សំណុំរឿងឃាតកម្មជាច្រើនដែលបានកើតឡើងជាបន្តបន្ទាប់ច្រើនឆ្នាំទៅនេះ រួមទាំងសំណុំរឿងឃាតកម្មលើលោក លិម គិមយ៉ា លើទឹកដីថៃ ដែលបានកើតឡើងប្រមាណជាជិត១ខែទៅនេះ ជាក្តីបារម្ភថា កម្ពុជាកំពុងរអិលទៅរករបបវាលពិឃាតទី២ ក្រោមដៃគ្រួសារហ៊ុន បើគ្មានចរន្តទប់ស្កាត់ទេនោះ។
ការសំអាងបែបនេះ ក្រោយពីគេសង្កេតឃើញថា ក្រោមការដឹកនាំរបស់មេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាចគ្រួសារហ៊ុន ជាង៤ទសវត្សរ៍ទៅនេះ អ្នកដើរតួនាទីជាអ្នកឆ្លុះបញ្ចាំងសង្គមតាមស្មារតីរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ត្រូវបានគេសម្លាប់ ក្នុងនោះមានទាំងអ្នកសារព័ត៌មានចំនួន ១៦នាក់ ព្រះតេជគុណធម្មវិបស្សនា សំ ប៊ុនធឿន មេដឹកនាំសហជីពសេរីកម្មករ លោក ជា វិជ្ជា ។
ប្រធានអង្គការការពារបរិស្ថាន លោក ឈុត វុទ្ធី អ្នកស្រាវជ្រាវពីការអភិវឌ្ឍន៍ដ៏លេចធ្លោ លោក បណ្ឌិត កែម ឡី និងសកម្មជនគណបក្សប្រឆាំង រាប់សិបនាក់ទៀត ត្រូវបានគេលួចធ្វើឃាត ដោយវាយសំដៅក្បាល ដែលខ្លះស្លាប់ ខ្លះពិការមួយជិវិត តែជនដៃដល់ មិនត្រូវបានប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នាំខ្លួន មកផ្តន្ទាទោសទេ សូម្បីមួយករណី។
បន្ថែមពីនេះ សកម្មជនសង្គមដែលនិយាយពីបញ្ហាព្រំដែន អំពើពុករលួយ សកម្មជនបរិស្ថានក៏ត្រូវបានចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ ដែលគេចាត់ទុកថាជាវិធានធ្វើឡើងតាមទំនើងចិត្តដែរ ទោះរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានចងកាតព្វកិច្ចពីប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សថា មិនអាចរំលោភបានក្កី។
លើសពីនេះ មេដឹកនាំគ្រួសារហ៊ុន មិនទាន់ចាប់បញ្ជូនជនសង្ស័យពីររូប មាន លី រតនរស្មី និងពេជ្រ គឹមស៊្រិន ដែលស្និទ្ធនឹងមេដឹកនាំឱ្យទៅភាគីថៃដើម្បីកាត់ទោសទេ បើទោះជាពួកគេ ត្រូវបានប៉ូលីសអន្តរជាតិអាំងទែប៉ូល ប្រកាសឱ្យតាមចាប់ និងតុលាការព្រហ្មទណ្ឌថៃបានចេញដីកាឱ្យចាប់ខ្លួនក្នុងសណុំរឿងឃាតកម្មនេះក្តី។
តំណាងរាស្រ្តបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក លិម គិមយ៉ា ត្រូវបានខ្មាន់កាំភ្លើងជាជនជាតិថៃ បាញ់ចំនួន៣គ្រាប់ ធ្វើឱ្យគាត់ស្លាប់ភ្លាមៗនៅកន្លែងកើតហេតុ ស្ថិតក្នុងទីក្រុងបាងកក ប្រទេសថៃ កាលពីថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥ ខណៈគាត់និងភរិយាជាជនជាតិបារាំងធ្វើដំណើរពីខេត្តសៀមរាបប្រទេសកម្ពុជា។
ក្រោយចាប់បានខ្មាន់កាំភ្លើង លី រតនរស្មី ជាទីប្រឹក្សាលោក ហ៊ុន សែន និង ពេជ្រ គឹមស៊្រិន ជាមនុស្សស្ថិតអភិបាលក្រុងភ្នំពេញ លោក ឃួង ស្រេង ត្រូវបានគេរកឃើញថា ជាជនសង្ស័យរួមដៃគ្នាសម្លាប់លោក លិម គិមយ៉ា បញ្ជាជាប្រព័ន្ធចេញពីកម្ពុជា។
តំណាងរាស្រ្តបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក អ៊ុំ សំអាន និយាយនៅថ្ងៃទី២៧ខែមករានេះថា ការមិនបញ្ជូនជនដៃដល់មកកាត់ទោស ជាភស្តុតាងបញ្ជាក់ថាគ្រួសារហ៊ុននៅពីក្រោយឃាតកម្មនេះ។
មួយវិញទៀត លោកថា បើពិនិត្យទៅលើសំណុំរឿងឃាតកម្មជាច្រើនទៀត ដែលបានកើតឡើងជាបន្ត បន្ទាប់ក្រោមការដឹកនាំរបស់គ្រួសារហ៊ុនជាង៤ទសវត្សរ៍ទៅនេះ វាបង្ហាញថា កម្ពុជាកំពុងរអិលទៅវាលពិឃាតទី២នៃរបបដឹកនាំផ្តាច់ការរបស់គ្រួសារហ៊ុននេះ។
លោកគូសបញ្ជាក់ថា លោក ហ៊ុន សែន ជាអតីតកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហម ដែលធ្លាប់មានបាតដៃប្រឡាក់ឈាម លោកថា ដូច្នេះគាត់ហ៊ានធ្វើអ្វីគ្រប់យ៉ាង ដើម្បីតែរក្សាអំណាចផ្តាច់ការ។
លោកថា៖ «លោក ហ៊ុន សែន ជាអតីតកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហម ដូច្នេះសារជាតិ និងកម្អែលរបស់ប៉ុល ពតហ្នឹងនៅជាប់នឹងខ្លួនរបស់គាត់ ដូច្នេះគាត់យកគំរូតាមអតីតមេរបស់គាត់ គឺ ប៉ុល ពត សម្លាប់រង្គាលទាំងក្នុងផ្ទៃក្នុងបក្សទាំងអ្នកដែលប្រឆាំងខ្លួន ដូច្នេះលោក ហ៊ុន សែន គាត់ប្រើនយោបាយប៉ុល ពតហ្នឹង គឺសម្លាប់គូរប្រជែង និងអ្នកប្រឆាំងរបស់ខ្លួនហ្នឹងយ៉ាងច្រើន គឺវាអាចគាត់និងចង់អនុវត្ដនៅវាលពិឃាតទី២នៅកម្ពុជា»។
លើសពីនេះ លោកថា គ្រួសារហ៊ុនដឹកនាំប្រទេសជាង ៤ទសវត្សរ៍ទៅនេះ បានបំផ្លាញប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស រំលោភរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងសម្លាប់ពលរដ្ឋខ្មែរតាមទំនើងចិត្ត ដើម្បីតែមហិច្ចតាក្តោបអំណាចរបស់ខ្លួន។
លោកថា៖ «ការសម្លាប់ជាហូរហែរបស់មេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាចកន្លងមកហ្នឹង ជាការរក្សាអំណាចផ្ដាច់ការរបស់ខ្លួនហើយដើម្បីបំបិទសំឡេងអ្នកប្រឆាំង។ គឺគេសម្លាប់ដើម្បីគំរាមទៅដល់អ្នកដទៃទៀត ឲ្យមានការភ័យខ្លាចមានការបាក់ស្បាតលែងហ៊ានរិះគន់រដ្ឋាភិបាល ខ្លាចគេសម្លាប់ហ្នឹង គឺជាការបំបាក់ស្មារតីទៅដល់អ្នកប្រជាធិបតេយ្យទៅដល់អ្នកស្នេហាជាតិ»។
ដូចគ្នានេះដែរ កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែមករា ប្រធានចលនាជាតិតស៊ូ លោក សម រង្ស៊ី បាននិយាយ រឿងការបាញ់សម្លាប់លោក លិម គិមយ៉ា ហើយលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត កំពុងនិយាយដោះសារឱ្យរួចខ្លួន។
យ៉ាងណា នាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែមករា បានច្រានចោលការចោទនេះ ដោយលោកថា រដ្ឋាភិបាលមិនឆោទល្ងង់ដល់ថ្នាក់ នៅពីក្រោយឃាតកម្មហើយ ចាប់បញ្ជូន ឃាតករឱ្យទៅភាគីថៃនោះទេ។
លោកថា៖ «តើរដ្ឋាភិបាលមានទេ ចាំបាច់ល្ងង់ទេ បើសិនជាខ្លួនអ្នករៀបចំផែនការ ចាំបាច់មានការឃាត់ខ្លួនជនដៃដល់ ហើយបញ្ជូនទៅឲ្យថៃ យើងអាចលាក់ទុកឬមួយក៏មិនបាច់បញ្ជូនទៅទេ យើងស៊ើបខ្លួនឯងទៅ តែដើម្បីបញ្ជាក់នូវភាពស្អាតស្អំ ដើម្បីបញ្ជាក់តម្លាភាពយើងបញ្ជូនទៅឲ្យថៃ ឲ្យគេស្រាវជ្រាវទៅ ទៅ បញ្ជាក់ទៅ ហើយឲ្យយើងដឹងផងថា តើលទ្ធផលយ៉ាងម៉េចព្រោះរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក៏ចង់ដឹងដែរ រឿងអី!»។
ដោយឡែក លោក មុត ចន្ថា អតីតនាយកខុទ្ធកាល័យ លោក កឹម សុខា ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និយាយថា វាមិនអាចលាងជម្រះពីការចោទប្រកាន់នេះបានទេ បើមេដឹកនាំមិនព្រមចាប់បញ្ជូនជនសង្ស័យឱ្យទៅភាគីថៃ ដើម្បីកាត់ទោសទេនោះ។
លោកនិយាយថា ចំណុចនេះអាចមានកិច្ចព្រមព្រៀងនៅមុនពេលអនុវត្តផែនការ រវាងឃាតករ និងមេខ្លោងដែលបានប្រាប់ឃាតករឱ្យរត់ចូលកម្ពុជា បន្ទាប់ពីសម្រេចផែនការធ្វើឃាត ដោយសន្យាផ្តល់ការការពារ។ លោកចោទជាសំណួរថា ប្រសិនជាគ្មានកិច្ចព្រមព្រៀងជាមុនទេ វាគ្មានហេតុផលគួរឱ្យជឿណាមួយដែលឃាតករដែលបានសម្លាប់អ្នកនយោបាយខ្មែរត្រូវរត់ចូលមកកម្ពុជា ដើម្បីឱ្យអាជ្ញាធរខ្មែរចាប់ខ្លួននោះទេ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ត្រូវបានគេដឹងថា មានមនុស្សរងចាំជន្លៀសឃាតករនៅច្រកព្រំដែននៃស្រុកខៅឌីន ខេត្តស្រះកែវ ដោយដឹកតាមម៉ូតូចូលមកក្នុងទឹកដីកម្ពុជាទៀតផង។
លោកថា អ្វីដែលកាន់តែហួសចិត្តនោះ ប្រសិនជាកម្ពុជាមិនជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងផែនការធ្វើឃាតនេះទេ ចុះហេតុអីរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនព្រមចាប់ខ្លួនឃាតករសមគំនិត ដែលជាជនជាតិខ្មែរឈ្មោះ «ពេជ្រ គឹមស្រ៊ិន» និង «លី រតនរស្មី» បញ្ជូនទៅឱ្យសមត្ថកិច្ចថៃដែលជាម្ចាស់សំណុំរឿងឃាតកម្មដ៏ឃោរឃៅនេះ។
សម្រាប់លោក ម៉ុត ចន្ថា ការមិនចាប់ខ្លួន ពេជ្រ គឹមស្រ៊ិន និង លី រតនរស្មី រឹតតែធ្វើឱ្យកម្ពុជាប្រឡាក់ថ្នាំខ្មៅកាន់តែខ្លាំងមិនអាចលាងជ្រះឡើយ។
បន្ថែមពីនេះ ប្រធានអង្គការប្រជាធិបតេយ្យប្រចាំនៅប្រទេសអ៊ូស្រា្តលី លោក ស៊ឹង សែនកុរណា យល់ថា បើរដ្ឋាភិបាលមិនជាប់ពាក់ព័ន្ធមែន ត្រូវបញ្ជូនខ្លួនជនសង្ស័យពីរនាក់នោះឱ្យតុលាការថៃកាត់ទោស។
យ៉ាងណា លោកមិនជឿថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដឹកនាំប្រទេសជាង៤០ឆ្នាំទៅហើយ អាចវែកមុខជនសង្ស័យគឺ លី រតនរស្មី និង ពេជ្រ គិមស្រ៊ុន ដែលកំពុងលាក់ខ្លួននៅក្នុងស្រុកនោះទេ បើពិតជាមានឆន្ទៈមែន។
លោកបន្តថា ករណីឃាតកម្មបាញ់សម្លាប់លោក លិម គិមយ៉ា អាចមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងមេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាចហើយ ទើបមិនហ៊ានចាប់បញ្ជូនជនសង្ស័យទាំងពីរនាក់នោះទៅឱ្យភាគីថៃកាត់ទោស។
លោកថា៖ «បើយើងពិនិត្យអំពីការប្រព្រឹត្តនូវអំពើទុច្ចរិតជាច្រើនដែលខាងគណបក្សកាន់អំណាចក៏ដូចជាអ្នកដឹកនាំប្រទេសបច្ចុប្បន្នបើយើងពិនិត្យមើលអំពីការព្យាយាមគំរាមកំហែងទៅលើសកម្មជននយោបាយដោយការប្រើប្រាស់នូវអំពើហិង្សាបង្ករបួសស្នាមអ្នកខ្លះរបួសធ្ងន់ អ្នកខ្លះក៏ពិការភាពហើយអ្នកខ្លះក៏រងការវាយដំសម្លាប់ និងបាញ់សម្លាប់អីជាដើម ហើយនឹងការព្យាយាមនូវការរំលោភបំពានរឹតត្បិតលើសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងការចូលរួមលើសកម្មភាពនយោបាយការបោះឆ្នោតរឹតត្បិតទៅលើសកម្មភាពអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងរឹតត្បិតទៅលើសេរីភាពសារព័ត៌មាន ហើយនឹងបិទនូវសារព័ត៌មានឯករាជ្យអីទាំងអស់នេះ សុទ្ធសឹងតែជាសកម្មភាពដែលធ្វើឡើងក្នុងន័យការពារនូវអំណាចរបស់គណបក្សកាន់អំណាច»។
កាលថ្ងៃទី១៥ ខែមករា នគរបាលអន្តរជាតិ អាំងទែប៉ូល (Interpol) បានចេញនិវេទន៍ ក្រហម(Red notice) ឱ្យស្វែងរកចាប់ខ្លួន អ្នកផ្តល់តម្រុយឱ្យបាញ់សម្លាប់លោក លិម គិមយ៉ា ។
ដោយឡែក តុលាការព្រហ្មទណ្ឌថៃ ក៏បានចេញដីកាឱ្យតាមចាប់ខ្លួនជនសង្ស័យ លី រតនរស្មី តាមចម្លើយសារភាពរបស់ខ្មាន់កាំភ្លើង ដែល លី រតនរស្មី ត្រូវបានលោក ហ៊ុន សែន តែងតាំងឱ្យធ្វើជាទីប្រឹក្សា នៅដើមឆ្នាំ២០២៤។
កាលពីថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥ តំណាងរាស្រ្តបក្សសង្រ្គោះជាតិ លោក លិម គិមយ៉ា ត្រូវបានឃាតករបាញ់ប្រហារនៅក្បែរទីតាំងវត្ត Bowonniwet Vihara នៃទីក្រុងបាងកក ប្រទេសថៃ។ លោក លិម គិមយ៉ា ដែលមានវ័យ ៧៣ឆ្នាំ បានស្លាប់ភ្លាមនៅនឹងកន្លែងកើតហេតុ ក្រោយរងការបាញ់ប្រហារចំនួន៣គ្រាប់៕
