កាសែតបរទេសមួយឈ្មោះម៉ុងហ្គាបេ បានចេញផ្សាយដោយអះអាងថា ធនធានរ៉ៃ និងព្រៃឈើកម្ររបស់កម្ពុជា នឹងត្រូវបាត់បង់បន្ថែមទៀត ក្រោមគម្រោងផ្តល់ដី៩៩ហិកតា រយៈពេល៥០ឆ្នាំ ឱ្យទៅក្រុមហ៊ុនឯកជន KP Cement ដែលរដ្ឋាភិបាលថា ដើម្បីផលិតស៊ីម៉ងត៍ ក្នុងខេត្តជាប់ព្រំដែនមួយនេះ។
កាសែតម៉ុងហ្គាប៉េ កាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែមេសា ចុះផ្សាយពីការស៊ើបអង្កេតលើក្រុមហ៊ុន KP Cement បានរកឃើញការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ នៅឯអណ្តូងរ៉ែរបស់ក្រុមហ៊ុនដើម្បីយកថ្មកំបោរ និងថ្មម៉ាប ធ្វើស៊ីម៉ងត៍ បង្កផលប៉ះពាល់ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីរបស់ព្រៃឡង់។
ប្រភពបន្តថា អំឡុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរ៉ែ និងថាមពលកម្ពុជា លោក កែវ រតនៈ បានផ្តល់ក្តីសង្ឃឹមដល់អ្នកអភិរក្សដោយសន្យាថា នឹងហាមឃាត់អាជ្ញាប័ណ្ណរុករករ៉ែថ្មី និងទប់ស្កាត់ការពង្រីកប្រតិបត្តិការរុករករ៉ែក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់។
ប្រភពដដែលបញ្ជាក់ថា ទោះយ៉ាងណា ការកាប់ទន្ទ្រានព្រៃការពារដើម្បីបើកផ្លូវឲ្យរោងចក្រស៊ីម៉ង់ត៍ KP Cement ថ្មីនេះ ហាក់ផ្ទុយនឹងស្មារតីនៃការអន្តរាគមន៍របស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរ៉ែ លោក រតនៈ។
ប្រភពអះអាងថា ការជួលរយៈពេល៥០ឆ្នាំលើដីទំហំ៩៩ហិកតា ក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រៃឡង់ខេត្តក្រចេះ ឱ្យក្រុមហ៊ុន KP Cement កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥ អាចបង្កផលប៉ះពាល់ដល់ព្រៃឡង់។
ប្រភពបន្តថា តាមរូបភាពពីផ្កាយរណបបង្ហាញថា ដីដែលរោងចក្រគ្រោងនឹងសាងសង់នោះ ត្រូវបានកាប់ឆ្ការព្រៃឈើយ៉ាងសន្ធឹកសន្ធាប់នៅចន្លោះខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ ដល់ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៥។
ការរកឃើញរបស់កាសែតម៉ុងហ្គាបេនេះ ក្រោយពីបែកធ្លាយអនុក្រឹត្យមួយ ចុះថ្ងៃទី១៣ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥ ដែលត្រូវបានគេបង្ហោះលើបណ្តាញសង្គម ដែលអនុក្រឹត្យនោះ រដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានកាត់ផ្ទៃដីទំហំ៩៩ហិកតា ស្ថិតនៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃ ព្រៃឡង់ នៅភូមិសាស្ត្រឃុំបឹងចារ ស្រុកសំបូរ ខេត្តក្រចេះ ឱ្យក្រុមហ៊ុន ខេភី ស៊ីមេន អ៊ិនដាសស្ទ្រី សម្រាប់វិនិយោគធ្វើជារោងចក្រផលិតស៊ីម៉ងត៍។
ក្នុងអនុក្រឹត្យនោះ សរសេរថា តំបន់ប្រើប្រាស់ដោយចីរភាព មានផ្ទៃដីទំហំជិត ១០០ហិកតានេះ ជាទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋ នឹងធ្វើអនុប្បយោគមកជាទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋ ក្រោមលក្ខខណ្ឌជួលក្នុងរយៈពេលមិនលើសពី ៥០ឆ្នាំ ឱ្យក្រុមហ៊ុន K.P Cement Industry Co.,Ltd. សម្រាប់វិនិយោគលើគម្រោងបង្កើតរោងចក្រផលិតស៊ីម៉ងត៍។
VOD មិនទាន់អាចទាក់ទងតំណាងក្រុមហ៊ុន KP Cemet.Co LTD. ដើម្បីសុំប្រតិកម្មជុំវិញការចុះផ្សាយនេះបាននៅឡើយទេ គិតត្រឹមម៉ោងផ្សាយនេះ។ ចំណែក អភិបាលខេត្តក្រចេះ លោក វ៉ា ថន និងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន លោក ខ្វៃ អាទិត្យា មិនអាចទាក់ទងដើម្បីការបញ្ជាក់បន្ថែមជុំវិញបញ្ហានេះ បាននៅឡើយដែរ។
ជុំវិញបញ្ហា តំណាងរាស្រ្តបក្សសង្រ្គោះជាតិ លោក សួន សូរីដា ប្រាប់VODនៅថ្ងៃទី៣០ខែមេសានេះថា ការរកឃើញរបស់ម៉ុងហ្គាបេ ឆ្លុះបញ្ចាំងថា រដ្ឋាភិបាលកំពុងបណ្តោយឱ្យក្រុមហ៊ុនបំផ្លាញព្រៃឈើកម្ពុជា។
លោកបន្តថា ការបណ្តោយឱ្យក្រុមហ៊ុនឯកជន ហ៊ានគឃ្លើនបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិរបស់កម្ពុជា គឺឆ្លុះបញ្ចាំងពីការគ្មានទំនួលខុសត្រូវ និងអសមត្ថភាពរបស់មេដឹកនាំក្នុងការការពារព្រៃឈើរបស់ដូនតា។
លោកថា៖ «រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាជន បានសម្រេចផ្តល់ដីសម្បទានឲ្យក្រុមហ៊ុនឯកជន មកធ្វើរោងចក្រស៊ីម៉ង់ត៍នៅក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់ អាហ្នឹងគឺប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរយល់ថា ព្រៃឡង់នឹងខ្ទេចខ្ទីតែម្ដង ហើយកាលណាដើមឈើបាត់បង់ប្រទេសកម្ពុជានឹងអាចក្លាយទៅជាវាលរហោឋាន និងមានវិបត្តិធម្មជាតិកើតឡើងតាមរយៈការរីងស្ងួត មានទឹកជំនន់ខ្លាំងក្លា អាហ្នឹងគឺខ្ញុំគិតថាវិនាសកម្មជាច្រើន ដែលនឹងធ្វើឲ្យកម្ពុជាទទួលរងនូវគ្រោះមហន្តរាយពីការបាត់បង់ព្រៃឈើនេះ»។
សម្រាប់លោក សូរីដា យល់ថា ការកាត់ឆ្វៀលដីទំហំជិត១០០ហិកតា ឱ្យក្រុមហ៊ុនឯកជនក្នុងតំបន់ព្រៃការពារព្រៃឡង់នេះ នឹងធ្វើឱ្យតំបន់ការពារព្រៃឡង់ រងការបំផ្លាញយ៉ាងគំហុក បង្កផលប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថានកាន់តែខ្លាំង។
លោកចោទជាសំណួរថា តើការផ្តល់ដី៩៩ហិកតារយៈពេល៥០ឆ្នាំ ឱ្យក្រុមហ៊ុនផលិតស៊ីម៉ុងត៍នោះ រដ្ឋាភិបាលអាចធានាបានទេថា ពិតជាមិនមានការបំផ្លិតបំផ្លាញព្រៃឈើ និងរុករករ៉ែខុសច្បាប់នៅទីនោះ។
លោកថា៖ «តាមពិតទៅមិនចាំបាច់ទៅដល់៥០ឆ្នាំផង តែក្នុងរយៈពេល៥ឆ្នាំ គឺវាអាចខ្ទេចបានហើយ បើសិនជាគេមានចេតនាចង់បាននូវព្រៃឈើរបស់ខ្មែរយើង គឺតែ៥ឆ្នាំហ្នឹង គឺហិនហោចហើយ ចុះទំរាំ៥០ឆ្នាំគិតថា តំបន់ហ្នឹង ក្លាយទៅជាតំបន់វាលមួយសម្រាប់ការតាំងទីលំនៅរបស់រោងចក្រស៊ីម៉ងត៍ ហើយប្រសិនជារោងចក្រស៊ីម៉ងត៍ពិតមែន ហេតុអីបានត្រូវដាក់ទីតាំងក្នុងព្រៃឡង់ទៅវិញ។ ធម្មតារោងចក្រស៊ីម៉ង់ត៍ វាត្រូវធ្វើលើដីក្បែរមនុស្សក្បែរ ឬក្បែរភូមិ ដើម្បីជាកម្លាំងពលកម្មសម្រាប់ធ្វើការងារក្នុងរោងចក្រ ប៉ុន្តែហេតុអីយកទៅដាក់នៅក្នុងព្រៃដាច់ស្រយាលទៅវិញ ឬមានបំណង់ចង់បំផ្លាញព្រៃ និងរករ៉ែ»។
ដោយឡែក សកម្មជនបរិស្ថាន លោក ម៉ា ចិត្រា យល់ថា បើដូចការរកឃើញរបស់ម៉ុងហ្គាបេមែន វិនាសកម្មព្រៃឈើក្នុងតំបន់ព្រៃការពារព្រៃឡង់ នឹងប្រឈមនឹងការបាត់បង់មិនខាន។
លោកថា កន្លងមកលោកសង្កេតឃើញថា ក្រុមហ៊ុនមួយចំនួនដែលទទួលបានដីជិតតំបន់ព្រៃឡង់ ឬក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់ផ្ទាល់ តែងតែកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើយ៉ាងគំហុក រហូតឈានដល់ការធ្វើអាជីវកម្មឈើក៏មាន។
លោកបារម្ភថា ការបាត់បង់ព្រៃឈើទាំងអស់នោះ វានឹងបង្កប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដល់ធនធានធម្មជាតិ គឺបំរែបម្រួលអាកាសធាតុ និងបង្កផលប៉ះពាល់ដល់ប្រជាសហគមន៍ រស់នៅក្នុងតំបន់នោះផងដែរ។
លោកថា៖ «ក្នុងនាមជាសកម្មជនបរិស្ថាន សំណូមពរទៅដល់រដ្ឋាភិបាល និងឲ្យធ្វើការពិចារណាកុំចេះតែផ្តល់ដីឲ្យតែឃើញដីព្រៃដូចស្រឡាញ់ដីព្រៃណាស់ ប៉ុន្តែចុងក្រោយបែរជានាំគ្នាកាត់សម្បទានម្ដងតិចៗ ឲ្យក្រុមហ៊ុនឯកជនផ្សេងៗ អាហ្នឹងខ្ញុំគិតថាការអភិរក្សព្រៃឈើផង យើងវាអត់បានល្អប្រសើរទេ បើសិនជារដ្ឋាភិបាលនៅតែបន្តការកាត់ដីព្រៃហ្នឹងទៅឲ្យក្រុមហ៊ុនដើម្បីអភិវឌ្ឍ។ ហើយខ្ញុំគិតថាវាអាចបានប្រយោជន៍សម្រាប់ក្រុមហ៊ុន ប៉ុន្តែយើងដឹងហើយថាពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃហ្នឹងអាបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ ដោយសារតែកត្តាបាត់បង់ព្រៃឈើហ្នឹង វាធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រនិងកាន់តែក្រីក្រ»។
ព្រៃឡង់មានផ្ទៃដីជាង ៤៣ម៉ឺនហិកតា គ្របដណ្ដប់លើខេត្តចំនួន៤ គឺខេត្តព្រះវិហារ កំពង់ធំ ក្រចេះ និងស្ទឹងត្រែង។ ព្រៃឡង់ជាព្រៃធំជាងគេនៅកម្ពុជា ហើយត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលកំណត់ជាតំបន់ការពារ នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៦។
កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ ម៉ុងហ្គាបេ (Mongabay) ធ្លាប់បង្ហាញពីការរកឃើញការបំផ្លាញព្រៃឈើក្នុងប្រទេសកម្ពុជាទ្រង់ទ្រាយធំដែលពាក់ព័ន្ធក្រុមហ៊ុន និងឧកញ៉ាមួយចំនួនដែលគេស្គាល់ថាស្និទ្ធនឹងរដ្ឋាភិបាល។
យោងតាមរបាយការណ៍ស្រាវជ្រាវ និងការវិភាគលើរូបភាពផ្កាយរណបពីបរទេស ដែលចេញផ្សាយដោយម៉ុងហ្គាបេ កាលពីខែមេសាឆ្នាំ២០២៤ ប្រទេសកម្ពុជាបានបាត់បង់ព្រៃឈើក្នុងឆ្នាំ២០២៣ ប្រមាណជាង១២ម៉ឺនហិកតា(១២១ ០០០ហិកតា)។
បើតាមប្រភពនេះ ការបាត់បង់ ដោយសារតែការរកស៊ីវិនិយោគ ដូចជា អាជីវកម្មរ៉ែមាស និងរ៉ែដែក ការធ្វើទំនប់វារីអគ្គិសនី និងការកាប់ឈើខុសច្បាប់ជាច្រើន ក្នុងនោះ មានជាងពាក់កណ្តាលជាព្រៃឈើ ដែលស្ថិតក្នុងតំបន់ការពារដែនជម្រកសត្វព្រៃឡង់។
របាយការណ៍ដដែល បញ្ជាក់ថា ព្រៃឈើក្នុងតំបន់ការពារដែនជម្រកសត្វព្រៃឡង់ រងការកាប់បំផ្លាញច្រើនជាងគេលំដាប់ទី១ ដែលមានទំហំជាង១ម៉ឺនហិកតា(១១ ៥០០ហិកតា)។
លំដាប់ទី២ គឺព្រៃឈើក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃបឹងពែរ ដែលបាត់បង់អស់ ៧ ២៣២ហិកតា និងលំដាប់ទី៣ គឺព្រៃឈើក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំសំកុស ដែលបាត់បង់អស់ ៦ ១២៥ ហិកតា។
ម៉ុងហ្គាបេ ដែលជាកាសែតអនឡាញរបស់អាមេរិក ផ្តោតលើបញ្ហាបរិស្ថាន បានអះអាងទៀតថា ការបាត់បង់ព្រៃឈើនៅតំបន់ព្រៃឡង់ក្នុងឆ្នាំ២០២៣ គឺដោយសារការពង្រីកអណ្តូងរ៉ែមាសគ្រប់គ្រងដោយចិន និងការបើកអណ្តូងរ៉ែដែក ដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ឈ្មួញឈើអ្នកឧកញ៉ា ទ្រី ភាព។
តាមម៉ុងហ្គាបេដដែល ក្រុមហ៊ុនដាំដើមឈើ Think Biotech និងក្រុមហ៊ុន Angkor Plywood ក៏មានចំណែកបំផ្លាញព្រៃឈើនៅតំបន់ព្រៃឡង់ដែរ។
រីឯការរិចរិលព្រៃឈើក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃបឹងពែរ ក្នុងឆ្នាំ២០២៣ គឺដោយសារការផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចដល់ លោក អ៊ុក គឹមសាន អភិបាលរងខេត្តព្រះវិហារ សម្រាប់បើករោងចក្រកែច្នៃស្វាយចន្ទី ឈ្មោះ សានតាណា អាហ្គ្រោ (Santana Agro Factory)។ តែការពិតជាក់ស្តែង រោងចក្រនេះ ដំណើរការដើម្បីបិទបាំងការកាប់ព្រៃឈើខុសច្បាប់ប៉ុណ្ណោះ៕
