ប្រជាពលរដ្ឋនៅតំបន់អន្ទង់អាំង ឬភ្នំ១៥០០ ក្នុងស្រុកវាលវែង ខេត្តពោធិ៍សាត់ ដែលត្រូវបានអាជ្ញាធរវាយកម្ទេចផ្ទះរាបដល់ដី បានលើកឡើងពីផលលំបាកក្នុងជីវភាពរស់នៅ ដោយសារមិនមានផ្ទះរស់នៅដូចមុន និងខ្លះទៀតត្រូវរត់ទៅលាក់ខ្លួននៅក្នុងព្រៃ ដោយសារបារម្ភខ្លាចអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួន។
កាលពីដើមសប្តាហ៍មុន សមត្ថកិច្ចស្លៀកពាក់ស៊ីវិលរាប់សិបនាក់ បានដាក់កម្លាំង និងគ្រឿងចក្រ ទៅកាន់ភូមិកររបស់ពលរដ្ឋជាង ២០គ្រួសារ ដែលអាជ្ញាធរចោទថារស់នៅខុសច្បាប់លើដីតំបន់ការពារបៃតង។
ក្នុងអំឡុងពេលចុះរុះរើ និងបណ្តេញចេញដោយបង្ខំនោះ សមត្ថកិច្ចបានចាប់ខ្លួនពលរដ្ឋម្នាក់ ព្រមទាំងបានបំផ្លាញកាមេរ៉ាសុវត្ថិភាពនៅតាមខ្នងផ្ទះ និងដកហូតទូរស័ព្ទពីពលរដ្ឋជាច្រើនគ្រឿងផងដែរ។
ពលរដ្ឋនៅឃុំអន្លង់រាប ស្រុកវាលវែង ខេត្តពោធិ៍សាត់ អ្នកស្រី សែម សុធា បានឱ្យដឹងនៅថ្ងៃទី២៦ ខែមិនា ឆ្នាំ២០២៥នេះថា បច្ចុប្បន្ន ផ្ទះរបស់ពួកគាត់ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចរុះរើរាបដល់ដីអស់ហើយ។
អ្នកស្រីបន្តថា អំឡុងពេលសមត្ថកិច្ចចុះទៅរុះរើនោះ ទាំងអ្នកស្រី និងប្រជាពលរដ្ឋផ្សេងទៀត បាននាំគ្នារត់គេចខ្លួន ដោយខ្លះរត់ទៅពួនសំងំនៅក្នុងព្រៃ និងខ្លះទៀតទៅជ្រកកោនផ្ទះអ្នកស្គាល់គ្នានៅតាមបណ្តាខេត្តផ្សេងៗ ដោយសារតែបារម្ភពីការចាប់ខ្លួនពីសំណាក់អាជ្ញាធរ។
អ្នកស្រីនិយាយថា៖ «គេចាកចេញទៅតាំងពីថ្ងៃប្រទ្រូសប្រត្រាស់ហ្នឹងមក កងកម្លាំងវាមានការចាប់យើងឱ្យផ្តិតមេដៃ ឱ្យអីចឹង ហើយអ្នកខ្លះក៏បានផ្តិតទៅ ហើយអ្នកខ្លះក៏បានផ្តិតទៅ ចឹងរត់ចែកជើងគ្នា»។
អ្នកស្រី សែម សុធា បន្តថា ក្រោយការរុះរើ សមត្ថកិច្ចនៅបន្តដាក់កម្លាំងយាមកាមយ៉ាងតឹងរឹង មកដល់បច្ចុប្បន្ន ដោយមិនអនុញ្ញាតឱ្យមានការចេញចូល និងមិនឱ្យមានការថតរូបនៅទីតាំងនោះ ហើយពលរដ្ឋក៏មិនហ៊ានចូលទៅយកឥវ៉ាន់ និងប្រមូលផលដំណាំដែលខ្លួនបានដាំសម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពដែរ ការណ៍នេះ ធ្វើឱ្យពួកគាត់កាន់តែជួបការលំបាកក្នុងជីវភាព គ្មានផ្ទះសម្បែងរស់នៅ រស់នៅដោយរត់ពួន និងការភ័យខ្លាច ខណៈអ្នកខ្លះកំពុងជាប់បំណុលវ័ណ្ឌកផងដែរ។
អ្នកស្រីថា៖ «ម្នាក់ៗអស់សង្ឃឹមក្នុងជីវិត ដូចនាងខ្ញុំចឹងអស់សង្ឃឹម ខ្ញុំមិនដឹងថាទៅណាទៀតទេពេលនេះ ហើយពួនមិនដឹងពួនដល់ពេលណា ពេលខ្លះគិតខ្លីម្តងៗ។ ខ្ញុំមានការទទូចហើយទទូចទៀត សុំប្រមុខថ្នាក់ដឹកនាំ គាត់ឱ្យបានដឹងថា ពួកខ្ញុំហ្នឹងមិនអស់ចិត្ត ដោយសារមានការតវ៉ា ដោយសារពួកខ្ញុំវានៅក្រោមស្ពានលេខ៣៥ហ្នឹង មិនមែនជាតំបន់អន្ទង់អាំង ដែលសម្តេចមហាបវរធិបតីត្រូវយក អញ្ចឹងសូមឱ្យប្រមុខថ្នាក់ដឹកនាំជួយដោះស្រាយ ដែលអ្វីបានខូចខាត ហើយមានការចាប់ចងចាប់អីទៀត សុំឱ្យប្រមុខថ្នាក់ដឹកនាំជួយអន្តរាគមន៍ថា កុំឱ្យប្រជាជនខ្ទេចដីខ្ទេចផ្ទះហើយ នៅមានដីកាតុលាការនៅជាប់នៅក្នុងតុលាការទៀត ហើយមានការចាប់មនុស្សបន្តទៀត»។
អ្នកស្រី ពៅ វណ្ណា ជាប្រជាពលរដ្ឋនៅឃុំអន្លង់រាបម្នាក់ទៀត បានឱ្យដឹងថា គ្រួសារអ្នកស្រីបានរត់គេចខ្លួនទៅស្នាក់នៅតាមសំយាបផ្ទះគេក្នុងខេត្តមួយជាប់ព្រំដែនថៃ ដោយសារតែបារម្ភខ្លាចមានការចាប់ខ្លួនពីសំណាក់សមត្ថកិច្ច ក្រោយអាជ្ញាធរបានរុះរើផ្ទះគាត់រាបដល់ដី។
ស្ត្រីដែលមានកូនតូច២នាក់ក្នុងបន្ទុក និងមានប្តីពិការជើងផងនោះ បានរៀបរាប់ថា ក្រោមការបណ្តេញចេញដោយបង្ខំនេះ អ្នកស្រីត្រូវដើរស៊ីឈ្មួលលាងចានឱ្យគេ ហើយកូនៗត្រូវបោះបង់ការសិក្សាដើររើសកំប៉ុងអេតចាយ ដើម្បីបានប្រាក់មកផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ ខណៈគ្រួសារអ្នកស្រីក៏មានជាប់បំណុលនៅធនាគារផងដែរ ដោយកម្ចីនោះអ្នកស្រីយកមកសង់ផ្ទះ ប៉ុន្តែពេលនេះបែរជាសមត្ថកិច្ចកំទេចផ្ទះគាត់គ្មានសល់។
អ្នកស្រីថា៖ «ដើរលាងចានឱ្យគេ យកលុយទិញអង្ករទិញបាយហូបចឹងទៅណា ដើរ និយាយរួមទៅពិបាកហ្មង ពិបាកដូចថារកអីនិយាយមិនឃើញ ធ្លាប់មានផ្ទះមានអីនៅ មានបាយហូបគ្រប់គ្រាន់ មានកន្លែងដេក ដល់ពេលមកដេកតាមសំយាបផ្ទះគេ វាពិបាក»។
បើតាមអ្នកស្រី ពៅ វណ្ណា ក្នុងចំណោមពលរដ្ឋ ២៤គ្រួសារ ដែលអាជ្ញាធរបានរុះរើផ្ទះនោះ គឺពលរដ្ឋភាគច្រើនមិនបានទៅរស់នៅទីតាំងថ្មីនោះទេ ដោយសារនៅកន្លែងថ្មីក៏ពុំមានផ្ទះរស់នៅដែរ ហើយពួកគាត់ក៏ខ្លាចអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួនថែមទៀត។
លោក ខូយ រីដា អភិបាលខេត្តពោធិ៍សាត់ មានប្រសាសន៍យ៉ាងខ្លីថា រឿងពលរដ្ឋរស់នៅខុសច្បាប់នៅតំបន់អន្ទង់អាំងនេះ សមត្ថកិច្ចបានចាត់វិធានការរដ្ឋបាលរុះរើ ទៅតាមច្បាប់រួចហើយ មិនមានអ្វីត្រូវបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតទេ។
លោកថា៖ «សួរម៉េចទៀត អាហ្នឹងម៉េច? នៅអន្ទង់អាំងអីគេ គេចាត់ការអស់ហើយផ្លូវច្បាប់ បញ្ជាក់ម៉េចទៀត»។
យ៉ាងណា លោកធ្លាប់បានអះអាងថា ដីនៅតំបន់ដែលអនុវត្តវិធានបណ្តេញចេញនេះ ជាដីតំបន់អភិរក្ស មិនអនុញ្ញាតឱ្យពលរដ្ឋបន្តរស់នៅបានទៀតឡើយ ហើយរដ្ឋក៏បានរៀបចំដីនៅទីតាំងថ្មី ក្បែរទីប្រជុំជនសម្រាប់ពលរដ្ឋដែលត្រូវបានជម្លៀសពីតំបន់ការពារបៃតងនោះផងដែរ។
បើតាមអភិបាលខេត្តរូបនេះ ពលរដ្ឋនៅតំបន់អន្ទង់អាំងនេះ មានចំនួន ៩៨គ្រួសារ ក្នុងនោះជាង ៦០គ្រួសារបានយល់ព្រមរុះរើចេញ ទៅកាន់ទីតាំងថ្មីដែលរដ្ឋបាលខេត្តបានរៀបចំឱ្យ ខណៈជាង ២០គ្រួសារ ដែលមិនព្រមចាកចេញ អាជ្ញាធរបានចាត់វិធានការរុះរើរួចហើយ។
អ្នកនាំពាក្យសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក យិន ម៉េងលី ដែលតាមដានករណីនេះ ឱ្យដឹងថា ការប្រើប្រាស់វិធានការរដ្ឋបាល តាមរយៈការឈូសឆាយបំផ្លាញផ្ទះពលរដ្ឋជាង២០គ្រួសារ នៅតំបន់អន្ទង់អាំង ពីសំណាក់អាជ្ញាធរខេត្តនេះ ជារូបភាពមិនល្អនោះទេ ខណៈពលរដ្ឋទាំងនោះ បានទិញលក់ដីបន្តពីក្រុមកងទ័ព ដើម្បីសង់ផ្ទះរស់នៅ ហើយពុំបានទៅចាប់យកដីរដ្ឋដោយខុសច្បាប់ ដូចការចោទប្រកាន់នោះឡើយ។
ករណីនេះ លោកយល់ថា អាជ្ញាធរខេត្ត ត្រូវមានវិធានការឡើងវិញ ក្នុងការសម្របសម្រួល និងផ្សព្វផ្សាយដល់ប្រជាពលរដ្ឋដែលកំពុងភ័យខ្លាចពីការចាប់ខ្លួន ឱ្យពួកគាត់មកចូលរួមឡើងវិញ ក្នុងការពិភាក្សាពីការដោះដូរដីទៅកាន់តំបន់ថ្មី ហើយអាជ្ញាធរក៏ត្រូវពន្លឿនការរៀបចំហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ នៅតំបន់ថ្មីនោះជូនពលរដ្ឋផងដែរ។
លោកថា៖ «យើងចង់ឃើញអាជ្ញាធរ សមត្ថកិច្ច រួមគ្នាខិតខំធ្វើការដោះស្រាយ ពន្លឿនការដោះស្រាយ ពន្លឿនការរៀបចំកន្លែងដីដែលធ្វើការបែងចែកឱ្យពួកគាត់ ឱ្យបានលឿន ឱ្យបានឆាប់ ដែលអាចធ្វើទៅបាន ជាជាងនាំគ្នាខិតខំប្រឹងប្រែងរកបទល្មើសដើម្បីចាប់ និងដើម្បីចោទប្រកាន់ទៅលើពួកគាត់នោះ»។
បើតាមក្រុមប្រជាពលរដ្ឋ ដីដែលពួកគាត់អះអាងថា មិនស្ថិតក្នុងតំបន់ការពារបៃតងនោះ គឺពួកគាត់ បានទិញដីបន្តពីក្រុមកងទ័ព កាលពីអំឡុងឆ្នាំ២០១០ដល់ឆ្នាំ២០១៣ ដើម្បីសាងសង់ផ្ទះរស់នៅ និងអ្នកខ្លះបានសាងសង់ជារីស៊ត ហើយការទិញលក់នោះ ក៏មានឯកសារត្រឹមត្រូវដែលទទួលស្គាល់ដោយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានផងដែរ តាំងពីក្រោមការដឹកនាំរបស់អភិបាលខេត្តចាស់ លោក ម៉ៅ ធនិន។
កាលពីឆ្នាំ១៩៩២ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានផ្តល់សច្ចាប័នជាមួយអង្គការសហប្រជាជាតិ លើកតិការសញ្ញាអន្តរជាតិ ស្តីពីសិទ្ធិសេដ្ឋកចិ្ច សង្គមកិច្ច និងវប្បធម៌ ដែលរាប់បញ្ជូលទាំងសិទ្ធិលំនៅដ្ឋានសមរម្យ និងការធានាសិទ្ធិរស់រានមានជីវិត។
បើតាមចំនុច៦ នៃកតិការសញ្ញាអន្តរជាតិ ការបណ្តេញចេញដោយបំពាន គឺជាការរំលោភបំពានដ៏កម្រោល លើសិទ្ធិមនុស្សជាច្រើន ដែលបានទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិ រួមទាំងសិទ្ធិមានផ្ទះសម្បែង អាហារ ទឹក សុខភាព ការអប់រំ ការងារ សន្តិសុខ សេរីភាពចាកផុតពីការប្រព្រឹត្តឃោឃៅ អមនុស្សធម៌។
លើសពីនេះ មាត្រា៣៥ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ចែងថា «សេចក្តីស្នើទាំងឡាយរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ត្រូវបានទទួលការពិនិត្យ និងដោះស្រាយយ៉ាងហ្មត់ចត់ពីអង្គការរដ្ឋ»៕
