ក្មេង​ទំនើង​​​​គួរ​​យក​ទៅ​​មណ្ឌល​​អប់រំ​លត់​ដំ​កែ​ប្រែ​ផ្នត់​គំនិត​ មិន​មែន​យក​ទៅ​ឃុំ​ចោល​​នៅ​គុក​ទេ

ដើម្បី​​លុប​បំបាត់​ក្មេង​​ទំនើង​ពី​ក្នុង​សង្គម ​​ឱ្យ​មាន​​និរន្ត​រភាព អ្នក​​ឃ្លាំមើល​​សង្គម​​បាន​​ផ្តល់​​ជា​មតិ​​ថា ​រដ្ឋាភិបាល​​គួរ​​ចាប់​ផ្តើម​​ពី​ការ​​បង្រ្កាប​បទ​ល្មើស​​គ្រឿង​ញៀន ​ដែល​​កំពុង​​មានការ​​រីក​​រាល​​​ដាល ​និង​​កើន​​ឡើង​យ៉ាង​គំហុក​ ​ទាំង​​នៅ​​ទី​ក្រុង ​និង​​ជនបទ។

មួយវិញទៀត​ត្រូវ ពង្រឹង​ និង​បង្កើន​ការផ្តល់​ការ​​អប់រំ ​ដែល​មាន​គុណភាព នៅ​តាម​សាលា​រៀន ​ដោយ​មាន​កិច្ច​សហការគ្នា ​ជិត​ស្និទ្ធ​ រវាង​សាលារៀន ​និង​អាណាព្យាបាល ​រួម​ទាំង​អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ដោយ​ត្រូវ​ស្វែង​រក​ឱ្យ​ឃើញ​ថា តើ​មានកក្តា​អ្វីខ្លះ​ ដែល​នាំឱ្យក្មេងគេចសាលាមិន​ចូលរៀន​ហើយ​ទៅ​នាំគ្នា​បង្កើតបក្ខពួក​ ក្រុមក្មេងទំនើង​ជាដើម។

ការ​លើកឡើង​របស់អ្នកឃ្លាំមើលសង្គម​នេះ គឺ​បន្ទាប់​​ពីថ្នាក់​​ដឹកនាំ​​រដ្ឋាភិបា​ល​​បាន​ចេញ​​បញ្ជា​ឱ្យ​អាជ្ញាធរ​មាន​​សមត្ថកិច្ច​​ត្រូវ​ចាត់​វិធានការ​ក្តៅ ​ដោយ​​ពុំមាន​ការ​លើក​​លែង​​ទៅ​​លើក្រុម​ក្មេង​ទំនើង ​ដែល​​កំពុង​បង្ក​ការ​អុក​​ឡុ​ក​​​នៅក្នុងសង្គម។

លោក​​ ស​ សុខា​ ​ រដ្ឋមន្ត្រីក្រ​សួង​មហាផ្ទៃ​ បាន​ថ្លែង​ក្នុង​ពិធី​បិទសន្និបាត​​បូក​​សរុប​​សភាពការណ៍​ និង​លទ្ធផល​​​កិច្ច​​ប្រ​តិបត្តិការ​​ ក្នុងការ​រក្សា​​សន្តិសុខ​​សណ្តាប់ធ្នាប់​​សាធារណៈ​ និង​សុវត្ថិភាព​សង្គម​ប្រ​ចាំ​​ឆ្នាំ២០២៤ និ​ង​​​​​ដា​ក់​ចេញ​ទិសដៅ​ការងារ​ឆ្នាំ២០២៥ ​របស់​អគ្គស្នង​ការ​ដ្ឋាន​​នគរបាល​ជាតិ​​ នា​ថ្ងៃ​ទី៣១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤​ ថា​​បញ្ហា​ក្មេង​ទំនើង​​ត្រូវ​បន្ត​​បង្ក្រាប ​និង​ផ្សព្វផ្សាយ​ឱ្យ​អាណាព្យាបាល ​និង​សិស្ស​​សាលា​ឱ្យ​បាន​​ដឹង​គ្រប់ៗ​គ្នា​។

លោក​​បញ្ជាក់​ថា អាណាព្យាបាល​​ និង​សាលា​រៀន​​ត្រូវ​ចូល ​រួម​​សហការ​គ្នា ឱ្យបាន​ល្អ ​ដើម្បី​រួម​​ចំណែក​តាម​ដា​ន​​​សិស្ស និង​​កូន​​របស់​ពួក​គាត់ ​ដែល​គេចសាលា បន្ត​អប់រំ ​ដើម្បី​ឱ្យ​ពួកគាត់​​ក្លាយ​​ជាកូន​ល្អ សិស្ស​​ល្អ​សម្រា​ប់​​​សង្គម​ជាតិ​។

លើស​ពីនេះ​​ អាជ្ញាធរ​​មាន​សមត្ថកិច្ច​​​ត្រូវ​​បន្ត​​ធ្វើ​​ការ​ត្រួត​ពិនិត្យ​​​នៅតាម​​បន្ទប់​​ផ្ទះ​សំណាក់ នៅ​តាម​​កន្លែង​​ផ្សេងៗ ​​ដែល​​​សិស្ស​​សាលា​​ទៅ​​​ពពាក់ពពូន​គ្នា ​ដើម្បី​​រួមគ្នា​​ទប់​​ស្កាត់​​ក្មេងទំនើង ដែល​​ឈាន​​ទៅ​​ប្រើ​ប្រាស់​គ្រឿង​​ញៀន និង​​ប្រព្រឹត្ត​​អ្វី​មិន​គប្បី​ចំពោះ​​សង្គម​ជាតិ។

ការ​​ចេញ​បញ្ជា​​របស់​​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ក្រសួង​​មហាផ្ទៃនេះ ​ធ្វើ​ឡើង​​បន្ទាប់​ពី​លោក​នាយក​​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២៦ ​ខែ​ធ្នូ ​ឆ្នាំ២០២៤ បាន​​បញ្ចេញ​សារ​បន្ទាន់​​មួយ​​ ដោយ​​បង្ហាញ​​ពី​ការ​​ហត់​​នឿយ​ចំពោះ​បញ្ហា​ក្មេង​ទំនើង​​នេះ ហើយ​​លោក​​បាន​បញ្ជា​​ទៅ​​ក្រសួង​​យុត្តិធម៌ និង​ស្ថាប័ន​​អនុវត្ត​ច្បាប់​ទាំង​អស់ ជាពិសេស​​សមត្ថកិច្ច​ ​នៅ​មូលដ្ឋាន​ត្រូវ​​បន្ត​អនុវត្ត ​និង​បង្ក្រាប​ក្មេងទំនើង​​ជា​ប្រចាំ​ ដោយ​​មិន​​ត្រូវ​បន្ធូរ​ដៃ​នោះ​ឡើយ។

លើស​ពី​នេះ​ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏​បាន​​ណែនាំ​​ក្រសួង​​យុត្តិធម៌ ​ឱ្យ​ពិនិត្យ​​លើការ​ធ្វើ​​វិសោធនកម្ម​ច្បាប់​ ពាក់ព័ន្ធ​​ជា​មួយ​ទោស​ទណ្ឌ ដោយ​​ត្រូវ​​បង្កើន​ការ​ដាក់​ទោស​​ឱ្យ​​បាន​​កាន់​​តែ​ខ្លាំង ​ដើម្បី​ឱ្យ​មាន​ការ​​រាង​ចាល​បញ្ឈប់​​សកម្ម​ភាព​ក្មេង​​ទំនើង​នេះ។

លោក​​ក៏​បាន​​អំពាវ​​នាវ ​ដល់​ឪពុក​ម្តាយ ​និង​អាណាព្យាបាល​ត្រូវ​​​ចូល​​រួម​​សហការ​​ជា​ពិសេស​​ត្រូវ​​ធ្វើការ​អប់រំ​កូន​ចៅ​​របស់​ខ្លួន​​ឱ្យ​បាន​ល្អ ព្រម​ទាំង​គាំ​ទ្រ​ដល់​ការ​អនុវត្ត​​ច្បាប់​នេះ​ ដើម្បី​​សណ្តាប់​ធ្នាប់​​សង្គម ​និង​អនាគត​កូន​​ចៅ​​រយៈ​ពេល​​វែង។

ទាក់​ទង​​នឹង​​បញ្ហា​​ក្មេង​ទំនើង​នេះ​ដែរ​ លោក ស ថេត អគ្គ​​ស្នង​ការ​​នគរបាល​ជាតិ​​បាន​​ថ្លែង​​ កាល​​ពី​ពេល​​ថ្មីៗ​នេះ​ថា សមត្ថ​កិច្ច​​ពាក់ព័ន្ធ​​ត្រូវ​​ពង្រឹង​ការ​​បង្ក្រាប​​គ្រឿង​ញៀន ពិសេស​​នៅ​​តាម​​ក្លឹប​​​​​កម្សាន្ត ពី​​ព្រោះ​គ្រឿង​ញៀន គឺ​បាន​បំផ្លាញ​​អនាគត​របស់​យុវវ័យ។

លោក​​បាន​​ចោទសួរ​​ថា​ តើ​អនាគត​របស់​ប្រទេស​ជាតិ​យើង នឹង​ទៅ​ជា​យ៉ាង​ណា​​ក្នុង​រយៈពេល​​ដ៏វែង​​ឆ្ងាយ​ប្រសិ​ន​​បើ​គ្រឿងញៀន​​នៅ​តែ​មានការ​​រីករាល​​ដាល?

ជាមួយ​គ្នា​នេះ​​លោក​​បាន​​លើក​ឡើង​​ថា ក្រុម​​ក្មេងទំនើង​ដែ​ល​បង្ក​បញ្ហា​នៅក្នុង​សង្គម​​ក្រោយ​ការ​ចាប់​ខ្លួន​តែង​​តែ​​ធ្វើតេស្ត​​រក​ឃើញ​មាន​សារធាតុ​ញៀន ដែល​នេះ​ជាការ​បង្កើត​បញ្ហា​ដល់​សង្គម ដែលយើងទាំង​អស់​គ្នា​ក្នុ​ង​នា​ម​​ជា​អ្នកអនុវត្ត​ច្បាប់​ត្រូវតែ​រួមគ្នា​បង្ការ បង្រ្កាប​ឱ្យដល់​ឫសគល់។

អ្នក​​លេង​​ហ្វេសប៊ុក​ម្នាក់​​ឈ្មោះ Seth បាន​សរសេរ​​ថា អ្នកញៀនថ្នាំ​ មិនមែន​ជា​ជន​​ល្មើស​ទេ តែ​ជាជន​រងគ្រោះ។

ការ​ចាប់​​បញ្ជូន​​ទៅ​​ដាក់​​គុក មិន​​អាច​​បន្សាប​គ្រឿង​ញៀន​បាន​​ទេ គឺមាន​តែ​យក​ទៅ​ដាក់​មណ្ឌល​កែ​ប្រែ លើក​លែង​តែករណី​អ្នកញៀន​ថ្នាំ ប្រព្រឹត្ត​​​បទ​ឧក្រិដ្ឋកម្មណា​មួយ ទើប​អាច​ដាក់​គុក និងបន្សាប​គ្រឿង​ញៀន ក្នុង​ពន្ធនា​គារ​​បាន។

លោក​​បាន​​ផ្តល់​​ជា​គំនិត​​​ថា ដើម្បី​កាត់​បន្ថយ​គ្រឿង​ញៀន គឺ​​​ត្រូវ​​​ចាប់​មេ​ក្លោង មិនមែន​​ចាប់​តែ​ពួក​ក្អុក​ក្អាត់​តូច​​តាច​​នោះ​ទេ។ ដើម្បី​បោស​សំអាត​គ្រឿងញៀន​ឲ្យ​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​ ​ត្រូវ​បោស​សំអាត​អំពើ​ពុក​រលួយ​ជាមុន​សិន ព្រោះ​អ្នក​ចាប់​ក៏​អាច​ជា​អ្នក​ជួញ ឬ​ជា​អ្នក​ស៊ី​​សំណូក​​ផងដែរ​។ អ្វី​ដែល​កាន់​តែ​គ្រោះ​ថ្នាក់ គឺ​អ្នក​ជួញ​ដូ​រ ជា​​រដ្ឋ​អំណាច ដែល​ត្រូវ​ការ​​លុយ​​ដើម្បី​យក​មក​​ទ្រទ្រង់​​អំណាច។

លោក​ Seth បាន​​លើក​ឡើង​ថា នៅ​ប្រទេស​ជប៉ុន មាន​ក្រុម​ជន​អន្ធពាល គឹក្រុម​យ៉ា​កូ​ហ្សា តែ​​​សង្គម​ជប៉ុន បែរ​ជា​មាន​សន្តិសុខ​ល្អ​ទៅ​វិញ គឺ​មក​ពី​ការ​អប់រំ មាន​គុណភាព​ខ្ពស់​​តាំង​ពី​​ក្មេង​ ​និង​មក​ពី​ការ​អនុវត្ត​ច្បាប់ ដែល​​​​គ្មាន​អំពើ​ពុករលួយ។

សូម​​បញ្ជាក់​​ថា នៅ​ក្នុង​​រយៈ​ពេល​​១១​ខែ ​នៃ​ឆ្នាំ​២០២៤​នេះ ​សមត្ថ​កិច្ច​​បាន​​រឹបអូស​គ្រឿង​ញៀន​​ខុស​ច្បាប់​រហូត​​ដល់​ ១៣,៣តោន គឺ​មាន​ការ​​កើន​ឡើង​ជិត ៥ដង បើ​ធៀប​នឹង​រយៈ​ពេល​​ដូចគ្នា​ក្នុង​ឆ្នាំ២០២៣ ​ដែល​រឹប​អូស​បាន​ត្រឹម ២,៨៥​តោន។

ក្នុង​​នោះ​​​សមត្ថ​កិច្ច​​បាន​​ធ្វើការ​​​បង្ក្រាប​ការ​ជួញដូរ​គ្រឿងញៀន​បាន​​ជាង ៩៣០០ករណី ឃាត់​ខ្លួន​មនុស្ស​បាន​ជាង​ ២៣​០០០នាក់។ ​នេះ​បើ​តាម​​អាជ្ញាធរ​​ជាតិ​​​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​គ្រឿងញៀន។

ជាមួយ​គ្នា​​នេះ​​លោក ​ជួម​ សុខឿន ​ជា​ប្រជាពលរដ្ឋ​​រស់​នៅ​រាជធានី​ភ្នំពេញ​ ចង់​​ឱ្យ​មាន​​ការ​​ផ្តល់​​ការ​​អប់រំ​ ​ដែល​មា​ន​​គុណភាព​​ជាជាង​​ចាប់​​ក្មេង​​យក​ទៅ​​ឃុំ​នៅ​​ពន្ធនាគារ ​ដែល​​ធ្វើ​ឱ្យ​ខូច​​អនាគត​ក្មេង ​និង​ជា​​បន្ទុក​​ដល់​​រដ្ឋ​និង​​សង្គម​​ទាំង​​បច្ចុប្បន្ន ​និង​ទៅអនាគត។

លោក​​លើក​ឡើង​ថា​ រដ្ឋាភិបាល​​ត្រូវ​ដាក់​​ចេញ​នូវ​យន្តការ​​ពង្រីកការ​អប់រំ​ទាំង​សាលា និង​​ក្នុង​​មូលដ្ឋាន ដោយ​ប្រើ​​ភាសា​ផ្អែម​ល្ហែម ទន់ភ្លន់ តែម៉ឺង​ម៉ាត់ ច្បាស់​លាស់ ហាម​ប្រើ​​ភាសា​​អសុរស​ ជា​ពិសេស​គណៈ​គ្រប់​គ្រង​សាលា រួម​ទាំង​គ្រូប​ង្រៀន អាជ្ញាធរ សមត្ថកិច្ច និង​​ឪពុក​​ម្តាយ​​ត្រូវ​​រួម​​សហការ​គ្នា​តាមដានសិស្ស​ដែល​បោះ​បង់​​កា​រសិក្សា។

តើ​សិស្ស​​ដែល​​ឈប់រៀន​​ដោយ​សារ​​មូលហេតុ​អ្វី​ពិត​​ប្រាកដ ជួយរកលុយឪពុកម្តាយ? រៀន​មិនទាន់​គេ? ឬ​ក៏​ដោយ​សារ​​មាន​ក្រុម​​​ជន​​ខិល​ខូច​​អូស​ទាញ​នៅ​តាម​សាលា​? លោក​​បន្ត​​ថា បន្ថែម​​ពី​នេះ សមត្ថកិច្ច​ត្រូវ​យក​ចិត្ត​ទុកដាក់​ ចំពោះ​​យុវជន​​ដែ​ល​នៅ​ប្រមូល​​ផ្តុំគ្នា​​គ្រប់​ទី​កន្លែង តើ​ពួក​គាត់​ប្រមូល​ផ្តុំគ្នា​រៀន ឬធ្វើសកម្ម​ភាព​អ្វីផ្សេង?

យ៉ាងណាក្តី លោក ទូច សុខៈ អ្នក​នាំ​ពាក្យ​​រង​​ក្រសួង​​​មហាផ្ទៃ​ បាន​​ថ្លែង​​កាល​ពី​ថ្ងៃទី២៩ ​ខែធ្នូ ​ឆ្នាំ២០២៤​ ដែល​​​​ជា​​ការ​​ផ្ញើសារ​​ទៅ​កាន់​​​អាណា​ព្យា​បាល​ ជាពិសេស​​ទៅ​​ក្រុម​យុវជន ដែល​​​ជា​​ក្រុម​ក្មេង​ទំនើង​​ថា ​មក​​​ដល់​ពេ​ល​​​​នេះ​​មិន​មែន​​ជា​ពេល​​ត្រូវ​​អប់រំ​ណែនាំ​ទៀត​​ទេ គឺ​​ជា​ពេល​​ដែល​​ត្រូវ​​អនុវត្ត​​ទៅ​តាម​​ច្បាប់​​ព្រហ្ម​ទណ្ឌ​។ លោក​​​​លើក​​ឡើង​ថា ទី១ អំពើ​​របស់​​ប្អូន​ៗ​​ដែល​មាន​​ការ​​វៃ​ ការ​កាប់​ចាក់​គ្នា គឺ​​ជា​អំពើ​​ល្មើស​​​ក្នុង​​​ច្បាប់​​ព្រហ្ម​ទណ្ឌ​​​ដែល​​គេ​ហៅថា បទ​​ហិង្សា​​ដោយ​​ចេតនា​ និង​ហិង្សា​​មាន​​​ស្ថាន​​ទម្ងន់​​​ទោស​​នៅ​​ក្នុង​​មាត្រា ​​២១៧-២១៨។

មា​ត្រា ២១៧ ​បទ​ហិង្សា​​ដោយ​​ចេតនា អំពើ​​ហិង្សា​​ប្រព្រឹត្ត​​ដោយ​​ចេតនា​លើ​អ្នក​​ដទៃ​ត្រូវ​​ផ្តន្ទា​ទោស​​ដាក់​​ពន្ធ នា​គារ​ពី ​១ឆ្នាំ ​ទៅ ៣​ឆ្នាំ ​និង​​ពិន័យ​​ជា​ប្រាក់​ពី ​២លាន​រៀល​ ទៅ​៦លាន​រៀល​។

ចំ​ណែក​​បទ​ល្មើស​ទី​២ គឺហិង្សា​ដោយ​​ចេតនា​​មាន​​ស្ថាន​ទម្ងន់​ទោស​​ ដែល​​មាន​​ចែង​​នៅ​ក្នុង​មាត្រា ​២១៨ គឺ​អំ​ពើ​​ហិង្សា​​​ដោ​យ​​ចេតនា​ មាន​​​ស្ថាន​​ទម្ងន់​​​ទោស​​​​​ត្រូវ​​​ផ្តន្ទាទោស​​​ដាក់​ពន្ធនាគារ​​ពី ២ឆ្នាំ ទៅ​៥​ឆ្នាំនិង​ពិន័យ​ជាប្រា​ក់​ពី​៤លាន​រៀល​ទៅ​១០លាន​រៀល បើសិន​ជាអំពើហិង្សា​នោះ​​បានប្រព្រឹត្តដោយមានការ​គិត​ទុកជាមុន។

លោក​ទូច សុខៈបញ្ជាក់​ថា ក្រុមក្មេងទំនើង​ទាំង​អស់​ភាគ​ច្រើន​បំផុតគឺមានការ​គិត​ទុក​ជាមុន ផ្តើម​ចេញ​​ពីមានការ​ប៉ះគ្នា វគ្គដំបូងវាចាប់​ផ្តើម​រៀបចំផែនការនៅក្នុង​ការ​សងសឹកហូរហែ​​ជា​ដើម ​ឬ​ពេល​​ខ្លះ​​ណាត់​គ្នា​វ៉ៃ​​កាប់​​ចាក់​គ្នា​​តែ​ម្តង ដែល​​នេះ​គឺ​ជាការ​​គិត​​ទុក​​ជាមុន។

លោកថា៖ «ទី២​​​​ដោយ​​មាន​ការ​ប្រើ​អាវុធ ឬ​​គំរាម​កំហែង​​នឹង​អាវុធ ជា​ការ​ពិត​​តាម​​សភាព​​ដែល​​យើង​​មើល​ឃើញ​​ជាក់​ស្តែង ​គឺ​ក្រុមក្មេង​ទំនើង ​៩៩% មាន​អាវុធ​កាន់​នៅ​​នឹង​ដៃ​​ ដាក់​តាម​​ខ្លួន​​ ដាក់​តាម​កាតាប ​ដាក់​តាម​ម៉ូតូ។ អាវុធ​នោះ​​ស្អីគេ​ ? កាំបិត ពូថៅ ដាវ​ ចំពុះទង់​ ស្នាប់​ដៃ​​ជា​ដើម នេះ​​ហើយ​​គឺ​​ច្បាប់​ចាត់​ទុក​ថា​ជា​អាវុធ។ មួយ​​ទៀត​​ដោយ​​មាន​​មនុស្ស​​ច្រើន​ក្នុង​​ឋានៈ​​ ជាចារី​អ្នក​ប្រព្រឹត្ត​​ផ្ទាល់ សហចារី​ អ្នក​ចូល​រួម​ប្រព្រឹត្ត​ផ្ទាល់​ អ្នក​​ផ្តើម​​គំនិត​​មាន​​ន័យ​ថា​​មេធីម​​ផ្តើម​គំនិត និង​​អ្នក​​ផ្សំ​គំនិត​​ដោយ​​មាន​​អ្នក​​ផ្សេងៗ​ដទៃ​ទៀត​ចូល​រួម​ជួយ​​លាក់​​បាំង​អី​ផ្សេង​ៗ​​»

 លោក កេង សុម៉ារិទ្ធ រដ្ឋលេខាធិការ​ក្រសួង​យុត្តិធម៌​​បានថ្លែង​នៅ​ក្នុង​សន្និសីទ​សារព័ត៌​មាន​ ​កាល​​ពី​ថ្ងៃទី២៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ ថា​ ក្នុង​​រយៈ​​ពេល​​ជាង​​៧ខែ គឺគិត​​ចាប់​ពី​ថ្ងៃទី​២៣ ​ខែឧសភា ​មក​​ដល់​ថ្ងៃ​ទី​២០​ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤​ មាន​សំណុំ​រឿង​ក្មេងទំនើង​ចំនួន​ ២១១៥​សំណុំ​​រឿង ក្នុង​នោះ​​មាន​​ក្មេង​ទំនើង និង​អ្នក​ពាក់ព័ន្ធ​ចំនួន ៣​៣០០នាក់ ត្រូវ​បាន​​ឃាត់​​ខ្លួន​​​នៅ​ដំណាក់​កាល​អយ្យការ។

ចំណែក​​នៅ​​ដំណាក់​កាល​ជំនុំ​ជម្រះ តុលាការ​រាជ​​ធានី ខេត្ត​បាន​ទទួល​សំណុំ​រឿង​យក​មក​ជំនុំជម្រះ​ចំនួន ៥៩៩ករណី ក្នុង​នោះ​មាន ៣៥៤​ករណី ​ត្រូវ​បាន​ជំនុំ​ជម្រះ​រួច ក្នុង​នោះ​​​មាន​​សំណុំ​រឿង​ចំនួន ៣៣៧សំណុំរឿង ត្រូវ​បាន​​តុលា​ការ​​សម្រេច និងផ្តន្ទាទោស​ដែល​មាន​មនុស្ស​សរុប​ចំនួន ១៤៥៩នាក់។

យ៉ាង​ណាក្តី លោក ​យង់ ពៅ ​អគ្គ​លេខាធិការ​​រាជ​បណ្ឌិត​​សភាកម្ពុជា​​បាន​​លើកឡើង​ ​នៅថ្ងៃទី​២ ​ខែមករា ​ឆ្នាំ​២០២៥ នេះថា ការ​អនុវត្ត​​វិធានការ​​បន្ទាន់​​ក្នុង​ការ​​បង្ក្រាប​ក្មេង​ទំនើង​​មិន​ទាស់​​ខុស​អ្វី​​នោះ​​ទេ​។

ប៉ុន្តែ​លោក​ចោទ​សួរ​​ថា តើ​​យើង​យក​ក្មេង​ទាំងនោះ​ទៅណា? យក​​ទៅដាក់​​មន្ទីរ​​អប់រំ​កែ​ប្រែ ឬ​​គេ​ហៅ​​ថា​ យក​ទៅ​ដាក់​គុក ​វា​អាក្រក់​​ស្តាប់​ណាស់? ក្មេង​​ត្រូវ​ការ​​ពេល​​វេលា​​​អប់រំ រៀន​សូត្រ សួរ​ថា​ ទៅ​​ដល់​​ពន្ធនាគារ​ក្មេង​ទទួល​បាន​ការ​អប់​រំ​ទេ? ឬក៏​ទៅដល់​​ទទួល​បាន​នូវ​រឿង​ដិត​ដាម​កាន់​តែ​​អាក្រក់​ ហើយ​គាត់​​ចេញ​មក​វិញ​​ទៅ​​ជា​ពលរដ្ឋ​​យ៉ាង​ដូចម្តេច?

លោក យង់ ពៅ​ លើក​ឡើង​ថា ជាទស្សនៈ​របស់​លោក រដ្ឋាភិបាល​​គួរ​ណាស់​តែ​យក​ក្មេង​​ទំនើង​​ទៅ​កន្លែង​​ដែល​​លត់​ដំ ផ្តល់​ការ​​អប់រំ​កែ​ប្រែ​ទស្សនៈ​ ផ្នត់​គំនិត​ដល់​ពួក​គាត់​ ឱ្យពួក​គាត់​​ចូល​រួម​ក្នុង​​កិច្ចការ​ច្បាស់​លាស់​ណា​​មួយ​​នៅ​ក្នុង​​សង្គម​។

ឧទាហរណ៍​ថា ឱ្យ​​ពួក​គាត់​​ធ្វើ​​ពលកម្ម​ ហត្ថកម្ម លើ​​បញ្ហា​​សហគមន៍ ​ធ្វើ​ការ​ងារ​​បរិស្ថាន ​ឬ​ក៏ត្រូវ​​ឱ្យពួក​គាត់​បំ​ពេញ​​កាតព្វ​​កិច្ច​យោធា​ជា​ដើម។

ដែល​​​ត្រូវ​​មាន​គ្រូ​បង្គោល ហ្មត់​ចត់ ច្បាស់លាស់​ ហើយ​​​​អាជ្ញាធរ​​ត្រូវមាន​សុចរិត​ភាព​ ក្នុង​ការ​​អនុវត្ត​ផ្តល់​ការ​អប់រំ ណែនាំ​ដល់​​ពួក​គាត់ នោះ​​ទើប​ជា​​ការ​ល្អ។ លោក​លើក​ឡើង​​ថា សង្គម​​ត្រូវ​​តែ​ចាត់​ទុក​ថា ក្មេង​ទំនើង​​ទាំង​​​នោះ​​ពួកគាត់​​​គឺ​ជាអ្នក​​រងគ្រោះ​ទេ។

​ប្រសិន​​បើយើង​​យក​ពួកគាត់​​ទៅដាក់​​នៅ​កន្លែង​​មួយ ​ដែល​អួរ​​អាប់​​ដែល​​មិន​​ទទួល​បាន​​​ការ​​អប់រំ​ច្បា​ស់​លា​ស់ មិន​​ទទួល​​បាន​​ការ​កែ​ប្រែ នោះ​នៅពេល​​ចេញ​​មក​​វិញ ថា​តើ​​ពួកគាត់​​​នឹង​ក្លាយ​ទៅ​ជាពល​រដ្ឋ​បែប​ណា​នៅ​ក្នុង​សង្គម​?

លោកថា៖ «យើង​​កុំយក​ក្មេង​កំពុង​តែ​ពេញ​កម្លាំង កំពុង​​តែ​ពេញ​ក្នុង​ការ​សិក្សា​​រៀនសូត្រ​ចំណេះ​​វិជ្ជា​ល្អៗ យក​គាត់​ទៅឃុំ​ចោល វាមិន​​មែន​ជា​ការ ល្អ​ទេ ហើយ​​ជួនកាល​​អា​ការ​​ឃុំ​ចោល​​អសុចិចរិតភាព​នៃ​អ្នក​អនុវត្ត​ហ្នុង ​អាច​​​មាន​បញ្ហា​​ទៅ​ទៀត​​ដោយ​សារ​​មាន​ការ​​លេច​ធ្លាយ​​លើការ​ប្រើប្រាស់​​គ្រឿង​ញៀន​អី​បន្ថែម​ទៀត​នោះ កាន់​តែ​អាក្រក់ទៅ​ទៀត»

លោក​អគ្គលេខាធិការ​​រាជ​បណ្ឌិត​សភា​​កម្ពុជា​​បន្តថា រដ្ឋាភិបាល​​នីតិកាល​ទី៧ ​បាន​​ប្រកាស​មាន​ចំណាត់​ការ​លើក្មេង​ទំនើង​​ដែល​​បង្កការ​កាប់​ចាក់​ ធ្វើឱ្យ​មាន​ការ​​ភ្ញាក់​ផ្អើល​នៅ​​​ទូទាំង​​ប្រទេស​ហើយ​​បញ្ហា​​នេះ​លោក​​តែង​លើក​ឡើង​​ពី​កំហុស​ក្មេង​ទំនើង​​ ​ហើយ​​សង្គម​យើង​​មិនគួរ​​ដាក់​បន្ទុក​​តែ​ទៅ​លើ​ក្មេង​ទំនើង​​ទាំង​អស់​ទេ ពី​ព្រោះ​​​កំ​ហុស​ក្មេង​ទំនើង​​ ទី១​គឺ​កំហុស​​មនុស្ស​​ចាស់ ទី២​គឺ​កំហុស​សង្គម និង​ប្រព័ន្ធ​​អប់រំ ទី៣​គឺ​កំហុស​ដែល​កើ​ត​​​មាន​ក្នុង​​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ ផ្សាយគ្រឿង​ស្រវឹង ផ្សាយល្បែង​ស៊ីសង​​គគ្រឹក​គគ្រេង​នៅតាម​​បណ្តាញ​សង្គម​ ​ទី៤​​កំហុស ទៅ​លើ​សមត្ថភាព ​និង​សុចរិតភាព​របស់​សមត្ថកិច្ច ហើយ​ទី៥​​អាច​ជា​កំហុស​​របស់​​ក្មេង​ខ្លួនឯង​។

លោក​​បន្ត​ថា ដូច្នេះ​ការ​ចាត់ការ​ទៅលើ​ក្មេង​ទំនើង​​ វាជា​ចំណែក​មួយ ជា​នយោ​បាយ ​ជា​វិធាន​​ការ​​​​ច្បាប់​បន្ទាន់​ គឺ​ចាប់​ក្មេង​អ្នក​ប្រព្រឹត្ត​ខុស។

ប៉ុន្តែ​​​ទៅថ្ងៃមុខ ​វាគួរ​តែ​ពិនិត្យ​មើល​ទៅ​លើ​​គោល​​នយោបាយ ក្នុង​ការ​​​កែ​ទម្រង់​​ទៅលើ​អ្វី​ដូច​ដែល​លោក​បាន​លើក​ឡើង​​ខាង​លើ​ ដោយ​​មិន​​ត្រូវ​ដាក់​​បន្ទុក​តែ​ទៅ​​លើ​ក្មេង​​មួយ​​មុខ​នោះ​ទេ ពី​ព្រោះ​ក្មេង​ គឺ​ជា​ផ្ទាំង​នៃ​សម្ពត់​ស​​​ដែល​​ងាយ​​​នឹង​ប្រឡាក់​​ដិត​ដាម​​ នៅ​ក្នុង​​បញ្ហា​​សង្គម​ក៏​ដូច​​ជា​ប្រព័ន្ធ​​អប់រំ ដែល​គាត់​ទទួល​យក អ៊ី​ចឹង​បើ​សង្គម​ល្អ​ប្រព័ន្ធ​អប់រំ​​ល្អ​​រឹងមាំ ដែល​​ផ្តល់​នូវ​គុណ​តម្លៃ​អប់រំ​ដិត​ដាម​ល្អ នោះ​ក្មេង​នឹង​ក្លាយ​​ទៅ​​ជា​ក្មេង​ល្អ​មិន​ខាន។​

ចំណែក​​​លោក​បណ្ឌិត មាស នី អ្នក​​សិក្សា​​ស្រាវជ្រាវ​ពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​សង្គម​ បាន​ថ្លែង​ថា រឿង​ខ្លះ​​យើង​គួរ​ពិ​ចារណា​​​ទាំង​អស់​គ្នា លើ​​បញ្ហា​​ការ​ប្រើប្រាស់​​គ្រឿង​ញៀន និង​​បញ្ហា​​ក្មេង​​ទំនើង ដែល​​កាល​ពី​ដំបូង​វា​ គឺ​ជា​បន្ទុ​ក​​សង្គម និងគ្រួសារ។

ប៉ុន្តែ​ពេល​រដ្ឋចាត់​វិធានការ​ក្តៅ​ចាប់​​បញ្ជូន​​ទៅកាន់​ពន្ធនាគារ បញ្ហា​នេះ​​បាន​​ក្លាយ​ទៅជា​បន្ទុក ឬ​អម្រែក​ដ៏​ធ្ងន់​របស់​រដ្ឋ​ទាំង​​ការ​​ចិញ្ចឹម ផ្គត់ផ្គង់​អាហារ ផ្តល់​ការ​អប់រំ និង​រៀបចំ​និតិ​វិធី​ផ្នែក​ច្បាប់។

លោក​​លើក​ឡើង​​ថា ​ប្រមូល​ចាប់​កាន់តែ​ច្រើន​អម្រែក រដ្ឋ​នឹង​​កាន់​តែ​​ធ្ងន់។​ លោក​​បណ្ឌិត​​បាន​​ចោទ​សួរ​​ថា តើ​​មាន​អ្វី​ដែល​ជា​ដំណោះ​ស្រាយ​បន្ថែម​ទៀត ដើម្បី​កាត់​​បន្ថយ​​ទាំង​បន្ទុក​សង្គម និង​បន្ទុក​​របស់​រដ្ឋ​ចំពោះ​បញ្ហា​ទាំង​នេះ?

ចុះ​ប្រសិន​បើ​​ពន្ធនាគារ មិន​​មាន​លទ្ធភាព​ក្នុង​ការ​អប់រំ​​ពួក​គាត់ ឲ្យ​ក្លាយ​ជា​មនុស្ស​ល្អ​ឡើង​វិញ​ទេ ហើយ​ដោះ​​លែង​​មក​​វិញ ពេល​គ្រប់​ទោស​ទណ្ឌ តើ​​អម្រែក​នេះ​​នឹង​ត្រូវ​ធ្លាក់​មកលើ​​បន្ទុក​សង្គម ​និង​​គ្រួសារ​វិញ​ដែរ​ទេ? លោក​​ថ្លែង​​ទៀត​ថា ដំណោះ​ស្រាយ​ខ្លះ​ វា​អាច​គ្រាន់​តែ​ជា​បាល់​ ដែល​​យើង​ទាត់​បន្ត​​ដាក់​​គ្នា​​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក ហើយ​ទាត់​កាន់​តែ​ខ្លាំង កាត់​តែ​នឿយ​ហត់ រីឯ​បញ្ហា​នៅ​​តែ​បន្ត​កើត​ឡើង​​ឬ រីក​កាន់​តែ​ធំ៕

ដោយ៖ កញ្ញា កែវ មរកត

រក្សាសិទ្វិគ្រប់យ៉ាងដោយ ស៊ីស៊ីអាយអឹម

សូមបញ្ជាក់ថា គ្មានផ្នែកណាមួយនៃអត្ថបទ រូបភាព សំឡេង និងវីដេអូទាំងនេះ អាចត្រូវបានផលិតឡើងវិញក្នុងការបោះពុម្ពផ្សាយ ផ្សព្វផ្សាយ ការសរសេរឡើងវិញ ឬ ការចែកចាយឡើងវិញ ដោយគ្មានការអនុញ្ញាតជាលាយលក្ខណ៍អក្សរឡើយ។
ស៊ីស៊ីអាយអឹម មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះការលួចចម្លងនិងចុះផ្សាយបន្តណាមួយ ដែលខុស នាំឲ្យយល់ខុស បន្លំ ក្លែងបន្លំ តាមគ្រប់ទម្រង់និងគ្រប់មធ្យោបាយ។ ជនប្រព្រឹត្តិ និងអ្នកផ្សំគំនិត ត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់កម្ពុជា និងច្បាប់នានាដែលពាក់ព័ន្ធ។

អត្ថបទទាក់ទង

សូមផ្ដល់មតិយោបល់លើអត្ថបទនេះ