ព្រះសង្ឃ និងពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមសរុប៣អង្គ/នាក់ទៀត នៅខេត្តព្រះត្រពាំង ទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ត្រូវអាជ្ញាធរវៀតណាមចាប់ខ្លួន នៅថ្ងៃទី២៧ ខែមីនានេះ ចោទពីបទ «កេងចំណេញលើសិទ្ធិ និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ» ពាក់ព័ន្ធនឹងការទាមទារសិទ្ធិជាជនជាតិដើមដែលការពារដោយច្បាប់អន្តរជាតិ។
ប្រភពសំឡេងខ្មែរក្រោម (Voice of Kampuchea Krom – VOKK) បាននិយាយថា ព្រះតេជព្រះគុណ គឹម សំរិន្ទ លោក ថាច់ ង៉ា និង លោក ថាច់ ស្វឹងដុង ត្រូវស្នងការនគរបាលវៀតណាមចាប់ខ្លួន នៅតាមផ្ទះរៀងៗខ្លួន នៅថ្ងៃទី២៧ ខែមីនានេះ។
តាមប្រភពនោះ អ្នកត្រូវចាប់ខ្លួន រងការចោទពីបទ «កេងចំណេញលើសិទ្ធិ និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ» តាមមាត្រា៣៣១ ច្បាប់ក្រមព្រហ្មទណ្ឌនៃប្រទេសវៀតណាម ខណៈព្រះសង្ឃ និងសកម្មជនទាំង ២រូបនេះជាអ្នកសកម្មក្នុងការតស៊ូមតិ ដើម្បីសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានរបស់ខ្លួន ជាជនជាតិដើមនៃដែនដីកម្ពុជាក្រោម ។
ព្រះតេជព្រះគុណ គឹម សំរិន្ទ (Kim Som Rinh) ព្រះជន្ម ៤៦ឆ្នាំ សាងផ្នួសនៅវត្តអារុណរង្សី ឋិតនៅក្នុងស្រុកកញ្ចោង ខេត្តព្រះត្រពាំង។
ខ្មែរនៅកម្ពុជាក្រោមម្នាក់ ដែលឃើញហេតុការណ៍សុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ អះអាងថា ពិតជាមានករណីចាប់ខ្លួនមែន ដែលគាត់អំពាវនាវឱ្យភាគីពាក់ព័ន្ធជួយអន្តរាគមន៍ឱ្យដោះលែងវិញ។
គាត់ថា៖ «គាត់ថាឱ្យបញ្ជូនទៅខេត្តព្រះត្រពាំង ហើយការឃុំខ្លួនហ្នឹង៣ខែ ពីថ្ងៃទី២៧ ខែមីនានេះ ដល់ថ្ងៃខែ៦ អីចឹង សំណូមពរឱ្យខាងសហព័ន្ធអន្តរាគមន៍ ឱ្យអាជ្ញាធរជួយដោះលែងចេញមកវិញ»។
ដោយឡែក សហព័ន្ធខ្មែរក្រោមនៅអូស្រ្តាលី លោក លឹម ណារ៉ា យល់ថា ទង្វើនេះជាការរំលោភសិទ្ធិជាជនជាតិដើម និងអមនុស្សធម៌បំផុត។
លោកបន្តថា សហព័ន្ធខ្មែរក្រោមនៅអូស្រ្តាលី នឹងថ្កោលទោសអាជ្ញាធរវៀតណាម ដើម្បីជំរុញឱ្យមានការដោះលែងជាបន្ទាន់។
លោកថា៖ «នេះជាទង្វើព្រៃផ្សៃរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស អមនុស្សធម៌ វៀតណាមហៅយួនហ្នឹង តែងតែរំលោភបំពានទៅលើសិទ្ធិជនជាតិដើមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ហើយយើងដែលជាអង្គការសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ជុំវិញពិភពលោក គឺយើងនឹងធ្វើលិខិតថ្កោលទោស ហើយនឹងជម្រាបដល់អង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ឲ្យដាក់គំនាបអាជ្ញាធរយួនហ្នឹង ត្រូវតែដោះលែងសកម្មជន ពលរដ្ឋខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ដែលគាត់រងនូវអយុត្តិធម៌បែបហ្នឹង»។
សម្រាប់ ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា លោក ម៉ែន ណាត ចាត់ទុកការចាប់ខ្លួននេះ ជារឿងអយុត្តិធម៌ និងមិនមានការគោរពសិទ្ធិខ្មែរក្រោម ខណៈកម្ពុជាក្រោមក៏ជាសមាជិកនៃអង្គការUNPO ដែលមានសិទ្ធិពេញលេញក្នុងការអនុវត្តសិទ្ធិរបស់ខ្លួនលើទឹកដីកំណើត។
លោកថា៖ «រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម អាជ្ញាធរវៀតណាម ដែលបំពានសិទ្ធិមនុស្ស ចាប់ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមទាំងព្រះសង្ឃ ទាំងគ្រហស្ថហ្នឹងដាក់ពន្ធនាគារតាមទំនើងចិត្ត វាជារឿងអយុត្តិធម៌ ហើយវារំលោភនឹងកតិកាសញ្ញា សន្ធិសញ្ញានានា ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងអង្គការសហប្រជាជាតិ ក្នុងនាមដែលវៀតណាម ក៏ជាសមាជិកនៅអង្គការសហប្រជាជាតិដែរ ដូច្នេះវៀតណាមគួរណាស់តែគោរពនូវកិច្ចព្រមព្រៀងសន្ធិសញ្ញា និងកត្តិកាទាំងឡាយ ដែលឯកសារច្បាប់ដ៏រឹងមាំរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិហ្នឹង»។
បន្ថែមពីនេះ លោកក៏អំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ដោះលែងព្រះសង្ឃ និងពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ឱ្យមានសេរីភាពឡើងវិញ។
ប្រភពនោះ រំឭកថា ព្រះតេជព្រះគុណ គឹម សំរិន្ទ បានសាងរូបសំណាក់ ឧកញ៉ា សឺន គុយ កាលពីឆ្នាំ២០២៣ បន្ទាប់មកអាជ្ញាធរវៀតណាម បានបណ្ដេញព្រះអង្គចេញពីវត្តកំណើត ហើយព្រះអង្គបានកសាងអាស្រមមួយ នៅលើដីភូមិផ្ទះរបស់ព្រះអង្គ សម្រាប់គង់នៅរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ។
ប្រភពនោះ បញ្ជាក់ថា នៅថ្ងៃទី២៧ ខែមីនានេះ អាជ្ញាធរវៀតណាម បានឡោមព័ទ្ធផ្ទះ ដោយចាប់ផ្សឹក និងបានបញ្ជូនព្រះអង្គ ទៅមន្ទីរនគរបាលខេត្តព្រះត្រពាំង ព្រឹកនេះ។
ដោយឡែក លោក ថាច់ ង៉ា (Thach Nga) អាយុ ៣៥ឆ្នាំ នៅភូមិមេពាំង ឃុំឫស្សីស្រុក ស្រុកកំពង់ស្ពាន ខេត្តព្រះត្រពាំង និងលោក ថាច់ ស្វឹង ដុង (Thach Xuan Dong) អាយុ ៣៨ឆ្នាំ នៅភូមិជ្រៃភេ ស្រុកកញ្ចោង ខេត្តព្រះត្រពាំង ក៏ត្រូវនគរបាលវៀតណាម មកដល់ផ្ទះ និងចាប់ខ្លួននៅថ្ងៃដដែល ពីបទចោទដូចគ្នា។
ប្រភពនោះ ឱ្យដឹងទៀតថា ព្រះតេជគុណ គឹម សំរិន្ទ លោក ថាច់ ង៉ា និង លោក ថាច់ ស្វឹង ដុង ជាអ្នកធ្វើការតស៊ូមតិយ៉ាងសកម្ម និងអង់អាចក្លាហាន ក្នុងបុព្វហេតុសិទ្ធិជនជាតិដើមខ្មែរក្រោម នៅកម្ពុជាក្រោម ក្នុងនោះ មានរៀបចំពិធីបុណ្យជាតិ ៤មិថុនា ទិវាសិទ្ធិនារីអន្តរជាតិ ៨មីនា ទិវាសិទ្ធិមនុស្ស ១០ធ្នូ និងទិវាអង្គការសហប្រជាជាតិ អនុម័តសេចក្ដីប្រកាសសិទ្ធិជនជាតិដើម (UNDRIP) ជាដើម។
ក្រៅពីនេះ បានចូលរួមផ្សព្វផ្សាយសៀវភៅស្ដីពីសិទ្ធិជនជាតិដើម និងសិទ្ធិមនុស្ស ព្រមទាំងលើកទង់តំណាងខ្មែរក្រោម នៅតាមផ្ទះទៀតផង។ ជាពិសេស ពួកគាត់តែងតែដាក់ញត្តិផ្សេងៗ ស្នើទៅរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ឱ្យមានការគោរពសិទ្ធិខ្មែរក្រោម ពេលពួកគាត់ឃើញបញ្ហារំលោភសិទ្ធិណាមួយ មកលើខ្មែរក្រោម ។
កាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ តុលាការវៀតណាម បានផ្តន្ទាទោសព្រះសង្ឃ និងសកម្មជនខ្មែរក្រោមចំនួន ៩ អង្គ/នាក់ ដាក់ពន្ធនាគារចន្លោះពី ២ឆ្នាំ ទៅ ៦ឆ្នាំ ពីបទ «កេងចំណេញលើសិទ្ធិសេរីភាព និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ» ។
អាមេរិក ធ្លាប់ជំរុញឱ្យវៀតណាម គោរពសិទ្ធិបុគ្គល ក្នុងការអនុវត្តសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ ការបង្កើតសមាគម ជាពិសេសការគោរពជំនឿសាសនា ដែលមិនអាចរំលោភបំពានបាន។
ទឹកដីកម្ពុជាក្រោម មានខេត្តចំនួន២១ខេត្ត-ក្រុង។ ទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ធ្លាក់ក្នុងដៃវៀតណាមគ្រប់គ្រង ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៤៩ តាមអំណាចអាណានិគមនិយមបារាំង។
គិតត្រឹមឆ្នាំ២០២៥ នេះ ទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតត្រារបស់វៀតណាម អស់រយៈពេល ៧៦ឆ្នាំហើយ។ នៅកម្ពុជាក្រោម វត្តអារាមត្រូវបានគេចាត់ទុកថា ជាឃ្លាំងវប្បធម៌ ជាទីកន្លែងថែរក្សា ការពារអត្តសញ្ញាណរបស់ខ្មែរក្រោមទាំងមូល៕
