EBA ជួយអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា​ មិន​រំលោភអធិបតេយ្យភាព​​កម្ពុជា​នោះទេ

លោក ហ៊ុន សែន ​បាន​ថ្លែង​​ជា​បន្ត​បន្ទាប់​ បន្ទាប់​​ពី​​សហគមន៍​​អឺរ៉ុប ​បាន​​ប្រកាស​ព្យួរ​ EBA ២០% ​ចាប់​តាំង​ពី​ឆ្នាំ២០២០ មក​ថា «មិន​ត្រឹម​តែ ​២០% ​ទេ​ បើ​គេ​ចង់​យក ​១០០% ​គឺ​​ជា​​រឿង​​របស់​គេ​ ព្រោះ​យើង​​មិន​​អាច​យក​​ច្បាប់​​របស់​យើង អធិបតេយ្យ​ជាតិ​​របស់​យើង ​ទៅ​​ដោះ​ដូរ​ជាមួយ​នឹង​ភាព​អនុគ្រោះ​ណា​ទាំ​ង​​អស់»​។ ​

អ្នក​​ឃ្លាំមើល​​សង្គមបាន​ថ្លែង​ថា ទាំង​​សហភាព​​អឺរ៉ុបក្តី សហគមន៍​អន្តរ​ជាតិ​ផ្សេង​ៗ​ទៀត​ក្តី ​​គេ​គ្រាន់​តែ​ជំរុញ​ឱ្យ​​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា ​គោរព​​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​របស់​ខ្លួន​ កតិកាសញ្ញា សន្ធិសញ្ញា​ សេចក្តី​ប្រកាស​ជាសកល​ស្តីពី​សិទ្ធិ​​​​មនុស្ស ឬក៏ច្បាប់​អន្តរជាតិនានា ដែល​កម្ពុជា​បាន​ផ្តល់​សច្ចាប័ន​តែ​ប៉ុណ្ណោះ​ គេមិន​មាន​អ្វី​ត្រូវ​ដោះដូរ​ជា​មួ​យ​​អធិបតេយ្យ​ភាព​កម្ពុជា​នោះទេ។

លោក ប៉ែន បូណា ប្រធាន​​អង្គភាព​អ្នកនាំពាក្យ​រដ្ឋាភិបាល​ និង​មន្ត្រី​ជាន់​ខ្ពស់​រដ្ឋាភិបាល​ជាច្រើនទៀត​បូក​រួម​​ទាំង​​លោក សុខ ឥសាន អ្នក​នាំពាក្យគណបក្ស​ប្រជាជនកម្ពុជា​ផងដែរ​ តែង​តែលើក​យក​ប្រយោគ​របស់​លោក ​ហ៊ុន សែន​ ​មក​ពន្យល់​ឆ្លើយ​តប​ទៅកាន់​អ្នកកា​​សែត ​​នៅ​ពេល​អ្នក​កាសែត​ស្នើ​សុំ​ធ្វើ​អត្ថាធិប្បាយ​ចំ​ពោះ​​​​ការ​រិះគន់​ និង​ការ​ថ្កោល​ទោស​ពី​សហគ​ម​ន៍​​អន្តរជាតិ។

សំ​ណួរ​​ដែលបានចោទសួរ​ រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា ពី​បាន​ធ្វើទុក្ខបុក​ម្នេញ​​ និង​ចាប់​ឃុំខ្លួន​អ្នក​នយោបាយ​ និងសកម្ម​​​ជន​​នយោបាយ​​ប្រឆាំង​ សកម្ម​ជន​បរិស្ថាន​ និង​សកម្ម​ជន​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​​តាម​ទំនើង​ចិត្ត ​និងទាម​ទារ​ឱ្យ​​​ដោះ​​លែង​​ជាមួយនឹងការ​ព្រមាន​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​ផ្សេង​ៗ។

លោក ​ប៉ែន បូណា ​បាន​ថ្លែង​ជាថ្មីទៀត​នៅ​ថ្ងៃទី២ ​ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ ថា៖ «រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា​មាន​ជំហរ​ច្បា​ស់​​លាស់​ណាស់ គឺមិនយកអធិបតេយ្យជាតិទៅដោះដូរជំនួយ ឬក៏ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះពន្ធណាមួយទេ។ លោក​សូ​មឱ្យដៃគូអភិវឌ្ឍន៍គិតគូរឡើងវិញអំពីអ្វី ដែល​រាជរដ្ឋាភិបាលបានធ្វើ»

ការ​លើកឡើងរបស់ លោក ប៉ែន បូណា នេះ​គឺ​​​ឆ្លើយ​តប​ទៅ​នឹងវិធាន​ការ​ថ្មី​របស់​​សភា​អឺរ៉ុប។ ​​សភា​អឺរ៉ុប ​ដែល​​បណ្តុំ​ទៅដោយ​ប្រទេស​រីក​ច្រើន​ជាង​ ២០​ប្រទេស​ កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​២៨ ខែវិច្ឆិកា ​ឆ្នាំ​២០២៤ បាន​ចេ​ញ​​សេចក្តី​​សម្រេច​​ថ្មី​មួយ​ ដោយ​ជំរុញ​ឱ្យ​គណៈកម្មកា​រអឺរ៉ុប និងសហ​ភាព​អឺរ៉ុប ពិនិត្យ​សើរើឡើងវិញ ចំ​ពោះ​​​ការផ្តល់ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ EBA ដែលនៅសល់​ចំនួន ​៨០% ​​ជាមួយ​​កម្ពុជា និងពិចារណា​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​ជាក់​​លាក់​​លើក្រុម​មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា ដែល​ពាក់ព័ន្ធ​នឹងការរឹតដ្បិត​ផ្នែកនយោ​បាយ​ ធ្វើឱ្យ​ដំ​ណើ​រ​ការ​ប្រជាធិបតេយ្យ​ធ្លាក់​ចុះ ​រហូត​ទាល់តែអ្នក​ទោស​នយោបាយ សកម្មជន​​អ្នក​​ការពារ​​សិទ្ធិ​មនុស្ស អ្នក​​កា​សែត និង​តួអង្គ​​សង្គម​ស៊ីវិល​​ដទៃ​​ទៀត​ទាំង​អស់ ​ដែល​ត្រូវ​បាន​ចោទ​ប្រកាន់​ ក្រោម​បទចោទ​ដែល​​មាន​ចរិត​ន​យោ​បាយ ត្រូវបាន​ដោះលែង​។

 តើ​ពាក្យ ​«​អធិបតេយ្យភាព​» មានន័យដូចម្តេច​​? តើការដែល​​សហភាពអឺរ៉ុប​​​ បូក​រួម​ទាំង​សហ​គមន៍​អន្តរជាតិ ​និង​អង្គការ​​សហប្រជាជាតិ​​ជំរុញ​ ឬក៏​អំពាវនាវ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ គោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ សិទ្ធិការងារ និង​ត្រូវដើរ​តាម​គន្លង​ប្រជាធិប​តេយ្យ​​ ដែល​មាន​ចែងក្នុង​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​កម្ពុជា​ និងកតិកាសញ្ញា​ សន្ធិសញ្ញា​អន្តរជាតិ​នានា​​ជាដើម​នោះ ជាការ​រំលោភ​អធិបតេយ្យ​ភាព​​កម្ពុជា​ ឬកម្ពុជា​ត្រូវ​ប្តូរ​អធិបតេយ្យ​ភាព​របស់​ខ្លួន​យ៉ាងដូចម្តេច?

នៅក្នុង​សទ្ទានុក្រម​នៃ​បច្ចេក​ស័ព្ទ​របស់​វិទ្យាសាស្ត្រ​នយោបាយ​និង​ការទូត ដែល​ក្រុម​ប្រឹក្សា​ជាតិ​ភាសា​ខ្មែរ​បានកំណត់ និង​ឱ្យនិយមន័យ​ពាក្យ​ថា ​«​អធិបតេយ្យភាព​» ​មានន័យ​ថា ជា​អំណាច​ខ្ពស់បំផុត​នៅក្នុង​រដ្ឋ​ ដែលមាន​សិទ្ធិ​គ្រប់គ្រង កំណត់​ និង​ត្រួតពិនិត្យ​កិច្ចការ​នានា​របស់​រដ្ឋ ​ដោយ​គ្មាន​ការជ្រៀតជ្រែក​ពី​អ្នកដទៃ។ អធិបតេយ្យភាព​នៃ​រដ្ឋ​មួយ​ មាន​ទិដ្ឋភាព​ពីរ​ គឺ​ទិដ្ឋភាព​ខាង​ក្នុង និង​ទិដ្ឋភាព​ខាងក្រៅ។ ទិដ្ឋភាព​ខាងក្នុង​ គឺ​រដ្ឋ​មានអំណាច​ពេញលេញ​ក្នុង​ការ​គ្រប់គ្រង​ប្រជាជន​ទាំងអស់​នៅក្នុង​រដ្ឋ​។ ទិដ្ឋភាព​ខាងក្រៅ គឺ​រដ្ឋ​មាន​ឯករាជ្យភាព​ ឬ​មិន​ចំណុះ​ការគ្រប់គ្រង​របស់​បរ​ទេស និង​ទាមទារ​ឱ្យមាន​ការទទួលស្គាល់​ពី​រដ្ឋ​ដទៃ។

ឧទា​ហរ​ណ៍ ក្រោយពី​បានទទួល​​ឯក​​រាជ្យ​​ពី​បារាំង នៅ​ថ្ងៃទី​៩ ​ខែវិច្ឆិកា ​ឆ្នាំ​១៩៥៣ ប្រទេស​កម្ពុ​ជា​​មាន​អធិបតេយ្យភាព​​ពេញលេញ​។​

ចំពោះ​ការ​សម្រេច​ព្យួរ​ EBA ២០% ​កាល​ពីលើក​មុន និង​ការ​ព្រមាន​ដក EBA ៨០% ​ទៀត ​ឬ​ដក​ទាំ​ង​ស្រុង​​របស់​សភាអឺរ៉ុប​លើក​ចុង​ក្រោយ​នេះ ប្រសិន​បើ​កម្ពុជា​នៅ​តែ​មិន​ព្រម​បើក​លម្ហ​ប្រជាធិបតេយ្យ​ ស្តារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ឡើង​វិញ​ និង​មិន​ព្រម​ដោះ​លែង​អ្នក​ទោស​នយោ​បាយ ​ឬអ្នក​ទោស​មនសិការ​ទេនោះ ​សម្រា​​ប់​អ្នក​ឃ្លាំមើល​សង្គម និង​អ្នក​នយោបាយ​ក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល ​​មើល​មិន​ឃើញពី​​ចំណុចណា​មួយ​ដែល​ថា ស​ហ​គមន៍​អឺ​រ៉ុប​លូកដៃ​​ចូល​ក្នុង​អធិបតេយ្យ​ភាព​របស់​​កម្ពុជា​​ ឬកម្ពុជា​ត្រូវ​ដោះ​ដូរ​អធិបតេយ្យ​ភាព​របស់​ខ្លួន​ដើម្បី​​ទទួល​បាន​ EBA ​នោះឡើយ​។

​លោក​ មឿន តុលា នាយក​​ប្រតិបត្តិ​​អង្គការ​សង់ត្រាល់​បាន​លើក​ឡើង​ថា​ រដ្ឋាភិបាល​មិន​មាន​អ្វីត្រូវ​ពិបាក​ដោះ​ស្រាយ​លើ​បញ្ហា​ដែល​ស្នើ​ឡើង​ដោយ​សភា​អឺ​រ៉ុប​នោះ​ទេ ពីព្រោះនៅក្នុង​លក្ខន្តិកៈ​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ​EBA ​​ឬក៏ ​​GSP ​​គឺគេតម្រូវឱ្យកម្ពុជា​គោរព​រដ្ឋ​​ធម្មនុញ្ញខ្លួន​ឯង​ ហើយ​គោរព​ទៅលើ​កតិកាសញ្ញា សទ្ធិ​សញ្ញា​ សេចក្តីប្រកាសជាសកល​ ស្តីពី​សិទ្ធិ​មនុស្ស ឬក៏ច្បាប់​អន្តរជាតិនានា ​ដែល​កម្ពុជា​ផ្តល់​សច្ចា​ប័ន។ ​ដូច្នេះ​វាមិនមាន​អ្វី​ដែល​ថា កម្ពុជា​បាត់​បង់​អធិបតេយ្យ​ភាព​នោះទេ គឺគេគ្រាន់​តែ​​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​គោរព​សិទ្ធិ​ពល​រដ្ឋ​ខ្លួន​ឯង​ ដែល​មាន​ចែង​នៅ​ក្នុង​ច្បាប់​ប៉ុណ្ណោះ​ តែបើ​​បក​ស្រាយ​ថា ធ្វើឱ្យបាត់​បង់អធិបតេយ្យ​ភាព​គឺមិន​ត្រូវទេ។

លោកថា៖ «ការបាត់បង់អធិបតេយ្យ​ភាព​ ទាល់​តែមានជនបរទេសណាមួយ​មក​បង្ក​ចលនា​នៅ​​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ឧទា​ហរ​ណ៍​​ដូចជនជាតិ​ចិន​កន្លងមក​អ៊ីចឹង គាត់​មក​ចាប់​ជម្រិតគ្នាមក​ប្លន់ មកកាប់​សម្លាប់គ្នា​ក្នុង​ប្រទេ​ស​ហើយ​ប្រ​សិនបើកម្ពុជាមិនអាចមាន​សមត្ថកិច្ច​នៅក្នុងការ​ទៅ​បង្ក្រាប​អីបាន ទាល់តែអាជ្ញាធរ​ចិ​ន​​​គេ​អនុ​ញ្ញា​តឱ្យ​បង្ក្រាប ​អាហ្នឹង​បាន​យើង​បាត់​បង់​អធិបតេយ្យ​ភាព។ ប៉ុន្តែ​ប្រសិន​បើ​យើង​នៅ​តែ​អាច​បង្ក្រាប​បាន អីបាន ​អាហ្នឹង​វាអត់​មាន​បាត់​បង់​អធិបតេយ្យ​ភាព​អីទេ។ ហើយ​ជាពិសេស​រឿងការ​គោរពសិទ្ធិមនុស្ស​​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្លួន​ឯង ​វាអត់មានការ​បាត់បង់​អធិបតេយ្យ​ភាព​អីទេ ពីព្រោះ​វាជាកាតព្វ​កិច្ច​របស់​រដ្ឋ ​ក្នុង​ការ​ធានា​ឱ្យមានការ​គោរពសិទ្ធិពលរដ្ឋ​ខ្លួន​ឯង​»

ចំណែក​​លោកបណ្ឌិត ប៉ា ​ចន្ទរឿន ​ប្រប្រធាន​វិទ្យា​ស្ថាន​​ប្រជាធិបតេយ្យ​​កម្ពុជា បានឱ្យដឹង​​កាល​ពីថ្ងៃទី​២​ខែធ្នូ​ថា ការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើង​នៃ​ការ​គោរព​សិទ្ធិមនុស្ស​ និង​ដំណើរការ​​ប្រជា​ធិបតេយ្យ ​វា​មិនមែនជារឿង​ថ្មី​ដែល​ថា ​រំលោភ​បំពាន​ដល់អធិបតេយ្យ​ភាព​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា​នោះទេ ពីព្រោះ​ការ​ទទួលបាន EBA​ គឺជា លក្ខខណ្ឌ​សិទ្ធិមនុស្ស​ និង​ប្រជាធិប​តេយ្យ។

លោក ​ចន្ទរឿន លើក​ឡើង​ទៀតថា ក្នុង​លក្ខខណ្ឌផ្តល់​ EBA ក៏បាន​ចែង​ដែរថា បើប្រទេស​ណាមួយ​រំលោភ​​លក្ខខណ្ឌ​ទាំង​អស់​ហ្នឹង​​ អាច​ប្រឈម​មុខ​ទៅ​នឹងការ​សើរើ ​ឬក៏ការបាត់​បង់​ EBA ​មួយផ្នែក ​ឬក៏​បាត់​បង់​ទាំង​ស្រុង។

លោកថា៖ «​តាម​ពិត​​ទៅការ​ធ្វើ​ឱ្យ​ប្រសើរ​​ឡើង​​រឿង​គោរពសិទ្ធិ​មនុស្ស​ និង​ដំណើរ​ការ​​ប្រជាធិបតេយ្យ​នេះ​វា​មិន​មែន​​ជា​រឿង​​ថ្មី​អី​ដែល​ថា​ ទៅ​​រំលោភបំពាន​​ទៅ​ដល់អធិបតេយ្យ​ភាព​​របស់​ប្រទេស​​កម្ពុជា​​ទេ ពីព្រោះ​រឿង​ការ​ទទួល​បាន EBA ​នេះ​ គេមាន​លក្ខខណ្ឌ​​របស់គេ​​គឺគេចង​រឿង​សិទ្ធិមនុស្ស និង​ប្រជា​ធិបតេយ្យ​នឹងឯង ហើ​យ​​​​រឿងសិទ្ធិមនុស្ស ​និង​ប្រជាធិបតេយ្យ​នឹង​​ក៏មាន​ចែង​​នៅក្នុង​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​ឆ្នាំ១៩៩៣ របស់​​យើង​​ដែរ ដែល​​ប្រ​ទេ​ស​កម្ពុជា​យើង​កាន់​​​របប​​ប្រជាធិបតេយ្យ​សេរី​ពហុបក្ស ដែល​មាន​ការ​គោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស»។

 យ៉ាងណាក្តី លោក ​អ៊ូ ចន្ទរ័ត្ន ​​អតី​ត​​តំណាង​រាស្ត្រ​​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ បច្ចុប្បន្ន​​ជា​សហ​ស្ថាបនិក​​គណបក្ស​កែទម្រង់​កម្ពុជា​​​លើក​ឡើង​ថា ជាទូទៅ​កាលណាសេដ្ឋកិច្ច​យើង​មិន​ខ្លាំង ​មិន​រឹង​មាំ ​តែងតែនៅ​ក្រោមឥទ្ធិពល​ប្រទេស​មហា​អំណាច​នេះ​ មហាអំណាចនោះ ​គឺ​ចៀស​មិន​រួច​នោះ​ទេ។

ប៉ុន្តែ​ត្រូ​វ​ជ្រើស​រើស​ថា តើ​យើង​ត្រូវ​ធ្វើយ៉ាង​ដូចម្តេច​​ ត្រូវ​ងាក​មក​រកកណ្តាល​​ដើម្បី​កុំ​ឱ្យ​មាន​ឥទ្ធិពល​ទាំង​សង​ខាង​ខ្លាំងពេក​ ឬក៏យ៉ាង​ម៉េច? លោកថា ស៊ីសង​ទៅ​លើ​ការ​ពិចារណា​​របស់​ថ្នាក់​​ដឹក​នាំ។

លោ​ក​ ចន្ទ​រ័ត្ន ​លើកឡើង​ទៀតថា បើសេដ្ឋកិច្ច​យើងនៅទន់​ខ្សោយ​ប្រទេស​​យើង​តូច យើង​មិន​អាច​ងាយ​ចៀស​​រួច​ពីការ​ទទួល​រង​​ឥទ្ធិពល​​នយោ​បាយ​​ពី​ប្រទេសធំៗបាន​ទេ គ្រាន់​តែថា តើ​ទទួល​រងទៅ​វាបាន​​ផល​​ប្រយោ​ជន៍​ដល់​ជាតិ ដល់​ប្រជាពលដ្ឋ​ប៉ុណ្ណា ហើយ​បើ​​ទទួល​រង​ហើយ​អត់​ទទួល​បាន​ផល​ប្រយោជន៍​ដល់​ជាតិ​​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ទេ វា​ជា​ការ​​​​ខាតបង់ធំធេង​សម្រាប់​ប្រយោជន៍​ជាតិ និង​ពលរដ្ឋ។

លោកថា៖ «ចំពោះ​អធិបតេយ្យ​ភាព​​ជាតិ​ អធិបតេយ្យ​​នយោ​បាយ​ក្តី​អីក្តី​ វាអាស្រ័យ​​ទៅ​លើ​សេដ្ឋកិច្ច​​របស់​យើង​រឹ​ងមាំ​ប៉ុនណា​ដែរ ទោះបីថា យើងមិនដូរជាមួយ​នឹង​អធិបតេយ្យភាពជាតិ ​ប៉ុន្តែដល់​ពេល​យើង​មិន​សហ​​​ការ​ជាមួយ​អឺរ៉ុប យើង​​មក​​បន្ទន់​ឥរិយាបទ​ជាមួយ​​នឹង​ប្រទេស​ចិន​ប្រទេសអីវិញ ​អាហ្នឹងវា​ដូចតែគ្នាទេ តែថា តើមួយណា​ចំណេញជាង តើ​មួយ​ណា​ដែល​ធ្វើឱ្យប៉ះ​ពាល់​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ហ្នឹង​ខ្លាំងជាង ម្ល៉ោះ​ហើយ​អ្ន​ក​​​ន​​យោបាយ​ត្រូវតែគិត»។

សភា​​អឹរ៉ុប​​បាន​អនុម័ត​សេចក្តី​សម្រេច​​​ឱ្យ​សើរើ​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ EBA ដល់​កម្ពុជា​ដែល​នៅ​សេសសល់​ចំនួ​ន​ ៨០% កាល​​ពី​ថ្ងៃទី​២៨ ​ខែ​វិច្ឆិកា ​ឆ្នាំ២០២៤​ គឺ​ជា​ទណ្ឌកម្ម​​ដ៏​ធំមួយ​ ចាប់​តាំង​ពី​លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ឡើ​ង​​កាន់​តំណែង​ជា​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​​ តពីឪ​ពុក​របស់​លោក​មក។

សហភាព​អឺរ៉ុប​​បាន​ដកហូត​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​នេះ ២០% ពី​កម្ពុជាកាលពី​ពាក់​កណ្តាល​ឆ្នាំ​២០២០​ ក្រោយ​ពី​អតីត​នាយករដ្ឋ​មន្ត្រី​លោក​ ហ៊ុន សែន បាន​បើក​យុទ្ធនាការ​​ជា​ប្រព័ន្ធ ​​រំលាយ​​គណបក្ស​សង្គ្រោះជាតិ ដែល​មាន​ប្រជា​ពល​រដ្ឋ​​គាំទ្រ​​​ស្ទើ​តែ​កន្លះ​​​ប្រទេស ​និង​បាន​ចាប់​ឃុំ​ខ្លួន​លោក ​កឹម សុខា ​ប្រធាន​គណបក្ស​ ក្រោម​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​ពីបទ ​«សន្ទិ​ដ្ឋិ​ភាព​ជា​មួយបរទេស​» ជាបទចោទ​ដែល​មជ្ឈដ្ឋាន​ជាតិ ​និង​អន្តរជាតិ​​ចាត់​ទុកថា ជា​រឿង​​នយោ​បាយ។​

បើ​​តាម​​អង្គការ​​សិទ្ធិមនុស្ស​​លីកាដូ គិត​ត្រឹម​ថ្ងៃ​ទី​៤ ​​ខែធ្នូ​ ​ឆ្នាំ​២០២៤ ​នេះ រដ្ឋាភិបាល​ ​និង​ស្ថាប័ន​​អនុវត្ត​​ច្បាប់​​​កម្ពុ​ជា​​បាន និង​​កំពុង​​​បន្ត​​ឃុំ​ខ្លួន​អ្នក​ទោស​មនសិការ ​យ៉ាងហោចណាស់​ ​៧៦នាក់។

ជុំវិញ​បញ្ហា​នេះ ​ លោក​ វិធិត​ មុន​ថាប៊ន​ អ្នក​រាយការណ៍​ពិសេស ​ស្តីពី​ស្ថានភាព​សិទ្ធិមនុស្ស​នៅ​កម្ពុជា សហភាពអឺរ៉ុប សហរដ្ឋអាមេរិក​​ជាដើម​បាន​​ជំរុញ​ និង​ទាមទារ​ឱ្យកម្ពុជាដោះ​លែង​អ្នក​ទោស​នយោបាយ​ទាំង​អស់​ ប​ញ្ច​ប់​ការ​បង្ក្រាប​​លើ​សំឡេង​ប្រឆាំង​ និង​ចាត់​វិធាន​ការចាំ​បាច់​នានា ​ដើម្បី​ធានា​ឲ្យ​មាន​ការបោះ​ឆ្នោត​​​​​​​ដោយ​សេ​រី និង​យុត្តិធម៌ ដែល​មានការ​ចូល​រួម​ពីគ្រប់​គណបក្ស​ន​យោបា​យ​​។

ការ​ជំរុញនេះ ក្រុមប្រទេស ប្លុកលោកសេរីមើលឃើញថា វិធានបង្ក្រាប​ទៅ​លើ​ក្រុម​សំឡេង​ជំទាស់ ពីសំ​ណាក់​​មេដឹកនាំ​បក្ស​កាន់​អំណាច មាន​ចរិត​ន​យោបាយ ជា​ទង្វើ​ប្រាស​ចាក​ពី​គន្លង​ប្រ​​ជា​ធិបតេយ្យ បំពាន​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងកតិកា​សញ្ញា​អន្តរជាតិ ស្តីពី​សិទ្ធិមនុស្ស និងសិទ្ធិនយោបាយ។​ ជាង​នេះ​ទៅ​ទៀត លោក ​មុន​ថាប៊ន បាន​និយាយ​ចំៗ ក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​ក្រុម​ប្រឹក្សា​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​លើកទី៥៧ នៅទីក្រុងហ្វ្សឺណែវ អំឡុង​ដើម​ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ នេះថា ​​ការ​ផ្ទេរ​អំណាច​​នៅ​កម្ពុជា​ ក្នុង​​ឆ្នាំ​២០២៣​ ​ ធ្វើ​ឡើង​តែ​នៅ​ក្នុង​រង្វ​ង់​ក្រុម​គ្រួសារ​ ​គឺ​ជា​ការ​បន្ត​ក្តោប​ក្តាប់​​អំណាច​ដោយ​​គ្មាន​លក្ខណៈ​ប្រជាធិប​តេយ្យ​ និង​តម្លាភាព​ឡើយ៕

ដោយ៖ កញ្ញា កែវ មរកត

រក្សាសិទ្វិគ្រប់យ៉ាងដោយ ស៊ីស៊ីអាយអឹម

សូមបញ្ជាក់ថា គ្មានផ្នែកណាមួយនៃអត្ថបទ រូបភាព សំឡេង និងវីដេអូទាំងនេះ អាចត្រូវបានផលិតឡើងវិញក្នុងការបោះពុម្ពផ្សាយ ផ្សព្វផ្សាយ ការសរសេរឡើងវិញ ឬ ការចែកចាយឡើងវិញ ដោយគ្មានការអនុញ្ញាតជាលាយលក្ខណ៍អក្សរឡើយ។
ស៊ីស៊ីអាយអឹម មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះការលួចចម្លងនិងចុះផ្សាយបន្តណាមួយ ដែលខុស នាំឲ្យយល់ខុស បន្លំ ក្លែងបន្លំ តាមគ្រប់ទម្រង់និងគ្រប់មធ្យោបាយ។ ជនប្រព្រឹត្តិ និងអ្នកផ្សំគំនិត ត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់កម្ពុជា និងច្បាប់នានាដែលពាក់ព័ន្ធ។

អត្ថបទទាក់ទង

សូមផ្ដល់មតិយោបល់លើអត្ថបទនេះ