អ្នកមានបទពិសោធកិច្ចការព្រំដែន មិនចំណុះឱ្យរដ្ឋាភិបាល លោក អ៊ុំ សំអាន បាននិយាយថា ចំពេលដែលមេដឹកនាំខ្មែរគ្រួសារហ៊ុន រក្សាភាពចាស់ទុំមិនប្រើយន្តការអន្តរជាតិ ដើម្បីទាមទារភាពជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិលើកោះគុតនោះ ភាគីថៃកំពុងសម្រុកធ្វើអាជីវកម្មនៅតំបន់សមុទ្រត្រួតស៊ីគ្នា ដែលការណ៍នេះលោកថា កោះនេះនឹងបាត់បង់ទៅជារៀងរហូត ក្រោមដៃគ្រួសារហ៊ុន។
លោក អ៊ុំ សំអាន បាននិយាយនៅលើហ្វេសប៊ុករបស់លោកនៅថ្ងៃទី២៥ ខែធ្នូ នេះថាថៃកំពុងរុករក និងធ្វើអាជីវកម្មប្រេងនៅតំបន់ត្រួតស៊ីគ្នា។ ប៉ុន្តែលោកថា នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បែរជានិយាយថា កំពុងចរចាគ្នា នៅដែនសមុទ្រត្រួតស៊ីគ្នាទៅវិញ។
លោកគូសបញ្ជាក់ថា នេះសរបញ្ជាក់ឱ្យឃើញថា ថៃកំពុងកាន់កាប់កោះគុត និងតំបន់ត្រួតស៊ីគ្នាទំហំ ៣០ ០០០ គីឡូម៉ែត្រការ៉េទាំងស្រុង ដោយកម្ពុជាមិនបានគ្រប់គ្រងរួមជាមួយថៃនោះទេ តែផ្ទុយទៅវិញ ថៃកំពុងគ្រប់គ្រងកោះគុត និងតំបន់ត្រួតស៊ីគ្នាផ្តាច់មុខ។
លោក អ៊ុំ សំអាន សង្កត់ធ្ងន់ថា ហេតុនេះកម្ពុជាគ្មានសង្ឃឹមថានឹងបានកោះគុតមកវិញនោះទេ ហើយតំបន់ត្រួតស៊ីគ្នា ក៏ពិបាកទទួលបានពាក់កណ្តាលមកវិញដែរបើឪកូននៅកម្ពុជានៅរក្សានយោបាយចាស់ទុំ មិនហ៊ានហាស្តីនោះ។
យ៉ាងណាលោករំឭកថា ជម្រើសមានតែមួយគត់ ដើម្បីបានជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិក្នុងដែនសមុទ្រនេះឡើងវិញ គឺកម្ពុជាត្រូវប្តឹងថៃទៅកាន់តុលាការអន្តរជាតិ ទើបកម្ពុជាទទួលបានយ៉ាងហោចពាក់កណ្តាល នៃកោះគុត និងតំបន់ត្រួតស៊ីគ្នាទំហំ ៣០ ០០០ គីឡូម៉ែត្រការ៉េមកវិញ។
បន្ថែមពីនេះ លោក អ៊ុំ សំអាន បានបង្ហាញភស្តុតាងរឹង ដែលជាលទ្ធភាពឈ្នះថៃនៅតុលាការអន្តរជាតិ គឺយោងទៅលើផែនទី ឧបសម្ព័ន្ធភ្ជាប់សន្ធិសញ្ញាបារាំង-សៀម ឆ្នាំ១៩០៧ ដែលបានបញ្ជាក់ថា យ៉ាងហោចពាក់កណ្តាល នៃកោះគុតជារបស់កម្ពុជា និងឯកសារមួយចំនួនទៀត។
លើសពីនេះលោកថា ក្រុមអាវលឿងថៃ និងក្រុមប្រឆាំងថៃទាមទារអោយរដ្ឋាភិបាលថៃ លុបអនុសារណៈយោគយល់ ឆ្នាំ២០០១ ដើម្បីទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលថៃ ច្បាមយកតំបន់ត្រួតស៊ីគ្នាទំហំ ៣០ ០០០ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ និងកោះគុត ព្រមទាំងប្រេង និងឧស្ម័ន តម្លៃ ៣០០ពាន់លានដុល្លារ មកគ្រប់គ្រងផ្តាច់មុខតាមរយៈការដាក់សម្ពាធផ្នែកយោធា នយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ចលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
យ៉ាងណានាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ធ្លាប់បានច្រានចោល ការលើកឡើងរបស់ភាគីគណបក្សប្រឆាំង ជុំវិញបញ្ហានេះ។
លោកថា៖«ដោយឡែក ព្រំដែនសមុទ្រយើងមានទាន់មានដែលឯកភាពគ្នាពីកាល? នៅចរចាគ្នាច្រើនដងហើយមិនទាន់មានការឯកភាព បើមិនទាន់មានការឯកភាពថាតើយើងបាត់អី? ខ្ញុំសួរចេះតែថាក្បត់ជាតិ បាត់កោះ បាត់អី បើមិនទាន់មានការឯកភាពផងនឹង»។
បន្ទរពីក្រោយនេះ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាលោក សុខ ឥសាន ក៏បានការពារជំហរមិនទាមទារកោះគុតពីថៃនេះដូចគ្នា។
លោកថា៖ «ខ្ញុំតាំងពីកើតមក ខ្ញុំមិនដែលឮថាមេដឹកនាំខ្មែរដែលទាមទារយកកោះគុត វាអត់ឃើញខ្ញុំអាយុ៨០ហើយ ខ្ញុំមិនដែលឮមិនដឹងតាម៉ង ស៊ីសុវត្ថិលោកសោយរាជ្យឆ្នាំ១៩០៤ ហើយរហូតដល់១៩២៧ ហើយក្រោយមកទៀតសុវត្ថិ មុនីវង្សពីឆ្នាំ១៩៣០ ប្លាយ និងរហូតដល់ឆ្នាំ ៤១ មានដែលឮណាព្រះអង្គ ដែលទាមទារយកកោះគុតណាវាអត់ដែលឮ»។
យ៉ាងណាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជាដែលមានបទពិសោធានខាងកិច្ចការព្រំដែនមិនចំណុះឱ្យរដ្ឋាភិបាលដែរនោះ គឺលោក ម៉ែន ណាត បង្ហាញការយល់ឃើញខុសពីមន្ត្រីបក្សកាន់អំណាច ជុំវិញភាពចម្រូងចម្រាស់ នៃបញ្ហាកោះគត់ដែលថៃកំពុងគ្រប់គ្រងនេះ។
លោកថា៖«គ្មានមេដឹកនាំខ្មែរណាម្នាក់ហ៊ានបោះបង់ចោលកោះគុតទេ តាំងពីដើមមក លើកលែងតែគ្រួសារហ៊ុន ទាំង ហ៊ុន សែន ទាំង ហ៊ុន ម៉ាណែត នឹងហ៊ានបោះបង់ តែមេដឹកនាំមុនៗគេអត់ដែលបោះបង់ចោលកោះគុតទេ ពីព្រោះអាហ្នឹងវាជាខ្សែបន្ទាត់មូលដ្ឋាននៃការកំណត់ព្រំដែនសមុទ្ររវាងកម្ពុជា-ថៃ»។
សម្រាប់លោក អ៊ុំ សំអាន បក្សប្រឆាំងថៃ មិនឱ្យរដ្ឋាភិបាលថៃ ប្តឹងករណីកោះគុត ទៅតុលាការអន្តរជាតិនោះទេព្រោះខ្លាចចាញ់ក្តី ដូចករណីប្រាសាទព្រះវិហារឆ្នាំ១៩៦២ ហើយពួកគេយល់ថា បើឡើងទៅតុលាការអន្តរជាតិ ដោយយោងតាមផែនទីឧបសម្ព័ន្ធភ្ជាប់សន្ធិសញ្ញាបារាំង-សៀម ឆ្នាំ១៩០៧ ថៃនឹងចាញ់ក្តី ហើយថៃនឹងបាត់បង់កោះគុត យ៉ាងហោចពាក់កណ្តាល និងតំបន់ត្រួតស៊ីគ្នាទំហំ ៣០ ០០០ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ ព្រមទាំងប្រេង និងឧស្ម័នតម្លៃ ៣០០ពាន់លានដុល្លា ទៅភាគីកម្ពុជា។
លោកថា ហេតុនេះ ជម្រើសមានតែមួយគត់ របស់បក្សប្រឆាំងថៃ គឺការដាក់សម្ពាធផ្នែកយោធា នយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ចលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
កោះគុតស្ថិតនៅខេត្តកោះកុង មានផ្ទៃក្រឡាប្រមាណ ១០៥គីឡូម៉ែត្រការ៉េ មានបណ្តោយប្រវែង ២៥គីឡូម៉ែត្រ និងទទឹង ៩គីឡូម៉ែត្រ។ ដោយឡែក ក្រមព្រហ្មទណ្ឌមាត្រា ៤៤០ ចែងថា «អំពើប្រគល់ឱ្យរដ្ឋបរទេស ឬភ្នាក់ងារបរទេស នូវដែនដីជាតិទាំងស្រុង ឬមួយផ្នែក ជាអំពើក្បត់ជាតិ ត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត»៕
ដោយ៖ កញ្ញា កែវ មរកត