ការមិនចាត់វិធានការលើម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនលាងលុយកខ្វក់ ឬលុយខុសច្បាប់ ដែលគេអះអាងថា ពាក់ព័ន្ធនឹងអ្នកឧកញ៉ា ហុន តូ ក្មួយលោក ហ៊ុន សែន នោះបង្កជាក្តីបារម្ភ ពីការពង្រីកខ្លួនរបស់ក្រុមឧក្រិដ្ឋជន បង្កមហន្តរាយដល់ប្រទេសជាតិ និងប្រជាពលរដ្ឋច្រើនឆ្នាំទៀត បើគ្មានចរន្តផ្លាស់ប្តូរ។
ការលើកឡើងនេះ ក្រោយ វិទ្យុអាស៊ីសេរី បានដកស្រង់សម្តីអ្នកនាំពាក្យធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាចុះផ្សាយថា ធនាគារជាតិបានដកហូតអាជ្ញាប័ណ្ណក្រុមហ៊ុន «ហួយវ័ន ផេ» របស់ឧកញ៉ា ហ៊ុន តូ ក្មួយប្រុសរបស់ប្រធានព្រឹទ្ធសភា លោក ហ៊ុន សែន។
ការដកអាជ្ញាប័ណ្ណនេះ ក្រោយក្រុមហ៊ុននេះ រងការចោទប្រកាន់ថា បានប្រតិបត្តិការលាងលុយកខ្វក់ឱ្យបណ្តាញក្រុមសង្គមងងឹត ឬឆបោកតាមអនឡាញ បង្កការភ័យខ្លាចដល់ប្រទេសក្នុងតំបន់។
ក្រុមហ៊ុន «ហួយវ័ន ផេ» របស់ឧកញ៉ា ហ៊ុន តូ ត្រូវបានក្រុមហ៊ុនវិភាគកាក់ឌីជីថល Elliptic មានមូលដ្ឋាននៅប្រទេសអង់គ្លេស កាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៤ រកឃើញថា កំពុងរកស៊ីខ្មៅងងឹតក្រោមឈ្មោះក្រុមហ៊ុន ហួយ អាដេ គ្រុប ប្រព្រឹត្តិអំពើលាងលុយកខ្វក់ និងចាប់ជំរិតតាមអនឡាញ។
លើសពីនេះ អ្នកជំនួញជនជាតិចិនម្នាក់ឈ្មោះ SUN RUIFENG ដែលមានដើមកំណើតក្នុងទីក្រុងប៉េកាំង ប្រទេសចិន កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥ បានដាក់ពាក្យបណ្ដឹងមួយទៅ ក្រសួងយុត្តិធម៌ ចោទលោក ហ៊ុន តូ ថាបានបោកប្រាស់លុយចំនួន ៩លានដុល្លារអាមេរិក ជាថ្នូរនឹងការរត់ការស្នើសុំអាជ្ញាប័ណ្ណធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែមាស នៅខេត្តមណ្ឌលគិរី ក៏មិនមានចំណាត់ការដែរ។
VOD បានព្យាយាមសុំការឆ្លើយតបពីអគ្គទេសាភិបាលនៃធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា លោកស្រី ជា សិរី ដោយហៅទូរសព្ទចូលជាច្រើនដង តែគ្មានអ្នកទទួលនៅថ្ងៃទី១១ ខែមីនានេះ។ ដោយឡែក អ្នកឧកញ៉ា ហ៊ុន តូ មិនអាចទាក់ទងបានគិតត្រឹមម៉ោងផ្សាយនេះ។
ជុំវិញបញ្ហានេះ តំណាងរាស្រ្តគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ លោក សួន សូរីដា យល់ថា ឧក្រិដ្ឋជននឹងបន្តប្រើល្បិចបង្កើតក្រុមហ៊ុនថ្មី ដើម្បីដំណើរការបទឧក្រិដ្ឋបន្តទៀត បើគ្រាន់តែដកអាជ្ញាប័ណ្ណ តែមិនកាត់ទោសម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនទេនោះ។
លោកថា៖ «បើចាត់វិធានការបំបាត់ដោយគ្រាន់តែលុបអាជ្ញាប័ណ្ណ ហើយមិនដាក់ទោសទណ្ឌ ឬក៏ចាប់ម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនហ្នឹង ដាក់ទោសទៅតាមច្បាប់ទេ ម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនគាត់អាចទៅបើកក្រុមហ៊ុនថ្មីមួយទៀតបាន ហើយជាបន្តបន្ទាប់ទៅបើរដ្ឋាភិបាលលុបអាជ្ញាប័ណ្ណក្រុមហ៊ុនមួយហ្នឹងទៀត គាត់ទៅបើកក្រុមហ៊ុនថ្មីៗទៀតទៅ។ អាហ្នឹងវាមិនខុសអីពីការបង្ក្រាបតាមរបៀបការពន្លត់ភ្លើងចំបើង បានន័យថា រលត់តែនៅដើមរួចហើយ វាចេះតែរាលពីកន្លែងមួយទៅកន្លែងមួយទៀត»។
សម្រាប់ ប្រធានសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក នី សុខា យល់ថា ការមិនកាត់ទោសម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនដែលរកស៊ីឆបោក ឬលាងលុយបែបនេះ ឆ្លុះបញ្ចាំងប្រព័ន្ធច្បាប់កម្ពុជានៅទន់ខ្សោយ ដែលវាជាគ្រោះថ្នាក់ដល់ពលរដ្ឋ និងសង្គម។
លោកថា៖ «ប្រសិនបើយើងបានប្រព្រឹត្តបទល្មើសហើយ វាគ្រាន់តែដកអាជ្ញាប័ណ្ណ ហើយយើងឱ្យអ្នកដែលប្រព្រឹត្តល្មើសរួចខ្លួនទៅវិញ ដូច្នេះយើងគិតថាអ្នកដែលរកស៊ីនីមួយៗ គេមិនជាបញ្ហាប្រឈមប៉ុន្មានទេ! ពីព្រោះថាវាធ្វើឲ្យទៅជាគំរូមួយមិនល្អសម្រាប់ថា បើសិនជាអ្នកឯងរកឃើញ ដកអាជ្ញាប័ណ្ណខ្ញុំទៅ។ ប៉ុន្តែបើអ្នកឯងរកមិនឃើញ ខ្ញុំរកស៊ីអំពើដែលមិនត្រឹមត្រូវ កេងនូវផលចំណេញហ្នឹងបន្តទៅទៀត។ នៅពេលដែលមិនត្រឹមត្រូវដែលជាអំពើខុសច្បាប់ ដូច្នេះអានេះមិនមែនជាការអនុវត្តច្បាប់មួយ ដែលបានពេញលេញទេ គឺថាវាធ្វើឲ្យបញ្ហានៃការជះឥទ្ធិពល អំពីការអនុវត្តច្បាប់មិនបានពេញលេញទៅដល់បញ្ហាវិបត្តិ ក្នុងយើងបន្តទៅទៀត»។
កន្លងទៅ អតីតឧកញ៉ា ហេង សិទ្ធី ធ្លាប់លាតត្រដាងរឿងឧកញ៉ា ហ៊ុន តូ ជាមេខ្លោងឧក្រិដ្ឋកម្មឆបោកតាមអនឡាញ យកលុយចិញ្ចឹមអំណាចគ្រួសារហ៊ុន ដែលកំពុងបង្កការគំរាមកំហែង ដល់ក្រុមអ្នករកស៊ីបរទេស។
លោកថា៖ «កាលពីមុនគេស្គាល់កម្ពុជា ជាប្រទេសអច្ឆរិយអង្គរវត្ត ឥឡូវនេះគេស្គាល់កម្ពុជា ដោយសារ ហ៊ុន តូ […] កម្ពុជាក្លាយទៅជាកន្លែងបោកប្រាស់រកស៊ីអនឡាញខុសច្បាប់»។
យ៉ាងណា លោក ហេង សិទ្ធី ក្រោយទម្លាយរឿងគ្រួសារហ៊ុនជាប់ពាក់ព័ន្ធយ៉ាងជ្រៅ ក្នុងបទឧក្រិដ្ឋនៅកម្ពុជានេះ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ ធ្លាប់អះអាងថា អតីតឧកញ៉ារូបនោះ ត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅប្រទេសរុស្ស៊ី ប៉ុន្តែមិនមានសេចក្តីរាយការណ៍ពីការបញ្ជូនមកដល់កម្ពុជាទេ។
ឧកញ៉ា ហ៊ុន តូ ត្រូវបានអន្តរជាតិរកឃើញជាបន្តបន្ទាប់ថា ជាឧក្រិដ្ឋជនលាងលុយកខ្វក់ មេខ្លោងឆបោកតាមអនឡាញ និងឧក្រិដ្ឋជនគ្រឿងញៀន ប៉ុន្តែគ្មានស្ថាប័នជាតិនៅកម្ពុជាបើកការស៊ើបអង្កេតនោះទេ។
ប្រភពពីអន្តរជាតិ ដែលរកឃើញពីបទឧក្រិដ្ឋរបស់ លោក ហ៊ុន តូ រួមមានដូចជា កាសែត DL News នៅទីក្រុងឌូបៃ ក្រុមហ៊ុនវិភាគកាក់ឌីជីថល Elliptic នៅប្រទេសអង់គ្លេស សារព័ត៌មាន The Australian និងទូរទស្សន៍អាល់ចាហ្សីរ៉ា (Al Jezera) ជាដើម។
ការអះអាងនេះ ហាក់ស៊ីគ្នាទៅនឹងការរកឃើញសំបុកឧក្រិដ្ឋជនលើទឹកដីកម្ពុជា នាប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ពាក់ព័ន្ធនឹងបទឧក្រិដ្ឋឆបោកតាមអនឡាញ ការចាប់ជម្រិត ជាដើម ដែលបានរកឃើញនៅខេត្តព្រះសីហនុ ក្រុងប៉ោយប៉ែត ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ កំពង់ស្ពឺ កណ្តាល ក្រុងបាវិត ខេត្តស្វាយរៀង។
ថ្មីៗនេះ នគរបាលជាតិ បានរកឃើញសំបុកឧក្រិដ្ឋជន នៅក្នុងក្រុងសែនមនោរម្យ ខេត្តមណ្ឌលគិរី កាលពីថ្ងៃទី៦ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៥នេះ។
បើតាមសមត្ថកិច្ច ប្រតិបត្តិការបង្ក្រាបនេះ បានឃាត់ខ្លួនជនបរទេសសរុបជិត ៣០០នាក់ ចម្រុះជាតិសាសន៍ តែភាគច្រើនជាជនជាតិចិន ដែលមាន ២៤៧នាក់។
អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ បានចេញរបាយការណ៍ថ្មីមួយ កាលពីថ្ងៃទី១១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៥នេះរកឃើញថា អំពើពុករលួយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងឆ្នាំ២០២៤ មានស្ថានភាពអាក្រក់ជាងឆ្នាំមុន ដែលទាមទារឱ្យកម្ពុជាដោះស្រាយបញ្ហានេះជាប្រព័ន្ធ និងទ្រង់ទ្រាយធំ។
បើតាមរបាយការណ៍នោះ កម្ពុជា មានអំពើពុករលួយខ្ពស់ជាប់គ្នាជិត១ទសវត្សរ៍ បើធៀបនឹងប្រទេស ១៨០ ដែលអង្គការនោះបានសិក្សា។
ប្រទេសដែលមិនអាចរើខ្លួនពីអំពើពុករលួយញាំញីបាន បញ្ហាចម្បងមួយ គឺឥទ្ធិពលនយោបាយជ្រៀតជ្រែតប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌។
អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ គូសបញ្ជាក់ថា ជាដំណោះស្រាយ ត្រូវបើកលំហសេរីភាពបញ្ចេញមតិ និងរៀបចំការបោះឆ្នោតឱ្យមានលក្ខណៈសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌៕
