ការដាក់វិន័យប្រធានតុលាការខេត្តតាកែវ ដោយសំអាងពីកំហុសដោះលែងអ្នកទោស ជាប់ចោទពីបទឧក្រិដ្ឋនោះ ហាក់នៅជាមន្ទិល ក្នុងការទៅធ្វើឱ្យប្រព័ន្ធតុលាការឯករាជ្យ ដើម្បីធានាយុត្តិធម៌សង្គម ដូចមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដរាបណាមន្ត្រីយុត្តិធម៌រួមទាំងប្រធានតុលាការកំពូល ជាកូនចៅរបស់មេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាចនៅឡើយនោះ។
ការលើកឡើងនេះ ក្រោយប្រធានសាលាដំបូងខេត្តតាកែវ លោកស្រី ពេជ ម៉ារ៉ែន ត្រូវក្រុមប្រឹក្សាវិន័យនៃឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម សម្រេចផ្លាស់ប្តូរទៅជាអនុប្រធានសាលាដំបូងខេត្តណាមួយវិញ ក្រោយដោះលែងទណ្ឌិតដែលជាប់ទោសពីបទឃាតកម្ម។
បើតាមសេចក្តីប្រកាសរបស់ក្រុមប្រឹក្សាវិន័យនៃឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម នៅថ្ងៃទី២០ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៥ បញ្ជាក់ថា លោកស្រី ពេជ ម៉ារ៉ែន បានចេញដីកាសម្រេចដោះលែង ទណ្ឌិតដែលកំពុងអនុវត្តទោសក្នុងពន្ធនាគារខេត្តតាកែវ ដាក់ពន្ធនាគារ១១ឆ្នាំ តែទណ្ឌិតរូបនេះ អនុវត្តទោសបានត្រឹមតែ៥ឆ្នាំ១ខែ និង២ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ។
ប្រភពបន្តថា ប្រសិនបើមានមូលហេតុចាំបាច់នៃការដោះលែង ដោយផ្អែក លើគោលការណ៍មនុស្សធម៌ណាមួយ ក៏មិនមែនជាសមត្ថកិច្ចរបស់តុលាការដែរ ប៉ុន្តែគឺជាបុព្វសិទ្ធិរបស់ ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល ក្នុងការធ្វើសំណើថ្វាយព្រះមហាក្សត្រ សុំលើកលែងទោសឱ្យទណ្ឌិតណាមួយនៅពេលណាក៏បាន ដោយផ្អែកតាមមាត្រា៧៧ នៃច្បាប់ស្តីពីពន្ធនាគារ។
ជុំវិញរឿងនេះ តំណាងរាស្រ្តគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ លោក សួន សូរីដា យល់ថា វិធានលើ អ្នកស្រី ពេជ ម៉ារ៉ែន នេះគឺរដ្ឋាភិបាលថ្មីចង់បង្ហាញថា ខ្លួនមានឆន្ទៈកែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌កម្ពុជា តែលោកថា វាគ្រាន់តែនយោបាយទាញយកប្រជាប្រិយភាពតែប៉ុណ្ណោះ។
ក្នុងន័យនេះ លោកថា ក្រោមការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលគ្រួសារហ៊ុន បានធ្វើឱ្យប្រព័ន្ធតុលាការកម្ពុជា ញាំញីដោយអំពើពុករលួយ គ្មានឯករាជ្យភាព ខណៈរឿងក្តីនយោបាយវិញ លោកថា ចៅក្រមកាត់ក្តី ក្រោមការបញ្ជាពី លោក ហ៊ុន សែន តែប៉ុណ្ណោះ។
លោកថា៖ «ទាក់ទងនឹងនយោបាយគឺមិនដែលមានអ្នកនយោបាយប្រឆាំងណាឈ្នះក្ដី នៅក្នុងតុលាការទេ គឺតុលាការហ្នឹង គឺគាត់កាត់ក្ដីមិនមែនផ្អែកលើអង្គច្បាប់ មិនមែនផ្អែកទៅលើភស្តុតាង ឬក៏ទៅលើបទល្មើសអីទេ គឺគាត់កាត់ក្ដីដោយមើលទៅសម្តីរបស់អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ហ៊ុន សែន។ សម្ដីរបស់គាត់និយាយបែបណាដែរ គឺតុលាការកាត់បែបនោះហើយ»។
សម្រាប់ លោក សូរីដា សង្កត់ធ្ងន់ថា ប្រព័ន្ធតុលាការ វាគ្រាន់តែជាឧបករណ៍របស់អ្នកមានអំណាចតែប៉ុណ្ណោះ បើកម្ពុជាមានមេដឹកនាំកើតចេញពីការបោះឆ្នោតក្លែងកា្លយដូចបច្ចុប្បន្ន។
លោថា៖ «មេដឹកនាំដែលជាអ្នកដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលកំពូល ត្រូវតែស្អាតស្អំជាមុន ហើយដើម្បីឲ្យស្អាតស្អំជាមុន និយាយឲ្យខ្លីទៅ គឺទាល់តែគាត់កើតឡើងតាមរយៈការបោះឆ្នោតដោយប្រជាពលរដ្ឋ។ អំណាចរបស់គាត់ គឺប្រជាពលរដ្ឋជាអ្នកជ្រើសរើស ប៉ុន្តែមកដល់ពេលនេះ គាត់មានទៅខ្វល់ពីប្រជាពលរដ្ឋណា ទោះបីពលរដ្ឋទូទាំងប្រទេសមិនស្រឡាញ់គាត់ មិនបោះឆ្នោតឱ្យគាត់! គាត់នៅជាប់នាយករដ្ឋមន្រ្តីដែរ ព្រោះ គ.ជ.ប នៅលើគាត់។ ដូច្នេះបើប្រព័ន្ធគេហៅថាប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាគ្មានទេ ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ក៏គ្មានដែរ ព្រោះមេដឹកនាំមិនមែនកើតឡើងពីឆន្ទៈរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ»។
គេសង្កេតឃើញថា មន្ត្រីតុលាការគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ តាំងពីសាលាដំបូងរហូតដល់សាលាឧទ្ធរណ៍ និងតុលាការកំពូល គឺជាសមាជិកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលជាគូប្រជែងនយោបាយរបស់គណបក្សប្រឆាំង។
ក្នុងនោះមានដូចជា ប្រធានតុលាការកំពូលក្នុងអាណត្តិ លោក ហ៊ុន សែន គឺលោក ឌិត មន្ទី ដែលលោក ឌិត មន្ទី ជាសមាជិកគណៈអចិន្ត្រៃយ៍គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
លោក ឌិត មន្ទី អំឡុងឆ្នាំ២០១៧ បានចេញសាលដីការំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កាលពី ចុងឆ្នាំ២០១៧ តាមបណ្តឹងមេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាច ដែលពេលនោះលោក ឌិត មន្ទី ជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះនៃតុលាការកំពូល កាន់សំណុំរឿងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ក្នុងចំណោមអ្នកកាត់សេចក្តី៩នាក់ រួមទាំង លោក ជីវ កេង ជាចៅក្រម។
នៅអាណត្តិថ្មីរបស់ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត លោក ជីវ កេង ដែលធ្លាប់រួមដៃរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ត្រូវតែងតាំងឱ្យធ្វើជាប្រធានតុលាការកំពូល ជំនួសលោក ឌិត មន្ទី ខណៈលោក ជីវ កេង ជាសមាជិកគណៈកម្មាធិការកណ្តាលរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
ជុំវិញរឿងនេះ នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ លោក អំ សំអាត ឱ្យជាយោបល់ថា ដើម្បីឱ្យប្រព័ន្ធតុលាការឯករាជ្យ គឺចៅក្រមមិនគួរជាមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់របស់បក្សនយោបាយណាមួយនោះទេ។
លោកថា៖ «កំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការ គឺធ្វើយ៉ាងម៉េចឲ្យតុលាការមានឯករាជភាព។ ពាក្យថា ឯករាជភាព ដូចជាចៅក្រមមិនគួរនៅជាសមាជិកគណបក្សនយោបាយ ឬសមាជិកគណបក្សនយោបាយជាន់ខ្ពស់របស់គណបក្សណា គូរតែឯករាជ្យសិទ្ធិសេរីភាព ឬក៏សិទ្ធិរបស់គាត់មានការស្រឡាញ់គណបក្សនយោបាយណាមួយ ប៉ុន្តែនៅពេលបោះឆ្នោតគាត់មានសិទ្ធិជ្រើសរើស អាហ្នឹងវាជារឿងមួយល្អដែរបើធ្វើទៅបាន»។
រដ្ឋធម្មនុញ្ញ បានចែងថា តុលាការជាស្ថាប័នឯករាជ្យ ការចែងបែបនេះ មានន័យថា អំណាចពីរទៀត ដែលមានចែងនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ គឺអំណាចនីតិប្រតិបត្តិ និងអំណាចនីតិបញ្ញត្តិ មិនអាចបញ្ជាលើអំណាចតុលាការបានទេ ពោលគឺតុលាការធ្វើសេចក្តីសម្រេចដោយឯករាជ្យ ក្នុងនាមប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដើម្បីផ្តល់នូវយុត្តិធម៌ដល់រាស្ត្រ និងសង្គម ។
បើតាមរបាយការណ៍របស់គម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោក World Justice Project ឆ្នាំ២០២៤ បង្ហាញថា កម្ពុជាបន្តស្ថិតក្នុងចំណាត់ថ្នាក់ជិតបាតតារាង ពាក់ព័ន្ធនឹងកម្រិតយុត្តិធម៌នៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា ពោលគឺចំណាត់ថ្នាក់ទី១៤១ ក្នុងចំណោម១៤២ប្រទេស៕
