ការដែលមេដឹកនាំបន្តវេនបក្សកាន់អំណាច ចេញមុខអះអាងជាលើកដំបូងថា កោះគុតមិនទាន់បាត់បង់ទៅប្រទេសថៃនោះ ហាក់បានបង្កើនសម្ពាធទាមទារឱ្យកម្ពុជាផ្តល់សច្ចាប័នច្បាប់លើសមុទ្រ UNCLOS ដើម្បីទប់ទល់មហិច្ឆតាបរទេសឈ្លានពានទឹកដី និងទាមទារដែនសមុទ្រ និងកោះត្រឡប់មកវិញ។
ចរន្តជំរុញសម្ពាធដែលថាកម្ពុជាចាំបាច់ត្រូវយល់ព្រមលើច្បាប់សមុទ្រអន្តរជាតិនេះ ខណៈដែនសមុទ្រ និងប្រជុំកោះ មានកោះត្រល់កំពុងស្ថិតក្នុងដៃវៀតណាមគ្រប់គ្រង រីឯកោះគុតត្រូវបានថៃគ្រប់គ្រងទាំងស្រុងច្រើនឆ្នាំទៅនេះ ស្របពេលដែលកម្ពុជាមិនបានផ្តល់ការយល់ព្រមលើច្បាប់សមុទ្រអន្តរជាតិ(UNCLOS)។
ជុំវិញបញ្ហានេះ ពលរដ្ឋនិងអ្នកឃ្លាំមើល លើកឡើងថា កម្ពុជាចាំបាច់ត្រូវផ្តល់សច្ចាប័ន ឬទទួលស្គាល់ច្បាប់សមុទ្រ UNCLOS ដែលជាមូលដ្ឋានច្បាប់ ទប់ទល់នឹងមហិច្ឆតាឈ្លានពានពីប្រទេសជិតខាង។
តំណាងរាស្រ្តបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក អ៊ុំ សំអាន និយាយលើបណ្តាញសង្គម នៅថ្ងៃទី២៧ ខែមីនានេះ ថា ការដែល លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត និយាយថា កោះគុត នៅជាកម្មសិទ្ធិរបស់កម្ពុជា លោកថា វាជាលទ្ធផលបានពីការបន្លឺសំឡេងទាមទាររបស់ពលរដ្ឋខ្មែរ នៅតាមបណ្តាប្រទេសមួយចំនួន មាន កូរ៉េ ជប៉ុន អូស្ត្រាលី អាមេរិក និងពលរដ្ឋមួយចំនួនទៀត កំពុងជាប់ពន្ធនាគារពាក់ព័ន្ធនឹងសំណុំរឿងCLV ជាដើម។
សម្រាប់ លោក អ៊ុំ សំអាន សមិទ្ធផលនេះ ពលរដ្ឋខ្មែរមិនត្រូវដកថយទេ តែត្រូវបន្តបង្កើនសំឡេងកាន់តែខ្លាំងបន្ថែមទៀត ដើម្បីជំរុញមេដឹកនាំផ្តល់សច្ចាប័នលើច្បាប់សមុទ្រ UNCLOS ឆ្នាំ១៩៨២ ដើម្បីការពារដែនសមុទ្រ ព្រមទាំងកោះ និងប្តឹងថៃទៅតុលាការអន្តរជាតិ ករណីកោះគុត និងដែនសមុទ្រត្រួតស៊ីគ្នាទំហំ២៦០០០គីឡូម៉ែត្រការ៉េ។
បន្ថែមលើនេះ លោកថា បើលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ពិតជាមានឈាមជ័រជាខ្មែរដែរ ត្រូវហ៊ានទាមទារចំណែកនៃកោះគុតពីភាគីថៃ ដោយប្រើយន្តការអន្តរជាតិ តាមរយៈការផ្តល់សច្ចាប័នជាមួយអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីច្បាប់សមុទ្រ UNCLOS។
លោកបញ្ជាក់ថា ប្រទេសដែលប្រឈមនឹងបញ្ហាជម្លោះដែនសមុទ្រ ឬប្រជុំកោះ ភាគីច្រើនគេតែងប្រើយន្តការអន្តរជាតិ ឬច្បាប់សមុទ្រUNCLOSឆ្នាំ១៩៨២នេះ ដើម្បីដោះស្រាយ និងជៀសវាងបង្កសង្រ្គាម។
លោកថា៖ «យើងសូមជំរុញឲ្យ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត និងរដ្ឋសភាហ្នឹង ត្រូវផ្ដល់សច្ចាប័នទៅលើច្បាប់សមុទ្រUNCLOSហ្នឹង ដើម្បីការពារទឹកដីរបស់យើង ជាពិសេសដែនសមុទ្រ និងកោះរបស់យើងជាមួយថៃ និងវៀតណាម ព្រោះ លោក ហ៊ុន សែន គាត់កាន់អំណាចជាង៤០ឆ្នាំហើយ គ្រាន់តែធ្វើការផ្ដល់សច្ចាប័នដល់ទៅលើច្បាប់សមុទ្រ ធ្វើមិនកើតដែរ»។
ដោយឡែក ពលករខ្មែរនៅប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង អ្នកស្រី ឡែង ចិន្តា គាំទ្រឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវប្រើយន្តការអន្តរជាតិ ប្តឹងភាគីថៃករណីកោះគុតទៅតុលាការអន្តរជាតិ ICJ ដើម្បីការពារទឹកដីខ្មែរ។
អ្នកស្រីក៏ជំរុញឱ្យរដ្ឋសភា ជាពិសេសមេដឹកនាំកម្ពុជា ដែលអះអាងថាខ្លួនស្រឡាញ់ជាតិមាតុភូមិ ត្រូវផ្តល់សច្ចាប័នជាមួយអង្គការសហប្រជាជាតិ ស្តីពី ច្បាប់សមុទ្រUNCLOS ដើម្បីទាមទារទឹកដីខ្មែរមកវិញ។
អ្នកស្រីថា៖ «ខ្ញុំគាំទ្ររាល់សកម្មភាពណា ដែលការពារបូរណភាពជាតិ និងអធិបតេយ្យភាពប្រទេស ហើយសម្រាប់ខ្ញុំនៅតែយល់ឃើញថា ការសាមគ្គីរវាងបញ្ញវន្ត រវាងអ្នកជំនាញ រវាងពលរដ្ឋ គឺត្រូវតែសកម្ម ងើបឡើងមកទាំងអស់គ្នា យើងដឹងស្រាប់ហើយ បើពលរដ្ឋយុវជនដូចជាពួកខ្ញុំអី សាមញ្ញជននេះក៏ជាសំឡេងកម្លាំងមួយដែលជំរុញទៅ ប៉ុន្តែអ្នកដើរផ្លូវច្បាប់ គឺជាអ្នកជំនាញបណ្ឌិតបញ្ញវន្ត»។
ប្រហាក់ប្រហែលគ្នានេះដែរ ពលករនៅប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូងម្នាក់ទៀតគឺ លោក ផា រ៉ា និយាយថា ការចូលរួមបន្លឺសំឡេងជំរុញឱ្យមេដឹកនាំការពារទឹកដី ជាកាតព្វកិច្ចរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់រូប។ លោកយល់ថា ការប្រើយន្តការអន្តរជាតិ ដូចជា សន្ធិសញ្ញាបារាំង-សៀមឆ្នាំ១៩០៧ ឬច្បាប់សមុទ្រអន្តរជាតិUNCLOSគឺជារឿងចំបាច់ ដែលមេដឹកនាំឈាមថ្មីត្រូវផ្តល់សច្ចាប័ន។
លោកថា៖ «ខ្ញុំគាំទ្រ បើសិនជារដ្ឋាភិបាលគាត់ប្ដឹងទៅអង្គការអន្តរជាតិ ឲ្យគេជួយដោះស្រាយបញ្ហារឿងកោះគុតអ៊ីចឹង ព្រោះអីយើងមើលឃើញពីមុនមក ដូចជា បញ្ហាប្រាសាទព្រះវិហារ យើងក៏ពឹងអន្តរជាតិឱ្យដោះស្រាយផងដែរ ហើយបើសិនជាបញ្ហារឿងកោះគុតហ្នឹង គាត់ប្តឹងអន្តរជាតិឲ្យជួយដោះស្រាយឲ្យ វាជារឿងល្អ»។
កាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែមីនា នាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ថ្លែងពីខេត្តព្រះសីហនុថា កោះគុតមិនទាន់បាត់បង់ទៅប្រទេសថៃដូចការចោទទេ។
សាររបស់ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នេះខណៈកោះគុត ត្រូវបានថៃគ្រប់គ្រងទាំងស្រុង គ្មានវត្តមានសមត្ថកិច្ចកម្ពុជាឈរជើងនៅទីនោះ សូម្បីតែម្នាក់ក្តី។ លើសពីនេះ លោកថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា កំពុងចាត់មន្ត្រីជំនាញរបស់ខ្លួន ធ្វើការចរចាជាមួយភាគីថៃ មិនមានការចាំបាច់ ប្តឹងករណីនេះទៅតុលាការអន្តរជាតិឡើយ។
លោកថា៖ «ជាមួយថៃ យើងមានអនុសញ្ញាសន្ធិសញ្ញា១៩០៧ ដែលនិយាយព្រំដែនគោកព្រំដែនទឹកយើងមិនទាន់ចរចាទេ យើងនៅបន្តចរចា យើងមានការទាមទាររបស់យើងពីឆ្នាំ៧២ ជំនាន់នោះ។ ខ្ញុំគ្រាន់តែសូមបញ្ជាក់ថា ព្រំដែនទឹកដីកោះគុត តំបន់ត្រួតស៊ីគ្នានេះ អ្នកខ្លះខំស្រែកឱ្យយើងប្តឹង យើងបញ្ជាក់ វាអត់ទាន់មានបាត់បង់ទៅណាទេ»។
ដោយឡែក ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា លោក ម៉ែន ណាត សាទរចំពោះលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែលនៅមានគំនិតជាតិនិយមខ្លះ ហ៊ាននិយាយថា កោះគុតកម្ពុជា មិនទាន់បាត់បង់ទាំងស្រុងនោះទេ។
តែយ៉ាណា លោកថា ដើម្បីបញ្ជាក់ថា កោះគុតជាកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្មែរ ផ្តល់សច្ចាប័នលើច្បាប់សមុទ្រUNCLOS។ លោកថា UNCLOS ជាកិច្ចព្រមព្រៀងអន្តរជាតិ ដែលបង្កើតក្របខ័ណ្ឌច្បាប់សម្រាប់រាល់សកម្មភាពមានជម្លោះដែនសមុទ្រ និងដែនកោះ រវាងប្រទេសនិងប្រទេស។
លោកថា៖ «លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត តាមស្ដាប់គាត់ពីម្សិលមិញ ហាក់ដូចគាត់ផ្ញើសារមិនច្បាស់លាស់មួយហើយមិនទាន់ឲ្យយើងជឿទុកចិត្តបាន តែទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ យើងមិនអាចយល់ស្របជាមួយនឹងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក្នុងការចរចាទ្វេភាគីដទៃទៀតទេ យើងមិនអាចទទួលយកការចរចាទ្វេភាគីជាមួយថៃទេ តាមពិតថៃគេចង់ឲ្យយើងចរចាទ្វេភាគី ពីព្រោះគេមានប្រៀបក្នុងការលេបត្របាក់បូរណភាពទឹកដីខ្មែរទាំងគោកទាំងទឹក»។
ជុំវិញបញ្ហានេះ កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែមីនា ចៅក្រមអន្តរជាតិ លោក Horinouchi បាននិយាយចំៗបញ្ហាដែនសមុទ្រកម្ពុជា។ លោកថា កម្ពុជាគួរតែធ្វើសច្ចាប័ន លើអនុសញ្ញារបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ស្តីពី ច្បាប់សមុទ្រ (UNCLOS) ឆ្នាំ១៩៨២ ដើម្បីអាចដោះស្រាយដែនសមុទ្រ និងកោះកម្ពុជាដែលកំពុងមានជម្លោះជាមួយថៃនិងវៀតណាម។
លោក Horinouchi Hidehisa ជាចៅក្រមនៃតុលាការអន្តរជាតិសម្រាប់ច្បាប់សមុទ្រ (Internatinal Tribunal for the law of the sea “ITLOS”) និងជាអតីតអគ្គរាជទូតជប៉ុនប្រចាំកម្ពុជា។ ជុំវិញបញ្ហានេះ កម្ពុជាបានចុះអនុសញ្ញា (UNCLOS) នេះនៅឆ្នាំ១៩៨៣។
មាត្រា៥២នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ចែងថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ប្តេជ្ញារក្សាការពារឯករាជ្យ អធិបតេយ្យ បូរណភាពទឹកដី អនុវត្តនយោបាយបង្រួបបង្រួមជាតិ ដើម្បីការឯកភាពជាតិ។
ដោយឡែក ក្រមព្រហ្មទណ្ឌមាត្រា ៤៤០ ចែងថា«អំពើប្រគល់ឱ្យរដ្ឋបរទេស ឬភ្នាក់ងារបរទេស នូវដែនដីជាតិទាំងស្រុង ឬមួយផ្នែក ជាអំពើក្បត់ជាតិ ត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត»៕
