់ និងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ធ្វើជាឧបករណ៍ ដើម្បីសម្រេចមហិច្ឆតាក្តោបអំណាច តវង្សត្រកូល មិនបានតម្កល់ប្រយោជន៍ជាតិ និងប្រជាពលរដ្ឋជាម្ចាស់ឆ្នោតជាធំ។
