នាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត រងការរិះគន់ថា កំពុងការពារមរតកបោះឆ្នោតក្លែងក្លាយបន្តពីឪពុកដែលធ្លាប់ប្រើដៃតុលាការរំលាយបក្សប្រឆាំង រំលោភឆន្ទៈរាស្រ្តជិតពាក់កណ្តាលប្រទេស ធ្វើឱ្យកម្ពុជាស្អុយឈ្មោះលើឆាកអន្តរជាតិពីការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងសម្លាប់ប្រជាធិបតេយ្យជិត១០ឆ្នាំទៅនេះ។
ការរិះគន់នេះ ក្រោយមេដឹកនាំឈាមថ្មី លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក្នុងពិធីសម្ពោធដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ស្ពានអាកាសមរតកតេជោ នៅថ្ងៃទី៧ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥នេះ បានជំរុញឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរត្រូវទៅបោះឆ្នោតគ្រប់ៗគ្នា ដើម្បីផ្លាស់ប្ដូរមេដឹកនាំ ដែលលោកថាជាការស្ទង់មតិធំបំផុត៥ឆ្នាំម្ដង។
ក្នុងន័យនេះ លោកថា ពលដ្ឋត្រូវអនុវត្តន៍សិទ្ធិ តាមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីការជ្រើសរើសមេដឹកនាំ តាមគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីកុំឱ្យបែកបាក់សាមគ្គីជាតិ។
លោកថា៖ «គឺមានតែការបោះឆ្នោតទៅតាមគោលការណ៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ អនុលោមតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញនោះទេ ដែលត្រឹមត្រូវ ដែលអាចធានាបាននូវចីរភាព និងនិរន្តភាព និងសន្តិភាពនៅក្នុងប្រទេសរបស់យើង! ដែលយើងអាចបន្តដំណើរទៅមុខតទៅទៀត រួមគ្នាកុំឲ្យវិលត្រឡប់ទៅក្នុងការបែកបាក់ឯកភាពជាតិនេះ។ សុំចូលរួម»។
តំណាងរាស្រ្តគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ លោក អ៊ុំ សំអាន ចាត់ទុកការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា គឺជាការបោះឆ្នោតក្លែងក្លាយ ឬហៅការគ្រាន់តែជាការបោះឆ្នោតបង្រ្គប់កិច្ច ដែលលោកថា ជាដើមចម ធ្វើឱ្យជាតិបែកបាក់។
ក្នុងន័យនេះ លោកថា គ្រួសារហ៊ុនប្រើដៃតុលាការជាន់ឈ្លីឆន្ទៈរាស្រ្ត ដោយរំលាយបក្សសង្រ្គោះជាតិដែលតំណាងឱ្យពលរដ្ឋជិតកន្លះនគរ បិទខ្ទប់បក្សភ្លើងទៀនមិនឱ្យប្រកួតប្រជែងក្នុងការបោះឆ្នោត ចាប់ខ្លួនមន្រ្តីបក្សប្រឆាំង សកម្មជនបរិស្ថាន សកម្មជនសង្គម និងសិទ្ធិមនុស្សជាដើម។
លោកថា៖ «បើបោះឆ្នោតលេងសើចបោះឆ្នោតក្លែងក្លាយ បោះឆ្នោតបង្គ្រប់កិច្ចដូចឆ្នាំ២០២៣ បីដល់ឆ្នាំ២០១៨ កន្លងមកហ្នឹង! បន្ទាប់ពីរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិហ្នឹងហើយ មិនឲ្យគណបក្សភ្លើងទៀនចូលរួមបោះឆ្នោតសកលឆ្នាំ២០២៣ហ្នឹង ហើយបោះឆ្នោតតែម្នាក់ឯង! អាហ្នឹងបានជាការបោះឆ្នោតដែលមិនបង្រួបបង្រួមជាតិ ឲ្យមានការបែកបាក់ជាតិ ហើយបន្ទាប់ពីបោះឆ្នោតក្លែងក្លាយហើយ! ចាប់គេដាក់គុក ចាប់ លោក កឹម សុខា ដាក់គុក សកម្មជនបក្សប្រឆាំងដាក់គុក សកម្មជនបរិស្ថាន សកម្មជនសង្គម ដាក់គុកហ្នឹង! ធ្វើឲ្យបែកបាក់»។
កាលពីចុងឆ្នាំ២០២៤ តាមរយៈសារសំឡេងបែកធ្លាយមួយ ផ្ញើទៅកាន់សមាជិកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា គ្រប់រាជធានីខេត្ត លោក ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាឱ្យបំផ្លាញក្រុមគណបក្សប្រឆាំងនៅតាមមូលដ្ឋាន ដើម្បីកុំឱ្យមានលទ្ធភាពកសាងកម្លាំង សម្រាប់ចូលរួមការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់អាណត្តិទី៦ ឆ្នាំ២០២៧ និងការបោះឆ្នោតជាតិអាណត្តិទី៨ឆ្នាំ២០២៨។
លោកថា៖ «បំផ្លាញកម្លាំងពួកប្រឆាំង កុំឱ្យពួកប្រឆាំងមានកម្លាំងប្រើ បើហ្ហែងប្រឆាំងងើបមួយវ៉ៃមួយ ហ្ហែងចូល ចូលមួយទាញមួយ ហើយទាញបានមួយហ្នឹងគឺថា ឱ្យអ្នកហ្នឹងទៅទាញបន្តទៀតតាមវិធីគឺថា យកលលកទាក់លលក កុំយកដំរីទៅទាក់កូនខ្លា ឬក៏យកដំរីទៅទាក់លលក យកនាគរាជទៅទាក់លលក វាអត់ត្រូវទេ។ អ៊ីចឹងសូមយកចិត្តទុកដាក់ធ្វើកិច្ចការងារហ្នឹងឱ្យបានល្អបំផុត សង្ឃឹមថា ឯកឧត្តមលោកជំទាវធ្វើកិច្ចការងារនេះ ដោយហ្មត់ចត់ ហើយនៅមានយន្តការមួយចំនួន គឺជំនាញខាងរកមុខសញ្ញាសម្រាប់វ៉ៃហ្មង មុខសញ្ញាណាវ៉ៃ មុខសញ្ញាណារឹងអាហ្នឹងគឺចូលវ៉ៃហ្មង»។
ទីប្រឹក្សាគណបក្សកម្លាំងជាតិ លោក រ៉ុង ឈុន ចាត់ទុកការបញ្ចេញមតិរបស់ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ផ្ទុយពីការពិត ដោយថាទាំងមុន និងក្រោយបោះឆ្នោតមានការអូសទាញទិញទឹកចិត្ត បំភិតបំភ័យ គំរាមគំហែង គ្រប់រូបភាព មានការចាប់ខ្លួនមនុស្សជាបន្តបន្ទាប់ រួមមាន លោក ស៊ុន ចន្ធី លោក កឹម សុខា លោក កើត សារ៉ាយ កញ្ញា សេង ធារី និងលោក ថាច់ សេដ្ឋា អនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន ជាដើម ។
សម្រាប់ លោក រ៉ុង ឈុន បើបក្សកាន់អំណាចដើរតាមស្មារតីរដ្ឋធម្មនុញ្ញ គោរពតាមគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ ត្រូវដោះលែងអ្នកជាប់ទោសមនសិការ និងឱ្យអ្នកនយោបាយនៅក្រៅប្រទេសចូលរួមតាមរយៈការបោះឆ្នោតឡើងវិញ ដែលលោកថាអ្នកទទួលបានផល គឺជាតិនិងពលរដ្ឋ។
លោកថា៖ «បើការបន្តបោះឆ្នោតមួយ មិនមានភាពសេរី ត្រឹមត្រូវ យុត្តិធម៌ ដូចកន្លងមកអ៊ីចឹង យើងឃើញហើយថាអន្តរជាតិ និងជាតិ គេអត់ទទួលស្គាល់លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត នៅពេលដែលគេអត់ទទួលស្គាល់លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត គេអត់ផ្តល់ទំនុកចិត្ត គេអត់អ្នកវិនិយោគទុនអី គេមិនមកដាក់ទណ្ឌកម្មកម្ពុជាយើង! អាហ្នឹងដែលជាវាអត់មានចំណេញទេ»។
ដោយឡែក ប្រធានសមាគមនការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក នី សុខា និយាយថា ការលើកទឹកចិត្តឱ្យពលរដ្ឋចូលរួមបោះឆ្នោត សម្រេចវាសនាប្រទេសជាតិ គឺជារឿងល្អ តែលោកថា រដ្ឋាភិបាលត្រូវធានាបរិយាកាសល្អសម្រាប់គូប្រកួតប្រជែងផងដែរ ទើបជាការផ្សះផ្សាជាតិពិតប្រាកដ។
លោកថា៖ «ប្រសិនបើខ្មែរចង់ឲ្យមានការផ្សះផ្សាជាតិ ចង់ឲ្យមានការបង្រួបបង្រួមជាតិ ចង់ឲ្យមានស្មារតីបង្រួបបង្រួមជាតិ ហើយឲ្យខ្មែរយើង ប្រជាជនខ្មែរយើងគ្រប់និន្នាការ ស្រុះស្រួលគ្នា ខ្ញុំគិតថា រឿងហ្នឹងជារឿងដំណោះស្រាយរបស់អ្នកនយោបាយ ខ្មែរត្រូវតែងាកទៅរកការចរចា ដើម្បីឈានទៅរៀបចំការបោះឆ្នោតឱ្យបានត្រឹមត្រូវ។ អាហ្នឹងវាជារឿងសំខាន់ណាស់ ដែលជាដំណើរការអភិវឌ្ឍប្រទេស»។
ក្នុងការបោះឆ្នោតអាណត្តិទី៧នេះ ប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យធំៗ រួមមាន អាមេរិក បារាំង អាល្លឺម៉ង់ ចក្រភពអង់គ្លេស និងសហភាពអឺរ៉ុប ជាដើម និយាយស្រដៀងថា ជាការបោះឆ្នោតមិនសេរី និងយុត្តិធម៌ទេ ព្រោះប្រព្រឹត្តទៅដោយមានការគាបសង្កត់ គំរាមកំហែង សង្គមស៊ីវិល ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ គណបក្សប្រឆាំង និងកែប្រែច្បាប់នៅមុនពេលបោះឆ្នោតជាដើម។
ដោយឡែក ក្នុងសម័យប្រជុំលើកទី៥៧ នៃក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សនៅទីក្រុងហ្សឺណែវ នៅខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ លោក វីទិត ម៊ុនតាប៊ន ចាត់ទុកការផ្ទេរអំណាចពីលោក ហ៊ុន សែន ទៅលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ជាការបន្តក្តោបក្តាប់អំណាចដោយគ្មានលក្ខណៈប្រជាធិបតេយ្យ និងគ្មានតម្លាភាព៕
