អ្នកឃ្លាំមើលបញ្ហាព្រំដែន បង្ហាញក្តីបារម្ភថា កោះគុត នឹងត្រូវថៃលេបត្របាក់យកជារៀងរហូត ដូចករណីវៀតណាមលេបកោះត្រល់ បើពលរដ្ឋខ្មែរមិនហ៊ានធ្វើពលីកម្ម បង្កើនសម្ពាធទៅមេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាច ឱ្យប្តឹងប្រទេសថៃទៅតុលាការអន្តរជាតិ ដើម្បីទប់ស្កាត់ការរំលោភបំពានទេនោះ។
ក្តីបារម្ភនេះ ស្របពេលដែលមេដឹកនាំគ្រួសារហ៊ុន នៅរក្សាភាពស្ងៀមស្ងាត់ មិនប្រើយន្តការអន្តរជាតិ ដើម្បីប្តឹង ការពារបូរណភាពទឹកដីរបស់ដូនតា រួមទាំងកោះគុត ដែលថៃកំពុងគ្រប់គ្រងទាំងស្រុង។
តំណាងរាស្រ្តបក្សសង្គ្រោះជាតិ អ៊ុំ សំអាន និយាយប្រាប់ វីអូឌី នៅថ្ងៃទី១១ ខែធ្នូនេះថា បញ្ហាបូរណភាពទឹកដី គឺជាអាយុជីវិតជាតិ និងប្រជាពលរដ្ឋ ត្រូវហ៊ានចូលរួមឈឺឆ្អាលយ៉ាងផុសផុល ដើម្បីដាក់សម្ពាធមេដឹកនាំ ប្តឹងទៅអន្តរជាតិ ការពារទឹកដីរបស់ដូនតា។
លោកបន្តថា បុព្វបុរសខ្មែរខំលះបង់ឈាមស្រស់ដើម្បីការពារទឹកដីសម្រាប់កូនចៅជំនាន់ក្រោយ ដូច្នេះពលរដ្ឋខ្មែរស្នេហាជាតិ មិនត្រូវសម្ងំស្ងៀមបណ្តោយឱ្យជនផ្តាច់ការកាត់ទឹកដីដូនតាឱ្យបរទេសនោះទេ។
លោកថា៖ «ប្រជាពលរដ្ធកាលណាយើងអត់ខ្វល់ពីទឹកដី ប្រទេសក៏អាចបាត់បង់ដែរពេលអនាគត ហើយនៅពេលដែលមេដឹកនាំគិតតែពីអំណាចរបស់ខ្លួន មិនគិតពីទឹកដី សុខចិត្តកាត់ទឹកដីរបស់ខ្មែរឱ្យប្រទេសជិតខាងដើម្បីការពារអំណាចរបស់ខ្លួន វានឹងធ្វើឱ្យទឹកដីរបស់យើងបាត់បង់នាពេលអនាគតដូចប្រទេសចំប៉ា និងកម្ពុជាក្រោមអីចឹង»។
លោកបារម្ភថា បើពលរដ្ឋខ្មែរនៅតែមិនអើពើ ដាក់សម្ពាធមេដឹកនាំគ្រួសារហ៊ុន ឱ្យប្តឹងករណីកោះគុតទៅតុលាការអន្តរជាតិទេ កោគុតនឹងត្រូវថៃលេបប្របាក់យកស្ងាត់ៗដូចករណីកោះត្រល់ដែលធ្លាក់ក្នុងដៃវៀតណាម រហូតបច្ចុប្បន្ន។
លោកថា៖ «ទោះតម្លៃណាក៏ដោយ ទោះបីយើងត្រូវលះបង់ជីវិត ក្ដីសុខ ពេលវេលា ថវិកាផ្ទាល់ខ្លួនក៏ដោយ ក៏យើងត្រូវតែទាមទារកោះគុតឱ្យបាន» ។
បន្ថែមពីនេះ កាលពីថ្ងៃទី១០ ខែធ្នូ តំណាងរាស្រ្តបក្សសង្គ្រោះជាតិរូបនេះ ក៏បានបង្ហោះសារជាថ្មីទៀត ដោយនិយាយថា «យើងខ្ញុំសូមអំពាវនាវដល់ពលរដ្ឋខ្មែរ ទាំងក្នុង និងក្រៅប្រទេស សូមចូលរួមឲ្យបានផុលផុស តាមរយៈនៃការធ្វើយុទ្ធនាការនានា ដូចជាតាមបណ្តាញសង្គម និងបាតុកម្ម ទាមទារចំណែកណាមួយ នៃកោះគុតមកឲ្យភាគីកម្ពុជាគ្រប់គ្រងវិញឲ្យខានតែបាន ទោះត្រូវលះបង់ក្នុងតម្លៃណាក៏ដោយ។ មួយវិញទៀតលោក ទទូចស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលប្តឹងថៃទៅតុលាការអន្តរជាតិ ដើម្បីទាមទារយកកោះគុតមកវិញជាដាច់ខាត»។
ដូចគ្នានេះដែរ សកម្មជនគណបក្សប្រឆាំងដែលលោក ហ៊ុន សែន ប្រកាសប្រមាញ់ចាប់ខ្លួនគឺលោក ផន ផាន់ណា និយាយថា កម្ពុជាអភ័ព្វណាស់មានមេដឹកនាំក្បត់ឆន្ទៈរាស្រ្ត លួចបម្រើហិច្ចតាបរទេសឈ្លានពានដីរបស់ដូនតាខ្មែរក្នុងសម័យទំនើបនេះ។
លោកសង្ឃឹមថា ពលរដ្ឋខ្មែរស្នេហាជាតិទាំងក្នុង និងក្រៅប្រទេស នឹងសាមគ្គីគ្នាជាធ្លុងមួយ បន្តដាក់សម្ពាធជំរុញមេដឹកនាំគ្រួសារហ៊ុន ប្តឹងករណីកោះគុតទៅតុលាការអន្តរជាតិដើម្បីការពារទឹកដីដូនតា។
លោកថា៖ «ដីកម្ពុជាមានសារៈសំខាន់ណាស់សម្រាប់យើងជាជនជាតិខ្មែរ ព្រោះដូនតាយើងខំបន្សល់ទុកឱ្យហើយ យើងជំនាន់នេះយើងការពារមិនបាន ចឹងហើយយើងមានការឈឺចាប់ បើសិនជាយើងការពារមិនបានទៀតក្នុងជំនាន់យើងក៏អត់មានមុខមាត់ណាទៅជួបកូនចៅជំនាន់ក្រោយដែរ បើអ្នកជំនាន់យើងការពារទឹកប៉ុនឹងមិនបាន»។
ជុំវិញរឿងនេះ វីអូឌី មិនទាន់អាចទាក់ទង អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន ដើម្បីសុំការបញ្ជាក់បន្ថែមជុំវិញបញ្ហានេះបាននៅឡើយទេ គិតត្រឹមម៉ោងផ្សាយនេះ។
តែយ៉ាងណា កន្លងទៅ នាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ធ្លាប់ប្រកាសជំហរថា រដ្ឋាភិបាលអាណត្តិលោក មិនប្រើយន្តការអន្តរជាតិ ដើម្បីប្តឹងទាមទារកោះគុត ពីប្រទេសជិតខាងនោះទេ។
លោកថា៖ «ដោយឡែកព្រំដែនសមុទ្រយើង មិនទាន់ដែលឯកភាពគ្នាពីកាល នៅចរចារគ្នាច្រើនដងហើយមិនទាន់មានការឯកភាព បើមិនទាន់មានការឯកភាព ថាតើយើងបាត់ស្អី ខ្ញុំសួរ ចេះតែថា ក្បត់ជាតិ បាត់កោះ បើមិនទាន់មានការឯកភាពផងនឹង ហើយឱ្យទៅប្ដឹងនៅ ICJ ម៉េច បើយើងមិនទាន់មានការឯកភាពផងប្ដឹងអី គេសួរប្ដឹងអី»។
ដោយឡែក ប្រធានក្រុមឃ្លាំមើលកម្ពុជា លោក ម៉ែន ណាត អះអាងថា ករណីកោះគុត នៅទាមទារវិញបាន បើពលរដ្ឋខ្មែរស្រុះគ្នាដាក់សម្ពាធមេដឹកនាំគ្រួសារហ៊ុន ឱ្យអនុវត្តយន្តការអន្តរជាតិនោះ។
លោក ម៉ែន ណាត ពន្យល់ថា ករណីកោះគុតដូចគ្នាទៅនឹងករណីប្រាសាទព្រះវិហារ គឺត្រូវប្តឹងតវ៉ាទៅតុលាការអន្តរជាតិដោយយកតាមសន្ធិសញ្ញាបារាំង-សៀម ឆ្នាំ១៩០៧ ទើបអាចការពារកោះគុតបាន។
លោក អះអាងថា បើកម្ពុជាប្តឹងប្រទេសថៃទៅកាន់តុលាការអាជ្ញាកណ្តាលអន្តរជាតិ (PCA) នោះកម្ពុជានឹងមានសង្ឃឹមឈ្នះថៃ ដូចករណីនៅប្រាសាទព្រះវិហារចឹង។
លោកថា៖ «បើសិនជាប្រជាពលរដ្ធមិនសូវយកចិត្តទុកដាក់ មិនអើពើរឿងការពារបូរណភាពទឹកដីទេ នោះវានឹងប្រឈមហានិភ័យបាត់បង់ដែនគោក ដែនសមុទ្រខ្មែរបាត់បង់ទៀត បាត់បង់តទៀតឱ្យថៃ ផែនទីកម្ពុជាច្បាស់ជារួមតូចទៅៗ ហើយបើបន្តឱ្យរួមតូចតទៅទៀត ថ្ងៃណាមួយកម្ពុជានឹងបាត់បង់សិទ្ធិគ្រប់គ្រងខ្លួនឯង ដូចករណីទឹកដីកម្ពុជាក្រោមទៀត»។
លោកសង្គត់ធ្ងន់ថា បញ្ហាបូរណភាពទឹកដីជាអាយុជិវិតជាតិ ដែលអ្នកនយោបាយត្រូវបង្ហាញតម្លាភាព រាល់ការកំណត់ខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែន ត្រូវមានការឯកភាពជាតិ បើពុំនោះទេ វានឹងបន្សល់ទុកជម្លោះពូជសាសន៍ តជំនាន់ ដែលជាហេតុបង្កវិនាសកម្មដល់ប្រទេសជាតិ។
កាលពីថ្ងៃទី២១ ខែវិច្ឆិកា ប្រធានចលនាជាតិតស៊ូ លោក សម រង្ស៊ី ជុំវិញឱ្យពលរដ្ឋទាំងក្នុង និងក្រៅប្រទេស ធ្វើមហាបាតុកម្ម ទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដាក់សំណុំរឿងកោះគុត និងដែនសមុទ្រត្រួតស៊ីគ្នា ទំហំជាង ២៦០០០ គីឡូម៉ែត្រក្រឡា ទៅតុលាការអន្តរជាតិ ឲ្យកាត់សេចក្ដី។
លោកបញ្ជាក់ថា កម្ពុជាមានសាក្សីបារាំង ភស្ដុតាងក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ និងមានច្បាប់សមុទ្ររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ជាពិសេស សន្ធិសញ្ញាបារាំង-សៀម ឆ្នាំ១៩០៧ ដូច្នេះកោះគុតជាកម្មសិទ្ធិរបស់កម្ពុជា។
ម្យ៉ាងវិញទៀតលោកបំផុសថា យើងជាកូនខ្មែរ ត្រូវនាំគ្នាប្រឆាំងការចរចាទ្វេរភាគី ហើយប្រមូលផ្ដុំគ្នាធ្វើបាតុកម្ម ជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលភ្នំពេញ ប្ដឹងទៅតុលាការអន្តរជាតិ ជុំវិញបញ្ហាបូរណភាពទឹកដីខ្មែរ។
ចំណែក អ្នកវិភាគនយោបាយ លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ ធ្លាប់បានបង្ហោះសារលើហ្វេសប៊ុក របស់ខ្លួនថា កម្ពុជាអាចប្រើប្រាស់យន្តការដោះស្រាយការរំលោភយកកោះគុតពីភាគីថៃ ដោយប្រើប្រាស់មាត្រា៥ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស។
បើតាមមាត្រា៥ នៃកិច្ចព្រមព្រៀង២៣តុលា បញ្ជាក់ថា បើមានការ គំរាមកំហែងរំលោភលើអធិបតេយ្យភាពកម្ពុជា បណ្តាភាគីក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនេះត្រូវពិគ្រោះជាបន្ទាន់ដើម្បីអនុម័ត រាល់វិធានការសមស្រប ដើម្បីដោះស្រាយរាល់ការរំលោភទាំងនេះតាមមធ្យោបាយសន្តិវិធី។
វិធានការដោះស្រាយ រួមមាន រាយការណ៍ទៅក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ ឬប្រើប្រាស់មធ្យោបាយដំណោះស្រាយ នូវទំនាស់ដោយសន្តិវិធី យោងតាមមាត្រា៣៣ នៃធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ ហើយភាគីពាក់ព័ន្ធក៏អាចសុំការឧបត្ថម្ភពីសហប្រធាននៃសន្និសីទទីក្រុងប៉ារីសស្តីពីកម្ពុជា រួមមានប្រទេសបារាំង និងប្រទេសឥណ្ដូណេស៊ីផងដែរ។
ជាងនោះទៅទៀត ក្នុងករណីរំលោភយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរលើសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ភាគីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងត្រូវស្នើដល់អង្គការមានសមត្ថកិច្ចនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ អោយចាត់វិធានការដទៃទៀត ដែលសមស្របដើម្បីទប់ស្កាត់ និងលុបបំបាត់ការរំលោភបំពានស្របតាមច្បាប់អន្តរជាតិដែលពាក់ព័ន្ធ។
បើតាមលោក បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា ម្ចាស់ហត្ថលេខីទាំង១៨ប្រទេស ដែលជាសាក្សី នៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ រួមទាំងប្រទេសថៃផង ត្រូវទទួលស្គាល់ និងគោរពគ្រប់បែបយ៉ាងទាំងអស់ ដល់អធិបតេយ្យភាព ឯករាជ្យ បូរណភាព និងភាពមិនអាចរំលោភបាននៃដែនដី អព្យាក្រឹត្យភាព និងឯកភាពជាតិកម្ពុជា។
កោះគុតស្ថិតនៅខេត្តកោះកុង មានផ្ទៃក្រឡាប្រមាណ ១០៥គីឡូម៉ែត្រការ៉េ មានបណ្តោយប្រវែង ២៥គីឡូម៉ែត្រ និងទទឹង ៩គីឡូម៉ែត្រ។
មាត្រា៥៥ ចែងថា សន្ធិសញ្ញា និងកិច្ចព្រមព្រៀងទាំងឡាយណាដែលមិនស្របនឹងឯករាជ្យ អធិបតេយ្យ បូរណភាពទឹកដី អព្យាក្រឹតភាព និងឯកភាពជាតិរបស់កម្ពុជា ត្រូវលុបចោល។
ដោយឡែក ក្រមព្រហ្មទណ្ឌមាត្រា ៤៤០ ចែងថា «អំពើប្រគល់ឱ្យរដ្ឋបរទេស ឬភ្នាក់ងារបរទេស នូវដែនដីជាតិទាំងស្រុង ឬមួយផ្នែក ជាអំពើក្បត់ជាតិ ត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត»៕
ដោយ៖ លោក សែន សច្ចៈ
