អ្នកឃ្លាំមើលនិយាយថា ឥទ្ធិពលវៀតណាមបានចាក់ឫស្សយ៉ាងជ្រៅ ក្នុងស្រទាប់មេដឹកនាំកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន ដែលធ្វើឱ្យគ្រួសារហ៊ុន មិនហ៊ានប្រើយន្តការអន្តរជាតិ ដើម្បីការពារបូរណភាពទឹកដី ដែលកំពុងរងការរំលោភយកជាបន្តបន្ទាប់ពីប្រទេសជិតខាង នាសម័យទំនើបនេះ ក្នុងនោះមានទាំងកោះគុត។
បញ្ហានេះពលរដ្ឋ និងអ្នកនយោបាយក្រៅប្រទេស បានបន្តបន្លឺសំឡេងជំរុញឱ្យមេដឹកនាំគ្រួសារហ៊ុន បង្ហាញឆន្ទៈការពារបូរណភាពទឹកដី ទាំងព្រំដែនខាងកើត និងខាងលិច ។
ពួកគេថាជម្រើសចាំបាច់ដែលមានប្រសិទ្ធភាពក្នុងការបានទឹកដីនោះមកវិញ គឺត្រូវប្រើយន្តការអន្តរជាតិ រួមទាំងប្តឹងប្រទេសថៃ ទៅតុលាការអន្តរជាតិ (ICJ) ទើបអាចទប់ស្កាត់មហិច្ឆតាឈ្លានពានទឹកដី ពីប្រទេសជិតខាងបាន នាសម័យទំនើបនេះ។
តំណាងរាស្រ្តបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក អ៊ុំ សំអាន និយាយប្រាប់វីអូឌីនៅថ្ងៃទី៣១ ខែមករានេះថា បើមេដឹកនាំគ្រួសារហ៊ុននៅបន្តនៅស្ងៀមស្ងាត់ មិនប្រើយន្តការអន្តរជាតិដើម្បីទាមទារទឹកដី នោះបញ្ជាក់ថា គ្រួសារហ៊ុនកំពុងធ្វើនយោបាយ បម្រើមហិច្ឆតាប្រទេសជិតខាង ដើម្បីតែអំណាច។
បើតាមលោក អ៊ុំ សំអាន ការដែលគ្រួសារហ៊ុន មិនប្រើយន្តការអន្តរជាតិប្តឹងថៃ ដើម្បីទាមទារកោះគុត ព្រោះបារម្ភស្ថាប័នអន្តរជាតិនេះសើរើព្រំដែនទាំងស្រុង ខណៈដីខ្មែរមួយផ្នែកតាមព្រំដែនគោក និងកោះមួយចំនួននៅសមុទ្រ ត្រូវបានវៀតណាមគ្រប់គ្រងទាំងស្រុង ដែលនេះ ជាចំនុចដែលវៀតណាមមិនចង់ឱ្យបញ្ហានេះកើតឡើង។
លោកថា៖ «បើប្ដឹងករណីកោះគុត ទៅកាន់តុលាការអន្ដរជាតិហ្នឹង វាអាចពាក់ព័ន្ធទៅនឹងសន្ធិសញ្ញាស្តីពីតំបន់ទឹកប្រវត្តិសាស្រ្តឆ្នាំ១៩៨២ ដែល លោក ហ៊ុន សែន បានកាត់កោះត្រល់ កោះក្រចកសេះហ្នឹងទៅឲ្យវៀតណាមនៅដែនសមុទ្រខ្មែរ ៣០ពាន់គីឡូម៉ែត្រការ៉េ ទៅឲ្យវៀតណាម។ អ៊ីចឹងវាអាចគេសើរើរឿងហ្នឹងឯង ប៉ះពាល់ទៅដល់ចៅហ្វាយរបស់ ហ៊ុន សែន ក៏ជាពិសេសគឺប៉ះពាល់ទៅដល់កោះត្រល់ដែលគ្រប់គ្រងដោយវៀតណាមហ្នឹងផងដែរ»។
សម្រាប់លោក អ៊ុំ សំអាន ទឹកដីកម្ពុជាបានធ្លាក់ទៅក្នុងដៃវៀតណាមជាបន្តបន្ទាប់ចាប់តាំងពីវៀតណាមលើកបន្តុប លោក ហ៊ុន សែន ឱ្យឡើងកាន់អំណាចអំឡុងឆ្នាំ១៩៧៩ និងបន្តបាត់ទៀត បើប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ និងអ្នកនយោបាយផ្សេងទៀតសង្ងំដេកស្ងៀម មិនបន្លឺសំឡេងទាមទារទេនោះ។
លោកថា៖ «ឆ្លុះបញ្ចាំងថា ត្រកូល ហ៊ុន សែន គឺស្រឡាញ់អំណាចជាជាងទឹកដី លោក ហ៊ុន សែន គាត់សុខចិត្តកាត់កោះក្រចកសេះ ដែនសមុទ្រខ្មែរមួយចំនួនទៅឲ្យវៀតណាមតាមសន្ធិសញ្ញា ស្ដីពីតំបន់ទឹកប្រវត្តិសាស្ត្រឆ្នាំ១៩៨២ ហើយធ្វើសន្ធិសញ្ញាឆ្នាំ១៩៨៣, ៨៥ ស្តីពីព្រំដែនគោកហ្នឹងកាត់ដែនដីរបស់ខ្មែរឱ្យវៀតណាមដើម្បីសងគុណវៀតណាម»។
ពលករខ្មែរនៅប្រទេសកូរ៉េ លោក ប៊ុត វីឆៃ ហៅអាចារ្យហ្វី និយាយថា មេដឹកនាំកម្ពុជាមិនអាចបន្តឈរឳបដៃមើលបរទេសឈ្លានពានដីរបស់ដូនតាខ្មែរ ក្នុងសម័យដឹកនាំប្រទេសរបស់ខ្លួននោះទេ ហើយពលរដ្ឋក៏ត្រូវបានបន្លឺសំឡេងទាមទារ តាមដែលអាចធ្វើទៅបានដែរ មិនត្រូវសង្ងំស្ងៀមនោះទេ។
លោកថា៖ «បើសិនជាការដឹកនាំរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែលបន្តតំណែងពីឳនេះបើសិនធ្វើឱ្យបាត់កោះគុតនេះទៀត ប្រវត្តិសាស្ត្រគេនឹងកត់ទុកដូចជាប្រវត្តិរបស់ឪគាត់អញ្ចឹង។ ខំប្រឹងកែបន្លំបែបណាក៏ដោយ ក៏នៅតែប្រជាពលរដ្ឋដឹង ប្រជាពលរដ្ឋនៅតែចងចាំថា អ្នកធ្វើឲ្យបាត់បង់ទឹកដី គឺមានតែនាយករដ្ឋមន្ត្រីដែលមិនចេះធ្វើការងារក្នុងកាតព្វកិច្ចខ្លួនឯង សម្រាប់ការពារទឹកដីហ្នឹងទេ»។
យ៉ាងណា លោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់បានវាយបកថា ក្រុមអ្នកបំផុសបញ្ហាព្រំដែន ជាក្រុមជ្រុលនិយម មានចេតនាជំរុញឱ្យមានសង្គ្រាម ជាមួយប្រទេសជិតខាង។
លោកថា ៖ «គេកំពុងតែដាក់បញ្ហាកោះគុត បង្វែរពីកម្ពុជាវៀតណាមដែលអាចឈានទៅដល់ការផ្ទុះអាវុធនៅតាមព្រំដែនជាមួយប្រទេសជិតខាង ឥឡូវនេះគេបង្វែរមកទិសខាងលិចវិញម្តង»។
ដោយឡែក ប្រធានក្រុមឃ្លាំមើលកម្ពុជា លោក ម៉ែន ណាត មានប្រសាសន៍ថា កាលដែលមេដឹកនាំគ្រួសារហ៊ុន មិនហ៊ានប្តឹងរឿងកោះគុតជាមួយថៃទៅតុលាការអន្តរជាតិ ព្រោះខ្លាចឥទ្ធិពលវៀតណាម ដែលថាវៀតណាមមិនចង់ឱ្យមានការសើរើព្រំដែននោះទេ ខណៈវៀតណាមកំពុងគ្រប់គ្រងដីកម្ពុជាមួយភាគនៅក្រោយលើកបន្តុប លោក ហ៊ុន សែន ឱ្យកាន់អំណាចនោះ ។
លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា គ្រួសារហ៊ុន ជាប់ចំណងឥទ្ធិពលវៀតណាម ដូច្នេះគាត់មិនហ៊ានប្តឹងថៃទៅតុលាការអន្តរជាតិ តាមរយៈប្រើយន្តការអន្តរជាតិនោះទេ ។
លោកថា៖ «យើងខ្ញុំសូមអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន សែន ត្រូវមានចិត្តសឿង បើសឿងរដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នឹងហ៊ានដកខ្លួនចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀង CLV ជាមួយវៀតណាមហើយ តើហេតុអីបានជាមិនហ៊ានដកខ្លួនចេញពី MOU 2001 និងមិនហ៊ានទាមទារចំណែកនៃកោះគុតរបស់ខ្មែរមកវិញ តាមរយៈការប្ដឹងទៅតុលាការអន្តរជាតិ ហើយការប្ដឹងទៅតុលាការអន្តរជាតិហ្នឹង វាស្របជាមួយនឹងប្រការ១ នៃសន្ធិសញ្ញាបារាំងសៀមឆ្នាំ១៩០៧ វាស្របទៅនឹងខ្លឹមសារនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសដែលមានថៃជាហត្ថលេខីដែរ»។
ជាការកត់សម្គាល់លោក ហ៊ុន សែន ថ្វីបើអាចប្រើរដ្ឋធម្មនុញ្ញធ្វើជាឧបករណ៍នយោបាយ និងប្រើប្រព័ន្ធតុលាការចាប់ចងមនុស្សដែលគាត់មិនពេញចិត្តតាមទំនើងចិត្ត ប៉ុន្តែលោកមិនហ៊ានជំទាស់នឹងការទាមទាររបស់វៀតណាមទេ ។
ជាក់ស្តែងនៅឆ្នាំ២០០៥ លោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់គំរាមរំលាយស្ថាប័នព្រះមហាក្សត្រ ដើម្បីសម្រេចមហិច្ឆតាវៀតណាមលេបទឹកដី បើព្រះអង្គមិនឡាយព្រះហស្តលេខា លើសន្ធិសញ្ញាព្រំដែនខុសច្បាប់ដែលគូរវាសដោយវៀតណាម ឆ្នាំ១៩៨២ ៨៣ និង៨៥ ឱ្យរស់ឡើងវិញទេនោះ។
បន្ថែមពីនេះ លោក ហ៊ុន សែន តែងតែចោទមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងថា ជាជនក្បត់ជាតិ ខណៈពួកគេជាញឹកញាប់បានប្រើយន្តការសភា និយាយលាតត្រដាងពីមហិច្ឆតាវៀតណាមលេបទឹកដីខ្មែរនេះ។
លើសពីនេះ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ជាបក្សប្រឆាំងធំជាងគេត្រូវបាន លោក ហ៊ុន សែន ប្រើតុលាការរំលាយចេញពីឆាកនយោបាយនៅចុងឆ្នាំ២០១៧ និងបន្តសម្លាប់ជីវិតនយោបាយមេដឹកនាំរហូតបច្ចុប្បន្ន។
មាត្រា៥៥ ចែងថា សន្ធិសញ្ញា និងកិច្ចព្រមព្រៀងទាំងឡាយណា ដែលមិនស្របនឹងឯករាជ្យ អធិបតេយ្យ បូរណភាពទឹកដី អព្យាក្រឹតភាព និងឯកភាពជាតិរបស់កម្ពុជា ត្រូវលុបចោល។
រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ប្តេជ្ញារក្សាការពារឯករាជ្យ អធិបតេយ្យ បូរណភាពទឹកដី អនុវត្តនយោបាយបង្រួបបង្រួមជាតិ ដើម្បីការពារឯកភាពជាតិ។
ដោយឡែក ក្រមព្រហ្មទណ្ឌមាត្រា៤៤០ ចែងថា «អំពើប្រគល់ឱ្យរដ្ឋបរទេស ឬភ្នាក់ងារបរទេស នូវដែនដីជាតិទាំងស្រុង ឬមួយផ្នែក ជាអំពើក្បត់ជាតិ ត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត»។
កោះគុតស្ថិតនៅខេត្តកោះកុង មានផ្ទៃក្រឡាប្រមាណ ១០៥គីឡូម៉ែត្រការ៉េ មានបណ្តោយប្រវែង ២៥គីឡូម៉ែត្រ និងទទឹង ៩គីឡូម៉ែត្រ។ កោះគុតមានចម្ងាយ ៨០គីឡូម៉ែត្រ ពីភាគនិរតីនៃខេត្តត្រាត ប្រទេសថៃ និងមានចម្ងាយ ៣២គីឡូម៉ែត្រ ពីខេត្តកោះកុង ប្រទេសកម្ពុជា។ ៧០%នៃកោះគុតគ្របដណ្តប់ដោយព្រៃត្រូពិច មានឆ្នេរខ្សាច់គួរជាទីគយគន់ ព្រមទាំងមានទឹកជ្រោះមួយដ៏សែនស្អាត៕
