វិធានការតាមកម្ទេចក្រុមអ្នកមាននិន្នាការប្រជាធិបតេយ្យ នៅតែបន្តយ៉ាងសកម្មច្រើនទសវត្សរ៍ទៅនេះ បើទោះជារដ្ឋធម្មនុញ្ញបានចងកាតព្វកិច្ចអ្នកនយោបាយខ្មែរ ឱ្យអនុវត្តរបបប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សក្តី ដែលការណ៍នេះ បង្កើតជាក្តីបារម្ភ ពីយុទ្ធសាស្ត្របំបែកបំបាក់ជាតិគ្មានទីបញ្ចប់។
អ្នកតាមដានខ្លះ ចង្អុលបង្ហាញពីការផ្តើមចេញពីការចាប់ខ្លួន លោក ប៉ែន សុវណ្ណ អំឡុងឆ្នាំ១៩៨១ ដែលក្រោយមកវៀតណាម បានលើកបន្ទុប លោក ហ៊ុន សែន ឱ្យឡើងកាន់តំណែង លោក ប៉ែន សុវណ្ណ ដែលលោក ប៉ែន សុវណ្ណ ពេលនោះមានតំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា។
លោក ប៉ែន សុវណ្ណ បានអះអាងថា មូលហេតុនៃការចាប់ខ្លួនគាត់ ផ្តើមចេញពីការដែលគាត់ជំទាស់នឹងមហិច្ឆតាវៀតណាម ដែលចង់លេបត្របាក់ទឹកដីកម្ពុជា និងការបង្ហូរជនជាតិខ្លួនចូលមករស់នៅកម្ពុជា។
អ្នកតាមដានស្ថានការណ៍នយោបាយ និងសង្គម កត់សម្គាល់ថា បើផ្អែកទៅលើសំឡេង និងសកម្មភាពដែល លោក ហ៊ុន សែន តែងតែថ្លែងជាសាធារណៈផង និងសារសំឡេងនានា ត្រូវបានចែកចាយនៅតាមបណ្តាញសង្គម និងអំពើហិង្សា រួមទាំងការចាប់ខ្លួនសកម្មជនប្រឆាំង ។
បញ្ហានេះ វាបានកើតឡើងជាបន្តបន្ទាប់កន្លងមក បានបង្ហាញឱ្យឃើញថា អតីតកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមរូបនេះ បានប្រើគ្រប់មធ្យោបាយដើម្បីធ្វើបាបខ្មែរ ចាប់ខ្មែរដាក់ពន្ធនាគារ ប្រើក្រុមបាតដៃទី៣ តាមវាយដំធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ តាមកម្ទេច តាមកម្ចាត់ខ្មែរ គឺធ្វើយ៉ាងណាឱ្យតែបានឈ្នះលើខ្មែរ ដែលមាននិន្នាការមិនស្របនឹងខ្លួន ដើម្បីបំពេញមហិច្ឆតាកាន់អំណាចតពូជ។
ប៉ុន្តែទាំង លោក ហ៊ុន សែន និងកូនប្រុសរបស់លោក គឺលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត មិនដែលឃើញហ៊ានចេញមុខតបត ទៅនឹងការរំលោភបំពានទឹកដី ពីសំណាក់អាជ្ញាធរវៀតណាម និងថៃនោះទេ។
វិលមករឿងក្តីអយុត្តិធម៌ការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងការចាប់ឃុំខ្លួន លោក កឹម សុខា ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលមានប្រជាពលរដ្ឋគាំទ្រជិតពាក់កណ្តាលប្រទេស ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៧ ដែលធ្វើឱ្យមានការថ្កោលទោស និងការដាក់ទណ្ឌកម្មពីប្រទេសលោកសេរី រហូតមកដល់ពេលនេះ ត្រូវបានផ្អឹបទុកចោល បើទោះបីជាសហគមន៍អឺរ៉ុប បានគំរាមកាត់ផ្តាច់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ដែលនៅសល់៨០ភាគរយទៀត បើសិនជារដ្ឋាភិបាល មិនព្រមស្តារសិទ្ធិមនុស្ស និងបើកឱ្យមានលំហប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ។
បន្ថែមពីនេះ សំណុំរឿងកោះគុត ដែលថៃកំពុងកាន់កាប់ទាំងស្រុង ដែលជារឿងបូរណភាពទឹកដី និងរឿងឃាតកម្មបាញ់សម្លាប់ លោក លិម គិមយ៉ា តំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កាលពីពេលថ្មីៗនេះ បូករួមទាំងទុក្ខលំបាករបស់ប្រជាកសិករ ដោយសារកសិផលចុះថោក គ្មានទីផ្សារជាដើម គេមិនដែលឃើញលោក ហ៊ុន សែន និយាយស្តីឬបង្ហាញពីឆន្ទៈ ក្នុងការយកចិត្តទុកដាក់ខ្វាយខ្វល់ ធ្វើការដោះស្រាយ ដើម្បីស្តារមុខមាត់ប្រទេសជាតិឡើងវិញ និងស្តារជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋឱ្យបានល្អប្រសើរឡើងឡើយ។
អ្នកតាមដានស្ថានការណ៍នយោបាយ លើកឡើងថា ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ គេឃើញ លោក ហ៊ុន សែន បង្កើតតែរឿងដើម្បីបន្លប់កាយកប់ព្រឹត្តិការណ៍ ដូចជាពេលថ្មីៗនេះ លោក ហ៊ុន សែន បានបញ្ចេញសារជាសំឡេងរបស់ លោក សេង សារី ដែលលោកបានគំរាមផង និងទិញទឹកចិត្តផង ដើម្បីឱ្យអ្នកវិភាគរូបនេះធ្វើជាជនបង្កប់ ដើម្បីយកការណ៍ពីក្រុមមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង ដោយចំណាយថវិកាក្នុង១ខែមិនតិចជាង១ម៉ឺនដុល្លារឡើយ។
ការចាប់ឃុំខ្លួន លោក កឹម សុខា និងការរំលាយបក្សប្រឆាំងតាមទំនើងចិត្តរបស់លោក ហ៊ុន សែន គឺជាការបំផ្លាញនូវគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យ ដែលធ្វើឱ្យកម្ពុជាមានកេរ្តិ៍ឈ្មោះមិនល្អលើឆាកអន្តរជាតិ រហូតធ្វើឱ្យសហគមន៍អឺរ៉ុប បានកាត់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធEBA ២០ភាគរយ និងបានព្រមានកាត់៨០ភាគរយទៀត ដែលនៅសល់ ប្រសិនបើកម្ពុជាមិនព្រមស្តារសិទ្ធិមនុស្ស បើកលំហប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ និងមិនព្រមដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយ និងសកម្មជនសង្គមក្នុងនោះរួមទាំង លោក កឹម សុខា ផងដែរនោះ។
បើទោះបីជាបច្ចុប្បន្ន លោក ហ៊ុន សែន ជាប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាក៏ដោយ ក៏លោកមានតួនាទីជាប្រធានព្រឹទ្ធសភា ដែលជាស្ថាប័នកំពូលរបស់ជាតិ ដែលស៊ីប្រាក់ខែពីប្រជាពលរដ្ឋបង់ពន្ធផងដែរ ដូច្នេះតាមច្បាប់លោក ហ៊ុន សែន ត្រូវតែខិតខំបំពេញតួនាទីរបស់ខ្លួនដោយឯករាជ្យ ក្នុងនាមជាថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលរបស់ជាតិ គឺត្រូវការពារសិទ្ធិ និងផលប្រយោជន៍របស់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូប ទាំងប្រជាពលរដ្ឋដែលគាំទ្រគណបក្សប្រជាជន និងពលរដ្ឋដែលគាំទ្រគណបក្សផ្សេងទៀត មិនគួរជាអ្នកបញ្ជាឱ្យមានការតាមកម្ទេច តាមកម្ចាត់ តាមសម្លាប់ តាមចាប់ខ្លួនទៅលើអ្នកដែលមានមតិមិនស្របនឹងរដ្ឋាភិបាល ដែលដឹកនាំដោយកូនប្រុសរបស់លោក ដូចដែលលោកបានធ្វើនិងកំពុងតែបន្តធ្វើ ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះនោះទេ។
អ្នកតាមដានស្ថានការណ៍នយោបាយ និងសង្គម លើកឡើងថា លើសពីនេះ លោក ហ៊ុន សែន គួរប្រើពេលវេលា និងធនធាន ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ចប់សំណុំរឿងក្តីអយុត្តិធម៌ របស់លោក កឹម សុខា រឿងវិវាទកោះគុត និងសំណុំរឿងបាញ់សម្លាប់ លោក លិម គិមយ៉ា រួមទាំងរឿងទុក្ខលំបាករបស់ប្រជាកសិករ ដែលកំពុងតែជួបវិបត្តិគ្មានទីផ្សារលក់កសិផលកសិកម្មជាដើម។
ជាពិសេស គួររកវីធីដើម្បីឱ្យមានការបង្រួបបង្រួមផ្សះផ្សារជាតិខ្មែរ ដើម្បីឱ្យមានការឯកភាពជាតិឡើងវិញ ជាជាងបង្កើតព្រឹត្តិការណ៍បន្លប់មហាជន ហើយបន្សល់ទុកជនរងគ្រោះរាប់លាននាក់ រួមទាំងអ្នកជួបវិបត្តិបំណុល និងប្រព័ន្ធច្បាប់គ្មានយុត្តិធម៌។
បន្ថែមពីនេះ លោក ហ៊ុន សែន ក៏គួរបញ្ឈប់ការប្រើពាក្យសម្តីបែបប្រជាភិថុតិ បំភ្លៃការពិតដើម្បីកេងចំណេញនយោបាយ ដូចជាថា «មិនដោះដូរអធិបតេយ្យភាព ដើម្បីជំនួយបរទេស ឬការអនុគ្រោះណា» ដើម្បីតែចង់សម្រេចមហិច្ឆតាក្តោបអំណាចតាមបែបផ្តាច់ការនោះឡើយ។
បញ្ហានេះ រងការរិះគន់ថា ធាតុពិត គ្មានបរទេស ដូចជាសហគមន៍អឺរ៉ុប សហរដ្ឋអាមេរិក ឬបណ្តាប្រទេសលោកសេរីណា គេចង់បាន ឬក៏ចង់យកអធិបតេយ្យភាព របស់កម្ពុជាទៅធ្វើអ្វីនោះទេ គឺគេគ្រាន់តែស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដឹកនាំប្រទេសត្រូវដើរទៅតាមគន្លងប្រជាធិបតេយ្យ គោរពសិទ្ធិមនុស្ស ទៅតាមអ្វីដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ច្បាប់ជាតិ និងអន្តរជាតិ ដែលកម្ពុជាបាន ផ្តល់សច្ចាប័នតែប៉ុណ្ណោះ។
មជ្ឈដ្ឋានអ្នកឃ្លាំមើលសង្គម បានចោទសួរថា តើលោក ហ៊ុន សែន បានថវិកាមកពីណាក្នុងការបន្តធើ្វសកម្មភាពទុច្ចរិត រំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្ស ដោយបង្កើតក្រុមទុច្ចរិត ក្រុមចារកម្មតាមយកការណ៍ តាមវ៉ៃ តាមកម្ទេច តាមកម្ចាត់ តាមចាប់ខ្លួនក្រុមប្រឆាំងទាំងនៅក្នុងប្រទេសទាំងនៅក្រៅប្រទេស ?
បើនៅប្រទេសដែលមាននីតិរដ្ឋពិតប្រាកដ អំពើរបស់ លោក ហ៊ុន សែន ដែលតែងតែប្រើគ្រប់មធ្យោបាយទាំងវិធីសុចរិត និងទុច្ចរិត រួមទាំងការចំណាយប្រាក់ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ ក្នុងការតាមកម្ទេច តាមកម្ចាត់គូប្រជែងនយោបាយ បូករួមទាំងអំពើលួចថតសំឡេងអ្នកដទៃ ដោយខុសច្បាប់ ហើយយកមកចែកចាយ និងផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈផងនោះ មេបក្សកាន់អំណាចរូបនេះ ប្រាកដជានឹងត្រូវនាំខ្លួនយកទៅផ្តន្ទាទោសមិនខានឡើយ។
ប៉ុន្តែក្នុងស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ន នៅកម្ពុជាមិនមានបុគ្គលណា ឬស្ថាប័នអនុវត្តច្បាប់ណា ហ៊ានប៉ះពាល់ លោក ហ៊ុន សែន និងក្រុមគ្រួសាររបស់លោកនោះទេ បើទោះដឹងថាគាត់បានបំពានរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ពីព្រោះគ្រប់គ្នាសុទ្ធតែដឹងច្បាស់ហើយថា លោក ហ៊ុន សែន នៅអង្គុយពីលើច្បាប់ ដោយលោកអាចបញ្ជាបានគ្រប់ស្ថាប័នទាំងអស់ រួមទាំងក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម ព្រឹទ្ធសភា រដ្ឋសភា តុលាការ រដ្ឋាភិបាល រហូតដល់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតជាដើម។
លោកបណ្ឌិត មាស នី អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវពីការអភិវឌ្ឍសង្គម បានថ្លែងថា នៅពេលអានប្រវត្តិសាស្រ្តខ្មែរ ឱ្យបានស៊ីជម្រៅ ចាប់តាំងពីការបែកបាក់ក្រោយសម័យអង្គរ បានបង្ហាញថា យើងមានបញ្ហាច្រីនជាមួយខ្មែរគ្នាឯង ជាជាងជាមួយប្រទេសជិតខាងពាក់ព័ន្ធនឹងបូរណភាពទឹកដី ។
លោកបន្តថា គ្រប់ដំណាក់កាលនៃការបាត់បង់ ចាប់ផ្តើមចេញពីជម្លោះផ្ទៃក្នុងស្រួចស្រាវ ឬដែលគេហៅថា ឈ្លោះគ្នាមែនទែន រីឯអ្នកជិតខាងតែងរងចាំឱកាស បេះយកបន្តិចម្តងៗ តាមដែលគេអាចធ្វើបាន។ នៅចំណុចខ្លះ គេយកបានដោយសារយើងគ្មានសមត្ថភាពតតាំង ដូច្នេះការបាត់បង់ចេះតែបន្ត រួចខ្មែរបន្តឆ្លើយដាក់គ្នា ពីជំនាន់មួយទៅជំនាន់មួយ។ ពាក្យថា «ក្បត់» និង«ចារកម្ម» លើគ្នាឯង ដើម្បីការពារខ្លួន ត្រូវបានគេប្រើស្ទើគ្រប់ជំនាន់។
ទាក់ទងនឹងការលួចថតសំឡេងសន្ទនាតាមទូរសព្ទ ឬតាមបណ្តាញសង្គម ហើយយកមកចែកចាយផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈ អ្នកតាមដានស្ថានការណ៍នយោបាយរូបនេះ លើកឡើងថា មិនត្រឹមតែជាទង្វើអសីលធម៌មិនថ្លៃថ្នូរប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងជាអំពើខុសច្បាប់ ដែលប្រឈមនឹងការជាប់ពន្ធនាគារពី១ខែ ដល់១ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ពី ១សែនរៀលទៅ ២លានរៀលថែមទៀតផង។ នេះបើយោងតាមមាត្រា ៣០១ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌកម្ពុជា។
ប៉ុន្តែយ៉ាងណាក្តី លោក ហ៊ុន សែន មិនត្រឹមតែមិនចេះខ្មាស់អៀន និងមិនខ្លាចច្បាប់ក្នុងការធ្វើអំពើទាំងនេះជាហូរហែប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងហាក់បង្ហាញថា លោកខ្លាំងដោយតែងតែបញ្ចេញការសន្ទនាជាឯកជនរបស់លោក ជាមួយដៃគូប្រជែងនយោបាយ និងមនុស្សមួយចំនួន ដែលជាគោលដៅលោកចង់កម្ទេច និងបំផ្លាញបំបាក់មុខ ក្នុងនោះមាន លោក កឹម សុខា លោកហូរ វ៉ាន់ តំណាងរាស្ត្រគបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោកលឺ ឡាយស្រេង អតីតមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច និងចុងក្រោយនេះ គឺលោក សេង សារី អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងជាអ្នកវិភាគពីបញ្ហានយោបាយជាដើម។ល។
សូមបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងពិធីប្រគល់វិញ្ញាបនបត្រសម្បទាវិជ្ជាជីវៈមេធាវីដល់សិស្សមេធាវី និងប្រគល់វិញ្ញាបនបត្រសុក្រឹតការវិជ្ជាជីវៈមេធាវីដល់សិក្ខាកាមមេធាវី កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤ លោកហ៊ុន ម៉ាណែត បានចោទសួរថា តើដោយសារអ្វីដែលកម្ពុជាបាត់បង់ទឹកដីពីអាណាចក្រខ្មែរមកនៅដូចសព្វថ្ងៃ? ហើយលោកក៏បានឆ្លើយខ្លួនលោកថា គឺដោយសារការបាក់បែកផ្ទៃក្នុងជាតិធ្វើឱ្យប្រទេសចុះខ្សោយ។
នៅពេលនោះ អ្នកតាមដានស្ថានការណ៍នយោបាយ បានយល់ស្របទៅនឹងការលើកឡើងរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត និងលើកទឹកចិត្តឱ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រីដែលទើបកាន់តំណែងបានជាង១ឆ្នាំរូបនេះ រកវិធីធ្វើឱ្យមានការផ្សះផ្សាបង្រួបបង្រួមជាតិឡើងវិញ ដើម្បីឱ្យកម្ពុជាមានការឯកភាពជាតិ ក្លាយទៅជាប្រជាជាតិមួយដែលរឹងមាំ មានសមត្ថភាពអាចការពារជាតិទឹកដីរបស់ខ្លួនឱ្យបានគង់វង្សយូរអង្វែង។
ប៉ុន្តែ អ្នកតាមដានស្ថានការណ៍នយោបាយ កត់សម្គាល់ឃើញថា អ្វីដែលលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងមិនត្រូវបានយកមកអនុវត្តឱ្យចេញជាផ្លែផ្កាឡើយ ខណៈដែលរដ្ឋាភិបាលដែលនៅតែរងឥទ្ធិពលពីឪពុករបស់លោក នៅតែបន្តធ្វើទុក្ខបុកម្នេញតាមទ្រឹស្តី «យកលលកទាក់លលក» បើទាក់មិនបានមិនព្រមចុះចូល គឺត្រូវតាមកម្ទេច តាមកម្ចាត់ បើទោះបីជាសកម្មជនគណបក្សប្រឆាំងទាំងនោះ បានរត់ភៀសខ្លួនទៅដល់ក្រៅប្រទេសហើយក្តី។
បើដូច្នេះសួរថា តើហេតុអ្វីបានជា លោក ហ៊ុន សែន តែងប្រើគ្រប់មធ្យោបាយឥតឈប់ឈរដើម្បីតាមកម្ទេច តាមកម្ចាត់ខ្មែរគ្នាឯងបែបនេះ ?
ចម្លើយ១ ក្នុងចំណោមចម្លើយផ្សេងទៀត ដែលយើងទាំងអស់គ្នាបានមើលឃើញ គឺដើម្បីបានផ្ទេរអំណាចតពូជ និងហេតុផលផ្សេងទៀត ដែលយើងជាខ្មែរគួរពិចារណា គឺមើលទៅលើព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ៗដែលលោក ហ៊ុន សែន បានធ្វើកាលពីពេលកន្លងមក។ ក្នុងនោះ មានដូចជាការចាប់ លោក ប៉ែន សុវណ្ណ ដែលជានាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃរបបសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា កាលពីដើមខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៨១ ហើយលោក ហ៊ុន សែន ត្រូវបានវៀតណាម លើកបន្តុបជំនួសលោក ប៉ែន សុវណ្ណ តាំងពីពេលនោះមក។
នៅក្រោយការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩៣ លោក ហ៊ុន សែន ដែលកាលណោះ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានចាញ់ឆ្នោត លោកបានបង្កើតតំបន់អប្បគមន៍ ការធ្វើរដ្ឋប្រហារកម្ទេចគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ីនប៉ិច និងបានសម្លាប់ឥស្សរជនស្នេហាជាតិខ្មែររាប់សិបនាក់ កម្ទេចគណបក្សលោកតា ស៊ឺន សាននិងក្រោយមកក៏បានប្រើកណ្តាប់ដៃដែក គំរាមរំលាយរបបរាជានិយមនៅកម្ពុជា ដោយសារតែកាលនោះ សម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ បានធ្វើឱ្យរាំងស្ទះសន្ធិសញ្ញាព្រំដែនបំពេញបន្ថែមកម្ពុជាវៀតណាមឆ្នាំ២០០៥។
សន្ធិសញ្ញាឆ្នាំ១៩៨២-៨៣ និង៨៥ បានធ្វើឱ្យកម្ពុជាបាត់បង់ទឹកដីទៅប្រទេសវៀតណាម ទើបកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស បាននិរាករណ៍សន្ធិសញ្ញាទាំង៣នេះចោល។
ប៉ុន្តែ លោក ហ៊ុន សែន ក្រោយវៀតណាមលើកបន្តុប ធ្វើឱ្យលោកមានឥទ្ធិពលលើកងកម្លាំង ប្រដាប់អាវុធ និងប្រព័ន្ធតុលាការផងនោះ បានប្រើគ្រប់មធ្យោបាយ ធ្វើឱ្យសន្ធិសញ្ញាខុសច្បាប់នេះ ក្លាយជាស្របច្បាប់វិញ ហើយបានចាប់ផ្តើមដំណើរការបោះបង្គោលព្រំដែន ផ្អែកទៅតាមសន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្លែមឆ្នាំ២០០៥ បើទោះបីជាមានការប្រឆាំងជំទាស់យ៉ាងខ្លាំង ពីមជ្ឈដ្ឋានជាច្រើនរួមទាំងពី លោក ជា ស៊ីម ដែលកាលណោះជាប្រធានព្រឹទ្ធសភា និងជាប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាក៏ដោយ។
ព្រឹត្តិការណ៍ទាំងនេះ និងការនៅតែមិនព្រមបណ្តេញជនជាតិវៀតណាមរាប់សែននាក់ ឱ្យវិលត្រឡប់ទៅប្រទេសវៀតណាមវិញ រួមទាំងការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ទាំងបំពានកាលពីឆ្នាំ២០១៧ ខណៈគណបក្សប្រឆាំង ដែលបណ្តុំទៅដោយអ្នកជាតិនិយម ខ្មែរកំពុងតែកើនប្រជាប្រិយភាព រួមទាំងសកម្មភាពដែល លោក ហ៊ុន សែន នៅតែកំពុងបន្តតាមកម្ចាត់ តាមកម្ទេចថ្នាក់ដឹកនាំ និងសកម្មជនគណបក្សក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន វាក៏អាចជាទឡ្ហីករណ៍រួមចំណែកឆ្លើយទៅនឹងសំណួរដែលថា តើហេតុអ្វីបានជា លោក ហ៊ុន សែន តែងប្រើគ្រប់មធ្យោបាយឥតឈប់ឈរ ដើម្បីតាមកម្ទេច តាមកម្ចាត់ខ្មែរគ្នាឯងបែបនេះ?៕
