បក្ស​ជំទាស់​ជំរុញ​ឱ្យ​សង្គ្រោះ​សេដ្ឋ​កិច្ច​កម្ពុជា​តាម​ច្រក​ចរចា​ជាមួយ​អាមេរិក​និង​អឺរ៉ុប

មន្ត្រីគណបក្សប្រឆាំង ជំរុញឱ្យមេដឹកនាំ​បក្ស​កាន់​អំណាច បើក​ការ​ចរចា​បន្ទាន់​មួយ ជាមួយ​អាមេ​រិក និងសហភាព​​អ៊ឺរ៉ុប ដើម្បី​រក​ច្រក​សង្គ្រោះ​សេដ្ឋ​កិច្ច​កម្ពុជា និង​ជីវភាព​កម្មករ​ជាង​៨០​ម៉ឺន​នាក់ ក្នុង​វិស័យ​កាត់ដេរ ក្រោម​ឥទ្ធិព​ល​នៃ​វិធាន​ដំឡើង​ពន្ធ​ខ្ពស់ ពី​ប្រធានាធីបតី លោក ដូណាល់ ត្រាំ ។

កាលពីថ្ងៃទី​២ ខែ​មេសា ឆ្នាំ២​០២៥ លោក​​ប្រធានា​ធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ បាន​ប្រកាស​​​អនុ​វត្ត​​អត្រា​ពន្ធ​​គយ​លើ​ប្រទេស​មួយ​ចំនួន ក្នុង​នោះ​កម្ពុជា​ខ្ពស់​ជាង​គេ​ដល់​ទៅ​៤៩​ភាគ​រយ សម្រាប់​ទំនិញ​នាំ​ចូល​ទៅ​កាន់សហរដ្ឋ​អាមេរិក។

វិធានដ៏ភ្ញាក់ផ្អើលនេះ បានជំរុញការព្រួយបារម្ភពីអ្នក​តាម​ដាន​សង្គម​ពី​ហានិភ័យ​របស់​កម្ពុជា ខណៈ​ប្រទេស​​​ក្រីក្រមួយ​នេះ មិន​ទាន់​មាន​លំនឹង​ទីផ្សារ​ក្នុង​ស្រុក ចំពេល​ផលិត​ផល​នាំ​ចេញ​ស្ទើរ​ទាំង​អស់​ពឹងលើ​ទីផ្សារ​អា​មេរិក និង​សហភាព​អឺរ៉ុប ដែល​ជា​ប្រទេស​ប្រជាធិប​តេយ្យ​ជឿន​លឿន។

អតីត​​នាយកខុទ្ទការល័យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក មុត ចន្ថា និយាយ​លើ​ហ្វេស​ប៊ុក​របស់​លោក នៅថ្ងៃ​ទី​៤ ខែមេសា​នេះ​ថា វិធាន​ដំឡើង​ពន្ធ​ពី​អាមេរិក​នេះ វិស័យ​កាត់​ដេរ​នឹង​ត្រូវ​ទទួល​រង​នូវ​ផល​ប៉ះ​ពាល់ធ្ងន់​ធ្ងរ​ជាង​គេ​បំផុត​ ដោយ​សារ​ជាង​ពាក់​កណ្តាល​នៃ​ទំនិញ​នាំ​ចូល​ទៅ​កាន់​ទីផ្សារ​អាមេរិក​ គឺ​ជាផលិត​ផល​កាត់​ដេរ​ ស្បែក​ជើង​ និង​ផលិត​ផល​ធ្វើ​ដំណើរ (កាបូប)។

សម្រាប់ លោក មុត ចន្ថា ការចរចាជាមួយ​សហរដ្ឋអាមេរិក​ ដើម្បី​ស្នើ​សុំ​បញ្ចុះ​ពន្ធ​លើ​ទំនិញ​នាំ​ចូល​ ​គឺ​ត្រូវការ​ចំណាយ​ពេល​យូរ​ ហើយ​ថា គន្លឹះ​តែ​មួយ​គត់​​ដែល​អាច​យក​មក​ចរ​ចា​បាន​ គឺ​កម្ពុជា​ត្រូវ​បញ្ចុះ​ពន្ធទំនិញ​នាំចូល​របស់​អាមេរិក​មក​កាន់​កម្ពុជា​ ប៉ុន្តែ​នៅ​តែ​ជួប​ផល​វិបាក​ខ្លាំង។

លោក ម៉ុត ចន្ថា គូសបញ្ជាក់​ថា ប្រសិនជាកម្ពុជាចង់ជួយដល់​កម្មករ-កម្មការិនី​​ជិត​ ៨០​ម៉ឺន​នាក់​ ដែលកំពុង​ប្រឈម​​នឹង​ការ​បាត់​បង់​ការ​ងារ​ធ្វើ​នោះ រដ្ឋាភិបាលក​ម្ពុជា​គួរ​តែ​ចាប់​ផ្តើម​ចរចា​ជាមួយ​សហភាព​អឺរ៉ុប​ ដើម្បី​ធ្វើ​ឱ្យ​ល្អប្រសើរ​ដល់​ស្ថានភាព​នៃ​ការ​គោរព​សិទ្ធិមនុស្ស​ ដោយ​បើក​ចំហ​លំហរ​នយោបាយ​ និង​ប្រជា​ធិប​តេយ្យ​ ដោយ​ចាប់​ផ្តើម​ពី​ការ​កា​រដោះ​ស្រាយ​បញ្ហា លោក​​ កឹម​ សុខា​ ដំបូងគេបង្អស់។

បន្ថែមពីនេះ ប្រធានចលនាជាតិតស៊ូ លោក សម រង្ស៊ី ផ្តល់យោបល់ឱ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រី​កម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ត្រូវ​តែដឹកនាំ​ការ​ចរចា​ជាមួយ​អាមេរិក​ជា​បន្ទាន់ ហើយ​កម្ពុជា​ត្រូវ​កាត់​បន្ថយ​ពន្ធ​លើ​ទំនិញ​អាមេរិក​ពី ៩៧% មក​នៅ​ជិត​សូន្យ ដើម្បី​សង្គ្រោះ​សេដ្ឋកិច្ច​កម្ពុជា​ជា​បន្ទាន់។

លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា បរិមាណផលិតផលនាំចូល​ពី​អាមេរិក​មក​កម្ពុជា មាន​កម្រិត​ទាប​ណាស់​បើ​ធៀប​នឹងបរិមាណ​ផលិត​ផល​នាំ​ចេញ​ពី​កម្ពុជា​ទៅ​អាមេរិក ។

មួយទៀត កម្ពុជាត្រូវតែបង្ហាញដោយបើកចំហចំពោះ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ដោយ​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹង​អំពើ​ពុករលួយ ស៊ើប​​អង្កេត​ក្រុម​ហ៊ុន​ចិន ក្រុម​ហ៊ុន​វៀត​ណាម ដែល​ដាក់​ស្លាក​ផលិត​ផល​របស់​ខ្លួន​ថា «ផលិត​នៅកម្ពុជា» ដែលបា​ន​បោក​ប្រាស់​សហរដ្ឋ​​អាមេរិក​ក្នុង​ពេល​កន្លង​ទៅ។

លើសពីនេះ លោកជំរុញឱ្យ​មេដឹកនាំ ត្រូវ​ចាត់​វិធាន​ការ​ជា​បន្ទាន់ ដើម្បី​ការ​ពារ​កម្មករ​កម្មការនី​ដែល​នឹងបាត់​បង់​ការ​ងារ​នៅ​ពេល​រោង​ចក្រ​កាត់​ដេរ​បិទ និង​ត្រូវ​តែ​ផ្អាក​បំណុល​ជា​បណ្តោះ​អាសន្ន​សិន រហូត​ដល់​រដ្ឋាភិបាលមា​ន​ដំណោះ​ស្រាយ​ត្រឹម​ត្រូវ។

ចំណែក ប្រធានអង្គការប្រជាធិ​បតេយ្យប្រចាំនៅប្រទេសអូស្រ្តាលី លោក ស៊ឹង សែនករុណា និយាយ​ថាគ្មាន​អ្វី​ល្អជាង​ខ្មែរ ស្រុះ​ស្រួល​គ្នា ដោះស្រាយ​រឿង​ជាតិ​ទេ តែ​យើង​តែងតែ​ខ្លាំង​ជាមួយ​ខ្មែរ​ជាតិ​ឯង ធ្វើ​ឲ្យ​ជាតិ​បែក​បាក់ រាស្ត្រ​រ​ង​ទុក្ខ។

អ្នកប្រឹក្សាយោបល់ផ្នែកអភិវឌ្ឍផ្នត់គំនិត និងការស្រាវជ្រាវ លោក សេក សុជាតិ ប្រាប់​VODនៅ​ថ្ងៃទី៤ មេសា​នេះ​ថា កម្មវត្ថុ​ចរចា​ដ៏មា​ន​ប្រសិទ្ធិ​ភាព ជាមួយ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក និង​សហភាពអឺរ៉ុប ដើម្បី​សង្គ្រោះសេដ្ឋ​កចិ្ច​កម្ពុជា និងជី​វភាព​កម្មករ​ច្រើន​ម៉ឺន​នាក់​ពេល​នេះ គឺ​បើក​លំហ​​​ប្រជា​ធិប​តេយ្យ ឈាន​ទៅ​ការផ្សះ​ផ្សា​ជាតិ ទើប​អាច​ទប់​ស្កាត់​បញ្ហា​នេះ​បាន។

លោកថា៖ «ចំណុចសំខាន់ដែលសហភាពអឺរ៉ុប ឬប្រទេសទាំង​អស់ ចង់​ឃើញ​ គឺ​ការ​បើក​លំហ​​លទ្ធិប្រជា​ធិប​តេយ្យ​ ដោះ​ស្រាយ​បញ្ហា​វិបត្តិ​នយោ​បាយ សង្គម និង​បើក​លំហ​សិទ្ធិ​សេរីភាព​ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ​បញ្ចេញមតិ ហើយ​ដែល​សេរី​ភាព​សារ​ព័ត៌​មាន ហើយ​នឹង​បើក​ទូលាយ​ឲ្យ​មាន​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង​ប្រកប​ដោយ​តម្លាភាព យុត្តិ​ធម៌ និង​ដោះ​ស្រាយ​វិបត្តិ​ជាមួយ​នឹង​អ្នក​នយោបាយ​គ្រប់​និន្នាការ​ទាំង​អស់ វា​គឺ​ជា​រឿង​ចាំបាច់ ដូច្នេះ​បើ​សិន​ជាកម្ពុជា​អាច​ធ្វើ​កិច្ចការ​ទាំង​​អស់​នេះ​បាន ខ្ញុំ​ជឿជា​ក់​ថា ការ​ចរចា​ជាមួយ​នឹង​សហភាព​អឺរ៉ុបហើយ​និង​ប្រទេស​ផ្សេងៗ ​នៅ​ក្នុង​ការ​ផ្តល់​អនុ​គ្រោះ​​ពន្ធ​ត្រឡប់​មក​វិញ គឺនឹ​ង​អាច​ទទួល​បាន»។

ឆ្លើយតបបញ្ហានេះ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន អះ​អាង​ថា រដ្ឋាភិបាល​កំពុង​គិត​គូរ​បញ្ហា​នេះ ដោយ​មិន​ចាំ​ទាល់​តែ​មាន​ការ​ជំរុ​ញ​នោះ​ទេ។

លោកថា៖ «រាជរដ្ឋាភិបាល ជារដ្ឋាភិបាលរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា របស់ប្រជាជនទូទាំងប្រទេសមិនមែនជារាជរដ្ឋាភិបាលរបស់ក្រុមឧទ្ទាមក្រៅច្បាប់អីណា។ មិនបាច់មានមតិអី គិតនៅតែសម្ងំលាក់ខ្លួនឲ្យស្រួលខ្លួនទៅ បើអត់ការងារធ្វើដេកផ្កាប់មុខទៅ ការងារប្រាក់ឈ្នួលកម្មករ ឬមួយការងារធ្វើរបស់កម្មករដែលក្រុមឧទ្ទាមក្រៅច្បាប់រកឱ្យធ្វើអី!»។

ដោយឡែក ប្រធានសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក នី សុខា លើក​ឡើង​ថា ជម្រើស​សំខាន់មួយ​ដែល​មេដឹក​នាំ​ត្រូវ​ធ្វើ សង្គ្រោះ​សេដ្ឋ​កិច្ច​កម្ពុជា គឺ​វិល​ទៅ​រក​គន្លង​ប្រជាធិប​តេយ្យ ប្រកប​ដោយ​ការជឿ​ទុក​ចិត្ត​ពី​សហគមន៍​​ជាតិ និង​អន្តរ​ជាតិ ដូច​មាន​ចែង​ក្នុង​រដ្ឋ​ធម្មនុញ្ញ។

លោកថា៖ «យើងនៅតែមានការចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាលយើង ដើម្បីមានការដោះស្រាយបញ្ហាហ្នឹង ជាមួយនឹងប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាឲ្យមានការដោះស្រាយពីរឿងបន្ធូរបន្ថយ នៅក្នុងរឿងពន្ធនោះ ព្រោះយើងក៏មិនទាន់ឆ្លងផុតពីប្រទេសដែលមានភាពក្រីក្រដែរ ដូច្នេះបើយើងគិតថា គួរតែមានការប្រញាប់រូតរះ ទោះនៅក្នុងលក្ខខណ្ឌប្រការណាមួយនោះ យើងក៏មិនទាន់ដឹងច្បាស់ដែរ វាអាចជាការមួយដែលគេជំរុញឲ្យមានការចរចាគ្នា រវាងពន្ធដែលយើងបានយកពីគេ គេយកពីយើង អាហ្នឹងក៏វាអាចថាបានក៏វាមានកត្តាផ្សេងទៀត ដែលវាពាក់ព័ន្ធទៅនឹងរឿងការស្នើឡើងពីលំហសេរីភាពប្រជាធិបតេយ្យ»។

ការប្រកាសតំឡើងពន្ធលើប្រទេសកម្ពុជា ពីលោក ត្រាំ ​នៅ​ពេល​នេះ ចំ​ពេលដែល​សភា​​អឺរ៉ុប កាល​ពី​ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០២៤ ជំរុញ​ឱ្យ​​គណៈ​កម្មការ​អឺរ៉ុប និង​​សហភាព​អឺរ៉ុប សើរើ​ឡើង​វិញអំណោយ​​ផល​ប្រព័ន្ធ​អនុ​គ្រោះ​ពន្ធ EBA ដែល​នៅ​សល់​ចំនួន ៨០% ជាមួយ​​កម្ពុជា ដែល​ជា​ការឆ្លើយ​តប​ការ​មិន​អើពើ​ស្តារ​ប្រជាធិប​​តេយ្យ ពី​​សំណាក់​​រដ្ឋាភិបាល​គ្រួសារ​ហ៊ុន ចាប់តាំងពីមានការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងចាប់អ្នកមេដឹកនាំគណបក្សនេះ ដាក់ពន្ធគាររួមទាំងលោក កឹម សុខា និងយាយីសំឡេងប្រឆាំងរហូតបច្ចុប្បន្ន។

 រីឯ ប្រពន្ធអនុគ្រោះពន្ធ GSP របស់​អាមេរិក ក៏​កម្ពុជា​មិន​ទាន់​ទទួល​បានឡើង​វិញ​ដែរ ក្រោយពី​ត្រូវ​ផ្អាក​អំឡុង​ឆ្នាំ​២០២០។

ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទាំង២នេះ បាន​ភ្ជាប់​កាតព្វ​កិច្ច​គោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស និង​លទ្ធិ​ប្រជាធិប​តេយ្យ ដែល​ជា​អំណោយ​​ផល​ដល់​កំណើន​​សេដ្ឋ​កិច្ច​ជាតិ និង​បង្កើន​ប្រាក់​​ចំណូល​​ដល់​​ពលរដ្ឋ​​ច្រើន​​លាន​នាក់ ទាំង​​ផ្ទាល់​និង​​ប្រយោល តាម​រយៈ​បង្កើត​ទីផ្សារ​ការ​ងារ ក្នុង​ប្រទេស​​កម្ពុជា ពិសេស​វិស័យ​កាត់​ដេរ។

ប៉ុន្តែអំណាចផលសេដ្ឋកិច្ចទាំងពីរនេះ បានរបូត​ទៅវិញ​ ក្រោយបន្ទាត់នយោបាយគ្រួសារ​ហ៊ុន ជិត១០ឆ្នាំ​ទៅនេះ ត្រូវបានគេមើលឃើញថា បានដើរចេញពីគន្លងប្រជាធិបតេយ្យ ហើយរអិលកាន់តែលឿនទៅរករប​ប​​ដឹកនាំបែបផ្តាច់ការ ហើយស្នងតំណែងតពូជ ដូចកូរ៉េខាងជើង៕

រក្សាសិទ្វិគ្រប់យ៉ាងដោយ ស៊ីស៊ីអាយអឹម

សូមបញ្ជាក់ថា គ្មានផ្នែកណាមួយនៃអត្ថបទ រូបភាព សំឡេង និងវីដេអូទាំងនេះ អាចត្រូវបានផលិតឡើងវិញក្នុងការបោះពុម្ពផ្សាយ ផ្សព្វផ្សាយ ការសរសេរឡើងវិញ ឬ ការចែកចាយឡើងវិញ ដោយគ្មានការអនុញ្ញាតជាលាយលក្ខណ៍អក្សរឡើយ។
ស៊ីស៊ីអាយអឹម មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះការលួចចម្លងនិងចុះផ្សាយបន្តណាមួយ ដែលខុស នាំឲ្យយល់ខុស បន្លំ ក្លែងបន្លំ តាមគ្រប់ទម្រង់និងគ្រប់មធ្យោបាយ។ ជនប្រព្រឹត្តិ និងអ្នកផ្សំគំនិត ត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់កម្ពុជា និងច្បាប់នានាដែលពាក់ព័ន្ធ។

អត្ថបទទាក់ទង

សូមផ្ដល់មតិយោបល់លើអត្ថបទនេះ