ការបោះបង់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ​ជា​ការ​គំរាម​គំហែង​ជីវិត​ពលរដ្ឋ​ក្រីក្រច្រើនលាននាក់

រដ្ឋាភិបាល​គ្រួសារ​ហ៊ុន តាម​រយៈ​ស្មារតី​អង្គ​សន្និបាត ថ្មីៗ​នេះ បាន​សម្រេច​បោះ​បង់​ប្រព័ន្ធ​អនុ​គ្រោះ​ពន្ធ ដើម្បី​សម្រេច​ផែន​ការ​បន្ត​វេន​ដូច​របប​កម្មុយនីស្ត​ផ្តាច់​ការ ដែល​ការណ៍​នេះ ជំរុញ​ឱ្យ​មាន​ការ​បារម្ភថា ជាដំណើរ​ឆ្ពោះ​ទៅ​គំរាម​កំហែង​ជីវិត​ប្រជាពលរដ្ឋ​ក្រីក្រ​ច្រើន​លាន​នាក់ ដែល​កំពុង​រួម​រឹត​ដោយ​បំណុល។

ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធរបស់​សភា​អឺរ៉ុប និង​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ GSP របស់​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ដែល​បាន​ផ្តល់​ឱ្យ​កម្ពុជា​ច្រើន​ឆ្នាំ​ទៅ​នេះ បាន​ភ្ជាប់​កាតព្វ​កិច្ច​គោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស និង​លទ្ធិ​ប្រជាធិប​តេយ្យ ដែល​ជា​អំណោយ​ផល​ដល់​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​ជាតិ និង​បង្កើន​ប្រាក់​ចូល​ដល់​ពលរដ្ឋ​ច្រើន​លាន​នាក់ ទាំង​ផ្ទាល់​និង​ប្រយោល តាម​រយៈ​បង្កើតទីផ្សារការ​ងារ ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា ពិសេស​វិស័យ​កាត់ដេរ។

គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា តាមរយៈអង្គសន្និបាតលើកទី​៤៥ ដែលបិទបញ្ចប់​ក្នុងពេលថ្មីៗ​នេះ បាន​បញ្ជាក់​ជំហរ​ថា មិនអនុញ្ញាតឱ្យមានការជ្រៀតជ្រែកចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុង​កម្ពុជា​ជាដាច់​ខាត និង​មិន​ដោះ​ដូរ​អធិបតេយ្យ​របស់​ជាតិ​ជាមួយ​ជំនួយ​ ឬភាពអនុគ្រោះណាមួយឡើយ។

ក្នុងចំណោមចំនុចជាច្រើននៃលទ្ធផល​អង្គសន្និបាតនោះ បក្ស​កាន់អំណាច ហាក់​ស្តី​បន្ទោស​ថា ​បញ្ហា​​ជីវភាពពលរដ្ឋ និង​​សេដ្ឋ​កិច្ច​​ជាតិ​​​នៅមា​ន​​កម្រិត ​បណ្តាល​ម​កពីការ​ប្រទូសរ៉ាយ​ពី​ក្រុម​ដែល​បក្ស​កាន់​អំណាច​ហៅ​ថា ​«ពួក​​​ប្រឆាំង​​ជ្រុល​​និយម​​» ​​​ប៉ុន​ប៉ង​​ផ្តួល​​រំលំ​រដ្ឋាភិបាល​​ដោយ​ស្រប​​ច្បាប់​។

ជុំវិញរឿងនេះ តំណាងរាស្រ្តគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ លោក អ៊ុំ សំអាន ចាត់​ទុក​ថា​ឥរិយា​បទ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​គ្រូសារ​ហ៊ុន​នៅ​ពេល​នេះ គឺជា​ការ​ទាត់​ឆ្នាំង​បាយ​ពលរដ្ឋ​ដែល​ពួក​គេ​កំពុង​រស់​ទាំង​លំបាក​ផ្នែក​ជីវភាព ក្រោយ​សេដ្ឋកិច្ច​ធ្លាក់ចុះ ដោយ​សារទ​ណ្ឌកម្ម​សេដ្ឋកិច្ច​ពី​លោកសេ​រី។

លោកបន្តថា បើកម្ពុជា​បន្តបាត់បង់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA និង GSP អ្នក​ដែល​ខាត​ប្រយោជាន៍​ គឺជាពលរដ្ឋ​រាប់​លាន​នាក់ ពិសេស​កម្មករ​ដែល​ធ្វើការ​ក្នុង​វិស័យ​កាត់​ដេរ​នៅ​កម្ពុជា។

លោក​ថា៖ «ការ​ដែល​មិន​យក​ប្រព័ន្ធ​អនុ​គ្រោះពន្ធ គឺជា​ការ​វាយ​បំបែក​ឆ្នាំង​បាយ​របស់​ប្រជា​ពលរដ្ឋ! កាលណា​អត់​មាន​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ ​រោង​ចក្រ​មួយ​ចំនួន​ គេ​នឹង​ផ្លាស់​ទៅ​រក​ស៊ី​នៅ​ប្រទេស​ជិត​ខាង​ ដូច​ជា​ប្រទេស​ថៃ ប្រទេស​វៀតណាម​ជាដើម។ ប៉ះ​ពាល់​ទៅ​ដល់​ការ​ងារ​របស់​កម្មករ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ! អត់​មាន​ការ​ងារ​ ធ្វើ​ឲ្យ​ការ​លក់​ដូរ​ក៏មិនដាច់ ដោយ​សារ រោង​ចក្រ​មិន​ដំណើរកា​រ អ៊ីចឹងអ្នកលក់ដូរអីហ្នឹង​ក៏មិនដាច់​បាយ​ដែរ ដោយសារគ្នាគ្មាន​ប្រាក់​ខែ គ្មាន​អីផង! អត់​មាន​លុយ​ទៅ​ទិញ​របស់​របរ​ដើម្បីហូបចុក ឬក៏ប្រើ​ប្រាស់ ការ​ជំពាក់​លុយ​ធនាគារ​កាន់​តែ​ច្រើ​ន​ទៅៗ​កាន់​តែ​វ័ណ្ឌក​ទៅៗ»។

អ្នកនយោបាយបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាល​រូប​នេះ សង្កត់ធ្ងន់​ថា ការ​រំលោភ​អធិបតេយ្យ​ភាព គ្មាន​ពាក់​ព័ន្ធ​ជាមួយ​ប្រព័ន្ធ​ EBA ឬ GSP នោះ​ទេ​ ព្រោះ​អន្តរជាតិ​ចង់​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​គោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស និង​ស្តារ​ប្រជាធិប​តេយ្យ​ដែល​ជា​ប្រយោជន៍​របស់​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​តែ​ប៉ុណ្ណោះ។

លោក​ថា៖ «ថាការពារអធិបតេយ្យភាព​ហ្នឹង! គឺ​ការ​ពារ​អំណាច​របស់​គាត់​នោះ​ទេ មិន​មាន​ការ​ពារ​អធិបតេយ្យ​ភាព​កម្ពុជា​ពិត​ប្រាកដ។ បើ​ការ​ពារ​អធិប​តេយ្យ​ភាព​កម្ពុជា​ពិត​ប្រាកដ! មិន​ទាម​ទារ​កោះ​គុត​ពី​ថៃ ហេតុ​អី​បាន​ជា​ឲ្យ​យួន​រំលោភ​ទឹក​ដី​ខ្មែរ​តាម​ចិត្ត នៅ​តាម​ព្រំដែន ​ហេតុ​អី​បាន​ជា​ចិន​មាន​ឥទ្ធិ​ពល​មក​លើ​កម្ពុជា ចាត់ទុកកម្ពុជា​ដូច​ជា​កូន​ជើង​របស់​ខ្លួន។ អាហ្នឹង​បញ្ជាក់​ថា រំលោភ​អធិប​តេយ្យ​ភាព​ពី​សំណាក់​ប្រទេស​វៀត​ណាម ប្រទេស​ថៃ និង​ពី​សំណាក់​ប្រទេស​ចិន ដែល​ចាត់​ទុក​កម្ពុជា​ជា​កូន​ជើង​របស់​ខ្លួន»។

សភាអឺរ៉ុប កាល​ពី​ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ ជំរុញ​ឱ្យ​គណៈកម្មការអឺរ៉ុប និងសហភាព​អឺរ៉ុប សើរើ​ឡើង​វិញ​អំណោយ​ផល​ប្រព័ន្ធ​អនុ​គ្រោះ​ពន្ធ EBA ដែល​នៅ​សល់​ចំនួន ៨០% ជាមួយ​កម្ពុជា ដែល​ជា​ការ​ឆ្លើយ​តប​ការ​មិនអើពើ​ស្តារ​ប្រជាធិបតេយ្យ ពី​សំណាក់រដ្ឋាភិបាលគ្រួសារហ៊ុន។

ការអនុម័តឱ្យសើរើប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ដែលនៅសេស​សល់​ចំនួន​៨០% ត្រូវ​បាន​គេ​មើល​ឃើញ​ថា គឺ​ជា​ទណ្ឌ​កម្ម​សេដ្ឋកិច្ចធំ​មួយ ក្នុង​អាណត្តិ​ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត កាន់​តំណែង​ជា​នាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី បន្ត​ពី​ឪពុក​របស់​លោក ដែល​វិបត្តិ​នេះ នឹង​គំរាម​កំហែង​ដល់​ជីវភាព​ពលរដ្ឋ​ច្រើន​លាន​នាក់​ បើ​បក្ស​កាន់​អំណាច​ធ្វើ​ឱ្យ​របូត​ EBA ដែល​នៅ​សេស​សល់។

ជ្រុង​មួយ​នៃ​រឿងនេះ​ ពលរដ្ឋម្នាក់ លោក យ៉ា សំអេង ដែល​ចាញ់​​បោក​អតីតឧកញ៉ា ឡេង ចាន់​ណា​ បាន​ត្អូញត្អែរ​ពី​វិបត្តិបំណុល ហើយលោក​បង្ខំចិត្ត​​​ធ្វើ​ជា​កម្មករ​​ដក​ដំឡូង​​នៅ​​ប្រទេស​វៀត​ណាម ទាំង​​ប្រឈម​​ការ​លំបាក ក្រោយ​គ្មាន​ការ​ងារ​ធ្វើ​នៅ​ក្នុង​ស្រុក និង​បាន​លក់​ដី​ចំការ​ទំហំ ៤ហិកតា ដើម្បី​ដោះ​បំណុល។

លោកថា៖ «អ្នកខ្លះ​ធ្វើ​ចំណាកស្រុកទៅធ្វើការនៅប្រទេសជិតខាង នៅ​ប្រទេសថៃ ម៉ាឡេ ប្រទេស​ជប៉ុន កូរ៉េ​អី​អស់​ហើយ ដើម្បីរក​ស៊ី​ដោះ​បំណុល ហើយឥឡូវ​ហ្នឹង​ជន​រង​គ្រោះ​ចំណាក​ស្រុក​ទៅ​ស៊ីឈ្នួល​ដក​ដំឡូង​នៅ​ស្រុក​យួន​ទៀត​។ ​ពីមុនមិន​​ដែល​មាន​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ទៅ​ធ្វើ​ឱ្យ​​យួន​​​នៅ​​ស្រុក​​យួន​​ទេ តែឥឡូវទៅអស់ហើយ ទៅ​ធ្វើ​កញ្ចះ​គេ​អស់​ហើយ​ ដោយ​សារ​តែ​បញ្ហា​នៅ​ក្នុង​ស្រុក​យើង​ហ្នឹង វា​មាន​រឿង​រ៉ាវ​ច្រើន​ពេក អ្នក​មាន​ដូច​ថា​ជញ្ជក់​ឈាម​អ្នក​ក្រ​ដូច​ធ្វើ​ស្រែ​លើ​ខ្នង​រាស្ត្រ»។

ដោយឡែក ប្រធាន​អង្គការ​ប្រជាធិបតេយ្យខ្មែរ​ប្រចាំ​ប្រទេស​អូស្រ្តាលី លោក ស៊ឹង សែន​ករុណា ចាត់​ទុក​ការ​អះអាង​របស់​បក្សកាន់​អំណាច​ដែល​ថា​ ខ្លួនការពារអអធិបតេយ្យភាព​នោះ ថា​វា​គ្រាន់តែជា​សារបែប​ប្រជាភិថុត ដើម្បី​ការ​ពារ​អំណាច​ខ្លួន​កុំ​ឱ្យ​របូត ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​រាស្រ្ត​កាន់​តែ​រស់​រង​ទុក្ខ​តែ​ប៉ុណ្ណោះ។

លោកថា៖ «យើង​អត់​មាន​ការ​គោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អត់​មាន​ប្រជាធិបតេយ្យ​ទេ ច្បាស់​ណាស់​អ្នក​នយោបាយ​ទាំង​អស់​ហ្នឹង គាត់​យក​អំណាច​ទៅ​កេង​ប្រវ័ញ្ច​ផល​ប្រយោជន៍​បាន​មក​តែ​បុគ្គល​ខ្លួន​ឯង​ គ្រួសារ និង​បក្ខ​ពួក​ ដូច​បច្ចុប្បន្ន​ហ្នឹង។ ដូច​យើង​មើល​ឃើញ​ជាក់​ស្ដែង​ គឺ​ពលរដ្ឋ​ធ្លាក់​ក្នុង​ស្ថាន​ភាព​ក្រីក្រ​ធ្លាក់​បំណុល​វ័ណ្ឌករ​ចំណាក​ស្រុក​ ហើយ​មាន​អសន្ដិសុខ​សង្គម​វិបត្តិ​សង្គម​ជាច្រើន​ អំពើ​ឆបោក​ជួញ​ដូរ​មនុស្ស​ជាដើម។ យើង​ឃើញ​ថា ការ​ដឹកនាំ​ដោយ​ក្រុម​អ្នក​មាន​អំណាច​អ្នក​មាន​លុយ​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ​គប់​គិត​គ្នា ទាញ​យក​ប្រយោជន៍​តែ​ជា​បុគ្គល​ជា​គ្រួសារ និង​បក្ខ​ពួក​និយម​តែ​ប៉ុណ្ណឹង​ឯង»។

ជិត​១០ឆ្នាំ​មុន ពោល​គឺក្នុងឆ្នាំ២០១៧ គណបក្ស​សង្គ្រោះជាតិ​ ដែល​មាន​អ្នកគាំទ្រ​ជិត​​ពាក់​កណ្តាល​​ប្រទេស ក៏ត្រូវ​បាន​តុលាការ​កំពូល ដែល​មាន​ចៅក្រម​កាត់​ក្តី​ជា​សមាជិក​បក្ស​កាន់​អំណាច​​ផង​​នោះ បាន​ចេញ​សាល​ដីកា​រំលាយ​​បក្ស​ប្រឆាំង​មួយនេះ​​ចេញ​ពី​ទីលាន​នយោ​បាយ។ មេដឹក​​នាំ​​បក្ស​សង្រ្គោះ​ជាតិ លោក កឹម សុខា ត្រូវ​ឃុំខ្លួន​ ក្រោម​ការ​ចោទ​ថា​គប់​គិត​ជាមួយ​បរទេស​ផ្តួល​រំលំ​រដ្ឋាភិបាល រី​ឯ​លោក សម រង្សី ត្រូវ​និរទេស​ខ្លួន​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​រហូត​បច្ចុប្បន្ន។

ក្នុង​ស្ថានភាព​នោះ សហគមន៍​អន្តរ​ជាតិ បាន​ដក​​​ប្រព័ន្ធ​​​​អនុគ្រោះ​​​ពន្ធ EBA និង GSP ២០% ពី​កម្ពុជា ដើម្បី​ឆ្លើយ​តប​ទៅនឹង​ការ​មិន​អើពើ​ស្តារ​ប្រជាធិបតេយ្យ ពី​សំណាក់​រដ្ឋាភិបាល​គណបក្ស​​កាន់​អំណាច។

នាយកប្រតិបត្តិមជ្ឈមណ្ឌលសម្ព័ន្ធភាពការងារ និងសិទ្ធិមនុស្ស លោក មឿន តុលា ធ្លាប់​និយាយ​ថា ការ​ស្តារ​ប្រជាធិប​តេយ្យ​​ប្រកបដោយការជឿទុក​ចិត្ត​ពី​សហគមន៍ជាតិ និងអន្តជាតិ ជា​មូលដ្ឋាន​រក្សា​ទុក​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ​ទាំង​ពីរនេះ ដែល​ជា​ប្រយោជន៍​សេដ្ឋកិច្ច និង​ចំណូល​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ច្រើន​លាន​នាក់។ ប៉ុន្តែផ្ទុយ​ទៅ​វិញ បើ​មេដឹក​នាំ​ធ្វើ​ឱ្យ​បាត់​អំណោយ​ផល​ខាង​ពាណិជ្ជ​កម្ម​នេះ ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​១លាន​នាក់​នឹង​បាត់​បង់​ការងារ ហើយ​វា​នឹង​ជំរុញ​ឱ្យ​មាន​ចលាចល​សង្គម​បើ​ពលរដ្ឋ​ជួប​វិបត្តិ​គ្រួសារ។

សមាគមរោងចក្រកាត់ដេរនៅ​កម្ពុជា (GMAC) បង្ហាញ​ក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍កាលពីថ្ងៃ​ទី​១២ ខែ​សីហា ឆ្នាំ២០២០​ថា ការដកហូតប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ប៉ះ​ពាល់​ដល់​កម្មករប្រមាណ ៧៥​ម៉ឺន​នាក់ ដោយ​ផ្ទាល់ និង​ប៉ះ​ពាល់​ដោយ​ប្រយោល​លើ​ពលរដ្ឋ​ប្រមាណ​៣លាន​នាក់​ផ្សេង​ទៀត៕

រក្សាសិទ្វិគ្រប់យ៉ាងដោយ ស៊ីស៊ីអាយអឹម

សូមបញ្ជាក់ថា គ្មានផ្នែកណាមួយនៃអត្ថបទ រូបភាព សំឡេង និងវីដេអូទាំងនេះ អាចត្រូវបានផលិតឡើងវិញក្នុងការបោះពុម្ពផ្សាយ ផ្សព្វផ្សាយ ការសរសេរឡើងវិញ ឬ ការចែកចាយឡើងវិញ ដោយគ្មានការអនុញ្ញាតជាលាយលក្ខណ៍អក្សរឡើយ។
ស៊ីស៊ីអាយអឹម មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះការលួចចម្លងនិងចុះផ្សាយបន្តណាមួយ ដែលខុស នាំឲ្យយល់ខុស បន្លំ ក្លែងបន្លំ តាមគ្រប់ទម្រង់និងគ្រប់មធ្យោបាយ។ ជនប្រព្រឹត្តិ និងអ្នកផ្សំគំនិត ត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់កម្ពុជា និងច្បាប់នានាដែលពាក់ព័ន្ធ។

អត្ថបទទាក់ទង

សូមផ្ដល់មតិយោបល់លើអត្ថបទនេះ