សកម្មជនអះអាងមកថា ឈើធំៗរាប់សិបដើម ក្នុងតំបន់ការពារព្រៃឡង់ ត្រូវគេលួចកាប់ថ្មីទៀត ក្រោមវត្តមានមន្ត្រីជំនាញនៅទីនោះ ទោះរដ្ឋាភិបាលបន្តវេនរបស់បក្សកាន់អំណាច បានចេញបញ្ជាយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ឱ្យទប់ស្កាត់ ឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពយ៉ាងណាក្តី។
បញ្ហានេះ ជំរុញឱ្យមានការលើកឡើងថា ថាធនធានធម្មជាតិដ៏កម្រ ដែលរងការកាប់បំផ្លាញតជំនាន់ ផ្តើមចេញពីអំពើពុករលួយជាប្រព័ន្ធ ក្រោមការដឹកនាំបែបបក្ខពួកនិងគ្រួសារនិយម។
ការរកឃើញបទល្មើសទ្រង់ទ្រាយធំថ្មីទៀត នៅតំបន់ការពារព្រៃឡង់នេះ ក្រោយពីសកម្មជនព្រៃឈើ បានឆ្មក់ចូល តាមប្រមាញ់បទល្មើសជាថ្មីទៀត ក្នុងព្រៃការពារមួយនេះរយៈពេល៤ថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី២៥ ដល់ថ្ងៃទី២៨ ខែមីនានេះ។
ប្រភពបញ្ជាក់ថា ភស្តុតាងដែលបានរកឃើញ គឺគល់ឈើកាត់រួចថ្មីចំនួន៦០គល់ ស្ថិតក្នុងភូមិសាស្រ្ត ជ្រាប់ក្បាលដំរី បុសរាំង និងអូរគោល ឃុំធ្មា នៅស្រុកជ័យសែន និងស្រុករវៀង ខេត្តព្រះវិហារ។
សកម្មជនព្រៃឡង់ខេត្តព្រះវិហារ លោក ខេម សុឃី ដែលបានចុះល្បាតដែរនោះ បានប្រាប់VODនៅថ្ងៃទី១ ខែមេសានេះថា ព្រៃឈើនៅតំបន់ការពារនេះ នឹងបាត់បង់ទាំងស្រុងក្នុងពេលដ៏ខ្លីខាងមុខ បើមន្ត្រីពាក់ព័ន្ធដែលត្រូវបានដាក់ពង្រាយនៅទីនោះ នៅតែមិនអាចទប់ស្កាត់បាន។
លោកថា៖ «ចំពោះការឃុបឃិតពីសំណាក់មន្ត្រីខិលខូចទាំងអស់ហ្នឹង ជាក់ស្តែងនៅគ្រប់ច្រកនីមួយៗ បទល្មើសទាំងអស់ហ្នឹង បើមិនបង់លុយដល់មន្ត្រីទាំងអស់ហ្នឹង គឺមិនអាចចរាចរណ៍បានទេ គឺវាជៀសមិនផុតទេ មន្រ្តីមួយក្តាប់តូចដែលប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ ដោយមានការបើកភ្លើងខៀវពីសំណាក់មន្រ្តីទាំងអស់ហ្នឹង ទើបបទល្មើសវាកើតមានឡើង»។
ដោយឡែក ស្ថាបនិកគណបក្សកែទម្រង់កម្ពុជា លោក អ៊ុំ ច័ន្ទរ័ត្ន អះអាងថា ជាការតាមដានបទល្មើសព្រៃឈើ មិនមែនទើបតែកើតមានថ្មីៗនេះនោះទេ គឺកើតមានតាំងពីសម័យរដ្ឋាភិបាលចាស់ និងរាលដាលដល់រដ្ឋាភិបាលថ្មី នៅតែមិនអាចទប់ស្កាត់បាន។
លោកថា បទល្មើសនេះ អាចពង្រីកខ្លួនទៅបាន វាជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើពុករលួយ បក្ខពួកនិយម និងការអនុវត្តច្បាប់មួយចំនួននៅមានភាពធូរលុងជាដើម។
សម្រាប់ លោក អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន ប្រសិទ្ធភាពនៃការទប់ស្កាត់បទល្មើសព្រៃឈើ រដ្ឋាភិបាលឈាមថ្មី ចាំបាច់ត្រូវទប់ស្កាត់បំបាត់អំពើពុករលួយ បក្ខពួកជាមុន ទើបអាចទប់ស្កាត់ហានិភ័យនៃវិនាសកម្មព្រៃឈើបាន។
លោកថា៖ «ទី១ ឆន្ទៈរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ទី២ពិនិត្យមើលទៅលើមន្ត្រីពាក់ព័ន្ធដែលទទួលផលប្រយោជន៍ពីការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើនេះ ពីបទល្មើសព្រៃឈើនេះ ទី៣មន្ត្រីដែលមិនមានសមត្ថភាពដូច្នេះបើសិនជាមន្ត្រីតែមិនមានសមត្ថភាពទេ ឬក៏មន្ត្រីដែលពាក់ព័ន្ធនឹងផលប្រយោជន៍ហ្នឹង ហើយមិនហ៊ានអារកាត់ទេ បញ្ហានេះនៅតែបន្តកើតមានអ៊ីចឹង»។
អនុប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តព្រះវិហារ លោក មាស ញឹម ទទួលស្គាល់ថា ពិតជាមានបទល្មើសលួចកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើនៅតំបន់ព្រៃការពារព្រៃឡង់ ខេត្តព្រះវិហារពិតមែន។ ប៉ុន្តែលោកថាមានតែជាង១០ករណីប៉ុណ្ណោះ។
លោកថា៖ «ការកាប់ឈើនោះ គឺយើងរកឃើញ១៧គល់នៅកន្លែងហ្នឹង ហើយយើងបានប្ដឹងទៅតុលាការតុលាការបានចេញដីកាកោះហៅជំនាញ និងអ្នកពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗទៀត ដើម្បីទៅបំភ្លឺរួចហើយក្រោយមកទៀត នៅថ្ងៃទី២៧-២៨ នេះគឺមន្ត្រីយើងបានដឹកនាំកម្លាំងរួមចុះទៅបំពេញកិច្ចការងារនេះ ដើម្បីទប់ស្កាត់បទល្មើសហើយ»។
យ៉ាងណាក្តី កាលពីខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ នាយករដ្ឋមន្រ្តីបន្តវេនបក្សកាន់អំណាច លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ធ្លាប់បានចេញបញ្ជាដោយម៉ឺងម៉ាត់មួយ ឱ្យទប់ស្កាត់ជំងឺសង្គមមួយនេះឱ្យមានប្រសិទ្ធិភាព ដោយសម្អាងថា វាល្មមដល់ពេលនាំមេខ្លោងមកផ្តន្ទាទោស ដើម្បីប្រយោជន៍ពលរដ្ឋភាគច្រើន។
លោកថា៖ «ខ្ញុំសុំចេញបញ្ជាឱ្យបណ្ដាសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ អនុវត្តច្បាប់ឲ្យបានតឹងរ៉ឹងបំផុត ចំពោះអ្នកប្រព្រឹត្តបទល្មើសធនធានធម្មជាតិ[…] បើមិនអ៊ីចឹងទេ យើងនឹងរងគ្រោះមនុស្សតិចបានផងហ្នឹងច្រើនវេទនា រួមគ្នាទៅអ្នកដែលរកស៊ីចំណេញពីអាហ្នឹងច្រើនពេក ឥឡូវត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់ខិតខំធ្វើយ៉ាងណាសហការ ហើយក្រសួងបរិស្ថាន ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ ត្រូវពង្រឹងនិងបង្កើនកិច្ចសហការក្រោមដែនសមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួន ប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវនិងវិជ្ជាជីវៈ»។
សារព្រមាននេះ ហាក់មិនខុសគ្នា ទៅនឹងសាររបស់មេដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលចាស់ ដែលជាឳពុករបស់លោកទេ ដែល លោក ហ៊ុន សែន អំឡុងឆ្នាំ២០១៥ ដែរ ។
លោកថា៖ «យើងទទួលអាកាប់ព្រៃឈើបំផ្លាញនេះ អាហ្នឹងគឺត្រូវមាន តែមានទោសទណ្ឌ និងត្រូវបង្រ្កាបហើយ ខ្ញុំឱ្យឧទ្ធម្ភាគចក្រពីរគ្រឿង សៅ សុខា ដូចមិនទាន់បាញ់នៅឡើយទេ ខ្ញុំឱ្យបាញ់ បើថាវាព្រហើន រូកេតដាក់ពីលើមក អត់មានអាញ៉េអាញ៉ៃទេ»។
ប៉ុន្តែច្រើនឆ្នាំទៅនេះ សកម្មជនព្រៃឈើ នៅតែអះអាងថា បទល្មើសព្រៃឈើមិនថយចុះទេ ទាំងការធ្វើសកម្មភាពដោយលួចលាក់ និងបើកចំហក្រោមក្រសែភ្នែកមន្ត្រីជំនាញ ដែលត្រូវបានដាក់ពង្រាយឱ្យការពារ។
លើសពីនេះ សកម្មជនបរិស្ថានមួយរូប លោក ម៉ា ចិត្រា លើកឡើងថា បទល្មើសព្រៃឈើនៅកម្ពុជា មិនអាចទប់ស្កាត់បានទេ ដរាបណា រដ្ឋាភិបាលគ្មានឆន្ទៈបោសសម្អាតអំពើពុករលួយជាប្រព័ន្ធ។
លោកអះអាងថា អំពើពុករលួយ និងការគប់គិតគ្នាជាខ្សែបណ្តាញនេះហើយ ដែលជាប្រភពនៃភាពបរាជ័យនៃកំណែទម្រង់របស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការទប់ស្កាត់ ឬបង្រ្កាបបទល្មើសព្រៃឈើនៅកម្ពុជា។
លោក ចិត្រា បង្ហាញក្តីបារម្ភថា ប្រសិនបើការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើនៅក្នុងតំបន់ព្រៃការពារ មិនអាចលុបបំបាត់បានទេ នោះកម្ពុជានឹងក្លាយជាទីរហោស្ថាន បង្កការគំរាមគំហែងដល់ជីវភាពសហគមន៍ផងដែរ។
លោកថា៖ «បញ្ហាធំ គឺបញ្ហាអំពើពុករលួយនេះឯង ដែលមន្ត្រីគប់គិតគ្នាជាមួយពួកឈ្មួញ ទទួលលុយពីគេដើម្បីលួចកាប់ឈើហ្នឹងក៏អាចថាបាន អ៊ីចឹងអាហ្នឹងវាមានតែខាងរដ្ឋាភិបាល មន្ត្រីជំនាញចុះបើការស៊ើបអង្កេត បើសិនជារដ្ឋាភិបាលចង់ការពារព្រៃឈើពិតមែន»។
ព្រៃឡង់មានផ្ទៃដីជាង ៤៣ម៉ឺនហិកតា គ្របដណ្ដប់លើខេត្តចំនួន៤ គឺខេត្តព្រះវិហារ កំពង់ធំ ក្រចេះ និងស្ទឹងត្រែង។ ព្រៃឡង់ជាព្រៃធំជាងគេនៅកម្ពុជា ហើយត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលកំណត់ជាតំបន់ការពារ នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៦។
បើទោះជាបែបនេះក្តី សកម្មជនព្រៃឈើ នៅតែអះអាងថា ព្រៃឡង់នូវតែរងការគំរាមកំហែង រួមទាំងព្រៃការពារមួយចំនួនទៀត ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ពីបទល្មើសច្រើនទម្រង់ បើទោះបីរដ្ឋាភិបាលបានដាក់ពង្រាយមន្ត្រីឱ្យការពារ។
ជុំវិញបញ្ហានេះ អង្គការ Global Forest Watch និងស្ថាប័នរុករក និងវិភាគទិន្នន័យដីសកលរបស់សាកលវិទ្យាល័យ Maryland ធ្លាប់រកឃើញថា សកម្មភាពកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើក្នុងឆ្នាំ២០២២ មានខ្លាំងជាងឆ្នាំ២០២១ ក្នុងតំបន់ព្រៃការពារចំនួន៤ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
ប្រភពនោះ រកឃើញថា តំបន់ព្រៃការពារផ្សេងទៀត ក៏កំពុងមានអត្រាបាត់បង់ព្រៃឈើក្នុងអត្រាខ្ពស់ដែរ ដូចជា ឧទ្យានជាតិបូទុមសាគរ ឧទ្យានជាតិជួរភ្នំក្រវាញកណ្ដាល ដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំឱរ៉ាល់ និងដែនជម្រកសត្វព្រៃបឹងពែរ។
តំបន់ព្រៃការពារព្រៃឡង់ ដែលមានផ្ទៃដីធំជាងគេនៅកម្ពុជា រហូតដល់ជាង ៤៣ម៉ឺនហិកតានោះ(៤៣០ ០០០) ក៏មានការបាត់បង់ដីព្រៃ ប្រហែល ៨ ៣០០ហិកតាដែរក្នុងឆ្នាំ២០២២។
ដោយឡែក អំឡុងឆ្នាំ២០១៦ អង្គការឃ្លាំមើលពិភពលោក (Global Witness) ធ្លាប់បង្ហាញរបាយការណ៍ស៊ើបអង្កេតដោយរកឃើញថា ឈ្មួញរកស៊ីឈើខុសច្បាប់ខ្នាតធំ ក៏មានលោកឧកញ៉ា ទ្រី ភាព ផងដែរ ដែលគាត់បានកាន់កាប់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ទំហំជិត ៣ម៉ឺនហិកតា (២៩.៥៨៩)។
ប៉ុន្តែច្រើនឆ្នាំមកនេះ ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា មិនបានផ្តន្ទាទោសឧក្រិដ្ឋជនព្រៃឈើរូបនេះទេ តែផ្ទុយទៅវិញ បច្ចុប្បន្ន ឧកញ៉ាមានឈ្មោះអាស្រូវបំផ្លាញព្រៃឈើក្នុងប្រទេសកម្ពុជារូបនេះ ត្រូវបានតែងតាំងជាលោកអ្នកឧកញ៉ា ដែលជាឧកញ៉ាលំដាប់ខ្ពស់ និងជាទីប្រឹក្សាមេដឹកនាំកំពូលក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលរបស់បក្សប្រជាជនកម្ពុជាទៀតផង៕
សកម្មជនអះអាងមកថា ឈើធំៗរាប់សិបដើម ក្នុងតំបន់ការពារព្រៃឡង់ ត្រូវគេលួចកាប់ថ្មីទៀត ក្រោមវត្តមានមន្ត្រីជំនាញនៅទីនោះ ទោះរដ្ឋាភិបាលបន្តវេនរបស់បក្សកាន់អំណាច បានចេញបញ្ជាយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ឱ្យទប់ស្កាត់ ឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពយ៉ាងណាក្តី។
បញ្ហានេះ ជំរុញឱ្យមានការលើកឡើងថា ថាធនធានធម្មជាតិដ៏កម្រ ដែលរងការកាប់បំផ្លាញតជំនាន់ ផ្តើមចេញពីអំពើពុករលួយជាប្រព័ន្ធ ក្រោមការដឹកនាំបែបបក្ខពួកនិងគ្រួសារនិយម។
ការរកឃើញបទល្មើសទ្រង់ទ្រាយធំថ្មីទៀត នៅតំបន់ការពារព្រៃឡង់នេះ ក្រោយពីសកម្មជនព្រៃឈើ បានឆ្មក់ចូល តាមប្រមាញ់បទល្មើសជាថ្មីទៀត ក្នុងព្រៃការពារមួយនេះរយៈពេល៤ថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី២៥ ដល់ថ្ងៃទី២៨ ខែមីនានេះ។
ប្រភពបញ្ជាក់ថា ភស្តុតាងដែលបានរកឃើញ គឺគល់ឈើកាត់រួចថ្មីចំនួន៦០គល់ ស្ថិតក្នុងភូមិសាស្រ្ត ជ្រាប់ក្បាលដំរី បុសរាំង និងអូរគោល ឃុំធ្មា នៅស្រុកជ័យសែន និងស្រុករវៀង ខេត្តព្រះវិហារ។
សកម្មជនព្រៃឡង់ខេត្តព្រះវិហារ លោក ខេម សុឃី ដែលបានចុះល្បាតដែរនោះ បានប្រាប់VODនៅថ្ងៃទី១ ខែមេសានេះថា ព្រៃឈើនៅតំបន់ការពារនេះ នឹងបាត់បង់ទាំងស្រុងក្នុងពេលដ៏ខ្លីខាងមុខ បើមន្ត្រីពាក់ព័ន្ធដែលត្រូវបានដាក់ពង្រាយនៅទីនោះ នៅតែមិនអាចទប់ស្កាត់បាន។
លោកថា៖ «ចំពោះការឃុបឃិតពីសំណាក់មន្ត្រីខិលខូចទាំងអស់ហ្នឹង ជាក់ស្តែងនៅគ្រប់ច្រកនីមួយៗ បទល្មើសទាំងអស់ហ្នឹង បើមិនបង់លុយដល់មន្ត្រីទាំងអស់ហ្នឹង គឺមិនអាចចរាចរណ៍បានទេ គឺវាជៀសមិនផុតទេ មន្រ្តីមួយក្តាប់តូចដែលប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ ដោយមានការបើកភ្លើងខៀវពីសំណាក់មន្រ្តីទាំងអស់ហ្នឹង ទើបបទល្មើសវាកើតមានឡើង»។
ដោយឡែក ស្ថាបនិកគណបក្សកែទម្រង់កម្ពុជា លោក អ៊ុំ ច័ន្ទរ័ត្ន អះអាងថា ជាការតាមដានបទល្មើសព្រៃឈើ មិនមែនទើបតែកើតមានថ្មីៗនេះនោះទេ គឺកើតមានតាំងពីសម័យរដ្ឋាភិបាលចាស់ និងរាលដាលដល់រដ្ឋាភិបាលថ្មី នៅតែមិនអាចទប់ស្កាត់បាន។
លោកថា បទល្មើសនេះ អាចពង្រីកខ្លួនទៅបាន វាជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើពុករលួយ បក្ខពួកនិយម និងការអនុវត្តច្បាប់មួយចំនួននៅមានភាពធូរលុងជាដើម។
សម្រាប់ លោក អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន ប្រសិទ្ធភាពនៃការទប់ស្កាត់បទល្មើសព្រៃឈើ រដ្ឋាភិបាលឈាមថ្មី ចាំបាច់ត្រូវទប់ស្កាត់បំបាត់អំពើពុករលួយ បក្ខពួកជាមុន ទើបអាចទប់ស្កាត់ហានិភ័យនៃវិនាសកម្មព្រៃឈើបាន។
លោកថា៖ «ទី១ ឆន្ទៈរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ទី២ពិនិត្យមើលទៅលើមន្ត្រីពាក់ព័ន្ធដែលទទួលផលប្រយោជន៍ពីការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើនេះ ពីបទល្មើសព្រៃឈើនេះ ទី៣មន្ត្រីដែលមិនមានសមត្ថភាពដូច្នេះបើសិនជាមន្ត្រីតែមិនមានសមត្ថភាពទេ ឬក៏មន្ត្រីដែលពាក់ព័ន្ធនឹងផលប្រយោជន៍ហ្នឹង ហើយមិនហ៊ានអារកាត់ទេ បញ្ហានេះនៅតែបន្តកើតមានអ៊ីចឹង»។
អនុប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តព្រះវិហារ លោក មាស ញឹម ទទួលស្គាល់ថា ពិតជាមានបទល្មើសលួចកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើនៅតំបន់ព្រៃការពារព្រៃឡង់ ខេត្តព្រះវិហារពិតមែន។ ប៉ុន្តែលោកថាមានតែជាង១០ករណីប៉ុណ្ណោះ។
លោកថា៖ «ការកាប់ឈើនោះ គឺយើងរកឃើញ១៧គល់នៅកន្លែងហ្នឹង ហើយយើងបានប្ដឹងទៅតុលាការតុលាការបានចេញដីកាកោះហៅជំនាញ និងអ្នកពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗទៀត ដើម្បីទៅបំភ្លឺរួចហើយក្រោយមកទៀត នៅថ្ងៃទី២៧-២៨ នេះគឺមន្ត្រីយើងបានដឹកនាំកម្លាំងរួមចុះទៅបំពេញកិច្ចការងារនេះ ដើម្បីទប់ស្កាត់បទល្មើសហើយ»។
យ៉ាងណាក្តី កាលពីខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ នាយករដ្ឋមន្រ្តីបន្តវេនបក្សកាន់អំណាច លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ធ្លាប់បានចេញបញ្ជាដោយម៉ឺងម៉ាត់មួយ ឱ្យទប់ស្កាត់ជំងឺសង្គមមួយនេះឱ្យមានប្រសិទ្ធិភាព ដោយសម្អាងថា វាល្មមដល់ពេលនាំមេខ្លោងមកផ្តន្ទាទោស ដើម្បីប្រយោជន៍ពលរដ្ឋភាគច្រើន។
លោកថា៖ «ខ្ញុំសុំចេញបញ្ជាឱ្យបណ្ដាសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ អនុវត្តច្បាប់ឲ្យបានតឹងរ៉ឹងបំផុត ចំពោះអ្នកប្រព្រឹត្តបទល្មើសធនធានធម្មជាតិ[…] បើមិនអ៊ីចឹងទេ យើងនឹងរងគ្រោះមនុស្សតិចបានផងហ្នឹងច្រើនវេទនា រួមគ្នាទៅអ្នកដែលរកស៊ីចំណេញពីអាហ្នឹងច្រើនពេក ឥឡូវត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់ខិតខំធ្វើយ៉ាងណាសហការ ហើយក្រសួងបរិស្ថាន ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ ត្រូវពង្រឹងនិងបង្កើនកិច្ចសហការក្រោមដែនសមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួន ប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវនិងវិជ្ជាជីវៈ»។
សារព្រមាននេះ ហាក់មិនខុសគ្នា ទៅនឹងសាររបស់មេដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលចាស់ ដែលជាឳពុករបស់លោកទេ ដែល លោក ហ៊ុន សែន អំឡុងឆ្នាំ២០១៥ ដែរ ។
លោកថា៖ «យើងទទួលអាកាប់ព្រៃឈើបំផ្លាញនេះ អាហ្នឹងគឺត្រូវមាន តែមានទោសទណ្ឌ និងត្រូវបង្រ្កាបហើយ ខ្ញុំឱ្យឧទ្ធម្ភាគចក្រពីរគ្រឿង សៅ សុខា ដូចមិនទាន់បាញ់នៅឡើយទេ ខ្ញុំឱ្យបាញ់ បើថាវាព្រហើន រូកេតដាក់ពីលើមក អត់មានអាញ៉េអាញ៉ៃទេ»។
ប៉ុន្តែច្រើនឆ្នាំទៅនេះ សកម្មជនព្រៃឈើ នៅតែអះអាងថា បទល្មើសព្រៃឈើមិនថយចុះទេ ទាំងការធ្វើសកម្មភាពដោយលួចលាក់ និងបើកចំហក្រោមក្រសែភ្នែកមន្ត្រីជំនាញ ដែលត្រូវបានដាក់ពង្រាយឱ្យការពារ។
លើសពីនេះ សកម្មជនបរិស្ថានមួយរូប លោក ម៉ា ចិត្រា លើកឡើងថា បទល្មើសព្រៃឈើនៅកម្ពុជា មិនអាចទប់ស្កាត់បានទេ ដរាបណា រដ្ឋាភិបាលគ្មានឆន្ទៈបោសសម្អាតអំពើពុករលួយជាប្រព័ន្ធ។
លោកអះអាងថា អំពើពុករលួយ និងការគប់គិតគ្នាជាខ្សែបណ្តាញនេះហើយ ដែលជាប្រភពនៃភាពបរាជ័យនៃកំណែទម្រង់របស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការទប់ស្កាត់ ឬបង្រ្កាបបទល្មើសព្រៃឈើនៅកម្ពុជា។
លោក ចិត្រា បង្ហាញក្តីបារម្ភថា ប្រសិនបើការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើនៅក្នុងតំបន់ព្រៃការពារ មិនអាចលុបបំបាត់បានទេ នោះកម្ពុជានឹងក្លាយជាទីរហោស្ថាន បង្កការគំរាមគំហែងដល់ជីវភាពសហគមន៍ផងដែរ។
លោកថា៖ «បញ្ហាធំ គឺបញ្ហាអំពើពុករលួយនេះឯង ដែលមន្ត្រីគប់គិតគ្នាជាមួយពួកឈ្មួញ ទទួលលុយពីគេដើម្បីលួចកាប់ឈើហ្នឹងក៏អាចថាបាន អ៊ីចឹងអាហ្នឹងវាមានតែខាងរដ្ឋាភិបាល មន្ត្រីជំនាញចុះបើការស៊ើបអង្កេត បើសិនជារដ្ឋាភិបាលចង់ការពារព្រៃឈើពិតមែន»។
ព្រៃឡង់មានផ្ទៃដីជាង ៤៣ម៉ឺនហិកតា គ្របដណ្ដប់លើខេត្តចំនួន៤ គឺខេត្តព្រះវិហារ កំពង់ធំ ក្រចេះ និងស្ទឹងត្រែង។ ព្រៃឡង់ជាព្រៃធំជាងគេនៅកម្ពុជា ហើយត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលកំណត់ជាតំបន់ការពារ នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៦។
បើទោះជាបែបនេះក្តី សកម្មជនព្រៃឈើ នៅតែអះអាងថា ព្រៃឡង់នូវតែរងការគំរាមកំហែង រួមទាំងព្រៃការពារមួយចំនួនទៀត ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ពីបទល្មើសច្រើនទម្រង់ បើទោះបីរដ្ឋាភិបាលបានដាក់ពង្រាយមន្ត្រីឱ្យការពារ។
ជុំវិញបញ្ហានេះ អង្គការ Global Forest Watch និងស្ថាប័នរុករក និងវិភាគទិន្នន័យដីសកលរបស់សាកលវិទ្យាល័យ Maryland ធ្លាប់រកឃើញថា សកម្មភាពកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើក្នុងឆ្នាំ២០២២ មានខ្លាំងជាងឆ្នាំ២០២១ ក្នុងតំបន់ព្រៃការពារចំនួន៤ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
ប្រភពនោះ រកឃើញថា តំបន់ព្រៃការពារផ្សេងទៀត ក៏កំពុងមានអត្រាបាត់បង់ព្រៃឈើក្នុងអត្រាខ្ពស់ដែរ ដូចជា ឧទ្យានជាតិបូទុមសាគរ ឧទ្យានជាតិជួរភ្នំក្រវាញកណ្ដាល ដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំឱរ៉ាល់ និងដែនជម្រកសត្វព្រៃបឹងពែរ។
តំបន់ព្រៃការពារព្រៃឡង់ ដែលមានផ្ទៃដីធំជាងគេនៅកម្ពុជា រហូតដល់ជាង ៤៣ម៉ឺនហិកតានោះ(៤៣០ ០០០) ក៏មានការបាត់បង់ដីព្រៃ ប្រហែល ៨ ៣០០ហិកតាដែរក្នុងឆ្នាំ២០២២។
ដោយឡែក អំឡុងឆ្នាំ២០១៦ អង្គការឃ្លាំមើលពិភពលោក (Global Witness) ធ្លាប់បង្ហាញរបាយការណ៍ស៊ើបអង្កេតដោយរកឃើញថា ឈ្មួញរកស៊ីឈើខុសច្បាប់ខ្នាតធំ ក៏មានលោកឧកញ៉ា ទ្រី ភាព ផងដែរ ដែលគាត់បានកាន់កាប់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ទំហំជិត ៣ម៉ឺនហិកតា (២៩.៥៨៩)។
ប៉ុន្តែច្រើនឆ្នាំមកនេះ ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា មិនបានផ្តន្ទាទោសឧក្រិដ្ឋជនព្រៃឈើរូបនេះទេ តែផ្ទុយទៅវិញ បច្ចុប្បន្ន ឧកញ៉ាមានឈ្មោះអាស្រូវបំផ្លាញព្រៃឈើក្នុងប្រទេសកម្ពុជារូបនេះ ត្រូវបានតែងតាំងជាលោកអ្នកឧកញ៉ា ដែលជាឧកញ៉ាលំដាប់ខ្ពស់ និងជាទីប្រឹក្សាមេដឹកនាំកំពូលក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលរបស់បក្សប្រជាជនកម្ពុជាទៀតផង៕
