HW៖​ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បរាជ័យពង្រឹង​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនិងនីតិរដ្ឋតាមការសន្យាជាមួយUN

អង្គការ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អន្តរជាតិ Human Rights Watch និយាយថា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានបរាជ័យព​ង្រឹ​ង​​​ល​ទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងនីតិរដ្ឋ តាមការសន្យា ជាមួយ​សិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ(UN​)។

​​អង្គការនោះ សំអាងថា រយៈពេល១ឆ្នាំ នៃការឡើ​ងកាន់អំណាច លោក ហ៊ុន ម៉ាណែ​​ត បន្តប្រើប្រព័ន្ធតុ​លាការ​​ជាឧបករណ៍​គំរាមកំហែងឥ​​ត​ឈប់ឈរ ដើម្បីបំបិទមាត់អ្នករិះគន់​អ្នកនយោបាយ​ជំ​ទា​ស់ និង​អ្នក​​ការ​ពារ​សិទ្ធិមនុស្ស ដើរផ្ទុយពីគន្លងប្រជាធិបតេយ្យ ដូចឳពុករបស់ខ្លួន។ នេះ​បើតាមសេចក្តីប្រកាសមួយ របស់អង្គការ​​ Human Rights Watch ចុះថ្ងៃទី១៦ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥។

Human Rights Watch បានលើកឡើង​ថា រដ្ឋាភិបាល​របស់ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បាន​គាប​សង្កត់​យ៉ាង​ខ្លាំង​ទៅ​លើ​លំហ​ពលរដ្ឋ ការ​ចូលរួមនយោបាយ និង​សេរីភាព​ជាមូលដ្ឋានផ្សេងទៀតនៅឆ្នាំ២០២៤ ។

ប្រភពដដែល បញ្ជាក់ថា បញ្ហានេះ ជំរុញឱ្យមានការគំរាមកំហែង ទៅ​លើ​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន និង​ការ​ជួប​ប្រ​​ជុំ​ដោយ​សន្តិវិធី។

មួយវិញ​ទៀត ការអនុវត្តច្បាប់ ការចាប់​ខ្លួន និង​ការ​ឃុំខ្លួន អ្នក​ប្រឆាំង និងអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាល ធ្វើឡើងក្រោ​ម​​ហេតុ​ផល​នយោបាយ។

សេចក្តីប្រកាស​នោះ បាន​ដក​ស្រង់​សម្តី លោក Bryony Lau នាយក​រងប្រចាំតំបន់អាស៊ី នៃ​អង្គ​ការ​ឃ្លាំ​មើល​សិទ្ធិ​មនុស្ស Human Rights Watch មកចុះផ្សាយថា៖ «នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានដើ​រតាម​គន្លង​ឪពុក​របស់​លោក ដោយ​បង្កើន​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​ច្បាប់​គាប​សង្កត់ និង​តុលាការ​ជា​ឧបករណ៍​នយោ​បាយ ដើម្បី​បំបិទ​មាត់​អ្នក​រិះ​គន់​ និង​អ្នក​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស»។

លោកបន្តថា លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅ​កម្ពុជា មាន​ត្រឹម​ជា​និម្មិត​រូប​ប៉ុណ្ណោះ សម្រាប់​ការ​បញ្ចេញ​មតិ របស់​សង្គម​ស៊ីវិល និង​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វ​ផ្សាយ ស្ថិត​នៅ​ក្រោម​ការ​គំរាមកំហែង នៃការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញឥតឈប់ឈរ។

បញ្ហាទាំងអស់នេះ Human Rights Watch រំឭកថា រដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត គួរ​តែ​កែ​ប្រែ​នូវ​ទង្វើ​បំពាន​សេរីភាព​ជាមូ​ល​ដ្ឋាន ហើយ​ងាក​មក​អនុវត្ត​តាម​ការ​សន្យា​របស់​ខ្លួន​ក្នុង​ការ​លើក​កម្ពស់​លទ្ធិ​ប្រជាធិប​តេយ្យ និង​នីតិ​រដ្ឋ។

អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្ស​កម្ពុជា របស់រដ្ឋាភិបាល លោក ប៉ា ប៉ុណ្ណារ៉ាដា បាន​ច្រាន​ចោល​ការ​រក​ឃើញ​របស់​អង្គ​ការ​អន្តរជាតិ​មួយ​នេះ។ លោកថា អ្វី​ដែល​អង្គការ Human Rights Watch លើក​ឡើង មិន​បា​នឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ការ​ពិត​អំពី​ស្ថាន​ភាព​សិទ្ធិ​មនុស្ស និង​លំហរ​សេរីភាព​អ្នក​សារព័ត៌មាន​នៅ​កម្ពុជាទេ។ លោក​សំអាង​ថា ក្រុម​អង្គការសង្គមស៊ីវិល​រាប់​រយ និង​អង្គភាព​ព័ត៌មានជាង ២ពាន់ កំពុង​មាន​វត្តមាន ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា។

លោកថា៖ «ការចាប់ខ្លួន​បុគ្គលមួយចំនួន គឺមិន​មែន​ដោយ​សារ​តែ​គាត់​អនុវត្ត​នូវ​សិទ្ធិ​សេរីភាព​បញ្ចេញ​មតិ​នោះ​​ទេ ប៉ុន្តែ​គឺ​ជា​ការ​ប្រព្រឹត្ត​នូវ​បទល្មើស​ដែល ចែង​នៅក្នុង​ក្រម​ព្រហ្ម​ទណ្ឌ​អំពើ​ញុះ​ញង់​បង្ក​ឲ្យមាន​ភាព​វឹកវ​​រក្នុ​ង​សង្គម​បង្ក​ប៉ះពាល់​ទៅ​ដល់​សន្តិសុខ​ជាតិ​ទាំង​នេះ គឺ​ជា​បទ​ល្មើស​ដែល​មាន​ចែង​នៅ​ក្នុង​ក្រម​ព្រហ្ម​ទណ្ឌ​នៃ​ព្រះរាជា​ណាចក្រ​កម្ពុជា​យើង​ ដែល​មិន​មែន​ជា​ការ​អនុវត្ត​នូវ​សិទ្ធិ​សេរីភាព​ដែល​ធានា​ដោយ​រដ្ឋធម្ម​នុញ្ញ​និង​ច្បាប់​នោះ​ទេ»។

ផ្ទុយពី​នេះ តំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក​​ សួន សូរីដា និយាយថា ការលើកឡើងរបស់ Human​ Rights Watch ជាការឆ្លុះបញ្ចាំងការពិតនៅកម្ពុជា ដែល​សិទ្ធិ​មនុស្ស សិទ្ធិ​នយោបាយ និង​សេរី​ភាព​សារព័ត៌មាន​ឯករាជ្យ ត្រូវ​បាន​គំរា​មកំហែង​ជា​ប្រព័ន្ធ ក្រោមការដឹកនាំរបស់គ្រួសារហ៊ុន។

លោកថា អង្គការអន្តរជាតិ​មួយ​នេះ បានជំរុញយូរឆ្នាំហើយ តែបក្សកាន់អំណាច នៅតែសាង​កំហុស​នេះ តពី​ឳពុក​ទៅ​កូន បំពាន​លើ​ធម្មនុញ្ញ​អង្គការសហប្រជាជាតិ កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស និង​រដ្ឋ​ធម្មនុញ្ញ​កម្ពុជា ដើម្បី​តែ​បុព្វ​ហេតុ​បន្ត​វេន។ លោក​ថា គ្រួសារ​នេះ​គ្មាន​ថ្ងៃ​ងាក​ទៅ​ស្តារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ទេ។

លោកថា៖ «និយាយ​ឱ្យខ្លីទៅ​នៅកម្ពុជា​ការ​ដឹក​នាំ​ដដែល​នេះ ការ​ផ្លាស់​ប្ដូរ​ពី​ឪពុក​ឱ្យ​ទៅ​កូន​ប៉ុន្តែ​នយោ​បាយ​​នៃ​ការ​ដឹ​​​កនាំរបៀបរបបនៃការដឹកនាំបែបកុម្មុយនីស្ត ឬក៏ការ​ដឹកនាំ​ប្រទេស​បែប​បណ្ដា​ប្រទេស​ជន​ផ្ដាច់​ការ​ គេដឹ​ក​នាំ​​ហ្ហា​សគឺ​ការ​ដឹកនាំ​បែប​តត្រកូល​បែបនេះ គឺ​មិន​មាន​ទេ​ ការ​គោរព​លទ្ធិប្រជា​ធិប​តេយ្យ និង​ការ​គោរពសិទ្ធិមនុស្ស»។

ដោយឡែក​ នាយិកាប្រតិបត្តិនៃ​មជ្ឈមណ្ឌល​កម្ពុជា​ដើម្បី​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វ​ផ្សាយ​ឯករាជ្យ​(CCIM)​ដែល​ធ្វើការ​ផ្តោ​​​ត​​លើការ​លើក​កម្ពស់​សេរីភាព​បញ្ចេញមតិ និងសេរីភាពសារព័ត៌មាន អ្នក​ស្រី ឆន សុគន្ធា និយាយថា ស្ថាន​ភា​​ពអ្នកសារព័​ត៌មាន នៅតែបន្តរងការគំរាម និង​សម្លាប់។

អ្នកស្រីគូស​បញ្ជាក់​ថា ចាប់​ពី​ឆ្នាំ១៩៩៥មក អ្នកសារព័​ត៌មា​ន​យ៉ា​ងតិច ១៦នាក់ ត្រូវបាន​គេ​សម្លាប់ រួម​ទាំង​មួយ​ករណី កើត​ឡើង​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០២៤។

អ្នកស្រីថា៖ «បើយើងមើលតាំងពីឆ្នាំ១៩៩៥ រហូតមក​ដល់ពេលនេះ គឺសរុប​ទៅ​១៦ករណី​ហើយ​ឆ្នាំ​នេះ​ឆ្នាំ២០២៤ គឺជា​ឆ្នាំទីមួយ​តាំង​ពីឆ្នាំ​១៩៩៥​ រហូត​មក​ដល់​លូវ​នេះ យើង​ឃើញ​មាន​ករណី​ពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​រឿង​​ការ​​សម្លាប់​ដល់​អ្នក​សារព័ត៌មាន​ ហើយ​បើ​យើង​មើល​ជ្រុង​មួយ​ទៀត​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០២៣ និង​ឆ្នាំ​២០២៤ យើង​ក្រឡេក​មើល​ទៅ​ចំនួន​នៃ​អ្នក​សារព័ត៌មាន​មាន​បញ្ហា​កើត​ឡើង​ ដោយ​សារ​ការ​អនុវត្ត​អាជីព​របស់​គាត់​ហ្នឹង​ ក៏​មាន​ការ​កើន​ឡើង​ដែរ បើ​ប្រៀបធៀ​ប​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០២៣​កន្លង​ទៅ​នេះ»។

បន្ថែមពីនេះ នាយក​ចាត់​ការ​ទូទៅនៃ​អង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ លោក អំ សំអាត និយាយថា ប៉ុន្មាន​ឆ្នាំ​ចុង​ក្រោយ​នេះ បញ្ហាសិ​ទ្ធិ​មនុស្ស សិទ្ធិ​នយោបាយ និង​សេរី​ភាព​សារព័ត៌មាន ត្រូវ​បាន​អង្គការ​ជាតិ និង​អន្តរ​ជាតិ​មើល​ឃើញ​ថា រងការរំលោភបំពានជាបន្តបន្ទាប់។

លោកលើក​ជា​ឧទារណ៍ថា ថ្មីៗនេះ សភាអឺរ៉ុបបាន​ព្រមាន​ជា​ថ្មី​ទៀត ពី​វិធាន​ដក​ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធEBA ៨០​ភាគរយ​បន្ថែម ដែល​ជាកា​រឆ្លើយ​តប​ទៅ​នឹងភា​ព​ជាប់​គាំង​មិន​ព្រម​ស្តារសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យ ដូច​ដែល​កម្ពុជាបានសន្យាជាមួយអង្គការសហប្រជាជាតិ។

លោកថា៖ «អ៊ីចឹងយើង​ជាអង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ដែល​ធ្វើការ​ផ្នែក​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ហ្នឹង គឺ​យើង​នៅតែ​មើល​ឃើញ​ថា បើ​សិន​ជា​កម្ពុជា​យើង​ធ្វើការ​ពិនិត្យ​ និង​សិក្សា​ទៅ​លើ​របាយការណ៍​ទាំង​អស់​ហ្នឹង ហើយ​ពិនិត្យ​ទៅ​លើ​ភាព​ខ្វះ​ចន្លោះ​ដែល​យើង​មិន​ទាន់​បាន​បំពេញ​ ហើយ​យើង​ធ្វើការ​កែ​លម្អ​នោះ វា​ជា​ផល​ចំណេញ​សម្រាប់​កម្ពុជា​ជាជាង​ការ​ច្រានចោល​​ដោយមិនសមហេតុផល»។

អ្នករាយការណ៍​ពិសេស​ស្តីពី​ស្ថានភាព​សិទ្ធិ​មនុស្ស​នៅ​កម្ពុជា លោក​ វិធិត​ មុន​​ថាប៊ន​ ក្នុង​កិច្ចប្រជុំ​លើក​ទី​៥៧​​នៃ​ក្រុម​​ប្រឹក្សា​សិទ្ធិ​មនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិថ្មីៗនេះ បានជំ​រុញ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​​កម្ពុជា ​បញ្ឈប់​ការ​បង្ក្រា​ប​​​លើ​​ក្រុម​​អ្នក​ប្រឆាំង​ ហើយ​ងាក​ទៅ​ស្តារ​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ​រៀប​ចំ​​ការបោះឆ្នោតដោយ​សេរី ​និង​យុត្តិធម៌។​
លោក​វិធិត​ មុន​ថាប៊ន បាន​រិះគន់ចំៗ​ថា ​ការផ្ទេរអំណាច​នៅ​កម្ពុជា​នៅ​ឆ្នាំ​២០២៣​ ​បានធ្វើ​ឡើង​តែ​នៅ​ក្នុង​ក្រុម​​គ្រួសារ​ ដែល​នេះ​គឺជា​ការបន្ត​ក្តោបក្តាប់​អំណាចដោយ​គ្មាន​លក្ខណៈ​ប្រជាធិបតេយ្យ ​និង​តម្លាភាព​ទេ​។

សម្រាប់ Human Rights Watch វិញ ប្រទេស​កម្ពុជា​បាន​សន្យា​ចំពោះ​មុខ​ក្រុម​ប្រឹក្សា​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​នៅ​ទីក្រុង​ហ្សឺណែវ ក្នុងខែឧសភា សម្រាប់ការពិនិត្យ​ឡើង​វិញ​ជាសកល​លើក​ទីបួន (UPR) អំពី​លក្ខខណ្ឌសិទ្ធិមនុស្សរបស់ខ្លួន។ ចាប់តាំង​ពីការ​ពិនិត្យ​ឡើង​វិញ​ចុង​ក្រោយ​របស់​ខ្លួន​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១៩ រដ្ឋាភិបាល​បាន​បរាជ័យ​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​វឌ្ឍនភាព លើអនុសាសន៍ ដែលខ្លួនបានទទួលយក។

ការបំពាន​នេះ បាន​ក្លាយ​ជា​គោលដៅវាយប្រហារ ទៅលើសេរីភាព​បញ្ចេញ​មតិ ដែល​អាជ្ញាធរ​​បាន​​ចាប់​​ខ្លួន​មនុស្ស​​យ៉ាង​​តិច ៩៤នាក់ ​តាម​អំពើ​ចិត្ត ​ចាប់​តាំង​ពី​ខែ​កក្កដាមក ​ពី​បទ ​រិះគន់​ជា​សាធារណៈ​ចំពោះ​ផែនការ​អភិវឌ្ឍ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ជា​មួយ​ប្រទេស​វៀតណាម និង​ឡាវ (CLV)។

ក្នុងចំណោមនោះ យ៉ាង​ហោច​ណាស់ ​មនុស្ស​៣៣​នាក់ ​ប្រឈម​នឹង​ការ​ចោទ​ប្រកាន់ ​ពី​បទ​​រៀបចំ​ផែនការ និង​ញុះញង់​ដែល​អាច​ផ្ដន្ទាទោស​ដាក់​ពន្ធនាគារ​រហូត​ដល់​១០​ឆ្នាំ។

អាជ្ញាធរនៅតែបន្តកំណត់គោ​លដៅ​ និង​ចាប់ខ្លួន​សកម្មជន​បរិស្ថាន អ្នកសារព័ត៌មាន និង​អ្នក​តស៊ូ​មតិ​សិទ្ធិ​ការ​ងារ សម្រាប់​ការ​ងារ​របស់​ពួក​គេ​ក្នុងការលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្ស។

ជុំវិញបញ្ហា​នេះ អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិមួយ​នេះ ជំរុញ​ទៅដៃគូ​អភិវឌ្ឍន៍ និង​រដ្ឋាភិបាល​ផ្សេង​ទៀត ដែល​បាន​បណ្តាក់​ទុន​នៅ​កម្ពុជា គួរ​តែ​អំពាវ​នាវ​ជា​សាធារណៈ និង​រួម​គ្នា​ឱ្យ​បញ្ឈប់​ការ​រំលោភ​លើ​សេរីភាព​នៃកា​រ​បញ្ចេញ​មតិ ការ​ចូល​រួម​នយោបាយ និង​ការ​ជួប​ប្រជុំ​ដោយ​សន្តិ​វិធី៕

រក្សាសិទ្វិគ្រប់យ៉ាងដោយ ស៊ីស៊ីអាយអឹម

សូមបញ្ជាក់ថា គ្មានផ្នែកណាមួយនៃអត្ថបទ រូបភាព សំឡេង និងវីដេអូទាំងនេះ អាចត្រូវបានផលិតឡើងវិញក្នុងការបោះពុម្ពផ្សាយ ផ្សព្វផ្សាយ ការសរសេរឡើងវិញ ឬ ការចែកចាយឡើងវិញ ដោយគ្មានការអនុញ្ញាតជាលាយលក្ខណ៍អក្សរឡើយ។
ស៊ីស៊ីអាយអឹម មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះការលួចចម្លងនិងចុះផ្សាយបន្តណាមួយ ដែលខុស នាំឲ្យយល់ខុស បន្លំ ក្លែងបន្លំ តាមគ្រប់ទម្រង់និងគ្រប់មធ្យោបាយ។ ជនប្រព្រឹត្តិ និងអ្នកផ្សំគំនិត ត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់កម្ពុជា និងច្បាប់នានាដែលពាក់ព័ន្ធ។

អត្ថបទទាក់ទង

សូមផ្ដល់មតិយោបល់លើអត្ថបទនេះ