អ្នក​ឃ្លាំ​មើល​មាន​មន្ទិល​ជុំវិញ​សារ​លោក ហ៊ុន សែន ទម្លាយ​ក្រោយ​ជួប​មន្រ្តី​ទូត​អាមេរិក

ការ​ដែល​លោក ហ៊ុន សែន បន្ទន់​ឥរិយាបទ នៅ​ចំពោះសហរដ្ឋអាមេរិកនៅ​ពេល​នេះ បាន​ក្លាយ​ជា​មន្ទិល​ថា អាច​ចារ​ល្បិ​ច ដើម្បី​​បន្ថយ​កម្តៅ​ការទូត​ជាមួយ​មហា​អំណាច​លោក​សេរី​ប៉ុណ្ណោះ មិនមែន​ជា​ចេតនា​ចង់​ស្តារ​ប្រជាធិបតេយ្យ​ឡើង​អ្វី​នោះ​ទេ ដោយ​មើ​ល​​ឃើញ​ថា គ្រួសារ​ហ៊ុន លែង​ហ៊ាន​ប្រកួត​អំណាច តាម​គន្លង​ប្រជាធិបតេយ្យ​ទៀត​ហើយ ​ ព្រោះ​ខ្លាច​បាត់បង់​អំណាច។

បើ​តាម​ហ្វេសបុក​របស់ លោក ហ៊ុន សែន បាន​ឱ្យ​ដឹង​ថា ក្នុង​ជំនួប​ជាមួយ​ភារធារី​ស្តីទី​ នៃ​ស្ថានទូត​សហរដ្ឋអាមេរិក​ប្រចាំ​កម្ពុជា លោក​ស្រី ប្រៃហ្គេត អែល វ៉កឃឺ នៅ​វិមាន​ព្រឹទ្ធសភា ថ្ងៃទី១៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ លោក ហ៊ុន សែន ប្រាប់​លោក​ស្រី​ថា រឿង​ចាស់​ជា​បទពិសោធន៍​ក្នុង​ការ​រៀបចំ​ឥរិយាបថ​សម្រាប់​ទំនាក់​ទំនង​អនាគត​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ ជាពិសេស​ការ​កសាង​ទំនុក​ចិត្ត​គ្នា និង​ការ​ពិនិត្យ​ចំណុច​អាទិភាព​ នៃ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ផ្សេង​ទៀត។

ជុំវិញ​រឿង​នេះ តំណាង​រាស្រ្ត​គណបក្ស​សង្រ្គោះ​ជាតិ លោក សួន សូរីដា លើក​ឡើង​ថា លោក​ភ្ញាក់​ផ្អើល​ចំពោះ​សារ​លោក ហ៊ុន សែន នៅ​ពេល​នេះ។

ភ្ងាក់​ផ្អើល​នៅត្រង់​ថា លោក ហ៊ុន សែន បាន​ចោទ លោក កឹម សុខា ប្រធាន​គណបក្ស​សង្រ្គោះជាតិ​ពី​បទ​ក្បត់​ជាតិ​ មាន​សហរដ្ឋអាមេរិក​នៅ​ពី​ក្រោយ តែ​នៅ​ពេល​នេះ លោក ហ៊ុ​ន សែន បន្ទន់​ឥរិយាបទ​ចំពោះ​អាមេរិក​ទៅវិញ។

បើតាម សួន សូរីដា ឥរិយា​បទ​លោក ហ៊ុន សែន​នៅ​ពេលនេះ​ឆ្លុះ​បញ្ជាំង​ពី​ផ្លូវ​ទាល់​ច្រក​នៃ​​នយោបាយ​លារទូត​របស់​​លោក ធ្វើ​ឱ្យ​សហរដ្ឋអាមេរិក​ដក​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ GSP ការ​ប្រឈម​របូត EBA ទាំង​ស្រុង ពាក់​ព័ន្ធ​ការ​សម្លាប់​ប្រជាធិបតេយ្យ ហើយ​មហា​អំណាច​ចិន មិត្ត​ដែក​ថែប​មេ​ដឹក​នាំ​កម្ពុជា​នោះ​ឈប់​ឱ្យ​លុយ​ខ្ជី ដែល​ជា​ហានិភ័យ​ខ្ពស់​ សម្រាប់​ស្ថានភាព​សេដ្ឋកិច្ច​កម្ពុជា ដែល​កំពុង​ដុន​ដាប​ស្រាប់​ផង។ ខណៈ រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ក៏​កំពុង​ត្រូវ​ការ​លុយ​ ២ពាន់លានដុល្លា ដើម្បី​បង្រ្គប់​ការ​ចាយ​វាយ​សម្រាប់​ថវិកា​ជាតិ​ ក្នុង​ឆ្នាំ២០២៥ ផងដែរ។

យ៉ាង​ណា​សម្រាប់ សួន សូរីដា សង្កត់​ធ្ងន់​ថា បើ​លោក ហ៊ុន សែន មាន​ឆន្ទៈ​ពង្រឹង​ចំណង​មិត្តភាព​ជាមួយ​អាមេរិក​មែន ត្រូវ​ដោះ​លែង​លោក កឹម សុខា បើក​លំហរ​ប្រជាធិបតេយ្យ ការ​គោរព​សិទ្ធិមនុស្ស ដោះ​លែង​សកម្មជន​សង្គម អ្នក​នយោបាយ​កំពុង​ជាប់​ឃុំ និង​បើក​ឱ្យ​មាន​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ឯករាជ្យ​ក្នុង​ស្រុក​ឡើង​វិញ។

លោកថា៖ «ទី១ ដោះ​លែង លោក កឹម សុខា ឱ្យ​មាន​សេរីភាព​ឡើង​វិញ ទី២ បើក​លំហរ​ប្រជាធិបតេយ្យ និង​ការ​គោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស ដើម្បី​ធ្វើម៉េច​ឱ្យ​មានការ​ប្រកួត​ប្រជែង​ពី​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ក្នុង​ការ​បោះឆ្នោត ដែល​ប្រព្រឹត្ត​​ទៅ​ជា​រៀង​រាល់​ប្រាំ​ឆ្នាំ​ម្តង។ ចាំ​បាច់​ណាស់​ត្រូវ​ដោះលែង​សកម្មជន ទាំង​សកម្មជន​នយោបាយ សកម្មជន​បរិស្ថាន សកម្មជន​សង្គម និង​បើក​លំហរ​ឱ្យ​មាន​ដំណើរ​ការ​ ប្រព័ន្ធផ្សព្វ​ផ្សាយ​ឯករាជ្យ​ឡើង​វិញ ខ្ញុំគិត​ថា​ប្រទេស​កម្ពុជា នឹង​ទទួល​បាន​ការ​គាំទ្រ​ពីអាមរិក» 

តាមរយៈ​ការ​បង្ហោះ​សារ​របស់ លោក ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាក់ថា លោក​រំពឹង​ថា​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​រវាង​កម្ពុជា-អាមេរិក​នឹង​កាន់​តែ​ត្រូវ​បាន​ពង្រឹង​បន្ថែម​ទៀត ស្រប​ពេល​ការ​វិល​ត្រលប់​ នៃ​រដ្ឋបាល​របស់ ដូណាល់ ត្រាំ ប្រធានធិបតី​ថ្មី​របស់​អាមេរិក។

សម្រាប់​វត្តមាន​នាវា​ចម្បាំង​សហរដ្ឋអាមេរិក​ក្នុង​ពេល​ថ្មីៗ​នេះ ក្រោយ​អវត្តមាន​៨ឆ្នាំ នៅ​កម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន​ថា វា​ក៏​បង្ហាញ​ពី​ទំនាក់​ទំនង​ល្អ ក្នុង​វិស័យ​ការ​ពារ​ជាតិ និង​កង​ទ័ព ការ​បង្កើន​ទំនុក​ចិត្ត​បន្ថែម​លើ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ផ្សេងៗ​ទៀត ដែល​មាន​ស្រាប់​ផង​ដែរ។

ជា​ការ​កត់​សម្គាល់ ការ​បង្ហាញ​ភាព​សិទ្ធិ​ស្នាល ជា​មួយ​អាមេរិក​នៅ​ពេល​នេះ ក្រោយ​សារព័ត៌មាន​អន្តរជាតិ Reuters បាន​រាយការណ៍​កាល​ពីថ្ងៃទី១១ ខែធ្នូ ថា​ចិន​ដែល​ជា​ម្ចាស់​បំណុល​ឈរ​នៅ​លំដាប់ទី១ របស់​កម្ពុជា​បាន​ផ្អាក​អនុម័ត​ផ្តល់​កម្ចី ដល់​កម្ពុជា​ក្នុង​ឆ្នាំ២០២៤។

បើ​តាម Reuters ការ​ឈប់​ឱ្យ​កម្ពុជា​ខ្ចី​លុយ​នេះ អាច​ជា​សញ្ញា​ប្រុង​ប្រយ័ត្ន​របស់​ប្រទេស​ចិន​ ចំពោះ​ការ​វិនិយោគ​ ព្រោះ​គម្រោង​ហេដ្ឋា​រចនាសម្ព័ន្ធ​របស់​ចិន​នៅ​បណ្តា​ប្រទេស​នានា​ក្នុង​តំបន់​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍ បាន​បរាជ័យ​ជា​បន្ត​បន្ទាប់។

យ៉ាង​ណា​សម្រាប់ ប្រធាន​ស្ថាប័ន​សារព័ត៌មាន វីអូឌី លោក ប៉ា ងួនទៀង យល់​ថា លោក ហ៊ុន សែន គ្រាន់​តែ​លេង​ល្បែង​ការទូត​ជា​មួយ​អាមរិក ដើម្បី​បន្ថយ​កម្តៅ​នយោបាយ​រវាង​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ​តែ​ប៉ុណ្ណោះ។ ហើយ​លោក ហ៊ុន សែន អាច​គិត​ថា​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក​ថ្មី គឺ​លោក​ ដូណាល់ ត្រាំ នឹង​គិត​ពី​រឿង​សេដ្ឋកិច្ច​ជា​ជាង​បញ្ហា​សិទ្ធិ​មនុស្ស និង​ប្រជាធិបតេយ្យ​នៅ​កម្ពុជា ដូច​នេះ​លោក ហ៊ុន សែន ហាក់​បោះ​ដៃ​ទៅ​អាមេរិក​ឡើង​វិញ ក្នុង​ការ​ពង្រឹង​ទំនាក់​ទំនង។ មួយ​វិញ​ទៀត​ ចំ​ពេល​ចិន​ឈប់​ឱ្យ​កម្ពុជា​ខ្ចី​លុយ​ផង ដូច​នេះ លោក ហ៊ុន សែន ត្រូវ​ពិចារណា​ទៅ​ងាក​អ៊ែប​សហរដ្ឋអាមរិក​វិញ​ម្តង។

យ៉ាង​ណាលោក ប៉ា ងួនទៀង វិភាគថា លោក ហ៊ុន សែន មិន​អាច​ងាក​ទៅ​ដឹក​នាំ​ប្រទេស​តាម​បែប​ប្រជាធិបតេយ្យ​ទេ ព្រោះ​តែ​ប្រព័ន្ធ​ដឹកនាំ​បែប​ផ្តាច់​ការ​របស់​លោក ហ៊ុន សែន កំពុង​ចាក់​ឫស​ជ្រៅ​នៅ​កម្ពុជា​ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​មេដឹក​នាំ​រូប​នេះ​ បាត់​បង់​អំណាច​បើ​ហ៊ាន​ប្រកួត​ប្រជែង​នយោបាយ ដោយ​តម្លា​ភាព​នោះ។

លោកថា ៖«ខ្ញុំថា គាត់​មិន​អាច​វិល​ទៅ​រក ដំណើរ​ការ​ប្រជាធិបតេយ្យ​បានទេ ដោយ​សារ គាត់​ជាប់​ផុង​នៅ​ក្នុង ប្រព័ន្ធ​ផ្តាច់​ការ​ជ្រៅ ប្រព័ន្ធ​បក្ស​ពួក​និយម ប្រព័ន្ធ​ពុក​រលួយនេះ​ធ្ងន់​ធ្ងរ។ ដូចច្នេះ​ហើយ​គាត់​អត់​អាច​ងាក​ទៅ​រួច ​ហើយទី២ អំពើ​ដែល​គាត់​ធ្វើ​ក្នុង​ប្រព័ន្ធ​ផ្តាច់​ការ កន្លង​មក​មាន​កំហុស​ធ្ងន់ធ្ងរ បើ​សិន​ជា​គាត់​ងាក​ទៅ​រក​ប្រព័ន្ធ​ប្រជាធិបតេយ្យ​វិញ អាច​ធ្វើ​ឱ្យ​គាត់​បាត់​អំណាច ហើយ​ធ្វើ​ឱ្យ​គាត់​មាន​គ្រោះ​ថ្នាក់ ហើយ​ប៉ះ​ពាល់​ផល​ប្រយោជន៍​ក្រុម​គ្រួសារ​គាត់ ជា​ការ​ពិត​ចំពោះ​ខ្ញុំ គិត​ថា គាត់​អត់​អាច​រួច​ពី​ប្រព័ន្ធ​ផ្តាច់​ការ​នេះ»។

ជា​មួយ​គ្នា​នេះ អ្នក​ប្រឹក្សា​យោបល់​ផ្នែក​អភិវឌ្ឍន៍​ផ្នត់​គំនិត និង​ការ​ស្រាវជ្រាវ លោក សេក សុជាតិ យល់​ថា ជាទូទៅ​ក្នុង​ភាសា​ការទូត គេ​កំរ​ប្រើប្រាស់​ពាក្យ​ដែល​នាំ​ឱ្យមាន​ជម្លោះ​នឹង​គ្នា ពោល​គឺ​មាន​ប្រើភាសា​រឹត​ចំនង​មិត្តភាព​យូរ​អង្វែង និង​ការ​ប្តេជ្ញា​ផ្លាស់ប្តូរ​ប្រយោន៍​ឱ្យ​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក​ជាដើម។

ក្នុង​ន័យ​នេះលោក សេក សុជាតិ ហាក់​ពិបាក​ជឿ​ទុកចិត្ត​ចំពោះ​សារ​មេដឹក​នាំ​កម្ពុជា​នៅ​ចំពោះ​ការ​ពង្រឹង​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ ជាមួយ​សហរដ្ឋអាមរិក​នោះ ដោយ​ថា​តាម​បទ​ពិសោធន៍ មេ​ដឹកនាំ​អាមរិក​តែង​តែ​គិត​គូរ​ពី​ប្រជាធិបតេយ្យ​ជា​ធំ ខណៈ​កម្ពុជា​ត្រូវ​អាមេរិក​ចាត់​ទុកថា ជា​ប្រទេស​រំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្ស រហូត​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​ លើ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ផង​ដែរ​ ដោយ​មិន​ទាន់​មាន​សញ្ញា​វិជ្ជមាន​ណា​ដក​ទណ្ឌកម្ម​លើ​កម្ពុជា​វិញ​នោះ​ទេ​។

លោកថា៖ «សហរដ្ឋអាមរិក​សម្រេច​ចិត្តដក GSP កន្លង​មក ​ហើយ​នឹង​បន្ត​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​ទៅ​លើ​បុគ្គល​សំខាន់ៗ ដែល​មាន​ទំនាក់​ទំនង​ជាមួយ​គណបក្ស​កាន់អំណាច។ ក៏ប៉ុន្តែ យើង​នៅ​តែ​ឃើញ​​ថា សហរដ្ឋអាមេរិក​នៅ​តែ​ប្រើ​ប្រាស់​ភាសា​ទន់​ភ្លន់ តាម​ភាសា​ការទូត ដើម្បី​លើក​ទឹកចិត្ត​ឱ្យ​កម្ពុជា មាន​ការ​ផ្លាស់​ប្តូរ​ក៏ប៉ុន្តែ បើ​កម្ពុជា​មិន​ផ្លាស់​ប្តូរ​ឥរិយាបថ​នោះ​ទេ សហរដ្ឋអាមេរិក​នៅ​តែ​មិន​អាច​សហការណ៍​ជា​មួយ​និង​កម្ពុជា​បានទេ។ ហើយ​គេ​នឹង​នៅ​តែ​បន្ត គិត​រក​វិធី ដើម្បី​ដាក់ បន្ទុក​កម្ពុជា​ឱ្យ រឹត​តែ​ធ្ងន់​បន្ថែម​ទៀត​បើ សិន​ជា​កម្ពុជា​នៅ​តែ​បន្ត​ឥរិយាបថ រឹង​ត្អឹង​នៅ​ក្នុង ការ​មិន​ព្រម​បើក​​លំហរ​ប្រជាធិបតេយ្យ និង​ការ​គោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស »

ជិត​១០​ឆ្នាំ​ទៅនេះ​ កម្តៅ​ការទូត រវាង​កម្ពុជា និងអាមេរិក បាន​កើន​ឡើង​ជាញឹក​ញាប់ ក្រោយ​ពី​មេបក្ស​កាន់​អំណាច​កម្ពុជា​រំលាយ​គណបក្ស​សង្គ្រោះជាតិ ចេញ​ពីឆាក​នយោបាយ អំឡុង​ចុង​ឆ្នាំ​២០១៧។ បរិបទ​នេះ ប្រធាន​គណបក្ស លោក កឹម សុខា ត្រូវ​បាន​រដ្ឋាភិបាល ចោទ​ថា ឃុបឃិត ជាមួយ​សហរដ្ឋអាមេរិក​ចង់​ផ្តួល​រំលំ​រដ្ឋាភិបាល។ ប៉ុន្តែ សហរដ្ឋអាមេរិក ធ្លាប់​បាន​បដិសេធ​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​នេះផងដែរ។ តែ​ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ​ អាមេរិក​ចាត់​ទុក​លោក កឹម សុខា ជា​មនុស្ស​ស្អាត​ស្អំ ត្រូវ​បាន​ឃុំ​ខ្លួន​ដោយ​អយុត្តិធម៌ ក្រោម​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​មិន​ពិត។ ជុំ​វិញ​វិបត្តិ​នេះ សហរដ្ឋអាមេរិក​ក៏​បាន​ដក​ប្រព័ន្ធ​អនុ​គ្រោះ​ពន្ធ GSP ពី​កម្ពុជា​ផង​ដែរ។ ដោយ​ឡែក​នៅ​ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ នេះ សភា​អឺរ៉ុប បាន​ជំរុញ​ទៅ​គណៈកម្មការ​អឺរ៉ុប ឱ្យ​សើរើ​ឡើង​វិញ ពី​ការ​ផ្តល់​ការ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ ដែល​នៅ​សេស​សល់ ៨០% ជា​មួយ​កម្ពុជា។ សេចក្តី​សម្រេច ដែល​សភា​អឺរ៉ុប​ស្នើ​ឡើង​ជា​ថ្មី​ទៀត​នៅ​ពេល​នេះ ក្រោម​ហេតុ​ផល​ថា អ្នក​ទោស​នយោបាយ​ទាំង​អស់​ របស់​គណបក្ស​ជំទាស់ ត្រូវ​តែ​ដោះ​លែង ដោយ​គ្មាន​លក្ខខណ្ឌ។ បើ​មិន​ដូច្នេះ​ទេ ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ ដែល​នៅ​សល់​ចុង​ក្រោយ ៨០% នេះ គណៈកម្មការ​អឺរ៉ុប​នឹង​ត្រូវ​ដក​ហូត និង​បិទ​ផ្លូវ​សម្រាប់​កម្ពុជា៕

ដោយ៖ លោក សែន សច្ចៈ

រក្សាសិទ្វិគ្រប់យ៉ាងដោយ ស៊ីស៊ីអាយអឹម

សូមបញ្ជាក់ថា គ្មានផ្នែកណាមួយនៃអត្ថបទ រូបភាព សំឡេង និងវីដេអូទាំងនេះ អាចត្រូវបានផលិតឡើងវិញក្នុងការបោះពុម្ពផ្សាយ ផ្សព្វផ្សាយ ការសរសេរឡើងវិញ ឬ ការចែកចាយឡើងវិញ ដោយគ្មានការអនុញ្ញាតជាលាយលក្ខណ៍អក្សរឡើយ។
ស៊ីស៊ីអាយអឹម មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះការលួចចម្លងនិងចុះផ្សាយបន្តណាមួយ ដែលខុស នាំឲ្យយល់ខុស បន្លំ ក្លែងបន្លំ តាមគ្រប់ទម្រង់និងគ្រប់មធ្យោបាយ។ ជនប្រព្រឹត្តិ និងអ្នកផ្សំគំនិត ត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់កម្ពុជា និងច្បាប់នានាដែលពាក់ព័ន្ធ។

អត្ថបទទាក់ទង

សូមផ្ដល់មតិយោបល់លើអត្ថបទនេះ