ការដែលរដ្ឋាភិបាលបាននិយាយថា កម្ពុជា ជាប្រទេសរងគ្រោះពីបទឧក្រិដ្ឋឆ្លងដែន ជំរុញឱ្យមានការរិះគន់ថា សារនេះប្រៀបបាននឹងលើកទឹកចិត្តពួកឧក្រិដ្ឋជនលាក់មុខក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលនឹងធ្វើឱ្យពលរដ្ឋច្រើនលាននាក់ទៀត រងគ្រោះ បើគ្មានការកែលម្អ។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ស សុខា បាននិយាយក្នុងកម្មវិធីផ្សព្វផ្សាយរបាយការណ៍ជាតិ ស្តីពីការប្រយុទ្ធប្រឆាំងអំពើជួញដូរមនុស្សឆ្នាំ២០២៤ កាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែមីនានេះថា «ប្រទេសកម្ពុជា ក៏ជាប្រទេសមួយដែលរងគ្រោះ ដោយការគំរាមកំហែងពីបទល្មើសឆ្លងដែនដែរ»។
លោកគូសបញ្ជាក់ថា បញ្ហាទាំងនោះ មានជាអាទិ៍ បទល្មើសជួញដូរមនុស្ស បទល្មើសជួញដូរ ចែកចាយគ្រឿងញៀន និងបទល្មើសឆបោកតាមប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យាជាដើម។
ប្រព័ន្ធផ្សាយរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ ក៏បានលើកឡើងដែរថា តាមរបាយការណ៍ដែលបង្ហាញដោយរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងមហាផ្ទៃ ជាអនុប្រធានអចិន្ត្រៃយ៍នៃគណៈកម្មាធិការជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងអំពើជួញដូរមនុស្ស អ្នកស្រី ជូ ប៊ុនអេង អំពើជួញដូរមនុស្សនៅក្នុងឆ្នាំ២០២៤ មានការកើនឡើងដល់ទៅ ២០ភាគរយ បើធៀបនឹងឆ្នាំ២០២៣។
យ៉ាងណា អ្នកស្រីបញ្ជាក់ថា កំណើននៃការហក់ឡើងនេះ គឺជាបញ្ហាប្រឈមសម្រាប់ពិភពលោក ពោលមិនចំពោះតែប្រទេសណាមួយនោះទេ។
អ្នកស្រីថា៖ «ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងស្ថានភាពនៃអំពើជួញដូរមនុស្សនៅកម្ពុជា យើងអាចនិយាយបានថាចូលមកដល់ឆ្នាំ២០២៤នេះ យើងមិនឃើញមានការថយចុះនោះទេ ហើយយើងបែរជារកឃើញករណីច្រើនជាងឆ្នាំមុន រហូតដល់ទៅប្រមាណជា២០% ដែលភាគច្រើនកើនក្នុងអំពើធ្វើអាជីវកម្មផ្លូវភេទ ដែលយើងឃើញមានក្មេង ឬយុវ័យរងគ្រោះទៅក្នុងអំពើធ្វើអាជីវកម្មផ្លូវភេទ»។
ការលើកឡើងរបស់ លោក ស សុខា នៅថ្ងៃទី២៧ ខែមិនានេះ ហាក់ផ្ទុយគ្នាទៅនឹងការលើកឡើងរបស់លោក នៅថ្ងៃទី១៣ ខែមីនា ពោលគឺនៅក្នុងខែតែមួយ ដែលលោកអះអាងបែបទទួលស្គាល់ថា ការហក់ឡើងនៃបញ្ហាគ្រឿងញៀននៅកម្ពុជា នឹងមិនអាចទៅរួចទេ បើមិនជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងមន្ត្រីខិលខូចនោះ។
ក្រៅពីថ្លែងទទួលស្គាល់ថា បទឧក្រិដ្ឋជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងមន្ត្រីជំនាញ លោកក៏ព្រមានផងដែរ ឱ្យមន្ត្រីពាក់ព័ន្ធប្រញាប់ដកខ្លួន បើមិនចង់បាត់បង់តំណែង។
លោកថា៖ «ខ្ញុំជឿជាក់ថា បញ្ហាគ្រឿងញៀននេះ បើគ្មានការពាក់ព័ន្ធទៅនឹងផ្ទៃក្នុងទេ អ្នកពាក់ព័ន្ធទេ បែបគ្រឿងញៀននេះវាមិនសូវធំដល់ប៉ុណ្ណេះទេ សម្រាប់កិច្ចការនេះ សុំក្រសួងមានការយកចិត្តទុកដាក់ និងពង្រឹងនិងពន្លាតការស្រាវជ្រាវ ហើយស្រាវជ្រាវមិនមែនតែត្រឹមស្រាវជ្រាវទៅពួកអ្នកជួញដូរទេ ការស្រាវជ្រាវពេលខ្លះពាក់ព័ន្ធទៅនឹងសមត្ថកិច្ចរបស់យើង ត្រូវតែស្រាវជ្រាវផងដែរ»។
ចំណែក ស្ថាបនិកគណបក្សកែទម្រង់កម្ពុជា លោក អ៊ូ ចន្ទរ័ត្ន ទទួលស្គាល់ថា ប្រទេសណាក៏មានអំពើជួញដូរមនុស្ស ឬអំពើឆបោក ចាប់ជំរិតដែរ ប៉ុន្តែគេបង្រ្កាបនិងទប់ស្កាត់បាន។ លោកហាក់ស្តីបន្ទោសថា ខុសអ្វីតែកម្ពុជា ហេតុអ្វីមិនអាចបង្រ្កាបឬទប់ស្កាត់ឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព បណ្តោយឱ្យករណីទាំងអស់នេះ នៅតែបន្តកើតឥតឈប់ឈរ បង្កការភ័យខ្លាចដល់ប្រជាជនទៅវិញ។
លោកបារម្ភថា បើករណីជួញដូរមនុស្ស អំពើឆបោក បញ្ហាគ្រឿងញៀន នៅតែមិនអាចបង្រ្កាបឬទប់ស្កាត់បាន វានឹងបង្កផលជះអាក្រក់ដល់មុខមាត់កម្ពុជា គឺកម្ពុជាបន្តស្អុយឈ្មោះលើឆាកអន្តរជាតិ។
លោកថា៖ «បញ្ហាទៅអនាគតយើងដឹងច្បាស់ណាស់ កាលណាមានបញ្ហាអស់នេះ ទី១ វាធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់មុខមាត់កម្ពុជាខ្លួនឯង ទី២វាធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន ព្រោះកាលណាបញ្ហាច្រើន និង វិនិយោគទុនគេមិនព្រមមកការដាក់វិនិយោគនៅក្នុងប្រទេសយើង ហើយវាប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ វាប៉ះពាល់ដល់ការអភិវឌ្ឍសង្គម ហើយវាប៉ះពាល់ដល់អនាគតកូនចៅរបស់យើង»។
អ្នកប្រឹក្សាយោបល់ផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត និងការស្រាវជ្រាវ លោក សេក សុជាតិ យល់ថា អំពើពុករលួយ និងកម្សោយការអនុវត្តច្បាប់ ក៏ជាកត្តាជំរុញឱ្យបញ្ហាទាំងនេះ បន្តកើតមានក្នុងសង្គមកម្ពុជាផងដែរ។
លោកបន្តថា បើកម្ពុជាមិនអាចទប់ស្កាត់បញ្ហានេះទេ វានឹងបង្កផលប៉ះពាល់ដល់វិស័យវិនិយោគ ដែលបញ្ហានេះ លោកផ្តល់ជាយោបល់ថា រដ្ឋាភិបាលត្រូវហ៊ានវះកាត់មន្ត្រីពុករលួយ ទើបអាចទប់ស្កាត់បាន។
លោកថា៖ «ទី១ យើងមិនអាចស្ដារមុខមាត់ កិត្តិយសហើយរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរជូនសង្គម ទី២គឺយើងពិបាកនៅក្នុងការចៀសផុតពីការដាក់ទណ្ឌកម្មផ្សេងៗ ឬក៏ការទម្លាក់កំហុសផ្សេងៗមកលើកម្ពុជា ហើយនិងចំណុចទី៣ គឺយើងមិនអាចដោះស្រាយបញ្ហាបាន ហើយចំណុចចុងក្រោយ បង្ហាញអំពីសមត្ថភាពរបស់យើងគឺនៅមានកម្រិត ដែលបញ្ហាទាំងអស់នេះ វានឹងក្លាយជាបញ្ហាមួយដែលអាចធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ មានការបាត់បង់ជំនឿ ឬក៏លែងទុកចិត្តទៅលើការអនុវត្តច្បាប់របស់មន្ត្រីរបស់រដ្ឋាភិបាល»។
ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា លោក ម៉ែន ណាត និយាយថា លោកគ្មានជំនឿលើសារព្រមាននេះទេ ដោយថា ក្រសួងមហាផ្ទៃ គ្មានអំណាចអ្វីទៅវះកាត់បញ្ហានេះទេ បើគ្មានភ្លើងខៀវពីគ្រួសារហ៊ុន ខណៈឧក្រិដ្ឋជនជាច្រើន ជាមនុស្សស្និទ្ធនិងជាសាច់ញាតិ លោក ហ៊ុន សែន នោះ។
លោកថា៖«ករណីល្បីល្បាញគេចុះផ្សាយទាំងកាសែតជាតិ និងអន្តរជាតិអីនានា ដូចជា កុក អាន ដូចជា លី យ៉ុងផាត់ ដូចជា ហ៊ុន តូ អីនោះ អាហ្នឹងដែលត្រូវស៊ើបអង្កេត ព្រោះអ្នកទាំងអស់ហ្នឹងជំពាក់ជំពិនរឿងជួញដូរធំណាស់ ដែលមានទំហំទឹកប្រាក់ពាន់លានដុល្លារ ចាត់វិធានការលើអ្នកអស់ហ្នឹង ហើយអត់ដែលឃើញក្រសួងមហាផ្ទៃ ឬនាយករដ្ឋមន្ត្រី ទៅចាត់វិធានការអ្នកអស់ហ្នឹងផងហ្នឹង ហើយទៅធ្វើម៉េចទៅបង្ក្រាបបទល្មើសអស់ហ្នឹងបាន»។
ដោយឡែក ប្រធានសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក នី សុខា និយាយប្រាប់VODនៅថ្ងៃទី២៨ ខែមីនានេះថា ក្រុមឧក្រិដ្ឋជនអាចប្រព្រឹត្តិអំពើជួញដូរមនុស្ស ឬអំពើឆបោកបាន គឺដោយសារតែការអនុវត្តច្បាប់នៅមានភាពធូររលុង ចន្លោះប្រហោង ឬការប្រព្រឹត្តិអំពើពុករលួយ និងបក្ខពួកនិយមជាដើម។
លោកថា៖ «ឧក្រិដ្ឋជនវាជាសារធាតុ ប៉ុន្តែសម្រាប់យើងជាមន្ត្រីជាអ្នកអនុវត្តច្បាប់ទេ ដែលត្រូវតែពង្រឹងធ្វើម៉េចកុំឲ្យពួកឧក្រិដ្ឋជនមកធ្វើបង្កព្យុះភ្លៀង ឬក៏ចូលមករស់នៅ ឬក៏ចូលដល់ទឹកដីកម្ពុជាយើង ដោយសេរីដោយធូររលុងបែបហ្នឹងបាន អាហ្នឹងវាជារឿងការពង្រឹងសមត្ថកិច្ច មិនមែនជារឿងរបស់ឧក្រិដ្ឋជនទេ»។
សម្រាប់ លោក នី សុខា បង្ហាញក្តីបារម្ភថា បញ្ហានេះនឹងបង្កឱ្យមានបទឧក្រិដ្ឋច្រើនទៀត អាចនឹងកើតឡើងនៅកម្ពុជា បើរដ្ឋាភិបាលមិនពង្រឹងវិធានការទប់ស្កាត់ឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពទេនោះ។
លោកបន្តថា បើបញ្ហានេះ នៅតែបន្តអូសបន្លាយ ផលលំបាកធំមួយទៀតរបស់កម្ពុជានោះ គឺឧក្រិដ្ឋជននឹងប្រើប្រាស់ដែនដីកម្ពុជាធ្វើជាកន្លែងឆបោក ឬប្រព្រឹត្តិអំពើទុច្ចរិតជាច្រើន បង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់ពលរដ្ឋ។
លោកថា៖ «ប្រជាពលរដ្ឋបាត់បង់នូវជំនឿទៅលើសមត្ថកិច្ចរបស់រដ្ឋាភិបាល ក្នុងការដែលធានាដល់សុវត្ថិភាពដល់សន្តិសុខរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ពីព្រោះប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅក្នុងប្រទេសមួយ វាត្រូវតែមានការធានាសន្តិសុខពីរដ្ឋាភិបាល ពិសេសគឺពីស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ច ដូចជាប៉ូលិសជាដើម ដូច្នេះប្រសិនរឿងហ្នឹងកើតមានឡើងហើយចេះតែបន្តកើតមានឡើងបន្តទៅមុខទៀត ការយើងមិនឃើញមានអ្វីដែលជាចំណាត់ការមួយ ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមានភាពកក់ក្តៅ នោះប្រជាពលរដ្ឋកាន់តែអស់ជំនឿចិត្ត»។
កាលពីឆ្នាំ២០២២ ក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក បានដាក់កម្ពុជា ក្នុងបញ្ជីខ្មៅនៃការជួញដូរមនុស្សឆ្លងដែន ដូចប្រទេសមួយចំនួនក្នុងតំបន់អាស៊ី ដោយអះអាងពីការរកឃើញថា «រាជធានី-ខេត្តទាំង២៥របស់ប្រទេសកម្ពុជា គឺជាប្រភពនៃការជួញដូរមនុស្ស» ពាក់ព័ន្ធនឹងប្រតិបត្តិការឆបោកតាមអនឡាញ មានមន្ត្រីមួយចំនួនសមគំនិតក្នុងប្រតិបត្តិការនេះ។
បន្ថែមពីនេះ អំឡុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤ អាមេរិកដាក់ទណ្ឌកម្ម ឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ ពីបទជួញដូរមនុស្ស និងប្រតិបត្តិការបោកប្រាស់តាមអនឡាញ ដែលលោក លី យ៉ុងផាត់ ជាមនុស្សស្និទ្ធនឹង លោក ហ៊ុន សែន មានតំណែងខ្ពស់ក្នុងជួរគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
វិធាននេះ អាមេរិកបានដាក់ទណ្ឌកម្ម ដោយបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិ ក្រុមហ៊ុនរបស់ លោក លី យ៉ុងផាត់ ដោយសំអាងពីការរកឃើញ ជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ ដូចជាការជួញដូរមនុស្ស និងពលកម្មដោយបង្ខំក្នុងប្រតិបត្តិការបោកប្រាស់តាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែត។
ដោយឡែក បញ្ហាគ្រឿងញៀនវិញ រដ្ឋាភិបាលបានប្រកាសធ្វើយុទ្ធនការបោសសម្អាតតាំងពីឆ្នាំ២០១៧ ប៉ុន្តែច្រើនឆ្នាំទៅនេះ របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ រកឃើញមានការកើនឡើងជាលំដាប់។
ជាពិសេសនៅឆ្នាំ២០២៤ គិតត្រឹម១១ខែ អាជ្ញាធររឹបអូសបានគ្រឿងញៀនជាង ១៣តោន(១៣,៣) កើនឡើងជិត៥ដង ធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាក្នុងឆ្នាំ២០២៣ ដែលរឹបអូសបានតែ ២តោន (២,៨៥)។
រីឯសំបុក្រឧក្រិដ្ឋឆបោកតាមអនឡាញវិញ ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ បានរកឃើញជាបន្តបន្ទាប់ ដូចជានៅខេត្តព្រះសីហនុ ក្រុងបាវិត ខេត្តស្វាយរៀង ក្រុងប៉ោយប៉ែត ជាដើមក្រោយពី លោក ហ៊ុន សែន យកឧក្រិដ្ឋជនមួយចំនួនធ្វើជាទីប្រឹក្សា ដូចជា លោក លី យ៉ុងផាត់ និងលោក ចេន ហ្ស៊ី (Chen Zhi) ដែលតុលាការចិន រកឃើញពាក់ព័ន្ធបទឧក្រិដ្ឋអនឡាញខុសច្បាប់៕
