តុលាការក្រុងភ្នំពេញ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះបានផ្តន្ទាទោសអតីតប្រធានគណបក្សកម្លាំងជាតិលោក ស៊ុន ចន្ធី ឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ ២ឆ្នាំ ដែលជាកម្រិតទោសអតិរបមាក្នុងបទញុះញង់ និងដកសិទ្ធិបោះឆ្នោត ដែលការនេះរងការរិះគន់ថា ធ្វើឡើងតាមការចង់បានរបស់បក្សកាន់អំណាច។
មេធាវីការពារក្តីលោក ជូង ជូងី បានប្រាប់ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មាននៅថ្ងៃទី២៦ ខែធ្នូ នេះ ក្រោយពីដើរចេញពីសាលជំនុំជម្រះថា សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញបានសម្រេចផ្តន្ទាទោស កូនក្តីគឺ លោក ស៊ុន ចន្ធី ចំនួន ២ឆ្នាំ ពិន័យជាប្រាក់ចំនួន ៤លានរៀល (ប្រហែល ១០០០ដុល្លារ) និងដកសិទ្ធិបោះឆ្នោត។
លោកថា៖ «ខ្ញុំយល់ឃើញថា សេចក្ដីសម្រេចហ្នឹងមិនបានផ្តល់យុត្តិធម៌ដល់លោក ស៊ុន ចន្ធី ទេសម្រាប់ខ្ញុំជាមេធាវីយល់ឃើញថា អ្វីដែលលោក ស៊ុន ចន្ធី បាននិយាយនៅប្រទេសជប៉ុនអីហ្នឹង គឺមិនមែនជាកំហុសទេ គឺជាការរិះគន់ដើម្បីស្ថាបនា»។
អតីតប្រធានគណបក្សកម្លាំងជាតិលោក ស៊ុន ចន្ធី ត្រូវបានគេបញ្ចូលទៅឃុំខ្លួននៅពន្ធនាគារម៤ ជិតជើងភ្នំក្រវាញ ស្ថិតក្នុងខេត្តពោធិ័សាត់ ដែលមានចម្ងាយប្រមាណជា ៣០០គីម៉ែត្រ បង្កការលំបាកដល់មេធាវី និងក្រុមគ្រួសារក្នុងការទៅសួរសុខទុក្ខ និងប្រឹក្សាច្បាប់។
លោក ជូង ជូងី ជាមេធាវី អះអាងថា លោក ស៊ុន ចន្ធី សុំមិនមកស្តាប់ការប្រកាសសវនាការក្នុងបន្ទប់ជម្រះក្តី នៅថ្ងៃទី២៦ ខែធ្នូ នេះទេ ដោយថា ការធ្វើដំណើរទៅមក ប្រៀបបាន នឹងការធ្វើទារុណកម្ម ដោយសារដៃរបស់លោក ត្រូវឆ្មាំពន្ធនាគារដាក់ខ្នោះជាប់រហូត។
ទីប្រឹក្សាគណបក្សកម្លាំងជាតិលោក រ៉ុង ឈុន ដែលតាមដានការប្រកាសសាលក្រមនេះដែរ បានបង្ហាញការខកចិត្ត ចំពោះការកាត់សេចក្តីនេះ ដោយលោកថា សាលក្រមនេះ មិនបានផ្តល់ភាពយុត្តិធម៌ ឱ្យលោក ស៊ុន ចន្ធី ទេ។
តែផ្ទុយទៅវិញ លោកមើលឃើញថា ការផ្តន្ទាទោសនេះ មានចរិតនយោបាយ ដោយលោកសំអាងថា អ្វីដែល លោក ស៊ុន ចន្ធី មិនបានរិះគន់រដ្ឋាភិបាលវាជាសិទ្ធិមូលដ្ឋាន ដែលបានការពារដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលច្បាប់កំពូលនេះ បានចងកាតព្វកិច្ចរដ្ឋាភិបាល ពីប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស។
លោកថា៖ «មិនត្រឹមតែដាក់ទោស ពីរឆ្នាំ ហើយដកសិទ្ធិរបស់គាត់មិនឲ្យបោះឆ្នោត មិនឲ្យឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត យល់ឃើញថាវាធ្ងន់ធ្ងរ បើលោកពុំមានកំហុសអ្វីសោះ គ្រាន់តែប្រើប្រាស់សិទ្ធិមូលដ្ឋានត្រូវទទួលទោស យើងមានការសោកស្ដាយហើយការសម្រេច បើតុលាការមិនហ៊ានទៅ សម្រេចតាមឥទ្ធិពលនយោបាយ»។
សេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការនេះ ហាក់ស៊ីគ្នាទៅនឹងសារបែកធ្លាយ របស់ប្រធានគណបក្សប្រជាជន លោក ហ៊ុន សែន ដែលធ្លាប់បញ្ជាឱ្យបោសសម្អាតក្រុមសំឡេងជំទាស់ ដើម្បីទុកឱ្យ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ឈ្នះការបោះឆ្នោត នៅឆ្នាំ២០២៧ និង២០២៨ ខាងមុខ ទាំងគ្មានគូរប្រកួត។
លោក ហ៊ុន សែន៖ «បំបែកមុខពីឥឡូវទៅតែម្ដង ដើម្បីកុំឲ្យពួកវាមានមូលដ្ឋានកសាងកម្លាំងយកមកធ្វើជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ នៅការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០២៧ យាយរួមគឺគ្រប់គ្រងកសាងកម្លាំងពីឥឡូវ បំផ្លាញកម្លាំងពួកប្រឆាំង កុំឲ្យពួកប្រឆាំងមានកម្លាំងប្រើ បើហែងប្រឆាំងងើបមួយវ៉ៃមួយ»។
មន្ត្រីសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្ស អាដហុក លោក យី សុខសាន្ត បាននិយាយថា សេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការនេះ មានចរិតនយោបាយ ជាងការអនុវត្តច្បាប់ ដែលលោកចង់ឃើញទាំងតុលាការ និងរដ្ឋាភិបាល បើលំហសេរីភាពពលរដ្ឋ និងអ្នកនយោបាយដូចមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដើម្បីស្តារមុខមាត់កម្ពុជា ដែលកំពុងតែរងការស្តីបន្ទោសពីសហគមន៍អន្តរជាតិ។
លោកថា៖«ព្រោះដាក់ទោសគាត់ ពីរឆ្នាំ ពិន័យ បួនលានរៀល ប៉ុន្តែសំខាន់មួយទៀត គឺដកសិទ្ធិពលរដ្ឋពីគាត់មិនឲ្យគាត់ចូលរួមបោះឆ្នោត និងឈរឈ្មោះឲ្យគេបោះឆ្នោតហ្នឹងរយៈពេលគណៈអចិន្ត្រៃយ៍អ៊ីចឹងមានន័យថាដាក់ទណ្ឌកម្មគាត់ មិនឲ្យចូលរួមធ្វើនយោបាយអ៊ីចឹងរឿងនេះមិនមែនជារឿងអ្វី ដែលគាត់បញ្ចេញមតិទៅវាខុសច្បាប់ទេ គឺជារឿងនយោបាយច្រើនជាង»។
យ៉ាងណាលោកបង្ហាញការព្រួយបារម្ភថា បើគ្មានអ្វីកែលម្អទេ បញ្ហានេះ វានឹងបន្តគំរាមកំហែងដល់ជីវភាពរស់នៅរបស់ពលរដ្ឋ និងវិបត្តិសង្គមផ្សេងទៀត ដែលសង្គមស៊ីវិលមិនចង់ឃើញ។
លោកថា៖ «លំហរឹតត្បិតសម្រាប់អ្នកនយោបាយនេះ វាធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ប្រទេសជាតិយើងដែលសព្វថ្ងៃ គេកំពុងតែសម្លឹងមើល ដើម្បីដាក់ទណ្ឌកម្មបន្តទៀត។ ចំណុចនេះបើយកល្អរដ្ឋាភិបាល គួរតែបើកលំហសិទ្ធិនយោបាយដើម្បីឲ្យពលរដ្ឋក៏ដូចជាអ្នកនយោបាយទាំងមានសិទ្ធិ ហើយការបញ្ចេញមតិ និងធ្វើសកម្មភាពដោយសេរីតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ»។
លោក ស៊ុន ចន្ធី ត្រូវបានចាប់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ នៅព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិភ្នំពេញ ក្រោយលោកត្រឡប់មកពីប្រទេសជប៉ុនវិញ ក្នុងដំណើរទៅជួបអ្នកគាំទ្រនៅទីនោះ។
គិតត្រឹមថ្ងៃទី២៥ ខែធ្នូនេះ លោក ស៊ុន ចន្ធី ជាប់ពន្ធនាគារជិត១ឆ្នាំហើយ ដែលការឃុំខ្លួន លោករងការចោទពីបទ ញុះញង់បង្កឱ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម ខណៈជួបអ្នកគាំទ្រនៅប្រទេសជប៉ុន លោក ស៊ុន ចន្ធី បានបញ្ចេញមតិរិះគន់រដ្ឋាភិបាល ពីភាពមិនប្រក្រតីនៃការចែកប័ណ្ណក្រីក្រ និងអះអាងពីការធានាមិនឱ្យពលរដ្ឋ ដែលជាប់បំណុលធនាគារ ផ្អាកសងត្រឡប់ទៅម្ចាស់បំណុលរយៈពេល ៥ឆ្នាំ បើគណបក្សកម្លាំងជាតិឈ្នះការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០២៨ ខាងមុខបានដឹកនាំប្រទេស។ ការលើកឡើងពីវិបត្តិបំណុលពលរដ្ឋនេះ ត្រូវបានមជ្ឈដ្ឋាននានាលើកឡើងថា ជាចំនុចរសើបរបស់គណបក្សកាន់អំណាច ដែលមិនអាចធ្វើបានជិត ១០ឆ្នាំ ចុងក្រោយនេះ ដែលធ្វើឱ្យពលរដ្ឋរាប់លាននាក់រួមរឹតដោយវិបត្តិបំណុល ហើយការសន្យាជួយដោះបន្ទុកបំណុលពលរដ្ឋ អាចជាការគំរាមអំណាចគ្រួសារហ៊ុន។
ដោយ៖ កញ្ញា កែវ មរកត
