មួយរយៈចុងក្រោយនេះ វិស័យសុខាភិបាលនៅកម្ពុជា បានរងនូវការរិះគន់ខ្លាំងឡើងៗ ជាថ្មីម្តងទៀត ក្រោយមានករណីស្ត្រីម្នាក់បានស្លាប់ អំឡុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ដោយសារតែមានប្រតិកម្មពីការចាក់ថ្នាំ នៅគ្លីនិកឯកជនមួយឈ្មោះ សុងហាក់ ម៉ារីណា ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅស្រុកបាទី ខេត្តតាកែវ។
អ្វីដែលជារឿងគួរឱ្យអាណោចអាធម និងអមនុស្សធម៌នោះ គឺក្រោយពីការស្លាប់របស់ស្ត្រីរូបនេះ ម្ចាស់គ្លីនិក ដែលក្រសួងសុខាភិបាលអះអាងថា បើកដំណើរការដោយគ្មានច្បាប់នោះ បានយកសពស្ត្រីវ័យ៤១ឆ្នាំម្នាក់នោះ និងក្មេងអាយុ៣ឆ្នាំម្នាក់ ដែលនៅរស់ ទៅប្លុងចោលនៅគម្ពោធព្រៃមួយកន្លែង ស្ថិតក្នុងភូមិបឹងពញ្ញាគុក ឃុំត្រពាំងក្រសាំង ស្រុកបាទី ដែលគេប្រទះឃើញកាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែវិច្ឆកា ឆ្នាំ២០២៤នេះ។
សេចក្តីរាយការណ៍នានា បានអះអាងថា ទីតាំងដែលគេយកសពស្ត្រី និងក្មេងស្រីទៅទម្លាក់ចោលក្នុងព្រៃនោះ មានចម្ងាយប្រមាណជា៣០០ម៉ែត្រពីគ្លីនិក។
ទោះយ៉ាងណា ម្ចាស់គ្លីនិកនោះ ត្រូវបានតុលាការសម្រេចឃុំខ្លួនជាបណ្តោះអាសន្ន នៅពន្ធនាគារ ក្រោយការចាប់ខ្លួន ដោយតុលាការបានចោទជាច្រើនបទល្មើស។ ក្នុងនោះមានទាំងបទ «មនុស្សឃាតដោយអចេតនា» បទ «ប្រកបវិជ្ជាជីវៈ សុខាភិបាលដោយគ្មានអាជ្ញាប័ណ្ណ ប្រកបវិជ្ចាជីវៈសុខាភិបាល» និងបទ «ទារុណកម្ម និងអំពើឃោរឃៅមានស្ថានទម្ងន់ទោស ទាក់ទងនឹងជនរងគ្រោះ» ជាដើម។
នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន របស់អ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងខេត្តតាកែវ ចុះថ្ងៃទី២២ ខែវិច្ឆកា ឆ្នាំ២០២៤។
បន្ទាប់ពីមានករណីនេះកើតឡើង ក្រសួងសុខាភិបាលក៏បានចុះពិនិត្យទីតាំងមន្ទីរសម្រាកព្យាបាល និងសម្ភពចំនួន ១២ទីតាំង ផ្សេងទៀតក្នុងខេត្តនេះ។ ក្រោយមក ក្រសួងបានរកឃើញថា មានគ្លីនិកឯកជនចំនួន ៥ទីតាំងផ្សេងទៀត មិនមានច្បាប់ ហើយត្រូវបានអាជ្ញាធរខេត្តបិទទ្វារទាំងស្រុង។
តាមរយៈហេតុការណ៍នេះ ក្រសួងសុខាភិបាល ក៏បានចេញសេចក្តីជូនដំណឹង រំលឹកឱ្យអភិបាលខេត្ត-រាជធានី ពង្រឹងនិយ័តកម្មសេវាសុខាភិបាលឯកជន និងអ្នកប្រកបវិជ្ជាជីវៈសុខាភិបាល នៅតាមមូលដ្ឋានសេវាសុខាភិបាលឯកជន និងលុបបំបាត់សេវាសុខាភិបាលឯកជនខុសច្បាប់។
កាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ ពលរដ្ឋខ្មែរមួយចំនួន ក៏បានបង្ហាញការមិនទុកចិត្ត ទៅលើការព្យាបាលនៅតាមមន្ទីរពេទ្យរដ្ឋ និងឯកជននៅកម្ពុជាផងដែរ ដោយពួកគេសម្រេចចិត្តទៅរកសេវាព្យាបាលនៅក្រៅប្រទេស ដូចជា ប្រទេសវៀតណាម ថៃ និងសឹង្ហបុរីជាដើម។
ជាក់ស្តែង បុរសវ័យ ៦៣ឆ្នាំមួយរូប រស់នៅខណ្ឌច្បារអំពៅ រាជធានីភ្នំពេញ ដោយសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ បានប្រាប់ វីអូឌី ថា លោកតែងតែទៅព្យាបាលជំងឺក្រពះ និងសន្លាក់នៅមន្ទីរពេទ្យវៀតណាម ដោយសារតែការព្យាបាលនៅទីនោះមានប្រសិទ្ធិភាពជាង ការជួយដល់អ្នកជំងឺមានភាពរហ័សរហួន តម្លៃព្យាបាលធូរថ្លែ និងសេវាលឿនដោយមិនទុកអ្នកជំងឺចោល ហើយគ្រូពេទ្យ និងបុគ្គលិកពេទ្យ មានការយកចិត្តទុកដាក់លើអ្នកជំងឺជាងនៅកម្ពុជា។
បុរសរូបនោះបន្តថា តាមពិតទៅលោកមិនចង់ទៅព្យាបាលជំងឺនៅក្រៅប្រទេសនោះទេ ដោយសារត្រូវចំណាយច្រើនលើសាហ៊ុយ និងការស្នាក់នៅ។ ប៉ុន្តែដោយសារការមិនទុកចិត្តការព្យាបាលនៅក្នុងស្រុក បូករួមការព្យាបាលមានរយៈពេលយូរ និងការព្យាបាលមិនត្រូវនឹងជំងឺ ព្រមទាំងមានតម្លៃថ្លៃផងនោះ ទើបលោកសម្រេចចិត្តទៅរកសេវាព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យក្រៅប្រទេស។
ចំណែក កាលពីអំឡុងខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣ ក៏មានករណីស្ដ្រីម្នាក់វ័យ៤០ឆ្នាំម្នាក់ បានស្លាប់ក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលកែសម្ផស្ស អន្តរជាតិ M25 នៅសង្កាត់ស្រះចក ខណ្ឌដូនពេញ រាជធានីភ្នំពេញ បន្ទាប់ពីវះកាត់កែដើមទ្រូង។ ក្រោយហេតុការណ៍នេះ ក្រសួងសុខាភិបាលក៏បានបិទមជ្ឈមណ្ឌលកែសម្ភស្សនោះ ដោយសារតែបុគ្គលិកនៅទីនោះមិនមានជំនាញវិជ្ជាជីវៈសុខាភិបាល ដែលបណ្តាលឱ្យមនុស្សស្លាប់។
ដោយឡែក កាលពីចុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ ក៏មានករណីស្ត្រីម្នាក់ស្ទើរតែបាត់បង់ជីវិត និងត្រូវបានសង្គ្រោះបន្ទាន់ (ក្រោយមកគាត់ក៏បានស្លាប់ បន្ទាប់ពីព្យាបាលបានមួយរយៈនៅមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែត្រ) ក្រោយមន្ទីរសម្រាកព្យាបាល និងសម្ភពដើមអង្គ្រង (ផ្សារព្រៃទទឹង) នៅស្រុកគងពិសី ខេត្តកំពង់ស្ពឺ បានធ្វេសប្រហែសក្នុងការរំលូតគភ៌ដល់ស្ត្រី ដែលមានទារកស្លាប់ក្នុងផ្ទៃរូបនោះផងដែរ។ ករណីនេះ ក្រសួងសុខាភិបាលថា បញ្ហានេះ បានកើតឡើងដោយសារឆ្មបនៅមិនទាន់បានទទួលបានការបណ្ដុះបណ្ដាលផ្នែករំលូតកូនទេ ហើយមន្ទីរពេទ្យនេះ ក៏មិនបានទទួលការអនុញ្ញាតពីក្រសួងជាផ្លូវការ ដើម្បីធ្វើការងាររំលូតកូននេះដែរ។
ក្រៅពីនោះ ក៏មានករណីស្លាប់របស់លោក ឡាំ តៅគង់ អាយុ២៨ឆ្នាំ កាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៦ ដោយក្រុមគ្រួសារសពជនរងគ្រោះ បានចោទប្រកាន់គ្លីនិកមួយឈ្មោះ ឃឹម រ៉ានី ដែលមានទីតាំងនៅខណ្ឌទួលគោក រាជធានីភ្នំពេញ ថាបានចាក់ថ្នាំដល់ជនរងគ្រោះរហូតដល់ស្លាប់។ ភ្លាមៗនេះដែរ ក្រសួងសុខាភិបាល ក៏បានចេញលិខិតបិទគ្លីនិកមួយនេះនៅថ្ងៃបន្ទាប់នោះផងដែរ។
មិនមែនមានតែករណីខាងលើនេះទេ នៅមានករណីផ្សេងៗទៀត ដែលត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយជាបន្តបន្ទាប់ ជុំវិញការរិះគន់របស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ទៅលើសេវាសុខាភិបាល ខណៈកន្លងមកក៏មានករណីគ្រូពេទ្យប្រចាំភូមិម្នាក់ឈ្មោះ ញ៉ែម ជ្រិន បានចម្លងមេរោគអេដស៍ដល់មនុស្ស ក្មេង ចាស់ ប្រុស ស្រី ស្ទើរតែទាំងភូមិប្រមាណ ៣០០នាក់ តាមរយៈការប្រើម្ជុលដដែលៗ ចាក់ថ្នាំរួមគ្នា។
ជារឿយៗគេសង្កេតឃើញថា នៅពេលដែលមន្ទីរព្យាបាល ឬគ្លីនិកឯកជន បានព្យាបាលអ្នកជំងឺខុសបច្ចេកទេស និងមិនមានជំនាញត្រឹមត្រូវ បណ្តាលឱ្យអ្នកជំងឺស្លាប់ គឺខាងក្រសួងសុខាភិបាល តែងរកឃើញថា មន្ទីរព្យាបាល ឬគ្លីនិកទាំងនោះ គ្មានច្បាប់អនុញ្ញាត ឬក៏មិនមានច្បាប់គ្រប់គ្រាន់ ហើយក៏បានបិទទីតាំងនោះ ព្រមទាំងព្រមានចាត់វិធានការច្បាប់តាមក្រោយ។
តើកត្តាអ្វីខ្លះ ដែលធ្វើឱ្យមន្ទីរពេទ្យ ឬគ្លីនិកព្យាបាលជំងឺឯកជនទាំងនោះ អាចបើកដំណើរការទៅបានដោយគ្មានច្បាប់អនុញ្ញាតត្រឹមត្រូវ ឬពេញលេញនោះ? ហើយបើសិនជាបញ្ហានេះនៅតែបន្តមាន តើវានឹងបង្កផលប៉ះពាល់យ៉ាងណាខ្លះដល់សង្គម និងសុខមាលភាពប្រជាពលរដ្ឋដែលទៅរកសេវាព្យាបាលនោះ?
អ្នកប្រឹក្សាយោបល់ផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត និងការស្រាវជ្រាវ លោក សេក សុជាតិ យល់ថា ក្នុងករណីដែលមានមន្ទីរព្យាបាល ឬគ្លីនិកឯកជនដែលមិនមានច្បាប់ អាចបើកដំណើរការព្យាបាលអ្នកជំងឺទៅបាននោះ អាចបណ្តាលមកពីកត្តាចំនួន២ ដែលកត្តាទី១ គឺបង្ហាញពីភាពធ្ងន់ធ្ងររបស់មន្ត្រី ដែលទទួលបន្ទុកក្នុងវិស័យសុខាភិបាល និងអាជ្ញាធរនៅមូលដ្ឋាន ដែលមិនបានធ្វើការត្រួតពិនិត្យបន្ថែមពីលើអ្វីដែលមន្ទីរពេទ្យ ឬគ្លីនិកនោះ ឬអនុញ្ញាតឱ្យមន្ទីរព្យាបាល ឬគ្លីនិកទាំងនោះបើកដំណើរការ ដោយសារតែម្ចាស់ទីតាំងនោះជាបក្ខពួករបស់ខ្លួន ខណៈកត្តាមួយទៀត អាចជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើពុករលួយ ឬក៏មានការបើកដៃពីមន្ត្រី ដែលកត្តាទាំងនេះបង្កើតជាបញ្ហាធំនៅក្នុងសង្គមជាតិ និងអាយុជីវិត របស់ប្រជាពលរដ្ឋ។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរ ប្រធានអង្គការប្រជាធិបតេយ្យខ្មែរ (KDO) ប្រចាំប្រទេសអូស្ត្រាលី លោក ស៊ឹង សែនករុណា ធ្លាប់ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី កាលពីចុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ នេះដែរថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា គួរតែបើកការស៊ើបអង្កេត និងចាត់វិធានការឱ្យបានម៉ឺងម៉ាត់ ទៅលើម្ចាស់គ្លីនិក ឬឱសថស្ថានមួយចំនួនដែលបើកព្យាបាលអ្នកជំងឺខុសច្បាប់។
លោកបន្តថា ដើម្បីពង្រឹងវិស័យសុខាភិបាលឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពទៅបាន គឺទាល់តែរដ្ឋាភិបាលលុបបំបាត់អំពើពុករលួយ និងបោសសំអាតមន្ត្រីមិនល្អពីថ្នាក់លើរហូតដល់ថ្នាក់ក្រោមជាមុនសិន។
យោងតាមច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងអ្នកប្រកបវិជ្ជាជីវៈវិស័យសុខាភិបាល មាត្រា៦ ចែងថា បុគ្គលទាំងឡាយណាដែលមានបំណងប្រកបវិជ្ជាជីវៈសុខាភិបាល ត្រូវមានអាជ្ញាបណ្ណប្រកបវិជ្ជាជីវៈសុខាភិបាលដែលមានសុពលភាព គោរពក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈ បទដ្ឋានវិជ្ជាជីវៈ និងនិយាមវិជ្ជាជីវៈ និងអនុវត្តការងារក្នុងដែនវិជ្ជាជីវៈសុខាភិបាល។
ជារឿយៗ រដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាក្រសួងសុខាភិបាល បានបង្ហាញពីការប្តេជ្ញាធ្វើកំណែទម្រង់ ដើម្បីឱ្យសេវាសុខាភិបាលមានភាពល្អប្រសើរ។
ក្រោយឡើងកាន់តំណែងថ្មីៗ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត តែងតែបង្ហាញពីឆន្ទៈកែលម្អវិស័យសុខាភិបាលជាហូរហែរ។ ប៉ុន្តែតាំងពីជំនាន់ដឹកនាំ របស់ឪពុកលោក គឺលោក ហ៊ុន សែន រហូតមកដល់ជំនាន់លោក ដែលកាន់តួនាទីជានាយករដ្ឋមន្ត្រីបច្ចុប្បន្ន គេនៅមិនទាន់ឃើញប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់នៃការធ្វើកំណែទម្រង់នោះនៅឡើយទេ។
បញ្ហានៅត្រង់ថា មានមន្ទីរព្យាបាល និងគ្លីនិកមួយចំនួន នៅតែបន្តបើកដំណើរការ ដោយខុសច្បាប់ដដែល ហើយការមិនយកចិត្តទុកដាក់ក្នុងការព្យាបាល ពីសំណាក់ក្រុមគ្រូពេទ្យ និងជំនាញព្យាបាល ឬសង្គ្រោះរបស់ក្រុមគ្រូពេទ្យនៅមានកម្រិត ដែលធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋរងគ្រោះ រហូតដល់បាត់បង់ជីវិតជាហូរហែរ។
ទោះជាយ៉ាងណា ក្នុងពិធីបើកការដ្ឋានសាងសង់ “មន្ទីរពេទ្យសាកលវិទ្យាល័យវិទ្យាសាស្ត្រសុខាភិបាល” នៅថ្ងៃទី១០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤នេះ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏បានណែនាំជាថ្មីទៅក្រសួងសុខាភិបាល និងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ ឱ្យចុះត្រួតពិនិត្យគុណភាពជាប្រចាំនៅទីតាំងសុខាភិបាលឯកជនទាំងអស់ និងត្រូវរឹតបន្តឹងលើការផ្តល់អាជ្ញាបណ្ណ ដល់គ្រឹះស្ថានវិស័យឯកជន ទៅលើក្រមប្រតិបត្តិ និងការទទួលខុសត្រូវក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈ ធ្វើយ៉ាងណាឱ្យស្របច្បាប់ និងត្រូវកំណត់វាយតម្លៃ ពីគុណភាពសេវាព្យាបាលឱ្យបានច្បាស់លាស់ ដោយថាសុខភាពមនុស្សជារឿងសំខាន់បំផុត។
លោកបន្តថា កន្លងមក ក៏មានសំណូមពរពីប្រជាពលរដ្ឋ តាមរយៈក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះ និងផ្តល់យោបល់ ជុំវិញបញ្ហាសុខាភិបាលនេះផងដែរ ដែលករណីនេះ លោកក៏បានណែនាំដល់ក្រសួងសាម៉ី ត្រូវត្រួតពិនិត្យឱ្យបានជាប្រចាំ ចំពោះការផ្តល់សេវាព្យាបាលនៅតាមផ្ទះ ព្រោះទីតាំងខ្លះទទួលបានការអនុញ្ញាតត្រឹមតែ ជាកន្លែងបន្ទប់ពិគ្រោះយោបល់ និងមិនតម្រូវឱ្យអ្នកជំងឺស្នាក់នៅ និងព្យាបាលនោះទេ ប៉ុន្តែពួកគេបែរជាផ្តល់សេវាស្នាក់នៅ និងព្យាបាលទៅវិញ។
ចំណែក កន្លែងផ្តល់សេវាសុខាភិបាលរដ្ឋ នៅតាមមូលដ្ឋានវិញ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏បានណែនាំឱ្យពង្រឹងមន្ទីរពេទ្យរដ្ឋ នៅតាមមូលដ្ឋានផងដែរ ទៅលើការព្យាបាល ការគ្រប់គ្រងថ្នាំសង្កូវ ការធ្វើទំនើបកម្ម លើសេវាព្យាបាល និងត្រូវជួយសង្គ្រោះពលរដ្ឋដែលមានជំងឺឱ្យបានទាន់ពេលវេលាផងដែរ។
បើតាមរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសុខាភិបាល លោក ឈាង រ៉ា ថ្លែងក្នុងវេទិកា «ស្ថានភាពសុខាភិបាលកម្ពុជា៖ បញ្ហាប្រឈម និងឱកាស» កាលពីខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤ បានឱ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្ននេះការពិនិត្យ និងព្យាបាលជំងឺ ជូនប្រជាពលរដ្ឋ នៅតាមមណ្ឌលសុខភាព និងមន្ទីរពេទ្យបង្អែកទូទាំងប្រទេស មានចំនួនកើនឡើង តែទោះជាយ៉ាងណាក៏មានប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនទៅទទួលសេវាពិនិត្យព្យាបាលនៅក្រៅប្រទេស ដែលជាជម្រើសរបស់អ្នកជំងឺ និងគ្រួសារអ្នកជំងឺ។
ប្រភពដដែលបន្តថា ជាក់ស្ដែងនៅក្នុងឆ្នាំ២០២៣ កន្លងទៅ ក្រសួងសុខាភិបាល បានប៉ាន់ប្រមាណចំនួននៃអ្នកដែលចេញទៅទទួលសេវាសុខាភិបាលនៅក្រៅប្រទេស មានចម្លោះប្រមាណពី ២០ម៉ឺននាក់ ទៅ២៥ម៉ឺននាក់ ស្មើនឹង ១.៥% រីឯអ្នកជំងឺដែលទទួលពិនិត្យព្យាបាលនៅក្នុងស្រុកវិញ មានចំនួនប្រមាណជា ១៣លាន ៤សែន ៤ម៉ឺននាក់ ស្មើនឹង ៩៨.៥%។ ប្រទេសដែលពលរដ្ឋខ្មែរ ចេញទៅព្យាបាលនោះមានដូចជា សឹង្ហបុរី ម៉ាឡេស៊ី វៀតណាម ថៃ បារាំង និងអ៊ីតាលីជាដើម។ ទោះជាយ៉ាងណា អ្នកឃ្លាំមើលសង្គម ផ្ដល់យោបល់ថា ដើម្បីពង្រឹងគុណភាពក្នុងវិស័យសុខាភិបាល និងសេវាព្យាបាលនៅតាមថ្នាក់មូលដ្ឋាន ឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព និងបង្កើនទំនុកចិត្តពីសំណាក់ប្រជាពលរដ្ឋទៅលើសេវាព្យាបាលនោះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា គួរតែលុបបំបាត់អំពើពុករលួយ លុបបំបាត់មន្ទីរពេទ្យ គ្លីនិក ឬបន្ទប់ពិគ្រោះយោបល់សុខភាពដែលគ្មានច្បាប់អនុញ្ញាតិ ពង្រឹងសីលធម៌ និងពង្រឹងសមត្ថភាពវិជ្ជាជីវៈគ្រូពេទ្យបន្ថែមទៀត ដើម្បីធ្វើឱ្យពលរដ្ឋមានជំនឿ លើសេវាសុខាភិបាលនៅក្នុងស្រុកឡើងវិញ៕
ដោយ៖ កញ្ញា ប៉ា សុខេង
