ការដែលមេដឹកនំាគ្រួសារហ៊ុន មិនអើពើប្រើយន្តការអន្តរជាតិ ដើម្បីទាមទារចំណែកនៃកោះគុត ពីភាគីថៃ ជំរុញឱ្យពលរដ្ឋខ្មែររស់នៅក្នុងប្រទេសជឿនលឿន រួមទាំងនៅសហរដ្ឋអាមេរិក បានធ្វើបាតុកម្មផ្ញើសារថា កម្ពុជាអភ័ព្ទជាងប្រទេសណាៗទាំងអស់ ដែលមានមេដឹកនាំគ្មានឆន្ទៈការពារទឹកដី។
កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែមករា ពលរដ្ឋខ្មែរនៅប្រទេសជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូង រួមទាំងសហរដ្ឋអាមេរិក បានប្រមូលផ្តុំ ធ្វើមហាបាតុកម្ម តាមប្រទេសនិមួយៗ ជាផ្នែកផ្ញើសារទៅកាន់មេដឹកនាំកម្ពុជា គ្រួសារហ៊ុនឱ្យគិតគូរពីបញ្ហាបូរណភាពទឹកដី។ ក្នុងនោះពួកគេ ក៏បានបន្តរំឭកគ្រួសារហ៊ុន ឱ្យប្តឹងប្រទេសថៃ ទៅតុលាការអន្តរជាតិ(ICJ) ដើម្បីទាមទារចំណែកនៃកោះគុត ដែលថៃកំពុងច្បាមយក គ្រប់គ្រងទាំងស្រុង។
តំណាងរាស្រ្តបក្សសង្រ្គោះជាតិ លោក អ៊ុំ សំអាន ដែលមានបទពិសោធន៍កិច្ចការព្រំដែន ថ្លែងពីទីក្រុងឡងប៊ិច សហរដ្ឋអាមេរិក អំឡុងធ្វើបាតុកម្ម កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែមករាថា កម្ពុជាមានឯកសារគ្រប់គ្រាន់ ពីលទ្ធភាពប្តឹងឈ្នះថៃ នៅតុលាការអន្តរជាតិ។ ប៉ុន្តែ លោកថា ដើម្បីតែបុព្វហេតុចង់ក្តោប អំណាចតជំនាន់ បែបគ្រួសារនិយម មេដឹកនាំខ្មែរគ្រួសារហ៊ុន មិនព្រមប្រើយន្តការនេះទេ បណ្តោយឱ្យប្រទេសជិតខាងលេបត្របាក់ជាបន្តបន្ទាប់។
លោកគូសបញ្ជាក់ថា មកដល់ពេលនេះ ថៃបានគ្រប់គ្រងកោះគុតទាំងស្រុង តែគ្រួសារហ៊ុន មិនប្រើយន្តការអន្តរជាតិ ដើម្បីប្តឹងទាមទារពីថៃទេ ដែលលោកថា កម្ពុជាអភ័ព្ទណាស់ ដែលមានមេដឹកនាំគ្មានឆន្ទះការពារទឹកដី ដែលជាមរកតបន្សល់ទុកពីបុព្វបុរសខ្មែរ។
លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា តាមប្រវត្តិសាស្រ្តតាំងពីសម័យអាណានិគមបារាំងសង្គមរាស្រ្តនិយម សម័យលន់ នល់ សម័យខ្មែរក្រហម និងរដ្ឋកម្ពុជា លោក ហេង សំរិន ឆ្នាំ១៩៨២ កោះគុត នៅជាកម្មសិទ្ធិរបស់កម្ពុជា។
លោកថា៖ «កម្ពុជាយើងអភ័ព្ទណាស់ ដែលមានមេដឹកនាំមិនស្នេហាជាតិ មិនចេះស្រឡាញ់ទឹកដីរបស់ខ្លួនដូចត្រកូលហ៊ុននេះ គឺកាលណាមានមេដឹកនាំដែលមិនចេះស្រឡាញ់ជាតិ ដូច្នេះវានឹងធ្វើឲ្យកម្ពុជានឹងកាន់តែបាត់បង់ទឹកដីខ្មែរបន្តិចម្ដងៗទៅប្រទេសថៃ ទៅប្រទេសវៀតណាម បាត់បង់កោះត្រល់ និងកោះក្រចកសេះ ទៅវៀតណាម ហើយអាចនឹងបាត់បង់កោះគុតបន្ថែមទៀតទៅប្រទេសថៃ»។
លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា តាមក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ការធ្វើឱ្យបាត់បង់ទឹកដី ទៅប្រទេសជិតខាង មានទោសក្បត់ជាតិ និងត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត។
លោកថា៖ «សម័យសង្គមរាស្ត្រនិយមសម្តេចសីហនុ បានទាមទារអធិបតេយ្យភាពលើកោះគុត សម័យលន់ នល់ បានទាមទារ សម័យខ្មែរក្រហម បើតាមផែនទីដែលយើងបានឃើញហ្នឹង កោះគុតជារបស់ខ្មែរ។ ដល់សម័យ ហេង សំរិន ឆ្នាំ១៩៨២ សម័យយួនត្រួតត្រា យួនធ្វើឱ្យសន្តិសញ្ញាតំបន់ទឹកប្រវត្តិសាស្ត្រ និងឱ្យលោក ហេង សំរិន ធ្វើក្រិដ្ឋឆ្នាំ១៩៨២ យួន យកកោះត្រល់ និងយកកោះក្រចកសេះទៀត»។
វីអូឌី មិនទាន់អាចសុំការបំភ្លឺពី រដ្ឋមន្រ្តីទទួលបន្ទុក រដ្ឋលេខាធិការដ្ឋានកិច្ចការព្រំដែន លោក ឡាំ ជា បាននៅទេ ដោយទូរស័ទ្ទចូលជាច្រើនដង គ្មានអ្នកទទួល។
ប៉ុន្តែលោក ហ៊ុន សែន ដែលកាន់អំណាចជាង៤ទសវត្សរ៍ទៅនេះ ធ្លាប់ប្រើពេលជាង៥ម៉ោងនៅក្នុងសភា ប្រាប់តំណាងរាស្ត្រអំឡុងឆ្នាំ២០១២ថា កម្ពុជាមិនបានបាត់បង់ទឹកដី ទៅប្រទេសជិតខាង នាសម័យដែលលោកកាន់អំណាចទេ សូម្បីតែមួយម៉ីលីម៉ែត្រ។ បើទោះជា ពលរដ្ឋនៅតាមព្រំដែនវៀតណាម បានចង្អុលបង្ហាញថា ដីស្រែពួកគាត់មួយចំនួន ដែលធ្លាប់អាស្រ័យផលពីដូនតា ត្រូវធ្លាក់ទៅក្នុងដៃវៀតណាម ក្រោយការបោះបង្គោលព្រំដែន នាសម័យដែលមេដឹកនាំរូបនេះ ដឹកនំាំប្រទេសកម្ពុជាក្តី។
បន្ថែមពីនេះ តំបន់ដាក់ដាំ ដាក់ហ្វូត ស្ថិតក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរី ត្រូវបានវៀតណាមគ្រប់គ្រង ច្រើនឆ្នាំទៅនេះ និងកំពុងធ្វើសំណង់រឹង គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលដឹកនាំដោយលោក ហ៊ុន សែន ក៏មិនប្តឹងទាមទារដែរ ក្រោមហេតុផលបន្តចរចាជាទ្វេភាគី។
បន្ថែមពីនេះ នាយករដ្ឋមន្រ្តីបន្តវេន លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ធ្លាប់អះអាងថា គ្មានការបាត់បង់ផ្នែកនៃដែនសមុទ្រកម្ពុជា ទៅលើប្រទេសថៃទេ ដោយថា កម្ពុជា ថៃ កំពុងចរចាទ្វេភាគី ដើម្បីរកដំណោះស្រាយ និងបានវាយបកវិញថា ការលើកឡើងខាងលើ ជាចេតនាចង់ទម្លាក់កំហុសដាក់រដ្ឋាភិបាល។
លោកថា៖ «ដោយឡែកព្រំដែនសមុទ្រ យើងមានដែលមានការឯកភាពគ្នាពីអង្កាល់! យើងចរចាគ្នាច្រើនដងហើយមិនទាន់មានការឯកភាព បើមិនទាន់មានការឯកភាពថាតើយើងបាត់ស្អី ខ្ញុំសួរ! »។
ដោយឡែក ប្រធានក្រុមឃ្លាំមើលកម្ពុជា លោក ម៉ែន ណាត និយាយថា បើគ្រួសារហ៊ុន នៅតែមិនអើពើប្តឹងទាមទារកោះគុត ឆ្លុះបញ្ចាំងថា គ្រួសារហ៊ុនជាប់ឈ្មោះជាមេដឹកនាំបំផ្លាញជាតិកាត់ទឹកដីឱ្យបរទេស
លោកថា៖ «លោក ហ៊ុន សែន នៅតែបន្តគ្នើសនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ខ្លួន បន្តព្រហើនបំពានកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ហើយមកដល់បច្ចុប្បន្នហ្នឹងទៀតរឿងកោះគុត និងដែនសមុទ្រថៃតំបន់រុករករ៉ែរួមគ្នាជាមួយថៃអីហ្នឹង ហ៊ុន សែន ចុះឡើងៗមានគំនិតដោះដូរទៀត ដោះដូរបោះបង់ចោលកោះគុត បោះបង់ផ្នែកខ្លះនៃព្រំដែនសមុទ្រកម្ពុជាថៃ មួយចំនួនទៀតឲ្យទៅថៃតាមខ្លឹមសារ MOU2001 វាសុទ្ធតែប្រឈមធ្វើឲ្យកម្ពុជាប្រឈមខ្លាំងណាស់។ អាហ្នឹងហើយដែលហៅថាមេដឹកនាំដែលគ្មានជាតិកំណើតជាមនុស្សរបស់កម្ពុជា ហើយមេដឹកនាំអ៊ីចឹងគួរតែធ្លាក់នរកឲ្យបានឆាប់ទៅល្អជាង ពីព្រោះនាំទុក្ខលំបាកដល់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់បែបយ៉ាងទាំងអស់នៅប្រទេសកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន»។
យ៉ាងណាក្តី លោក ម៉ែន ណាត រំឮកមេដឹកនាំគ្រួសារហ៊ុនថា ករណីកោះគុត កម្ពុជានៅមានឱកាសទាមទារមកវិញ បើមេដឹកនាំគ្រួសារហ៊ុនពិតជាមានឆន្ទៈពិតប្រាកដ ស្រឡាញ់ជាតិ មាតុភូមិ និងប្រជារាស្ត្រខ្មែរ គឺប្តឹងថៃទៅតុលាការអនុ្តរជាតិ។
លោកថា៖ «មានតែកម្លាំងសាមគ្គីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ហើយសាមគ្គីហ្នឹងគឺត្រូវស្រុះដៃគ្នាឡើងកុំរប៉េះរប៉ោះ បើរប៉េះរប៉ោះទៅមុខមិនរួចទេ។ ហើយកងកម្លាំងសមត្ថកិច្ចកងកម្លាំងយោធាអីហ្នឹង ត្រូវឈរជាមួយពលរដ្ឋ កុំឈរជាមួយលោក ហ៊ុន សែន ព្រោះលោក ហ៊ុន សែន នឹងធ្វើឲ្យអ្នកទាំងអស់គ្នារងគ្រោះអយុត្តិធម៌ដូចគ្នា រងគ្រោះអយុត្តិធម៌ដូចគ្នា កុំថាអ្នកហ្នឹងជាក្រុមកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ថាអ្នកហ្នឹងជាមន្ត្រីរាជការ ឬអ្នកហ្នឹងជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល គ្រាន់តែវារងគ្រោះហ្នឹង វាមុននិងក្រោយ ហើយហ្នឹងតិចនិងច្រើនប៉ុណ្ណឹងទេ»។
បើតាមប្រភពខាងលើ ដើម្បីសម្រេចមហិច្ឆតាក្តោបអំណាច បែបផ្តាច់ការពីឳពុកទៅកូន និងបិទបាំងកំហុសកាត់ដីឱ្យបរទេស ដើម្បីប្រយោជន៍គ្រួសារនិងបក្ខពួក លោក ហ៊ុន សែន បានប្រើដៃតុលាការ កំចាត់គណបក្សប្រឆាំងចេញពីឆាកនយោបាយ និងគំរាមរំលាយ របបរាជនិយមអាស្រ័យធម្មនុញ្ញ នៅឆ្នាំ២០០៥ ដើម្បីបំពេញបំណងវៀតណាម លេបទឹកដីខ្មែរ នាសម័យទំនើបនេះ។
កោះគុត ស្ថិតនៅខេត្តកោះកុង មានផ្ទៃក្រឡាប្រមាណ ១០៥គីឡូម៉ែត្រការ៉េ មានបណ្តោយប្រវែង ២៥គីឡូម៉ែត្រ និងទទឹង ៩គីឡូម៉ែត្រ។
មាត្រា៥៥ ចែងថា សន្ធិសញ្ញា និងកិច្ចព្រមព្រៀងទាំងឡាយណាដែលមិនស្របនឹងឯករាជ្យ អធិបតេយ្យ បូរណភាពទឹកដី អព្យាក្រឹតភាព និងឯកភាពជាតិរបស់កម្ពុជា ត្រូវលុបចោល។ ដោយឡែក ក្រមព្រហ្មទណ្ឌមាត្រា ៤៤០ ចែងថា «អំពើប្រគល់ឱ្យរដ្ឋបរទេស ឬភ្នាក់ងារបរទេស នូវដែនដីជាតិទាំងស្រុង ឬមួយផ្នែក ជាអំពើក្បត់ជាតិ ត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត»៕