តំណាងរាស្ត្រគណបក្សង្គ្រោះជាតិ លោក អ៊ុំ សំអាន បន្តគាស់កកាយបញ្ហាព្រំដែន រឿងកោះគុត និងប្រាសាទតាមាន់តូចដែលថៃកំពុងគ្រប់គ្រង ដោយសំអាងថា«ត្រកូលហ៊ុននឹងក្លាយជាត្រកូលក្បត់ជាតិតជំនាន់ ដូចត្រកូលអភ័យវង្សបែន» បើមិនប្តឹងទៅតុលាការអន្តរជាតិICJ ដើម្បីទាមទារមកវិញ។
លោក អ៊ុំ សំអាន និយាយលើហ្វេសប៊ុករបស់លោកនៅថ្ងៃទី១៨ ខែមិនានេះ ដោយដាក់ការសង្ស័យថា ការដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មិនដែលនិយាយបញ្ហាប្រាសាទតាមាន់តូច អាចជាសារបង្ហាញថា រដ្ឋាភិបាលនេះ នឹងឈប់ទាមទារយកប្រាសាទតាមាន់តូច ដូចករណី កោះគុតដែរ។
លោកនិយាយក្នុងន័យដើមថា៖ «យើងមិនដែលឮរដ្ឋាភិបាលនិយាយថា ប្រាសាទតាមាន់តូចជារបស់កម្ពុជានោះទេ។ ប៉ុន្តែឆ្នាំ២០១១ រដ្ឋាភិបាលបានអះអាងថា ប្រាសាទតាមាន់តូច ស្ថិតក្នុងទឹកដីកម្ពុជា។ ឥឡូវនេះ ប្រាសាទតាមាន់តូចត្រូវបានថៃគ្រប់គ្រងទាំងស្រុង ហើយខ្មែរចូលមិនបានទេ។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ត្រូវតែបញ្ជាក់ថា ប្រាសាទតាមាន់តូចជារបស់កម្ពុជា»។
សម្រាប់លោក អ៊ុំ សំអាន ប្រសិនបើ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នឹងកាត់ប្រាសាទតាមាន់តូចឱ្យថៃនោះ ត្រកូលហ៊ុននឹងក្លាយជាត្រកូលក្បត់ជាតិ តជំនាន់ដូចត្រកូលអភ័យវង្សបែនដែរ។
សម្រាប់លោក អ៊ុំ សំអាន ប្រាសាទតាមាន់តូចបានសាងសង់ឡើងនៅចុងសតវត្សទី១២ និងដើមសតវត្សទី១៣ ក្នុងរាជព្រះបាទព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧។
ក្នុងសម័យសង្រ្គាមស៊ីវិលទសវត្សទី៨០ ប្រាសាទតាមាន់ធំ ប្រាសាទតាមាន់តូច និងប្រាសាទតាក្របី ត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយរណៈសិរ្សរំដោះប្រជាពលរដ្ឋខ្មែររបស់លោកតា សឺន សាន ហើយគ្មានវត្តមានទាហានថៃនៅប្រាសាទទាំង៣នេះនោះទេ។
លោកថា សព្វថ្ងៃនេះ ថៃមិនគ្រាន់តែគ្រប់គ្រងកោះគុតរបស់ខ្មែរនោះទេ ថៃថែមទាំងកំពុងគ្រប់គ្រងរួមជាមួយខ្មែរនៅប្រាសាទតាមាន់ធំ ប្រាសាទតាក្របី និងថៃកំពុងគ្រប់គ្រងប្រាសាទតាមាន់តូចទាំងស្រុង។
ហេតុនេះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ត្រូវតែប្តឹងថៃទៅតុលាការអន្តរជាតិទីក្រុងឡាអេ ករណីកោះគុត ប្រាសាទតាមាន់ធំ ប្រាសាទតាមាន់តូច និងប្រាសាទតាក្របី។
បើបន្តចរចាទ្វេភាគី តទៅទៀត កម្ពុជានឹងបាត់បង់កម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លួននៅលើកោះគុត បាត់បង់ប្រាសាទតាមាន់តូចទាំងស្រុង បាត់បង់យ៉ាងហោចពាក់កណ្តាលប្រាសាទតាមាន់ធំ ឬបាត់បង់ទាំងស្រុងនិងបាត់បង់យ៉ាងហោចពាក់កណ្តាលប្រាសាទតាក្របី ឬបាត់បង់ទាំងស្រុង។
លោក អ៊ុំ សំអាន ឱ្យដឹងបន្ថែមថា ការមិនប្រើយន្តការអន្តរជាតិ ដើម្បីទប់ស្កាត់បរទេសឈ្លានទឹកដីជាកំហុសធ្ងន់ធ្ងររបស់មេដឹកនាំពាក់ព័ន្ធនឹងទោសក្បត់ជាតិ។
លោកថា៖ «ទាំងលោក ហ៊ុន សែន និងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត គ្មានឆន្ទៈក្នុងការទាមទារយកកោះគុតនិងប្រាសាទតាមាន់តូចទេ ព្រោះដោយសារកោះគុត និងប្រាសាទតាមាន់តូចហ្នឹង គឺត្រូវថៃគ្រប់គ្រងទាំងស្រុង១០០ភាគរយហើយ គាត់យល់ថាបើទាមទារក៏មិនបានដែរ ព្រោះចរចាទ្វេភាគីធ្វើម៉េចទាមទារបាន បើថៃគេគ្រប់គ្រងទាំងស្រុងហើយហ្នឹង»។
ចំណែក ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា លោក ម៉ែន ណាត និយាយថា មេដឹកនាំប្រទេសដែលមិនប្រើជម្រើសចាំបាច់ ដើម្បីការពារទឹកដី ប្រៀបបាននឹងបើកដៃឱ្យបរទេសជិតខាងបន្តគឃ្លើនឈ្លានពានទឹកដីកំណើតខ្លួន ដែលថានេះ ជាសោកនាដ្ឋកម្មជាតិ ជាងសម័យណាៗទាំងអស់។
លោកថា៖ «រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏ដោយ លោក ហ៊ុន សែន ក៏ដោយហ្នឹង ឪពុកកូនគាត់ហ្នឹងកំពុងតែធ្វើដំណើរទៅកាន់ជាអ្នកក្បត់ជាតិកាន់ប្រវត្តិសាស្ត្រនៅថ្ងៃក្រោយ ឲ្យតែមិនព្រមដោះស្រាយរឿងហ្នឹងឲ្យត្រឹមត្រូវជូនជាតិ ជូនកម្ពុជាទេ នឹងធ្លាក់ខ្លួនក្លាយជាជនក្បត់ជាតិ ជាប្រវត្តិសាស្ត្រនៅថ្ងៃក្រោយហើយ ហើយកុំបន្ទោសគេឱ្យសោះ»។
យ៉ាងណា នៅក្នុងពិធីមួយនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែមីនានេះ លោក ហ៊ុន សែន ប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានបង្ហាញឆន្ទៈបន្តប្រើយន្តការទ្វេភាគី ទោះធ្លាប់ចរចាជាង២៤ឆ្នាំមិនទាន់រកច្រកចេញរួចក្តី។
លោកបញ្ជាក់ថា មេដឹកនាំកម្ពុជាមិនដែលបោះបង់ឆន្ទៈការពារទឹកដីរបស់ដូនតានោះទេ គ្រាន់តែរកវិធីសាស្រ្តចរចាយ៉ាងណា ដើម្បីកុំឱ្យមានបញ្ហាជម្លោះ ឬសង្រ្គាមជាមួយប្រទេសជិតខាងប៉ុណ្ណោះ។
លោកថា៖ «សម្តេចពុកកុំភ្លេចកោះគុតនិងប្រាសាទតាមាន់ ដែលសៀមប្រុងលេបត្របាក់ ខ្ញុំReply ត្រឡប់ទៅវិញថាយើងមិនដែលភ្លេចពីការការពារទឹកដីទេ និយាយថាសូមសម្តេចកុំភ្លេចកោះគុត និងប្រាសាទតាមាន់ ជាមតិដ៏ល្អដែលខ្ញុំឆ្លើយតបដោយសុភាពថា យើងមិនដែលភ្លេច ការការពារទឹកដីទេ»។
បើតាមអ្នកឃ្លាំមើលព្រំដែន ទោះកោះគុត ស្ថិតក្នុងខេត្តកោះកុង ត្រូវបានថៃគ្រប់គ្រងច្រើនឆ្នាំទៅនេះ ក្រោយកិច្ចព្រមព្រៀងពីលោក ហ៊ុន សែន ដោយឡែក ប្រាសាទតាមាន់តូច ស្ថិតក្នុងខេត្តឧត្តរមានជ័យ ត្រូវបានថៃគ្រប់គ្រងទាំងស្រុងដូចគ្នា ក្រោយការគ្រប់គ្រងរបស់លោក ហ៊ុន សែន។
បើតាមមាត្រា៤៤០ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ បទប្រគល់ឱ្យរដ្ឋបរទេស នូវដែនដីជាតិទាំងស្រុង ឬមួយផ្នែក ជាអំពើក្បត់ជាតិ ត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារអស់មួយជិវិត៕
