រឿងកសិផលរបស់កសិករធ្លាក់ថ្លៃ គ្មានទីផ្សារ តម្លៃស្ថិតនៅលើមាត់ឈ្មួញនៅរដូវប្រមូលផលចូលមកដល់ វាមិនមែនជារឿងថ្មីនោះទេ ពីព្រោះរឿងនេះវាបានកើតឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំរាប់សិបឆ្នាំមកហើយ ហើយរដ្ឋាភិបាលពីមួយអាណត្តិទៅមួយអាណត្តិ ក៏នៅតែមិនឃើញអាចដោះស្រាយបញ្ចប់បញ្ហានេះបានឡើយ។
ហេតុដូច្នេះហើយ ទើបធ្វើឱ្យប្រជាកសិករជាច្រើននៅតែក្រងើបមុខមិនរួច រហូតដល់អ្នកខ្លះ ធ្វើស្រែធ្វើចម្ការតាំងពីបាតដៃទទេ រហូតដល់ជំពាក់បំណុលគេវ័ណ្ឌក ហើយត្រូវបង្ខំចិត្តលក់ដីលក់ស្រែ សងបំណុលគេក៏មាន។
កសិករដាំដំឡូងមីជាច្រើន បានត្អូញត្អែរពីការខាតបង់ប្រាក់ដោយសារទីផ្សារដំឡូងមីស្រស់ធ្លាក់ថ្លៃពី ៤០០រៀល កាលពីឆ្នាំមុន មកនៅត្រឹម ១៨០ឬ២៤០រៀលនៅឆ្នាំនេះ ដែលធ្វើឱ្យពួកគាត់កាន់តែជួបនឹងវិបត្តិបំណុលខ្លាំងឡើងថែមទៀត។
ដោយសារតែកសិផលរបស់កសិករទាំងដំឡូងមី និងស្រូវគ្មានទីផ្សារ កូនចៅប្រជាកសិករជាច្រើន បានធ្វើចំណាកស្រុកចេញពីភូមិកំណើតរបស់ខ្លួនទៅស៊ីឈ្នួលគេ នៅតាមទីក្រុង ឬចេញទៅក្រៅប្រទេសឡើងស្ងាត់ស្រុក ដើម្បីរកប្រាក់មកផ្គត់ផ្គង់ជីវភាព និងដោះបំណុលធនាគារ។
នៅក្នុងរដូវប្រមូលផលចុងឆ្នាំ២០២៤ និងដើមឆ្នាំ២០២៥នេះ កសិករនៅតាមបណ្តាខេត្តជាច្រើនបានត្អូញត្អែរ និងខ្លះបានធ្វើការតវ៉ាទាមទារឱ្យក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទជួយធ្វើអន្តរាគមន៍ ខណៈតម្លៃស្រូវបានចុះថោកយ៉ាងខ្លាំងរហូតដល់នៅតំបន់ខ្លះលក់បានត្រឹមតម្លៃ៦៨០រៀលក្នុង១គីឡូក្រាម ខណៈកាលពីឆ្នាំមុន ប្រភេទស្រូវដូចគ្នានេះ លក់បានតម្លៃយ៉ាងតិចក៏១០០០ ឬក៏១១០០រៀលដែរ ក្នុង១គីឡូក្រាម។
កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥ កសិករប្រមាណ២០នាក់ នៅស្រុកមោងឫស្សី ខេត្តបាត់ដំបង បានធ្វើបាតុកម្មតវ៉ាដោយបិទកំណាត់ផ្លូវជាតិលេខ៥ ដើម្បីស្នើឱ្យក្រសួងកសិកម្ម ជួយរកដំណោះស្រាយ។
កសិករបានស្រែកថា បើស្រូវចុះថោកដល់ជាង ៦០០រៀលក្នុងមួយគីឡូក្រាមបែបនេះ កសិករមិនអាចរស់បានទេ មិនអាចដោះស្រាយបំណុលទិញជីទិញថ្នាំគេបានទេ ខណៈដែលជីនិងថ្នាំកសិកម្មឡើងថ្លៃ។
ក្រុមកសិករបានត្អូញត្អែថា ពួកគេបានជួលដីស្រែគេធ្វើ ដែលក្នុង១ហិកតា តម្លៃ ១លានរៀល ខណៈដែលជី១បាវ តម្លៃ១៥ម៉ឺនរៀល និងថ្លៃឈ្នួលច្រូតស្រូវវិញ ១ហិកតា តម្លៃ៣០ម៉ឺនរៀល។
ប្រជាកសិករនៅស្រុកមោងឫស្សី និងប្រជាកសិករនៅតាមបណ្តាខេត្តផ្សេងៗទៀត បាននិយាយថា ស្រូវលក់បានត្រឹម ៧០០រៀល ៨០០រៀល ឬក្រោម១០០០រៀលក្នុង១គីឡូក្រាម គឺធ្វើឱ្យកសិករខាតច្រើន ខណៈដែលជីនិងថ្នាំកសិកម្ម គឺសុទ្ធតែឡើងថ្លៃថែមទាំងត្រូវចំណាយលើការភ្ជួររាស់ សាបព្រួស និងច្រូតកាត់ប្រមូលផលសុទ្ធតែត្រូវចំណាយថែមទៀត ហើយកសិករខ្លះត្រូវជួលដីគេ។
សូមបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងគោលនយោបាយអាទិភាព ៦ចំណុច របស់រាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី៧ ត្រង់ចំណុចទី៥ បានចែងថា ប្រជាកសិករនឹងទទួលបាននូវការគាំពារតាមរយៈការដាក់ចេញ នូវយន្តការសម្របសម្រួល និងកម្មវិធីហិរញ្ញប្បទាន (ការផ្ដល់ប្រាក់កម្ចីដើម្បីប្រកបមុខរបរកសិកម្ម)ជាពិសេសគឺទទួលបាននូវការការពារតម្លៃកសិផលឱ្យបានសមរម្យ ដោយមិនឱ្យកសិករខាតបង់ឡើយ។
ចំណែកចំណុចទី៦ ចែងថា រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងបញ្ជូនមន្ត្រីបច្ចេកទេសកសិកម្ម ទៅជួយកសិករនៅគ្រប់ឃុំ-សង្កាត់ដែលមានពលរដ្ឋប្រកបរបរកសិកម្ម និងបង្កើតសហគមន៍កសិករនៅទូទាំងប្រទេស ដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍របស់កសិករ។
ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងណា ការអនុវត្តជាក់ស្តែងមិនដូចទៅនឹងគោលនយោបាយអាទិភាពរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលបានដាក់ចេញនោះទេ ដោយអ្នកឃ្លាំមើលសង្គម កត់សម្គាល់ឃើញថា ក្រសួងកសិកម្ម និងក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ហាក់ដូចមិនបានចាត់វិធានការអ្វីជាដុំកំភួនលើបញ្ហានេះឡើង ទើបធ្វើឱ្យឈ្មួញនៅតែអាចបន្តក្រឡុកតម្លៃកសិផលរបស់កសិករតាមអំពើចិត្ត មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ រដ្ឋមន្ត្រី និងមន្ត្រីកសិកម្មថែមទាំងស្តីបន្ទោសកសិករថា សម្រុកធ្វើស្រូវប្រាំងច្រើនពេក និងមកពីកសិករយកពូជស្រូវOMពីប្រទេសវៀតណាមមកដាំជាដើម។
ត្រង់ចំណុចនេះ អ្នកឃ្លាំមើលសង្គមចោទសួរថា បើមិនឱ្យកសិករដាំពូជស្រូវOMរបស់វៀតណាម ហេតុអ្វីក៏អនុញ្ញាតឱ្យនាំពូជស្រូវនេះចូល? និងថាតើមន្ត្រីជំនាញកសិកម្មមានបានចុះទៅធ្វើការណែនាំពីការជ្រើសរើសពូជស្រូវ ដែលមានតម្រូវការទីផ្សារខ្ពស់ដល់កសិករនៅតាមទីជនបទទូទាំងប្រទេសដែរហើយឬនៅ?
យ៉ាងណាក្តី លោក ឌិត ទីណា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ បានថ្លែងក្នុងពេលចុះទស្សនកិច្ចនៅរោងចក្រអង្ករខ្មែរ ហ៊្វូត គ្រុប (KHMER FOODS GROUP) នៅស្រុកគងពិសី ខេត្តកំពង់ស្ពឺ កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥ថា អ្នកដែលនិយាយពីស្រូវធ្លាក់ថ្លៃនោះ គឺមិនដែលបញ្ជាក់ពីប្រភេទស្រូវ ដែលធ្លាក់ថ្លៃនោះទេ។
អ្នកដែលធ្វើស្រូវពិតប្រាកដ គឺមានការបែងចែក ប្រភេទស្រូវច្បាស់លាស់ណាស់ ដូចជា ប្រភេទស្រូវក្រអូប អង្ករស ឬស្រូវអ៊ីអ៊ែ ស្រូវស្រាល ដែលដាំដុះលក់ទៅប្រទេសវៀតណាម។
លោកថា៖ «អ៊ីចឹងការលក់ស្រូវ វាអាស្រ័យទៅលើទីផ្សារវៀតណាម។ នៅពេលដែលស្រូវ ដែលយើងធ្វើសម្រាប់រោងម៉ាស៊ីនរបស់យើងជាប្រភេទស្រូវខ្មែរ យើងរក្សាទីផ្សារបាន។ មួយរយៈនេះ ដោយសារតែដើរស្រែកថាស្រូវធ្លាក់ថ្លៃៗ ទាំងអស់គ្នាគិតថា ស្រូវទាំងអស់ធ្លាក់ថ្លៃទាំងអស់។ នៅខាងនេះ អ្នកធ្វើស្រូវវស្សា អត់មានជួបបញ្ហាហ្នឹងទេ»។
លោកបានលើកឡើងថា ចំពោះស្រូវប្រាំង វាមានបញ្ហានៅត្រង់ថា មានការសម្រុកដាំដុះ ច្រើនពេក ព្រោះចង់ចំណេញបានច្រើន។
បើតាមស្ថិតិនៅឆ្នាំនេះ ស្រូវប្រាំងមានជាង ៧០ម៉ឺនហិកតា ដែលគិតជាទិន្នផល ប្រមូលសរុបទាំងអស់មានជិត ៥លានតោន នៅពេលដែលអង្ករមិនក្រអូបរបស់វៀតណាមមួយរយៈនេះធ្លាក់ចុះមែនទែន ហេតុនេះ វាមិនងាយស្រួល ក្នុងការអន្តរាគមន៍នោះទេ ក្នុងខណៈនៅតាមរោងម៉ាស៊ីនស្រូវ គឺពោរពេញទៅដោយអង្ករខ្មែរ ដែលមិនទាន់លក់អស់។ លោករដ្ឋមន្រ្តីអះអាងថា ទោះបីមន្រ្តីកសិកម្ម ខំប្រឹងណែនាំឱ្យដាំដុះស្រូវ សែនក្រអូបពូជខ្មែរ ក៏ពួកគាត់ នៅតែចង់ធ្វើប្រភេទស្រូវOMវិញដដែល។
យ៉ាងណាក្តីជាដំណោះស្រាយរយៈពេលវែង លោករដ្ឋមន្រ្តីកសិកម្ម បានជំរុញឱ្យកសិករដែលធ្លាប់ដាំដុះស្រូវប្រភេទOM ឱ្យងាកមកធ្វើស្រូវសែនក្រអូប ជាលក្ខណៈសហគមន៍កសិកម្មទំនើបវិញ ដោយចាប់ផ្តើមនៅក្នុងរដូវបង្កបង្កើនផលថ្មីខាងមុខ។ បើតាមលោករដ្ឋមន្ត្រី នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ស្រូវផ្ការំដួល លក់នៅស្រែបានតម្លៃពី ១២៥០ ទៅ១៣០០រៀល ហើយអ្នកប្រមូលទិញនៅរោងម៉ាស៊ីនមានតម្លៃជាង ១ ៤០០រៀលក្នុង១គីឡូក្រាម។
អ្នកជំនាញនៅក្នុងវិស័យកសិកម្ម និងកសិករជាច្រើន បានលើកឡើងថា កសិផលកសិកម្មកម្ពុជាមានដូចជា ស្រូវអង្ករ ដំឡូងមី និងស្វាយចន្ទីជាដើម ដែលតែងតែមានវិបត្តិទីផ្សារ មួយផ្នែកគឺដោយសារតែឈ្មួញក្រឡុក តម្លៃនៅលើមាត់ឈ្មួញ ខណៈដែលរដ្ឋាភិបាលហាក់មិនបានរកទីផ្សារលក់កសិផលរបស់កសិករដោយខ្លួនឯងឱ្យបានទូលំទូលាយឡើយ ដោយនៅតែបន្តពឹងផ្អែកទៅលើទីផ្សារវៀតណាម និងថៃ នៅដែលប្រទេសទាំង២នេះ គេក៏ត្រូវរកទីផ្សារសម្រាប់លក់កសិផលរបស់កសិករគេដែរ។
ជាដំណោះស្រាយរដ្ឋាភិបាល គួរបន្តពង្រីកទីផ្សារនាំចេញឱ្យបានកាន់តែច្រើន និងរិះរកវិធីបង្កើតរោងចក្រកែច្នៃកសិផលក្នុងស្រុក ហើយរដ្ឋាភិបាលត្រូវបញ្ចេញប្រាក់ជួយទិញស្រូវកសិករនៅរដូវប្រមូលផលដូចដែលរដ្ឋាភិបាលថៃគេបានធ្វើជាដើម។
យ៉ាងណាក្តី ក្នុងរយៈពេល៧ខែ ឆ្នាំ២០២៤ កម្ពុជាបាននាំចេញអង្ករចំនួន ៣៧៩ ៥៤៦តោន ទៅកាន់ទីផ្សារគោលដៅចំនួន ៦៤ប្រទេស ដោយទទួលបានទឹកប្រាក់ជាង ២៨០លានដុល្លារ ក្នុងនោះក៏មាននាំចេញទៅកាន់បណ្តាប្រទេសនៅក្នុងតំបន់អឺរ៉ុបចំនួន ២៦ប្រទេស មានចំនួន១៨៦ ៣៧៧ តោន ទទួលបានទឹកប្រាក់ ១៤៤,៩២លានដុល្លាររដ្ឋអាមេរិកផងដែរ។ នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍ របស់សហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា។
ចំពោះប្រភេទអង្ករបាននាំចេញ ក្នុងនោះមាន អង្ករក្រអូបមានចំនួន ៧០,៥២% ប្រភេទអង្ករសធម្មតា ២៤,៣០% អង្ករចំហ៊ុយ ៣,១៦% អង្ករសរីរាង្គចំនួន ១,៧៤% និងអង្ករផ្សេងៗចំនួន ០,២៨% ។
ដោយឡែកការនាំចេញស្រូវ ក្នុងរយៈពេល៧ខែនេះដែរ សម្រេចបាន ២ ៧១១ ១៧៩តោន ទទួលបានទឹកប្រាក់ប្រមាណជាង ៧៨៤,៦០លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក។ ចំណែកក្នុងឆ្នាំ២០២៣ កម្ពុជាបាននាំចេញអង្ករបានជាង ៦៥ម៉ឺនតោន ដែលគិតជាទឹកប្រាក់ជាង ៤៦៦លានដុល្លារ។ ជាមួយគ្នានេះ កម្ពុជាក៏បាននាំស្រូវចេញជាង ៤លានតោនដែរ ដែលសរុបជាទឹកប្រាក់ជាង ១,៣ពាន់លានដុល្លារ។ ចិន និងសហភាពអឺរ៉ុប ជាទីផ្សារធំជាងគេនៃអង្ករកម្ពុជា។ នេះបើតាមសហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា។
សូមបញ្ជាក់ថា សមាគមអ្នកនាំចេញអង្ករថៃ បានព្យាករទុកថា ការនាំចេញអង្កររបស់ប្រទេសថៃ នៅឆ្នាំ២០២៥ នឹងធ្លាក់ចុះ ២៥% បើធៀបនឹងឆ្នាំ២០២៤ ដោយសារតែរងសម្ពាធទីផ្សារនាំចេញពីប្រទេសឥណ្ឌា ដែលជាប្រទេសនាំចេញអង្ករដ៏ធំជាងគេបំផុតលេខមួយលើពិភពលោក។
កម្ពុជាជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ១០ នៅលើពិភពលោកជាប្រទេសនាំអង្ករចេញច្រើនជាងគេ ខណៈឥណ្ឌាជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ១ ថៃដែលជាប្រទេសជិតខាងកម្ពុជាជាប់លេខ២ និងវៀតណាមដែលប្រមូលទិញស្រូវបន្ថែមពីកម្ពុជាជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ៣។
វៀតណាមក៏បានបង្ហាញក្តីបារម្ភផងដែរថា ការនាំចេញអង្កររបស់ខ្លួននៅឆ្នាំនេះ នឹងថយចុះ ដោយសារតែប្រទេសឥណ្ឌាដែលបានផ្អាកការនាំចេញអង្ករសរបស់ខ្លួនតាំងពីខែកញ្ញាមកនោះ បានចាប់ផ្ដើមបើកការនាំចេញរបស់ខ្លួនឡើងវិញហើយ នៅដើមឆ្នាំ២០២៥នេះ។ នេះបើតាមសមាគមស្បៀងអាហារវៀតណាម។
សម្រាប់អ្នកឃ្លាំមើលសង្គម ក្នុងរយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំទៅមុខទៀត កសិករកម្ពុជាភាគច្រើន មិនត្រឹមតែនៅតែមិនអាចងើបមុខរួចពីភាពក្រីក្រ និងវិបត្តិបំណុលវ័ណ្ណកប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងកាន់តែធ្លាក់ខ្លួនក្រីក្រនឹងធ្លាក់ចូលទៅក្នុងវិបត្តិបំណុលកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរថែមទៀត ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលគ្រួសារហ៊ុន នៅតែអសមត្ថភាពក្នុងការរកទីផ្សារលក់កសិផលជូនប្រជាកសិករទេនោះ ដូច្នេះបើរដ្ឋាភិបាលពិតជាមានឆន្ទៈចង់ជួយកសិករពិតប្រាកដមែន នោះគឺចាំបាចត្រូវរកទីផ្សារលក់កសិផលឱ្យកសិករក្នុងតម្លៃសមរម្យ៕
