លោក ហេង ស្រស់ ដែលគេស្គាល់ថា ជាសកម្មជនបរិស្ថានដ៏លេចធ្លោមួយរូប ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា រងការគំរាមសម្លាប់ទាំងគ្រួសារ ក្រោយលោកចុះផ្តិតយកសកម្មភាពបូមខ្សាច់ខុសច្បាប់មួយកន្លែង នៅខេត្តកោះកុង ពាក់ព័ន្ធនឹងក្រុមហ៊ុនអ្នកឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ ។
បើតាមលោក ហេង ស្រស់ ពលរដ្ឋនៅតំបន់នោះអះអាងថាសកម្មភាពបូមខ្សាច់ខុសច្បាប់នេះ ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ជីវភាពពលរដ្ឋនៅតំបន់នោះជាង ៤០០គ្រួសារ។
លោក ហេង ស្រស់ បានប្រាប់VOD នៅថ្ងៃទី៣០ ខែមករានេះថា កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ អាខោនហ្វេសប៊ុកឈ្មោះ សាន់ ហា ដែលលោកអះអាងថា ជាកូនចៅរបស់អ្នកឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ បានផ្ញើគំរាមសម្លាប់លោកទាំងគ្រួសារ។
លោកថា ក្នុងសារគំរាមនោះ គេបញ្ជាក់ថា នឹងមិនទុកជីវិតឱ្យលោកនិងគ្រួសារទេ បើលោកហ៊ានជាន់ទឹកដីខេត្តកោះកុង និងខេត្ត៦ទៀត ក្នុងភាពសកម្មការងារបរិស្ថាននេះ។
លោកបានបញ្ជាក់ថា ការផ្ញើសារគំរាមសម្លាប់នេះ ក្រោយពីលោកបានចុះទៅអង្កេតរកឃើញករណីធ្វើអាជីវកម្មបូមខ្សាច់ខុសច្បាប់មួយនៅស្រុកបូទុមសាគរ ខេត្តកោះកុង របស់ក្រុមហ៊ុន S V Asset CO.Ltd។
លោកគូសបញ្ជាក់ថា ប្រភពខាងលើបានផ្ញើសារគំរាមក្នុងន័យដើមថា៖ «ប្រយ័ត្នអញបាញ់ងាប់ទាំងអស់ ប្រពន្ធកូនឯង។ អញបង់គេគ្រប់កន្លែងហើយ អញឃើញអែងមកតំបន់អញទៀត បាញ់ងាប់ភ្លាមៗអែង។ គិញអញច្រើនណាស់ អែងធ្វើអីក៏អញដឹងដែរ»។
យ៉ាងណា ក្រោយរងការគំរាមសម្លាប់នេះ លោកនៅបន្តសកម្មភាពការពារព្រៃឈើ និងឃ្លាំមើលបទល្មើសព្រៃឈើ រហូតដល់ថ្ងៃទី២៣ ខែវិច្ឆិកា លោកត្រូវបានសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួននៅខេត្តស្ទឹងត្រែង។
លោកបន្តថា អំឡុងពេលចាប់ខ្លួន លោកក៏ត្រូវបានគេគំរាមមិនឱ្យបន្តធ្វើសកម្មភាពការពារបរិស្ថាន ឬចុះឃ្លាំមើលបទល្មើសកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើនោះទេ។
លោកថា៖ «លោក សាន់ ហា ដែលផ្ញើសារមកខ្ញុំហ្នឹង គឺគាត់បានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថាមិនឲ្យខ្ញុំទៅប៉ះពាល់របស់គាត់នៅខាងកើតខេត្តកោះកុង ដែលមានការបូមខ្សាច់ទេ។ យើងដឹងស្រាប់ហើយថានៅខេត្តកោះកុង អ្នកណាគេដែលជាអ្នកក្ដោបក្ដាប់និងការបូមខ្សាច់ និងបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិនៅក្នុងខេត្តកោះកុង ហើយយើងមើលឃើញថា បច្ចុប្បន្ននេះ គឺជាឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ ដែលជាអ្នកក្ដោបក្ដាប់ និងការរកស៊ីបូមខ្សាច់នៅក្នុងខេត្តកោះកុង ដែលកំពុងតែបង្កបង្កើននូវការបង្កើត ធ្វើនៅលើផែរបស់ខ្លួន ហើយយើងមើលឃើញថា រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ ការដែលលោក លី យ៉ុងផាត់ កំពុងតែបន្តប្រតិបត្តិថែមនៅលើធនធានធម្មជាតិនៅខេត្តកោះកុងនេះ វាកំពុងតែរីករាលដាលឡើង ហើយខ្ញុំបានចុះទៅធ្វើការស៊ើបអង្កេតនៅតំបន់នោះហើយ ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ទៅដល់អាជីវកម្មរបស់គេ គឺធ្វើឡើងដោយខុសច្បាប់ ដោយមិនបានគោរពទៅតាមគោលការណ៍ក្រសួង ក៏ដូចជារដ្ឋាភិបាលដាក់ឱ្យនោះទេ។ ដល់ពេលអ៊ីចឹងគេបានគំរាមកំហែងបាញ់សម្លាប់ខ្ញុំទាំងគ្រួសារ»។
សម្រាប់លោក ហេង ស្រស់ អះអាងថា ក្រុមហ៊ុន S V Asset Co.Ltd) ជាក្រុមហ៊ុនរបស់អ្នកឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ ធ្វើអាជីកម្មបូមខ្សាច់ខុសច្បាប់លក់ទៅក្រៅប្រទេស បង្កផលប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថានយ៉ាងខ្លាំង។
លោករៀបរាប់ថា លោកចុះធ្វើការស៊ើបអង្កេតរយៈពេល ៣ថ្ងៃ នៅទីតាំងបទល្មើស ហើយមានគេស្គាល់គាត់រាយការណ៍ទៅឱ្យថ្នាក់លើ ក្រោយមកទើបឈ្មោះសាន់ ហា បានផ្ញើសារគំរាមសម្លាប់លោកតែម្តង។
លោកថា៖ «ក្រៅតែពីមានការគំរាមបាញ់សម្លាប់ហ្នឹងថែមទៀត ខ្ញុំក៏រងការគំរាមកំហែងប្ដឹងផ្ដល់ក៏ដូចជាចាប់ដាក់គុកជាច្រើន ពីសំណាក់អាជ្ញាធរភូមិឃុំនៅស្រុកភូមិខ្ញុំ ដែលមាន លោក ស៊ុន ស៊ីន ដែលជាក្រុមប្រឹក្សាឃុំដែលគេបានប្រាប់ឲ្យអាជ្ញាធរខេត្ត ក៏ដូចជាអាជ្ញាធរស្រុក ធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីចាប់ខ្លួនខ្ញុំ ដើម្បីដាក់ពន្ធនាគារ។ ខ្ញុំគ្រាន់តែមិនមានអ្វីច្រើនទេ ក្នុងនាមយើងជាសកម្មជន ក៏ដូចជាអ្នកដែលធ្វើការងារសង្គមកន្លងមក គ្រាន់តែថាខ្ញុំមិនបានទៅធ្វើអ្វីដែលខាតប្រយោជន៍ជាតិ ហើយមិនបានទៅធ្វើអ្វី ដើម្បីឲ្យប៉ះពាល់ទៅដល់មុខមាត់របស់ជាតិទេ ក្រៅតែពីដើម្បីថែរក្សាធនធានធម្មជាតិនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា»។
បន្ថែមពីនេះ លោក ហេង ស្រស់ ឱ្យដឹងទៀតថា លោកក៏ត្រូវបានក្រុមប្រឹក្សាឃុំត្រពាំងស្រែ ស្រុកមេសាង ខេត្តព្រៃវែង បក្សប្រជាជនកម្ពុជាឈ្មោះ ស៊ុន ស៊ីម គំរាមចាប់ខ្លួនលោកផងដែរ បើនៅស្រុកខ្មែរ។
ជុំវិញបញ្ហានេះ អ្នកឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ ជាប្រធានសមាគមឧកញ៉ាកម្ពុជា និយាយប្រាប់វីអូឌីដោយខ្លីថា នរណាងាប់ឱ្យវាងាប់ទៅ លោករវល់ចូលឆ្នាំចិន។ ភ្លាមៗនោះ ការទំនាក់ទំនង ក៏ត្រូវបានលោកកាត់ផ្តាច់ទូរស័ទ្ទ។
លោកថា៖ «អូរ រវល់ចូលឆ្នាំចិន មកពីសារព័ត៌មានអីហ្អា ចូលឆ្នាំចិនរវល់ដើរលេងសិន កុំអាល។ អាណាងាប់ ឱ្យវាងាប់សិនទៅ កុំទុកវា»។
តំណាងសហគមន៍តានូន ស្រុកបូទុមសាគរ លោក សំ វុទ្ធី អះអាងប្រាប់វីអូឌីដែរថា ក្រុមហ៊ុន S V Asset CO.Ltd ពិតជាបានបំផ្លាញបរិស្ថាន និងមុខរបរនេសាទរបស់ប្រជាពលរដ្ឋជាង ៤០០គ្រួសារមែន។
លោកបន្តថា អាជីវកម្មបូមខ្សាច់របស់ក្រុមហ៊ុន អេសវី អ៊ែសេត បានធ្វើឱ្យបាត់បង់ឆ្នេរខ្សាច់មាត់ពាមតានូនស្ទើរទាំងស្រុង ហើយពលរដ្ឋជាង ៤០០គ្រួសារ ក៏លែងអាចទទួលបានផលពីរបរនេសាទដូចមុនផងដែរ។
លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា ក្រុមហ៊ុនមួយនេះធ្វើអាជីកម្មខុសច្បាប់ប្រើគ្រឿងចក្រធំៗ ឬហៅថា សាឡង់បូមខ្សាច់ទាំងថ្ងៃ ទាំងយប់ បង្កឱ្យបាក់ច្រាំង បំផ្លាញព្រៃកោងកាង ដោយគ្មានការរំខានពីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាននោះទេ។
លោកថា៖ «ការបូមខ្សាច់ហ្នឹងប៉ះពាល់ទីមួយគឺបាក់ច្រាំង ទីពីរគឺគាត់មិនបានបោះពោងឲ្យបានច្បាស់លាស់ជូនប្រជាពលរដ្ឋ។ ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋដឹងថា ចំណុចប៉ុណ្ណេះត្រូវគាត់បូម ចំណុចប៉ុណ្ណោះឲ្យពួកខ្ញុំហ្នឹងនេសាទទៅ វាមិនអាចវាមិនប៉ះពាល់ដល់ចំណុចដែលគាត់បូម ហើយទីពីរទៀតធ្វើឲ្យអាភួកហ្នឹងវាឡើងមកឲ្យពួកខ្ញុំហ្នឹង ពិបាកនេសាទបាត់បង់ត្រីសាច់អស់»។
ចំណែក អភិបាលខេត្តកោះកុង អ្នកស្រី មិថុនា ភូថង និយាយប្រាប់វីអូឌីថា ករណីនេះ អ្នកស្រីមិនទាន់ទទួលបានព័ត៌មានយ៉ាងណានោះទេ។ យ៉ាងណា អ្នកស្រីថា នឹងចុះទៅមើលផ្ទាល់នៅទីតាំងកើតហេតុ។
អ្នកស្រីថា៖ «ចាំមើលខ្ញុំឲ្យខាងក្រុមការងារចុះពិនិត្យសិនអូន បងមិនទាន់បានទទួលព័ត៌មានការងារនេះទេ បើករណីនេះដាក់ពាក្យបណ្តឹងមក យើងនឹងឆែកធ្វើការងារ។ យើងអត់ទាន់ទទួលបណ្ដឹងពីប្រជាពលរដ្ឋមកដល់ថ្នាក់ខេត្តផង គាត់ដាក់ប្ដឹងនៅស្រុកឬយ៉ាងម៉េច ចាំមើលបងនឹងឆែកខាងថ្នាក់ក្រោមសិន»។
នាយករងទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ថា បើដូចការអះអាងរបស់លោក ហេង ស្រស់ មែន វាជាការរំលោភសិទ្ធិពលរដ្ឋយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។
លោកបន្តថា ការគំរាមសម្លាប់ពលរដ្ឋ ឬសកម្មជនសង្គម ឆ្លុះបញ្ចាំងពីការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋយ៉ាងខ្លាំង ក្នុងការចូលរួមឈឺឆ្អាលពីបញ្ហាសង្គម បរិស្ថាន និងនយោបាយដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
ម្យ៉ាងវិញទៀត លោកស្នើឱ្យអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ត្រូវធ្វើការស៊ើបអង្កេតចាប់ខ្លួនជនសង្ស័យដែលគំរាមសម្លាប់សកម្មជនបរិស្ថាន ដើម្បីបង្ហាញពីតម្លាភាព និងបញ្ចប់អំពើនិទណ្ឌភាពនៅកម្ពុជា។
លោកថា៖ «បញ្ហានេះ វាទាក់ទងនឹងការរឹតត្បិតទៅលើសេរីភាព ឬក៏បញ្ហាសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋ ជាពិសេសទាក់ទងនឹងការចូលរួមនៅគ្រប់សកម្មភាពផ្សេងៗ នៅក្នុងហ្នឹងយើងឃើញរដ្ឋធម្មនុញ្ញមាត្រា៣៥ ក៏បាននិយាយថា ពលរដ្ឋទាំងពីរភេទមានសិទ្ធិចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងជីវភាពនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងវប្បធម៌»។
អ្នកឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ គឺជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភាមកពីបក្សកាន់អំណាច និងជាទីប្រឹក្សាលោក ហ៊ុន សែន ព្រមទាំងជាប្រធានសមាគមឧកញ៉ាកម្ពុជា និងជាប្រធានគណៈកម្មាធិការហិរញ្ញវត្ថុនៃគណៈកម្មាធិការកណ្តាលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាផងដែរ។
យ៉ាងណា អ្នកឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ ដែលជាអ្នកគ្រប់គ្រងលុយឱ្យបក្សកាន់អំណាច ត្រូវក្រសួងរតនាគារជាតិអាមេរិក រកឃើញថា សម្ព័ន្ធអាជីវកម្មរបស់ឧកញ៉ារូបនេះ ជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើជួញដូរមនុស្ស ពលកម្មដោយបង្ខំ ក្នុងការរកស៊ីឆបោកតាមអនឡាញ និងរូបិយប័ណ្ណគ្រីបតូ។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងរតនាគារជាតិអាមរិក ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី១២ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤ ឱ្យដឹងថា អាជីវកម្មទាំង៥របស់ឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ ដែលត្រូវបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិ រួមមាន ក្រុមហ៊ុនលី យ៉ុងផាត់ គ្រុប រមណីយដ្ឋានអូរស្មាច់ រមណីយដ្ឋានកោះកុង សណ្ឋាគារហ្កាដឹនស៊ីធី និងសណ្ឋាគារភ្នំពេញ។
អង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ Human Rights Watch លើកឡើងក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥ថា រដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានគាបសង្កត់យ៉ាងខ្លាំងទៅលើលំហពលរដ្ឋ ការចូលរួមនយោបាយ និងសេរីភាពជាមូលដ្ឋានផ្សេងទៀតនៅឆ្នាំ២០២៤ ។
ប្រភពដដែលបញ្ជាក់ថា ការអនុវត្តច្បាប់ ការចាប់ខ្លួន និងការឃុំខ្លួន អ្នកប្រឆាំង និងអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាល ធ្វើឡើងក្រោមហេតុផលនយោបាយ។
ប្រភពនោះគូសបញ្ជាក់ថា លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា មានត្រឹមតែឈ្មោះប៉ុណ្ណោះ សម្រាប់ការបញ្ចេញមតិរបស់សង្គមស៊ីវិល និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ស្ថិតនៅក្រោមការគំរាមកំហែង នៃការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញឥតឈប់ឈរ។
Human Rights Watch រំឭកថា រដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត គួរតែកែប្រែនូវទង្វើបំពានសេរីភាពជាមូលដ្ឋាន ហើយងាកមកអនុវត្តតាមការសន្យារបស់ខ្លួន ក្នុងការលើកកម្ពស់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងនីតិរដ្ឋ៕