មេដឹកនាំឈាមថ្មី លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ប្តេជ្ញាអភិវឌ្ឍន៍ខេត្តជាប់ព្រំដែន ក្រោមហេតុផលថា ដើម្បីទាក់ទាញពលរដ្ឋឱ្យទៅរស់នៅជាប្រសិទ្ធិភាពការការពារព្រំដែន ខណៈបន្តជួលដីជាង២៤ម៉ឺនហិកតា ឱ្យក្រុមហ៊ុនវៀតណាមគ្រប់គ្រងជិត១០០ឆ្នាំ ដែលជាក្តីបារម្ភថាយុទ្ធសាស្រ្តនេះ ជួយសម្រេចមហិច្ចតាវៀតណាមលេបទឹកដីក្រោមរូបភាពអភិវឌ្ឍន៍។
នាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក្នុងពិធីប្រកាសដាក់ឱ្យអនុវត្ត «កម្មវិធីពិសេសជំរុញការវិនិយោគក្នុងខេត្តទាំង៤ នៅភាគឦសាន» នៅថ្ងៃទី៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥ ប្រកាសអភិវឌ្ឍន៍ខេត្ត៤ជាប់ព្រំដែន តាមរយៈការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ជំរុញការវិនិយោគបង្កើនចរន្តសេដ្ឋកិច្ច ដើម្បីប្រមូលផ្តុំប្រជាជនឱ្យទៅរស់នៅតំបន់នោះ។
លោកថា៖ «បើនិយាយដោយខ្លី នៅពេលដែលយើងនិយាយពីការស្រឡាញ់ជាតិ ស្រឡាញ់ទឹកដី យើងត្រូវសួរដែរថាតើយើងការពារជាតិដូចម្ដេចនៅពេលដែលយើងគ្មានទាំងផ្លូវ គ្រប់តំបន់នៅក្រោមដែនអធិបតេយ្យភាពរបស់យើងផងនោះ។ យើងអាចការពារទឹកដីរបស់យើង ដែលនាំគ្នាស្រែកតាមហ្វេសប៊ុកពីក្រៅប្រទេស បានដែរយ៉ាងណា! ប្រសិនបើគ្មានកងទ័ពឬប្រជាជនរស់នៅការពារតាមព្រំដែនដោយផ្ទាល់នោះ ពិតជាមិនអាចទៅរួចទេ»។
យ៉ាងណា តំណាងរាស្រ្តគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ លោក អ៊ុំ សំអាន និយាយថា បើ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត មានឆន្ទៈការពារទឹកដីពិតមែន ក៏គួរតែលុបចោលកិច្ចសន្យាជួលដីឱ្យក្រុមហ៊ុនវៀតណាម និងយោធាវៀតណាម ៩៩ឆ្នាំផងដែរ។
លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា បច្ចុប្បន្នជនអន្តោប្រវេសន្តវៀតណាម ហូរចូលទឹកដីកម្ពុជាដោយខុសច្បាប់ និងបោះទីតាំងលើដីជាង២៤ម៉ឺនហិកតានោះ ច្រើនម៉ឺននាក់រួចទៅហើយ ដោយថា ការអភិវឌ្ឍនៅតំបន់ជាប់ព្រំដែន អ្នកទទួលផលគឺជាជនជាតិវៀតណាមមិនមែនខ្មែរទេ។
លោកថា៖ «បើសិនជាមិនដកហូតដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចជាង២៤ម៉ឺនហិកតា ត្រឡប់មកវិញទេ មិនបណ្ដេញជនជាតិវៀតណាមខុសច្បាប់ត្រឡប់ទៅប្រទេសវៀតណាមវិញនោះទេ ការអភិវឌ្ឍនៅខេត្តទាំង៤ប្រៀបដូចជាអភិវឌ្ឍន៍ឲ្យជនជាតិវៀតណាមរស់នៅកន្លែងហ្នឹងអ៊ីចឹងឯង ហើយឱ្យខ្មែរយើងហ្នឹងធ្វើចំណាកស្រុកទៅធ្វើការនៅប្រទេសថៃទៅ! ទុកដីឲ្យវៀតណាមនៅ។ អាហ្នឹងវាគ្រោះថ្នាក់ទៅដល់បូរណភាពទឹកដីរបស់យើងនាពេលអនាគត។ វាអាចខេត្តទាំង៤ហ្នឹងបាត់ទៅប្រទេសវៀតណាមនៅពេលអនាគត! ហើយដំណើរឆ្ពោះមកទិសខាងលិចរបស់ហូជីមិញ ដែលចង់លេបត្របាក់កម្ពុជា និងឡាវ ដាក់រួមជាមួយវៀតណាម បង្កើតទៅជាសហព័ន្ធឥណ្ឌូចិននឹងបានសម្រេចនៅពេលអនាគត»។
បើតាម លោក សំអាន បច្ចុប្បន្នការផ្តល់ដីសម្បទានជាង ២៤ម៉ឺនហិកតា ឱ្យក្រុមហ៊ុនវៀតណាម ធ្វើឱ្យធនធានធម្មជាតិខ្មែរ រួមមាន ព្រៃឈើ និងរ៉ែ នៅតំបន់កន្ទុយនាគ រងការបំផ្លាញស្ទើរហិនហោច។
ដោយឡែក ជនជាតិដើមភាគតិចរស់នៅខេត្តមណ្ឌលគិរី អ្នកស្រី ភ្លឹក ភារម្យ បង្ហាញក្តីបារម្ភថា ក្រុមហ៊ុនអ្នកមានអំណាច នឹងកេងចំណេញបំពានយកដីអ្នកភូមិនៅតំបន់អភិវឌ្ឍន៍នោះ បើរដ្ឋាភិបាលមិនបានបង្ហាញតម្លាភាពក្នុងគម្រោងនានា ក្នុងខេត្តដែលគាត់រស់នៅ។
អ្នកស្រីថា៖ «អ្វីដែលខ្ញុំបារម្ភនោះ គឺអ្នកចំណូលស្រុកមករស់នៅតំបន់ជនជាតិដើមភាគតិច គេមិនបានគោរពលើគោលការណ៍ គោលបំណងរបស់ជនជាតិភាគតិចទេ អាចថាមានជនដែលបន្លំយកដីរបស់ជនជាតិដើមភាគតិច។ ខ្លាចអាហ្នឹងច្រើនជាងគេ បន្លំយក !អត់មានអ្នកក្រមែនទែនទេ! អ្នកធំៗមកបន្លំអ៊ីចឹងទៅ មករស់នៅលើដីហ្នឹងទៅ»។
ចំណែក អ្នកប្រឹក្សាយោបល់ផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត និងការស្រាវជ្រាវ លោក សេក សុជាតិ ចង់ឃើញរដ្ឋគិតគូរបង្កើតផ្លូវថ្នល់ អគ្គិសនី ទឹកស្អាត សេវាអ៊ីនធើណេត មណ្ឌលសុខភាព សាលារៀន ជាដើម ដើម្បីគាំទ្រដល់អ្នកភូមិឱ្យទទួលបានសេវាដូចគ្នាជាមួយអ្នកនៅទីក្រុងដែរ។
បន្ថែមលើនេះ ការផ្តល់ឥណទានការប្រាក់ទៀត ជំនួយផ្នែកកសិកម្ម និងស្វែងរកទីផ្សារលក់ផលិតផល សុទ្ធតែជាគោលនយោបាយដែលរដ្ឋគួរយកចិត្តទុកដាក់។ ជាងនេះទៀត ការជំរុញឱ្យពលរដ្ឋមានឆន្ទៈការពារព្រំដែន ដោយសហការជាមួយមន្រ្តីខ្មែរ និងទប់ស្កាត់អំពើពុករលួយសុទ្ធតែជាយន្តការដែលមិនគួរមើលរំលងនោះឡើយ។
លោកថា៖ «គោលនយោបាយណាមួយ អាចជួយទៅដល់ពួកគាត់ឲ្យមានជីវភាពរឹងមាំ ហើយនិងមានការការពារនិងគាំទ្រពីរដ្ឋាភិបាលបានល្អ ហើយពួកគាត់ក៏អាចនឹងងាយរងគ្រោះដែរ បើសិនជាតំបន់ជាប់ព្រំដែនជាប់ប្រទេសជិតខាងនោះ មានបញ្ហារកាំរកូសជាមួយគ្នា»។
យ៉ាងណារបាយការណ៍អង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្ស (លីកាដូ) ចេញផ្សាយកាលពីចុងឆ្នាំ២០២៣ រកឃើញថា ក្រុមហ៊ុនវៀតណាមទទួលបានដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចពីកម្ពុជា ជាង២៤ម៉ឺនហិកតា ក្រោមកិច្ចសន្យារយៈពេល៩៩ឆ្នាំ ក្នុងខេត្តទាំង៤ នៅតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ មានខេត្តរតនគិរី មណ្ឌលគិរី ក្រចេះ និងស្ទឹងត្រែង។
របាយការណ៍ដដែល រកឃើញថា ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច១ហិកតាជាមធ្យមត្រូវការកម្មករ ៣នាក់ ដូច្នេះដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចរបស់ក្រុមហ៊ុនវៀតណាម ជាង ២០ម៉ឺនហិកតានៅតំបន់អភិវឌ្ឍន៍ត្រីកោណនេះ គឺត្រូវការកម្មករជាង ៧៣ម៉ឺននាក់។
បើតាមអង្គការលីកាដូ បញ្ជាក់ថា នៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា ក្រុមហ៊ុនវៀតណាមទទួលបានដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចចំនួន ៥៥កន្លែង ដែលមានផ្ទៃដីសរុបជាង៣៦ម៉ឺនហិកតា ដែលត្រូវការកម្មករជាង១លាននាក់ ខណៈកម្មករទាំងនោះជាង ៩០% គឺជាជនជាតិវៀតណាម។
ក្រុមប្រឹក្សាជាតិតស៊ូ ពីទីក្រុងប៉ារីស៍ ប្រទេសបារាំង តាមរយៈលិខិត២សន្លឹក កាលពីថ្ងៃទី១ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥ បានទាមទាររដ្ឋាភិបាលគ្រួសារហ៊ុន សើរើដីសម្បទានជាង ២៤ម៉ឺនហិកតា ដែលបានប្រគល់សិទ្ធិឱ្យក្រុមហ៊ុនវៀតណាមគ្រប់គ្រងជិត១០០ឆ្នាំ ដោយថា រដ្ឋាភិបាលគ្រួសារហ៊ុន មិនទាន់ចាត់វិធានការដោះស្រាយឲ្យអាចធានាសុវត្ថិភាពទឹកដីជាតិកម្ពុជានៅឡើយទេ ទោះបីប្រកាសដកខ្លួនចេញពីគម្រោង(CLV)ក្តី៕