សារនយោបាយ មិនសម្លាប់មេមាន់ ដើម្បីទុកយកពងរបស់រដ្ឋាភិបាលបន្តវេន បក្សកាន់អំណាច បានក្លាយជាឋានសួគ៌ក្រុមឧក្រិដ្ឋជនឧកញ៉ាឆបោក បន្សល់ទុក្ខវេទនាដល់ជនរងគ្រោះច្រើនម៉ឺនគ្រួសារ ដែលខ្លះ បែបបាក់គ្រួសារ និងខ្លះស្លាប់ ក្រោមសម្ពាធបំណុល ដែលច្បាប់មិនអាចការពារបាន។
ជ្រុងមួយនៃបញ្ហានេះ ជនរងគ្រោះម្នាក់ចាញ់បោកអតីតឧកញ៉ា ហ៊ី គឹមហុង គឺលោក ប៊ុន ធឿន ប្រាប់VODថា មានអ្នកសា្លប់កើនជិត២០នាក់ ក្នុងនោះមានទាំងអ្នកធ្វើអត្តឃាតដោយចង-ក និងខ្លះគ្មានលុយព្យាបាលជំងឺ ដោយសារចាញ់បោកអតីតឧកញ៉ា ហ៊ី គឹមហុង ធ្វើឱ្យជួបវិបត្តិបំណុលធ្ងន់ធ្ងរ។
បើតាមប្រភពនោះ ពួកគេដែលបានចាញ់បោកក្រុមហ៊ុនពិភពដីមាសរបស់ លោក ហ៊ី គឹមហុងនេះមានជិត៨ពាន់គ្រួសារ ដែលថាក្រុមហ៊ុនមិនព្រមសងលុយពួកគេវិញទេ ច្រើនឆ្នាំទៅនេះ ទោះពួកគេបានតវ៉ា និងដាក់ពាក្យបណ្តឹង ទៅស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធច្រើនលើកឱ្យរកយុត្តិធម៌ ដើម្បីបានដោះស្រាយវិបត្តិបំណុលក្តី។
លោកថា៖ «ព័ត៌មានបឋមមកចូល១៧នាក់! អ៊ីចឹង ដែលស្លាប់ហ្នឹងប្រហែលជាកើនឡើងទៀត ប៉ុន្តែមិនដឹងថាកើនឡើងដល់កម្រិតណាទេ! ព្រោះគាត់ឈឺស្លាប់អត់លុយមើលខ្លួន អត់លុយព្យាបាលជាបន្តបន្ទាប់ អ៊ីចឹងធ្វើឲ្យអ្នកស្លាប់ប្រហែលជា កើនរហូតដោយសារក្រុមហ៊ុនពិភពដីមាសនេះ។ សុំឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលសុំឲ្យលោកជួយមើលទុក្ខលំបាក ពីប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីនឹងជួយជំរុញរឿងរ៉ាវនេះឲ្យបានទាន់ពេលវេលានៅខាងមុខនេះ កុំឲ្យប្រជាពលរដ្ឋគាត់ចេះតែដាបទៅៗ»។
ដោយឡែក ជនរងគ្រោះម្នាក់ទៀត លោក យ៉ា សំអេង ប្រាប់ថា រឿងក្តីអតីតឧកញ៉ា ឡេង ចាន់ណា ដែលមានអ្នកចាញ់បោក៧០០០គ្រួសារ គិតជាទឹកប្រាក់ជាង ៣០០លានដុល្លារអាមេរិកនោះ ជាងមួយឆ្នាំទៅនេះ គ្មានដំណោះស្រាយទេ។
លោកឱ្យដឹងថា លោកបានបង្ខំចិត្តស៊ីឈ្នួលធ្វើជាកម្មករដកដំឡូងនៅប្រទេសវៀតណាម ក្រោយចាញ់បោកក្រុមហ៊ុននេះជាង ២ម៉ឺនដុល្លារ ជាកម្ចីធនាគារ។
លោកថា៖ «កន្លងមក ខ្ញុំដែលមកស្គាល់ទឹកដីស្រុកយួនស្រុកអី ដល់ខេត្តតៃណិញអីហ្នឹង ខ្ញុំមិនដែលស្គាល់ទេ តែឥឡូវមកស្គាល់ស្រុកគេស្រុកឯងអស់ហើយ ដេកយប់ដេកថ្ងៃតាមព្រៃ ដើម្បីតែក្រពះ ដើម្បីតែជីវិត ហើយខ្ញុំចង់ឲ្យខាងតុលាការខេត្តសៀមរាប គាត់ធ្វើម៉េចដោះស្រាយរឿងហ្នឹងឲ្យចេញ ទោះថាក្នុងតម្លៃណាក៏ដោយ កាលៈទេសៈណាក៏ដោយ សុំដោះស្រាយរឿងក្ដីហ្នឹងឲ្យចេញ ដើម្បីជួយសង្គ្រោះដល់បងប្អូនជនរងគ្រោះដទៃទៀត មិនថារូបខ្ញុំឬបងប្អូនជនរងគ្រោះដទៃទេ គាត់កំពុងតែលំបាកដូចៗគ្នា ប៉ុន្តែក្នុងរូបភាពផ្សេងៗគ្នា»។
យ៉ាងណា នាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត កាលពីខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ អំឡុងមានរលកតវ៉ាខ្លាំងពីជនរងគ្រោះ លោកធ្លាប់ថ្លែងជាសាធារណៈថា ការមិនចាត់ការលើក្រុមអ្នកជំនួញបោកពលរដ្ឋ ជាយុទ្ធសាស្រ្តរក្សាទុកមេមាន់ដើម្បីយកពងឱ្យពលរដ្ឋ។
លោកថា៖ «រដ្ឋាភិបាលពិតណាស់ មិនងាកចាប់ៗនោះទេ យើងមិនអាចយករូបមន្តសម្លាប់មេមាន់នោះទេ យើងត្រូវធ្វើម៉េចឲ្យមេមាន់នៅរស់ ដើម្បីយកពងទៅនាំឲ្យបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋនេះជាគោលដៅធំ»។
តំណាងរាស្រ្តគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ លោក សួន សូរីដា ហៅសារមិនសម្លាប់មេមាន់នេះ បង្ហាញពីការដឹកនាំខ្វះការទទួលខុសត្រូវ និងងាកទៅឱ្យក្រសោបក្រុមឧកញ៉ាឆបោក ជាហេតុធ្វើឱ្យប្រព័ន្ធច្បាប់មិនអាចរកយុត្តិធម៌ឱ្យជនរងគ្រោះបាន។
លោកថា៖ «ខ្ញុំគិតថាជាការមិនទទួលខុសត្រូវក្នុងនាមគាត់ជានាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃរដ្ឋាភិបាលប្រទេសមួយ។ ជាធម្មតា នៅចំពោះមុខបុគ្គលឆបោកប្រាស់ដ៏ធំមួយ ចំពោះប្រជាពលរដ្ឋ គឺត្រូវតែចាត់វិធានការឲ្យរហ័សទាន់ពេលវេលា ដើម្បីធ្វើម៉េចឲ្យប្រជាពលរដ្ឋហ្នឹង គាត់អស់ចិត្ត ហើយទទួលបានសំណងកុំឲ្យជនបោកប្រាស់ហ្នឹង នៅតែបន្តគឃ្លើនតទៅទៀត បើអ៊ីចឹងទេ អាអ្នកបោកប្រាស់នឹងរួចខ្លួនពីសំណាញ់ច្បាប់ ហើយវាអាចជាមេរៀនមួយឱ្យជនបោកប្រាស់ហ្នឹង ចេះតែកើនឡើងនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា ដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាជន»។
ប្រធានអង្គការប្រជាធិបតេយ្យខ្មែរប្រចាំប្រទេសអូស្រ្តាលី លោក ស៊ឹង សែនករុណា និយាយថា សារមិនសម្លាប់មេមាន់ ប្រព័ន្ធតុលាការមិនអាចរកយុត្តិធម៌ឱ្យជនរងគ្រោះនោះទេ ដែលលោកបារម្ភថា ពលរដ្ឋនឹងបន្តរងគ្រោះកាន់តែច្រើនថែមទៀត បើពួកគេមិនហ៊ានប្រើប្រាស់សិទ្ធិដើម្បីទាមទារអយុត្តិធម៌នោះ។
លោកថា៖ «វាជាការលើកទឹកចិត្តទៅដល់ឧក្រិដ្ឋជន ក្នុងការបំផ្លិចបំផ្លាញធនធានជាតិក្នុងការកេងចំណេញកេងប្រវ័ញ្ចទៅលើប្រជាពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន ដែលរងគ្រោះដោយសារតែការឆបោកនូវអំពើទុច្ចរិតរបស់អ្នកធំ អ្នកមានប្រាក់ និងឧកញ៉ាទាំងអស់ហ្នឹង។ បើសិនជាដំណោះស្រាយមិនកើតមានចំពោះគាត់ គឺមាននីតិវិធីទីពីរ គឺការធ្វើការតស៊ូមតិរបស់ពួកគាត់ដោយការទាមទារតវ៉ា បាតុកម្ម ក្នុងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធណាមួយ ដែលមានអំណាចសម្រេចចិត្ត ឬក៏បុគ្គលណាមួយដែលមានអំណាចមានឥទ្ធិពល ក្នុងការសម្រេច និងដោះស្រាយបញ្ហារបស់ពួកគាត់ ពីព្រោះការដើរក្ដី ឬក៏នីតិវិធីផ្លូវច្បាប់របស់ពួកគាត់ហ្នឹង ស្ថិតនៅក្នុងក្តីអស់សង្ឃឹម»។
ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ មានអ្នករងគ្រោះយ៉ាងតិច ៣ម៉ឺននាក់ ដែលចាញ់បោកគម្រោងអចលទ្រព្យ រួមមានដូចជា អតីតឧកញ៉ា ជា សារ៉ន ហ៊ី គឹមហុង ឡេង ចាន់ណា ឧកញ៉ា ឡេង ណាវ៉ាត្រា ក្រុមហ៊ុនCIC និងក្រុមហ៊ុនភូមិខ្មែរគ្រុបនៅខេត្តស្វាយរៀង ជាដើម។
បើទោះបីឧក្រិដ្ឋជនឆបោកខ្លះ កំពុងជាប់ពន្ធនាគារក្តី តែគ្មានវិធានរឹបអូសទ្រព្យ ដើម្បីសងសំណងដល់ជនរងគ្រោះ ដើម្បីដោះស្រាយបំណុលវិញទេ និងខ្លះទៀត រស់នៅក្រៅសំណាញ់ច្បាប់ ដូចជា អតីតឧកញ៉ា ហ៊ី គឹមហុង និងឧកញ៉ា ឡេង ណាវ៉ាត្រា ជាដើម។
ជាការកត់សម្គាល់ ការរាលដាននៃអំពើឆបោកនេះ ក្រោយកម្ពុជាបាត់បង់ប្រព័ន្ធត្រួតពិនិត្យអំណាចតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យច្រើនឆ្នាំទៅនេះ។
បរិបទនេះ មេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាច លោក ហ៊ុន សែន ប្រើដៃតុលាការរំលាយបក្សសង្រ្គោះជាតិ បិទខ្ទប់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ ចាប់ខ្លួនសកម្មជនសង្គម ដែលជាកញ្ចក់សង្គម ដែលធ្វើឱ្យកម្ពុជាធ្លាក់ក្នុងការដឹកនាំបែបគ្រួសារនិយម ហើយពលរដ្ឋក្លាយជាជនរងគ្រោះនៃអំពើពុករលួយ។
របាយការណ៍ថ្មីមួយចេញផ្សាយដោយ CBC បង្ហាញថា ពលរដ្ឋកម្ពុជាជិត ៥លាននាក់ កំពុងជាប់កម្ចីឥណទាន ដែលមានទឹកប្រាក់សរុបប្រមាណជាង ៥៧ពាន់លានដុល្លារ ក្នុងឆ្នាំ២០២៣។
របាយការណ៍វាយតម្លៃពីអំពើពុករលួយរបស់អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ រកឃើញថា ប្រទេសដែលមានប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌មិនអាចកាត់ទោសកំហុសរដ្ឋាភិបាលបាន វានឹងធ្វើឱ្យពលរដ្ឋរងគ្រោះ ហើយដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ វាទាល់តែបើកលំហ សេរីភាពបញ្ចេញមតិ និងមានការបោះឆ្នោតដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌។ ការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌ មិនអាចកើតមានទេ ដរាបណាជនរងគ្រោះ ខ្វះភាពក្លាហាន ដើម្បីដាក់សម្ពាធឱ្យមេដឹកនាំបង្ហាញការទទួលខុសត្រូវនោះ៕
