តំបន់អន្ទង់អាំង ឬភ្នំ១៥០០ ក្នុងស្រុកវាលវែង ខេត្តពោធិ៍សាត់ នៅថ្ងៃទី១៩ខែមិនានេះ ត្រូវអាជ្ញាធរបិទខ្ទប់មិនឱ្យធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ ក្រោមវិធានបណ្តេញចេញពីលំនៅឋានចាស់ ដែលធ្វើឱ្យពលរដ្ឋខ្លះរត់ភៀសខ្លួន ដើម្បីគេចពីសម្ពាធបង្ខំឱ្យទទួលយកសំណង ជាគោលនយោបាយដែលពួកគេធ្លាប់ជំទាស់។
នេះបើតាមការឱ្យដឹងពីប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួននៅតំបន់នោះ និងអ្នកឃ្លាំមើលការរំលោកសិទ្ធិមនុស្ស ដែលតាមដានវិធានការបណ្តេញរបស់អាជ្ញាធរខេត្តពោធិ៍សាត់នេះ។
អនុប្រធានសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក យិន ម៉េងលី និយាយថា តាមការឱ្យដឹងពីប្រជាពលរដ្ឋនៅព្រឹកថៃ្ងទី១៩ ខែមិនានេះ តំបន់ភ្នំ១៥០០ ត្រូវបានអាជ្ញាធររឹតបន្តឹងសន្តិសុខ ដោយបិទផ្លូវមិនឱ្យឆ្លងកាត់ ពីស្រុកវាលវែងទៅតំបន់អន្ទង់អាំង ចំពេលចុះអនុវត្តវិធានបណ្តេញចេញនេះ។
លោកថា៖ «យើងចង់ឱ្យការរិតត្បិតការហាមឃាត់ ធ្វើឡើងអនុឡោមតាមគោលការណ៍ច្បាប់ ព្រោះអត់មានការហាមឃាត់ការធ្វើដំណើរសោះ ស្រាប់តែពេលដែលយើងធ្វើដំណើរចូលទៅ បែរជាកាក់យើងកាក់យើងហើយចាប់ផ្ដើមឆែកទូរស័ព្ទចង់ឆែកកាមេរ៉ាឡាន ត្រូវប្រាប់អ្នកហ្នឹងថាវាជាបទល្មើសអីដែលយើងចូលមកឆែកទូរស័ព្ទគេមកឆែកឡានគេ[…] ចឹងសូមឱ្យលោកអ្នកអនុវត្តច្បាប់ហ្នឹង លោកឈរលើគោលការណ៍ច្បាប់ឱ្យបានច្បាស់លាស់ នៅក្នុងការអនុវត្តហ្នឹងមិនមែនចេះតែមកឆែកទូរស័ព្ទគេ ចង់ឆែកខ្លួនប្រាណគេ ចង់ឆែកឡានគេ តាមតែអំពើចិត្ត អាហ្នឹងវាលែងទៅជាការអនុវត្តច្បាប់ ហើយចឹងទៅជារឿងធ្វើអ្វីស្រេចតែអំពើចិត្តទៅវិញ»។
កាលពីថ្ងៃអង្គារ ពលរដ្ឋបានអះអាងថា សមត្ថកិច្ចស្លៀកពាក់ស៊ីវិលរាប់សិបនាក់ បានដាក់កម្លាំង និងគ្រឿងចក្រទៅកាន់ភូមិកររបស់ពួកគាត់ ដោយចាប់ខ្លួនពលរដ្ឋម្នាក់ ព្រមទាំងបានបំផ្លាញកាមេរ៉ាសុវត្ថិភាពនៅតាមខ្នងផ្ទះ ដកហូតទូរស័ព្ទពីពលរដ្ឋជាច្រើនគ្រឿង ដែលធ្វើឱ្យពួកគាត់កាន់តែបារម្ភពីសុវត្ថិភាពដោយការបណ្តេញចេញដោយបង្ខំ។
វិធាននេះ ធ្វើឡើងក្រោយពីអាជ្ញាធរខេត្តពោធិ៍សាត់ បានដាក់ឱសានវាទ ដោយតម្រូវឱ្យប្រជាពលរដ្ឋចំនួន ២៤គ្រួសារ រស់នៅតំបន់ភ្នំ១៥០០ ផ្លូវអន្ទង់អាំង រុះរើផ្ទះ និងសំណង់ផ្សេងៗចេញពីដីនោះ ដោយគិតត្រឹមថ្ងៃទី១៩ ខែមីនានេះជាកំហិត ដោយអាជ្ញាធរថា ដើម្បីដីនោះ ជាដីតំបន់អភិរក្សបៃតង និងបានព្រមានថានឹងមិនទទួលខុសត្រូវចំពោះការខូចខាតណាមួយឡើយ។
ពលរដ្ឋនៅឃុំអន្លង់រាប ស្រុកវាលវែង ខេត្តពោធិ៍សាត់ អ្នកស្រី សែម សុធា បានបង្ហាញការឈឺចាប់ជុំវិញវិធានបណ្តេញចេញនេះ។
អ្នកស្រីថា៖ «ខ្ញុំអត់ដឹងថាយ៉ាងម៉េចទេឥលូវហ្នឹង ប៉ុន្តែគ្រាន់ថាជីវិតខ្ញុំនៅសល់មិនទាន់ដាច់ខ្យល់ ក៏ខ្ញុំនៅតែធ្វើការតវ៉ារហូត។ សង្គមនេះសាហាវព្រៃផ្សៃហ្ហាស ខ្ញុំដូចជាមិនចង់រស់នៅដោយគាត់ធ្វើឃោឃៅដល់ថ្នាក់ហ្នឹងពេក យើងអត់យល់ទេ ខ្ញុំគិតអីអត់យល់តែម្ដង ដីផ្ទះគេទិញហេតុអីក៏ទៅបំផ្លាញរបស់គេ ហើយទ្រព្យសម្បត្តិរបស់គេ ហេតុអីក៏ទៅកំទេចរបស់គេចឹង ផ្ទះគេប៉ុនៗណាណីវាអត់ត្រូវ ហើយបើកំទេចផ្ទះគេម៉េចបានយកទ្រព្យសម្បត្តិរបស់គេធ្វើអីដូចជាដបស្រាកាហ្វេអីហ្នឹង»។
អ្នកស្រីអះអាងថា ប្រជាពលរដ្ឋដែលជួបញ្ហានេះ បានមកតាំងលំនៅលើដីនោះជាង១០ឆ្នាំមកហើយ ហើយក៏មិនបានរស់នៅក្នុងតំបន់អភិរក្សដូចការចោទដែរ។
តែយ៉ាងណា អភិបាលខេត្តពោធិ៍សាត់ លោក ខូយ រីដា ធ្លាប់ប្រាប់VODថា ដីនៅតំបន់ដែលមានគម្រោងចាត់វិធាននេះ ជាដីតំបន់អភិរក្ស ដែលមិនអនុញ្ញាតឱ្យពលរដ្ឋបន្តរស់នៅបានទៀតឡើយ។
លោកបន្តថា នៅតំបន់អន្ទង់អាំងនោះ មានពលរដ្ឋសរុបចំនួន ៩៨គ្រួសារ ដែលបានតាំងទីលំនៅដោយមិនស្របច្បាប់នៅទីនោះ ហើយក្នុងនោះមានពលរដ្ឋជាង៦០គ្រួសារហើយ បានយល់ព្រមទទួលយកគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាល ទៅកាន់ទីតាំងថ្មីនៅឃុំប្រម៉ោយ ដែលរដ្ឋបានរៀបចំហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធគ្រប់គ្រាន់ជូនពួកគាត់ហើយ គឺនៅសល់តែ ២៤គ្រួសារនេះ ដែលមិនព្រមចាកចេញ។
អភិបាលខេត្តរូបនេះ បន្តថា អាជ្ញាធរបានជូនដំណឹងដល់ពលរដ្ឋជាង ២០គ្រួសារនោះ ចំនួន ៣ដងមកហើយទៅតាមនីតិវិធីច្បាប់ ហើយពេលនេះដល់ពេលអនុវត្តច្បាប់ ដែលពួកគាត់ត្រូវតែរុះរើចេញ ដោយមិនមានការយោគយល់ទៀតទេ។
លោកថា៖ «ដីមុនគេឱ្យ រៀបចំហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវ ភ្លើង ទឹក និងដីកម្មសិទ្ធិស្របច្បាប់ យើងបានរៀបចំរួចជាស្រេចហើយ តែក្រុមគាត់មួយក្តាប់តូចនេះគាត់មិនចូលរួមជាមួយទេ គាត់មិនចូលរួម គាត់ជឿម៉ែឪគាត់នៅអាស៊ីសេរីនោះ អ្នកអុជអ្នកញុះញង់ឱ្យខ្លួនវិនាសអន្តរាយហ្នឹង គាត់ជឿ តែអ្នកដែលគេខំប្រឹងជួយគាត់ គាត់អត់បានចូលរួមចំណែកជាមួយទេ ហើយគាត់កំពុងតែបំភ្លៃ បង្ហោះលើបណ្តាញសង្គម បំភ្លៃការពិតច្រើន»។
យ៉ាងណា សម្រាប់អាដហុកចង់ឃើញ រដ្ឋាភិបាលមានដំណោះស្រាយសមរម្យមួយ ដែលអាចពលរដ្ឋទទួលយកបាន ដើម្បីបញ្ចៀសផលប៉ះពាល់មុខមាត់រដ្ឋាភិបាលនិងអាជ្ញាធរខេត្ត ក្នុងនាមជាអ្នកបម្រើរាស្ត្រ ដូចមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
លោក យិន ម៉េងលី ថ្លែងថា៖ «ដំណោះស្រាយបញ្ហារឿងប្រជាពលរដ្ឋខ្ញុំសុំឱ្យធ្វើការរៀបចំដីលំនៅដ្ឋានប្រជាពលរដ្ឋឱ្យបានល្អសិនឱ្យមានទឹកមានហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធគ្រប់គ្រាន់សិន បើយកគាត់មកដាក់ក្នុងព្រៃល្បោះដែលជាព្រៃដើមឈើរិចរិលតើគាត់ធ្វើយ៉ាងម៉េច ចឹងសូមរៀបចំកន្លែងបំលាស់ពួកគាត់ឱ្យបានសមរម្យសិន មុននឹងធ្វើការបណ្ដេញគាត់ចេញពីលំនៅដ្ឋានរបស់ពួកគាត់ ហើយសូមជួយសម្រួលនូវការដឹកជញ្ជូននិងឧបត្ថម្ភផ្សេងៗទៀត ដែលរដ្ឋបាលខេត្តអាចធ្វើទៅបាន ដើម្បីជួយដល់ជីវភាពពួកគាត់រយៈពេលខ្លី ឬក៏រយៈពេលវែងណាមួយ ដើម្បីបញ្ហាសេដ្ធកិច្ចរបស់ពួកគាត់នេះឯង»។
ពាក់ព័ន្ធនឹងករណីដីធ្លីនេះដែរ សមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក កាលពីថ្ងៃទី១៨ខែមិនា បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយ បង្ហាញក្តីបារម្ភយ៉ាងខ្លាំង ជុំវិញវិធានបណ្តេញចេញនេះ។
អាដហុកថា ការប្រើវិធានបណ្តេញចេញ វានឹងរងការខូចខាតទ្រព្យសម្បត្តិ និងសេដ្ឋកិច្ចប្រជាពលរដ្ឋ រីឯ រដ្ឋាភិបាល រងការប៉ះពាល់មុខមាត់ ជុំវិញការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស។
បើតាមក្រុមប្រជាពលរដ្ឋ កន្លងមក អាជ្ញាធរបានចាប់ខ្លួនពលរដ្ឋម្នាក់ ឈ្មោះ សេន ពិសី ដោយចោទថារុករានដីតំបន់អភិរក្សដោយខុសច្បាប់ ហើយបច្ចុប្បន្នពលរដ្ឋរូបនោះ កំពុងជាប់ឃុំនៅពន្ធនាគារ ខណៈពលរដ្ឋម្នាក់ទៀត ដែលត្រូវចាប់ខ្លួននៅថ្ងៃអង្គារ មិនទាន់ដឹងថារងនូវការចោទប្រកាន់បែបណានៅឡើយ។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានផ្តល់សច្ចាប័ន ជាមួយអង្គការសហប្រជាជាតិ នៅឆ្នាំ១៩៩២ លើកតិការសញ្ញាអន្តរជាតិ ស្តីពីសិទ្ធិសេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និងវប្បធម៌ ដែលរាប់បញ្ជូលទាំងសិទ្ធិលំនៅដ្ឋានសមរម្យ ។
ដោយឡែក មាត្រា៤៤នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ក៏បាទទួលស្កាល់សិទ្ធិជាម្ចាស់ទ្រព្យ រួមទាំងច្បាប់ភូមិបាលឆ្នាំ២០០១។
បើតាមចំនុច៦ នៃកតិកាសញ្ញាអន្តរជាតិ ការបណ្តេញចេញដោយបំពាន គឺជាការរំលោភបំពានដ៏កម្រោលលើសិទ្ធិមនុស្សជាច្រើន ដែលបានទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិ រួមមានសិទ្ធិមានផ្ទះសម្បែង អាហារ ទឹក សុខភាព ការអប់រំ ការងារ សន្តិសុខ សេរីភាពចាកផុតពីការប្រព្រឹត្តឃោឃៅ អមនុស្សធម៌។
ការបណ្តេញចេញដោយបំពាន ជំរុញកាន់តែខ្លាំងឡើងថែមទៀត នូវភាពមិនស្មើគ្នា ទំនាស់ក្នុងសង្គម ប៉ះពាល់ប្រជាជនក្រីក្រ ពិសេសស្ត្រី និងកុមារ ។
លើសពីនេះ មាត្រា៣៥ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ចែងថា «សេចក្តីស្នើទាំងឡាយរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ត្រូវបានទទួលការពិនិត្យ និងដោះស្រាយយ៉ាងហ្មត់ចត់ពីអង្គការរដ្ឋ»។
សរុបមក វិធាននេះ រដ្ឋាភិបាល មិនបានបំពេញកាតព្វកិច្ច តបតាមស្មារតីនៃច្បាប់កំពូលរបស់ជាតិ និងកតិកាសញ្ញាអន្តរជាតិ ដែលកម្ពុជាបានទទួលស្គាល់នោះទេ ព្រោះសិទ្ធិត្រូវបានបំពាន សំណើរ និងកង្វល់ ត្រូវបានបដិសេធ៕
