Social Issues, ព័ត៌មានជាតិ, សង្គម

កំណើនអ្នកឃុំខ្លួនធ្វើឱ្យពន្ធនាគារចង្អៀតណែនជាង១០ឆ្នាំឆ្លុះបញ្ចាំងពីកម្សោយប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌

កញ្ញា កែវ មរកត
| ០៧ មីនា ២០២៥
ម៉ោង ២២:៥១

ភាពចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារច្រើនឆ្នាំទៅនេះ ត្រូវបានគេមើលឃើញថា វាឆ្លុះបញ្ចាំងពីការកើនឡើងនៃបទល្មើស ច្បាប់ក្លាយជាឧបករណ៍នយោបាយ ដែលនឹងបង្កឱ្យមានជនរងគ្រោះច្រើនលាននាក់ទៀត បើគ្មានការកែលម្អទាន់ពេល។

ក្តីបារម្ភនេះ ក្រោយពីការសិក្សាថ្មីៗ រកឃើញថា ចំនួនអ្នកបញ្ជូនទៅឃុំខ្លួនមានការកើនឡើង ដែលធ្វើជាប់ឃុំបន្តរស់នៅស្ថានភាពចង្អៀតណែន ពិសេសពន្ធនាគារខេត្តកណ្តាល ត្រូវបានរកឃើញថាមានហានិភ័យជាងគេ ដោយផ្ទុកអ្នកជាប់ឃុំលើសកម្រិតដល់ទៅជិត៧ដង។

ជុំវិញបញ្ហានេះ កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែមិនានេះ កាសែតក្នុងស្រុកជាច្រើនស្និទ្ធនឹងរដ្ឋាភិបាល បានរាយការណ៍ថា អ្នកជាប់ឃុំជាស្រ្តីមួយចំនួន នៅក្នុងមន្ទីរឃុំឃាំងខេត្តកណ្តាល ត្រូវបានគេផ្ទេរចេញទៅពន្ធនាគារព្រៃស ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញវិញម្តង។ ប្រភពនោះ បញ្ជាក់ថា ការផ្ទេរចេញនេះ ដោយបញ្ហាចង្អៀតណែនខ្លាំង។

នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ(Licadho) លោក អំ សំអាត និយាយថា ក្របខណ្ឌនៃការផ្ទេរអ្នកទោសពីពន្ធនាគារមួយ ទៅពន្ធនាគារមួយទៀត មិនទាន់ដោះស្រាយបញ្ហានេះបានទេ ដោយថា បច្ចុប្បន្នពន្ធនាគារទាំងអស់ មានស្ថានភាពចង្អៀតដូចគ្នា។

លោកបន្តថា ការធ្វើដូចនេះ វាគ្រាន់តែបានកាត់បន្ថយភាពចង្អៀតណែនខ្លាំងប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែមិនមែនជាដំណោះស្រាយយូរអង្វែង ក្នុងការធានាសិទ្ធិជនជាប់ឃុំទេ ដែលលោកចង់ឃើញក្រសួងពាក់ព័ន្ធពង្រឹងវិធានដោះស្រាយបន្ថែមទៀត។

លោកគូសបញ្ជាក់ថា កំណើនជនជាប់ឃុំ ក៏វាឆ្លុះបញ្ចាំងផងដែរ ពីកំណើននៃបទល្មើសដែលក្រសួងពាក់ព័ន្ធ គួរពិចារណាទប់ស្កាត់ ទើបអាចកាត់បន្ថយភាពចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារបាន ។

លោកថា៖«បើយើងនិយាយអំពីភាពចង្អៀតនៃពន្ធនាគារនេះ វាកើតចេញអំពីការជនដែលប្រព្រឹត្តបទល្មើសហ្នឹងវាច្រើន អ៊ីចឹងហើយបានធ្វើឲ្យពន្ធនាគារហ្នឹង វាមានភាពចង្អៀតណែនបច្ចុប្បន្ននេះ។ យើងឃើញថា ជនជាប់ឃុំភាគច្រើនដែលជាប់នៅពន្ធនាគារ វាទាក់ទងនឹងបទល្មើសគ្រឿងញៀន និងបទល្មើសផ្សេងៗទៀត អ៊ីចឹងការអប់រំទាក់ទងនឹងបញ្ហាផ្លូវច្បាប់ ដើម្បីឲ្យបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋយល់ដឹងកុំឲ្យប្រព្រឹត្តនូវបទល្មើសដែលនាំឲ្យឈានទៅដល់ការចោទប្រកាន់ថា ឃុំខ្លួនវាជារឿងល្អមួយដើម្បីបញ្រ្ជាបយ៉ាងម៉េចឲ្យបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋ ឲ្យបានយល់អំពីបញ្ហាទាំងអស់ហ្នឹង»។

បន្ថែមពីនេះ អង្គការលីកាដូ បាននិយាយក្នុងរបាយការណ៍ ចេញផ្សាយថ្ងៃទី១៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៥នេះថា ពន្ធនាគារក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មានភាពចង្អៀតណែន ដោយសារតែការកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំង ពិសេសពន្ធនាគារខេត្តកណ្តាល គឺដាក់ជនជាប់ឃុំជាង ៣៩០០នាក់ ដែលធ្វើឱ្យពន្ធនាគារនេះ មានអាត្រាជនជាប់ឃុំដល់ទៅជាង៦៥០ភាគរយ។

សម្រាប់លីកាដូ រយៈពេលជាង១៥ឆ្នាំមកនេះ ស្ថានភាពពន្ធនាគារនៅកម្ពុជា នៅតែបន្តមានភាពចង្អៀត និងកង្វះធនធាន។ ពន្ធនាគារជាច្រើនកន្លែង មានដាក់ជនជាប់ឃុំចំនួន ១៧៥ភាគរយ ដែលជាចំនួនលើសសមត្ថភាពដែលពន្ធនាគារអាចដាក់អ្នកជាប់ឃុំបាន។

អំឡុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ស សុខា ធ្លាប់អះអាងថា ភាពចង្អៀនណែនក្នុងពន្ធនាគារ ភាគច្រើនកើតចេញពីបទល្មើសគ្រឿងញៀន ដែលលោកថា តួលេខនៃការចាប់ខ្លួនក្នុង១ថ្ងៃ រហូត១០០នាក់ក៏មាន ដែលបារម្ភថា បើមិនធ្វើអីសោះ មួយឆ្នាំបន្ទាប់អ្នកទោសនឹងឡើងដល់៥ម៉ឺននាក់។

លោកថា៖«ឥឡូវជារួម អ្នកជាប់ពន្ធនាគារនៅកម្ពុជា សរុបទាំងអស់ ៤២ ២៣៤នាក់។ ស្រី ២ ៥៧៦នាក់ ប៉ុន្តែអ្វីដែលសំខាន់លើ ៤២ ០០០ជាងនាក់នេះ ៥១ភាគរយ គឺជាប់ដោយសារតែគ្រឿងញៀន ចឹងមានន័យថា គ្រឿងញៀនគឺជាបញ្ហាប្រឈម ហើយយើងមើលទិដ្ឋភាពរួមមួយថ្ងៃៗ អ្នកប្រព្រឹត្តបទល្មើសដែលត្រូវចូលពន្ធនាគារ ចន្លោះពី៥០ទៅ៦០ជាងនាក់ក្នុងមួយថ្ងៃ ហើយថ្ងៃខ្លះចូលដល់ ១០០នាក់ ក៏មានដែរ។ ប៉ុន្តែចេញមិនដល់១០នាក់ទេ ចឹងចូលច្រើនជាងចេញ។ ចឹងខ្ញុំគិតថា ពេលនេះ អាចឆ្នាំក្រោយ អ្នកដែលជាប់ទៅពន្ធនាគារបើយើងអត់ធ្វើសោះ វាអាចឡើងដល់ ៥ម៉ឺននាក់ ចំនួននេះធំណាស់»។

សម្រាប់ លោក នី សុខា ប្រធានសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក(Adhoc) និយាយថា កំណើនអ្នកជាប់ឃុំ វាឆ្លុះបញ្ចាំងផងដែរ ពីកម្សោយនៃការអនុវត្តច្បាប់ រួមទាំងបញ្ហាគ្រឿងញៀន។

លោកគូសបញ្ជាក់ថា បញ្ហានេះ ក្រសួងពាក់ព័ន្ធ រួមទាំងថ្នាក់ដឹកនាំត្រូវពិនិត្យឡើងវិញ ពីកង្វះខាតរបស់ខ្លួន ទើបអាចដោះស្រាយបញ្ហានេះបាន។

លោកថា៖«ដំណោះស្រាយមិនមែនមានន័យថា យើងចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ ឬក៏កាត់ទោសកាត់អីជា ដំណោះស្រាយល្អទេ។ ដំណោះស្រាយ គឺយើងត្រូវពិនិត្យមើលឡើងវិញ អំពី តើសង្គមយើងវាមានលក្ខណៈយ៉ាងម៉េច? ការដឹកនាំរបស់យើងមានលក្ខណៈយ៉ាងម៉េច? ទាក់ទងទៅនឹងបញ្ហាដែលនាំឱ្យមនុស្សប្រព្រឹត្តកំហុសច្រើនហ្នឹង។ តើការដឹកនាំរបស់យើង វាអាចជះឥទ្ធិពលធ្វើឱ្យសង្គមហ្នឹង មានបញ្ហា បណ្តាលឱ្យមានអ្នកជាប់ឃុំច្រើន អ្នកប្រព្រឹត្តិកំហុសច្រើនដែរឬក៏អត់? អីចឹងណាស់។ អីចឹងយើងគួរតែមានការពិនិត្យមើលទៅលើប្រសិទ្ធភាពនៃការអនុវត្តច្បាប់ ការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលទាំងអស់ហ្នឹង ដើម្បីយើងដោះស្រាយបញ្ហាហ្នឹង អាហ្នឹងបានជារឿងមួយដែលល្អប្រសើរ ជាងយើងទៅចាប់គាត់ដាក់ពន្ធនាគារហើយទៅកាត់សេចក្ដី អាហ្នឹងវាមិនមែនជារឿងមួយដែលល្អទេ»។

លោកផ្តល់យោបល់ថា ដើម្បីដោះស្រាយស្ថានភាពចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារនេះ ត្រូវពិចារណាលើវិធាន ឱ្យនៅក្រៅឃុំ ចំពោះអ្នកដែលមិនបានប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋធ្ងន់ធ្ងរ រួមទាំងអ្នកទោសមនសិកាជាដើម។

VOD មិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពីអ្នកនាំពាក្យអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធនាគារនៃក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ឃៀង សុណាឌីន ដើម្បីសុំពន្យល់ជុំវិញបញ្ហានេះបានទេ ដោយទូរសព្ទមិនអាចទាក់ទងបាន។

លោក ស ខេង អតីតរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ កាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៨ បានចុះហត្ថលេខា បង្កើតក្រុមការងារដោះស្រាយបញ្ហាចង្អៀតណែននៅក្នុងពន្ធនាគារ។ ប៉ុន្តែមកដល់ពេលនេះ បញ្ហាចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារ នៅតែមិនអាចដោះស្រាយបាន ខណៈដែលប្រព័ន្ធដឹកនាំ ត្រូវបានអង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ រកឃើញថា មានអំពើពុករលួយខ្ពស់ជាប់គ្នាជិត១០ឆ្នាំ បើធៀបនឹងប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ាន។

សង្គមស៊ីវិល ធ្លាប់អះអាងថា ភាពចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារ ជាដើមចមជំរុញឱ្យមានការរំលោភបំពានសិទិ្ធជនជាប់ចោទ អំពើពុករលួយរីករាលដាលនៅក្នុងប្រព័ន្ធពន្ធនាគារផងដែរ។

ជុំវិញបញ្ហានេះ លីកាដូ និយាយថា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាភាពចង្អៀនណែនក្នុងពន្ធនាគារ គួរកម្រិតការឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្ន រង់ចាំសវនាការ លើកលែងតែក្នុងករណីចាំបាច់ ដូចមានចែងក្នុងច្បាប់។

ការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវលក្ខខណ្ឌរស់នៅក្នុងពន្ធនាគារ ដោយធានាថា គ្រប់ជនជាប់ឃុំទាំងអស់ ទទួលបាននូវអាហារដែលមានជីវជាតិគ្រប់គ្រាន់ សេវាថែទាំសុខភាព ការសួរសុខទុក្ខពីគ្រួសារ និងឱកាសអភិវឌ្ឍន៍ខ្លួនទៅតាមអាយុរបស់ជនជាប់ឃុំ។

ធានាថា ពន្ធនាគារទូទាំងប្រទេស គោរពតាមបទដ្ឋានអប្បបរមារបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ សម្រាប់ដាក់អ្នកទោស និងវិធានរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ចំពោះវិធានការឃុំខ្លួន និងវិធានការមិនឃុំខ្លួនសម្រាប់អ្នកទោសជាស្ត្រីដើម្បីលើកកម្ពស់សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ ជនត្រូវបានដកហូតសិទិ្ធដោយសារប្រព្រឹត្តបទល្មើស៕

រក្សាសិទ្វិគ្រប់យ៉ាងដោយ ស៊ីស៊ីអាយអឹម

សូមបញ្ជាក់ថា គ្មានផ្នែកណាមួយនៃអត្ថបទ រូបភាព សំឡេង និងវីដេអូទាំងនេះ អាចត្រូវបានផលិតឡើងវិញក្នុងការបោះពុម្ពផ្សាយ ផ្សព្វផ្សាយ ការសរសេរឡើងវិញ ឬ ការចែកចាយឡើងវិញ ដោយគ្មានការអនុញ្ញាតជាលាយលក្ខណ៍អក្សរឡើយ។
ស៊ីស៊ីអាយអឹម មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះការលួចចម្លងនិងចុះផ្សាយបន្តណាមួយ ដែលខុស នាំឲ្យយល់ខុស បន្លំ ក្លែងបន្លំ តាមគ្រប់ទម្រង់និងគ្រប់មធ្យោបាយ។ ជនប្រព្រឹត្តិ និងអ្នកផ្សំគំនិត ត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់កម្ពុជា និងច្បាប់នានាដែលពាក់ព័ន្ធ។