វៀតណាមដែលមានប្រជាជនប្រមាណ ១០០លាននាក់ ថ្មីៗនេះ បានចាប់ផ្តើមធ្វើកំណែទម្រង់ជាថ្មីទៀត ដោយកាត់បន្ថយក្រសួងពី១៨ ឱ្យមកនៅត្រឹម១៤ ដើម្បីកាត់បន្ថយការចំណាយ និងបង្កើនប្រសិទ្ធភាពការងារ ខណៈកម្ពុជាដែលមានប្រជាជនត្រឹម ១៧លាននាក់ មានក្រសួងរហូតដល់២៨ និងមានស្ថាប័នជាតិចំនួន ១៧ផ្សេងទៀត។
បើទោះបីជាក្រុមអ្នកតាមដាននយោបាយរិះគន់ថា រដ្ឋាភិបាលតពូជដែលដឹកនាំដោយគ្រួសារហ៊ុន មានក្បាលធំសំពីងសំពោងធ្វើឱ្យមានការចំណាយថវិកាជាតិច្រើនខ្ជះខ្ជាយក៏ដោយ ក៏រដ្ឋាភិបាលឈាមថ្មីរបស់គណបក្សប្រជាជន មិនបានបង្ហាញពីឆន្ទៈក្នុងការធ្វើកំណែទម្រង់ឡើយ។ តើកក្តាអ្វីខ្លះបានជារដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មិនធ្វើកំណែទម្រង់ដើម្បីកាត់បន្ថយការចំណាយរបស់រដ្ឋ ?
រដ្ឋសភាវៀតណាម កាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៥នេះ បានអនុម័តសេចក្តីព្រាងច្បាប់រៀបចំរដ្ឋាភិបាលថ្មី ដែលនឹងកាត់បន្ថយមន្ត្រីពី១៥ ទៅ ២៥% និងកាត់បន្ថយក្រសួងចំនួន៥ គឺពី១៨ក្រសួង មកនៅត្រឹម១៤ក្រសួង។
អគ្គលេខាធិការបក្សកុម្មុយនីស្តវៀតណាម លោក តូ ឡាំ បានថ្លែងថា នេះជាការបង្កើនប្រសិទ្ធភាពរដ្ឋបាលសាធារណៈវៀតណាម។ តាមសេចក្តីព្រាងច្បាប់ដែលត្រូវបានរដ្ឋសភាវៀតណាមអនុម័ត ក្រសួង៥ ទីភ្នាក់ងារ៤ និងទូរទស្សន៍រដ្ឋ៥ នឹងត្រូវលុបចោល។
វៀតណាមនិយាយថា រដ្ឋប្រឹងជំរុញប្រសិទ្ធភាពក្បាលម៉ាស៊ីនរដ្ឋបាលឱ្យកាន់តែខ្លាំងក្លា និងលុបប្រការដែលស្ថាប័នរដ្ឋជា «ស្ថានសួគ៌សម្រាប់មន្ត្រីអសមត្ថភាព»។ នេះបើតាមការចុះផ្សាយរបស់បាងកកប៉ុស្តិ៍។
ជាមួយគ្នានេះ បើតាម AFP ការកាត់បន្ថយបុគ្គលិករដ្ឋវៀតណាម២០% ប្រមាណ១០ម៉ឺននាក់ និងកាត់បន្ថយចំនួនក្រសួង និងទីភ្នាក់ងារនេះ នឹងធ្វើឲ្យរដ្ឋសន្សំបានថវិកា ៤,៣ពាន់លានដុល្លារ ក្នុងរយៈពេល៥ឆ្នាំ។ លោក តូ ឡាំ បានថ្លែងថា ទីភ្នាក់ងារ ស្ថាប័នរដ្ឋមិនគួរជាកន្លែងលាក់ខ្លួនរបស់មន្រ្តីអន់ៗ គ្មានសមត្ថភាពនោះទេ ខណៈបច្ចុប្បន្នប្រទេសវៀតណាមមានប្រជាជនប្រមាណ ១០១លាននាក់។
ចំណែក ប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានប្រជាជនប្រមាណតែ ១៧លាននាក់ មានក្រសួងរហូតដល់២៨ និងមានស្ថាប័នជាតិចំនួន ១៧ផ្សេងទៀត និងមានមន្រ្តីរាជការស៊ីវិលទូទាំងប្រទេសជាង ២២ម៉ឺននាក់។ នេះបើតាមលោក ព្រុំ សុខា អតីតរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមុខងារសាធារណៈ។
លោក ព្រំ សុខា ធ្លាប់បានថ្លែងក្នុងសន្និសីទមួយថា នៅក្នុងឆ្នាំ២០២៣ មន្ត្រីរាជការស៊ីវិល (ដោយមិនគិតកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ) ទូទាំងប្រទេសមានចំនួនជាង ២២ម៉ឺននាក់(២២៦ ៩៤៩នាក់) ក្នុងនោះថ្នាក់ជាតិមានចំនួនជិត ៥ម៉ឺននាក់ (៤៩ ៨៤៥នាក់) និងថ្នាក់ក្រោមជាតិជាង ១៧ម៉ឺននាក់ (១៧៧ ១០៤ នាក់)។
ទាក់ទងមន្រ្តីខ្មោច ឬមន្រ្តីមិនប្រក្រតី លោក ព្រុំ សុខា បានបញ្ជាក់ថា តាមការធ្វើជំរឿន ចំនួនពីរលើក បានរកឃើញមានមន្ត្រីខ្មោច ឬមន្ត្រីមិនប្រក្រតីចំនួនជាង ៣ម៉ឺននាក់ (៣១ ៥៥៥នាក់)។
យ៉ាងណាក្តី VOD រកមិនឃើញព័ត៌មានលម្អិតពីចំនួនមន្ត្រីរាជការ នៅក្នុងរដ្ឋាភិបាលឈាមថ្មី«រក្សាចាស់ថែមថ្មី» របស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ក្នុងនីតិកាលទី៧នេះទេ ខណៈតាំងតែពីដើមអាណត្តិមក គេឃើញរដ្ឋាភិបាលដែលលើកកូនខ្លួនឯង ឱ្យឡើងកាន់តំណែងតពូជនេះ តែងតែយកតំណែងបុណ្យស័ក្តិលុយកាក់ ទាក់ទាញសកម្មជនបក្សប្រឆាំងឱ្យចុះចូលថែមទៀត។
វិលទៅសំណួរខាងដើម ថាតើកក្តាអ្វីខ្លះបានជារដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មិនឃើញធ្វើកំណែទម្រង់ ដើម្បីកាត់បន្ថយការចំណាយថវិការដ្ឋ?
ជ្រុងមួយត្រូវបានអ្នកតាមដានលើកឡើងថា ប្រទេសវៀតណាម ជាប្រទេសកុម្មុយនីស្តឯកបក្ស គឺងាយស្រួលក្នុងការធ្វើកំណែទម្រង់។
ប៉ុន្តែកម្ពុជា មិនងាយស្រួលទេ ពីព្រោះបើគណបក្សប្រជាជន ដែលជាគណបក្សកាន់អំណាច ធ្វើ កំណែទម្រង់ រដ្ឋាភិបាលដោយកាត់បន្ថយក្រសួង កាត់បន្ថយចំនួនមន្ត្រីរាជការ នោះមន្ត្រីរបស់គណបក្សដែលកាន់អំណាចជាង ៤០ឆ្នាំមកហើយមួយនេះ អាចនឹងរត់ទៅចូលរួមគណបក្សផ្សេង ខណៈដែលបច្ចុប្បន្នទាំង លោក ហ៊ុន សែន ប្រធានគណបក្យ និងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត អនុប្រធានគណបក្សកំពុងប្រើគ្រប់មធ្យោបាយទាំងស្របច្បាប់ និងមិនស្របច្បាប់ ដើម្បីអូសទាញសមាជិកគណបក្សប្រឆាំង ឱ្យមកចូលរួមជាមួយគណបក្យប្រជាជន តាមរយៈការផ្តល់ប្រាក់ និងផ្តល់តំណែងក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល។
ជ្រុងមួយផ្សេងទៀត ត្រូវបានក្រុមអ្នកវិភាគ លើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលក្បាលធំជាងខ្លួនដែលកំពុងត្រូវបានដឹកនាំដោយឈាមថ្មីរបស់គណបក្សកាន់ណាចនេះ គឺប្រមូលផ្តុំវិញបញ្ចូលគ្នាទៅដោយគ្រួសារនិយមបក្ខពួកនិយម ឧកញ៉ាទុច្ចរិត មានរហូតទៅដល់ការចងភ្ជាប់គ្នាជាសាច់សាលោហិតធ្វើជាដន្លងនឹងគ្នា ដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍គ្នាទៅវិញទៅមក និងអាចបន្តកាន់អំណាចបានតពូជ។
ហេតុដូច្នេះហើយបានជាគេសង្កេតឃើញរដ្ឋាភិបាល ដែលដឹកនាំដោយគ្រួសារហ៊ុន ហាក់បីដូចជាបានខិតខំប្រឹងប្រែងខ្លាំងណាស់ ក្នុងការធ្វើនយោបាយបែបប្រជាភិថុតិ។
បំភ្លៃការពិត គំរាមកំហែង និងតាមបំបែកបំបាក់ តាមកម្ទេចក្រុមប្រឆាំង ដែលជាគូប្រជែងយ៉ាងស្រួចស្រាលរបស់ខ្លួន ដូចដែល លោក ហ៊ុន សែន តែងតែថ្លែងជាញឹកញាប់ថា «ទោះក្នុងតម្លៃណាក៏ដោយ ត្រូវតែតាមកម្ទេចក្រុមបដិវត្តន៍ពណ៌ ជ្រុលនិយមរបស់គណបក្សប្រឆាំងមួយក្តាប់តូច ដើម្បីការពារសន្តិភាព និងសេចក្តីសុខសាន្តរបស់ប្រជាពលរដ្ឋឱ្យខាងតែបាន»។
ផ្ទុយទៅវិញសារនេះ ហាក់ប្រាប់យើងថា អ្វីដែល លោក ហ៊ុន សែន បានធ្វើ គឺដើម្បីការពារអំណាចឱ្យបានតពូជទៅវិញទេ ដូចដែលគ្រប់គ្នាបានឃើញនាពេលបច្ចុប្បន្ន។
គេកត់សម្គាល់ឃើញថា នាពេលថ្មីៗជាបន្តបន្ទាប់មកនេះ មានបញ្ហាជាច្រើនបានកើតឡើងដូចជាកសិផលរបស់ប្រជាកសិករខ្មែរ ចុះថោកគ្មានទីផ្សារ កសិករខ្វះបណ្តាញទឹកស្រោចស្រព។
អំពើឆបោកកើតឡើងជាប្រព័ន្ធគ្រប់ទម្រង់ ប្រជាពលដ្ឋរហូតដល់ប្រមាណ ៥លាននាក់ ជំពាក់បំណុលធនាគារវ័ណ្ឌក ជម្លោះដីធ្លីនៅតែបន្តកើតឡើងរ៉ាំរ៉ៃ ធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើនបន្តទទួលរងគ្រោះ ការរីករាលដាលយ៉ាងខ្លាំងនៃគ្រឿងញៀន។
ការបន្តកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ បញ្ហាបូរណភាពទឹកដីកោះគុត អំពើអយុត្តិធម៌សង្គម និងករណីឃាតកម្មទៅលើ លោក លិម គិមយ៉ា តំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិជាដើម គេកម្រឃើញលោក ហ៊ុន សែន និងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត យកចិត្តទុកដាក់ធ្វើការដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនេះឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពណាស់។
តែផ្ទុយទៅវិញ គេឃើញឪពុកកូនទាំង២នាក់នេះ បែរជាបង្ហាញឱ្យឃើញពីការខិតខំប្រឹងប្រែងនិងសកម្មខ្លាំងណាស់ ក្នុងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ តាមកម្ទេចក្រុមប្រឆាំង បើទោះបីជាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ត្រូវបានតុលាការកំពូល ក្រោមបញ្ជារបស់លោក ហ៊ុន សែន បានសម្រេចរំលាយចោល។
លោក កឹម សុខា មេបក្សប្រឆាំង ត្រូវចាប់ឃុំខ្លួនក្នុងផ្ទះទាំងអយុត្តិធម៌ អស់រយៈពេលប្រមាណ ៨ឆ្នាំមកហើយ និង លោក សម រង្ស៊ី រួមទាំងថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់បក្សប្រឆាំងដទៃទៀត ត្រូវបានរាំងខ្ទប់ មិនឱ្យវិលត្រឡប់ចូលមកកម្ពុជាវិញ អស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកហើយក្តី។
ថ្មីៗនេះ មានការលាតត្រដាងករណីដែល លោក ហ៊ុន សែន បានចំណាយប្រាក់លើសពីជាង ១០ម៉ឺនដុល្លារ ជួលលោកបណ្ឌិត សេង សារី ឱ្យទៅធ្វើជាជនបង្កប់ ដើម្បីស៊ើបយកព័ត៌មានពីផ្ទៃក្នុងថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង។
ស្របពេលជាមួយគ្នានេះ ក្រុមហ៊ុនគ្រប់គ្រងហ្វេសប៊ុកឈ្មោះ Meta បានចេញរបាយការណ៍បង្ហាញថា ចាប់ពីខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២២ ដល់ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៥ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានចំណាយប្រាក់ជាង ១លាន៥សែនដុល្លារ សម្រាប់ផ្សព្វផ្សាយមាតិកាផ្សេងៗរបស់ខ្លួន នៅលើបណ្តាញសង្គម ហើយមន្ត្រីខ្មែរមួយចំនួន ក៏បានចំណាយថវិការាប់សិបម៉ឺនដុល្លារ ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយសកម្មភាពការងាររបស់ខ្លួន នៅលើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុកផងដែរ។
អ្នកតាមដាន លើកឡើងថា លោក ហ៊ុន សែន និងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត គួរយកប្រាក់រាប់លានដុល្លារ ដែលចំណាយទៅលើការជួលចារកម្ម និងការផ្សព្វផ្សាយពីសកម្មភាពធ្វើប្រជាភិថុតិ អួតពីស្នាដៃរបស់ខ្លួនឯងនៅលើបណ្តាញសង្គម ទៅដោះស្រាយពីទុក្ខលំបាករបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។
ជាពិសេស យកប្រាក់ទាំងនោះទៅជីកប្រឡាយទឹក សម្រាប់ស្រោចស្រពស្រូវរបស់កសិករវិញទើបជាការល្អប្រសើរ ពីព្រោះនៅពេលដែលរដ្ឋាភិបាលយកចិត្តទុកដាក់ ដោះស្រាយទុក្ខលំបាករបស់ប្រជាពលរដ្ឋបានប្រជាពលរដ្ឋ នឹងគាំទ្ររដ្ឋាភិបាលមិនខាន។
គេបានដឹងឮជាទូទៅថា ក្នុងរយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកនេះ លោក ហ៊ុន សែន បានចំណាយប្រាក់រាប់លានដុល្លារ ដើម្បីទិញសកម្មជននយោបាយបក្សប្រឆាំង ទាំងថ្នាក់ជាតិ និងថ្នាក់ក្រោមជាតិនៅទូទាំងប្រទេស ដោយក្នុងម្នាក់ៗត្រូវចំណាយប្រាក់រាប់ពាន់ ឬរហូតដល់រាប់ស៊ឹបម៉ឺនដុល្លារ ទៅតាមតំណែង និងតួនាទីរបស់សកម្មជនទាំងនោះ។
ចំណែក សកម្មជនបក្សប្រឆាំងដែលទិញមិនលក់សម្លុតមិនខ្លាច លោក ហ៊ុន សែន បានបង្កើតក្រុមបាតដៃទី៣ ឱ្យទៅតាមវ៉ៃសកម្មជនទាំងនោះ រហូតដល់សកម្មជនខ្លះអត់ទ្រាំមិនបាន ក៏បង្ខំចិត្តចុះចូល និងខ្លះទៀតបានរត់ភៀសខ្លួនទៅក្រៅប្រទេស។
ដូច្នេះ ជារួមទឡ្ហីករណ៍ដូចដែលបានរៀបរាប់ខាងលើមកនេះ អាចជាកក្តាចំបង ដែលរដ្ឋាភិបាលឈាមថ្មីរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ក្រោមកណ្តាប់ដៃដែករបស់ លោក ហ៊ុន សែន មិនធ្វើកំណែទម្រង់កាត់បន្ថយចំនួនក្រសួង កាត់បន្ថយចំនួនមន្ត្រីរាជការ ដើម្បីពង្រឹងប្រសិទ្ធភាពការងារ ដូចរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ។
បញ្ហាទាំងអស់នេះ ទំនងដោយសារតែអតីតកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហម ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងសំណុំរឿងឧក្រិដ្ឋជាច្រើនរូបនេះ ចង់រក្សាមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលដ៏ច្រើនទាំងនោះ និងបន្តកម្ទេចកម្លាំងប្រឆាំងឱ្យចុះខ្សោយ ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាឱ្យគ្រួសារខ្លួនអាចបន្តកាន់តំណែងបានតពូជ។
យ៉ាងណាក្តីថ្មីៗនេះ ក្រុមអ្នកតស៊ូមតិកម្ពុជា ហៅកាត់ថា (CAT) ដែលមានមូលដ្ឋានក្នុងប្រទេសអូស្ត្រាលី លើកឡើងថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ត្រូវប្រឈមនឹងការរំលាយចោល ជុំវិញការជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើចារកម្មរបស់បណ្ឌិត សេង សារី និងលោក ហ៊ុន សែន ពីព្រោះសកម្មភាពនេះ វាបានល្មើសនឹងច្បាប់ស្ដីពី គណបក្សនយោបាយ និងរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា៕
