អស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកនេះ គេតែងតែប្រទះឃើញចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ថ្កោលទោស លើវិធានការប្រើប្រព័ន្ធតុលាការយាយីសំឡេងជំទាស់ ដែលរាប់ចាប់តាំងពីតវ៉ាដីធ្លី សកម្មជនព្រៃឈើ អ្នកនិយាយបញ្ហាព្រំដែន រហូតមេដឹកនាំកំពូលៗ របស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
បញ្ហាចម្បងមួយដែលអាចជាមូលហេតុនោះ គឺកម្លាំងស្នូលរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ត្រូវបានគេដាក់បង្កប់នៅក្នុងវិស័យយុត្តិធម៌ចាប់ពីចៅក្រម ព្រះរាជអាជ្ញា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ រហូតដល់ប្រធានតុលាការកំពូល គឺលោក ជីវ កេង នៅក្នុងអាណត្តិរដ្ឋាភិបាលថ្មីនេះ។
ក្រៅពីនេះ ក៏គេប្រទះឃើញផងដែរ ក្បាលម៉ាស៊ីនដឹកនាំក្រសួងការពារជាតិ មានកូនលោក ទៀ បាញ់ និងនៅក្រសួងមហាផ្ទៃមានកូន លោក ស ខេង និងលោក នេត សាវឿន ជាដើម ដែលពួកគេទាំងអស់នោះ សុទ្ធសឹងជាជនបង្គោលបស់គណបក្សកាន់អំណាច។
នេះពិនិត្យទៅលើបញ្ជីរាយនាមសមាជិក សមាជិកាគណៈកម្មាធិការកណ្តាល គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលមានសមាជិកសរុបចំនួន៨៣៦រូប ដែលក្នុងនោះមានសមាភាព ទាំងចៅក្រម ព្រះរាជអាជ្ញា ប្រធានតុលាការកំពូល គឺលោក ជីវ កេង មេប៉ូលីស មេទានហាន និងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ ដែល លោក ហ៊ុន សែន ជាប្រធាន។
ទាំងអស់នេះ ជាសំណួរចោទសួរថា បើមានការចោទប្រកាន់ទៅលើក្រុមសំឡេងជំទាស់ ឬគណបក្សប្រឆាំង ដែលជាតួអង្គប្រកួតអំណាចជាមួយ លោក ហ៊ុន សែន តើចៅក្រមកាត់ក្តីឱ្យភាគីណាឈ្នះ?។
សំណួរនេះ ទំនងជាបងប្អូនអាចឆ្លើយបានដោយខ្លួនឯង ថាតើប្រព័ន្ធតុលាការជាស្ថាប័នឯករាជ្យ ដូចមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ឬជាចារកម្មបង្កប់របស់គណបក្សកាន់អំណាច បម្រើផលប្រយោជន៍បុគ្គល យករដ្ឋធម្មនុញ្ញធ្វើជាឧបករណ៍? ។
ផ្តើមចេញពីការវិភាគ ចាប់តាំងពីអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ហ៊ុន សែន បានប្រើប្រព័ន្ធតុលាការបើកយុទ្ធនាការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងចាប់ឃុំខ្លួនប្រធានគណបក្ស លោក កឹម សុខា ដែលជាគូប្រជែងនយោបាយរបស់ខ្លួន កាលពីចុងឆ្នាំ២០១៧មក បានធ្វើឱ្យប្រព័ន្ធត្រួតពិនិត្យអំណាចតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ ត្រូវបានបំផ្លាញ ធ្វើឱ្យលោក ហ៊ុន សែន អាចជិះសេះលែងដៃ និងបន្តប្រើតុលាការឱ្យចាប់ឃុំ ប្រើក្រុមជើងកាងឱ្យតាមវ៉ៃដំ ទៅលើសកម្មជននយោបាយប្រឆាំង និងសកម្មជនសង្គមតាមអំពើចិត្ត។
លើសពីនេះ លោក ហ៊ុន សែន និងក្រុមបក្ខពួក បានបើកដៃឱ្យមានការបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិឥតឈប់ឈរ ដូចជា ចាក់ដីលុបទន្លេ ស្ទឹងបឹងបួរ កាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ជីកយករ៉ែ និងបង្កើតក្រុមឧកញ៉ាឱ្យដើរបោកប្រាស់ប្រជាពលរដ្ឋ ថែមទាំងបើកឱ្យក្រុមឧក្រិដ្ឋជនជនជាតិចិនចូលមកបើកបនល្បែងគ្រប់ប្រភេទ ផលិតជួញដូរគ្រឿងញៀន និងចាប់ជម្រិតតាមប្រព័ន្ធអនឡាញជាដើម ធ្វើឱ្យកម្ពុជាមានកេរ្តិ៍ឈ្មោះស្អុយអាសោចនៅលើពិភពលោក។
ជាមួយគ្នានេះ ទិដ្ឋភាពនៃយុត្តិធម៌សង្គម ត្រូវបានគេមើលឃើញថា បានធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំងខណៈគ្រប់រឿងក្តីរបស់អ្នកនយោបាយ និងសកម្មជនគណបក្សប្រឆាំង រួមទាំងសកម្មជនសង្គមដែលហ៊ានបញ្ចេញមតិនិយាយការពិត រិះគន់ពីភាពអសកម្មនៅក្នុងសង្គម តែងតែត្រូវបានតុលាការសម្រេចផ្តន្ទាទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគារយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ និងពិន័យជាប្រាក់យ៉ាងច្រើនរហូតដល់ រាប់លានដុល្លារ បើទោះបីជាសកម្មជនទាំងនោះជាជនក្រីក្ររកមួយថ្ងៃដើម្បីតែរស់មួយថ្ងៃក៏ដោយ។
រឿងក្តៅដែលកំពុងផ្ទុះការចាប់អារម្មរណ៍ខ្លាំង នាពេលចុងក្រោយនេះ គឺករណីការចេញដីកាដ៏ភ្ញាក់ផ្អើលកាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥ របស់ចៅក្រម យី សុខវួច នៃសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ដែលសម្រេចលក់ដោយបង្ខំផ្ទះទំហ៊ុំ៤ម៉ែត្រគុណ១៦ម៉ែត្ររបស់អ្នកនយោបាយប្រឆាំង គឺលោកគ្រូ រ៉ុង ឈុន ក្រោមហេតុផលដើម្បីយកប្រាក់ចំនួន១០ម៉ឺនដុល្លារ បង់សងជំងឺចិត្តទៅឲ្យគណៈកម្មាធិការកិច្ចការព្រំដែនដែលជាដើមបណ្តឹង។
លោក រ៉ុង ឈុន ដែលត្រូវបានមជ្ឈដ្ឋានមួយចំនួនប្រសិទ្ធនាមថា «ជានិមិត្តរូបនៃយុត្តិធម៌និងការតស៊ូដើម្បីសេរីភាព» ធ្លាប់បានជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារចំនួន២លើក និងត្រូវចាប់ឃុំខ្លួនរយៈពេលខ្លី១លើក ទាក់ទងនឹងការបញ្ចេញមតិពីបញ្ហាព្រំដែន បន្ទាប់ពីលោកបានចុះទៅមើលព្រំដែនកម្ពុជា វៀតណាមដោយផ្ទាល់។
ការសម្រេចលក់ផ្ទះ លោក រ៉ុង ឈុន ដោយបង្ខំនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី១១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៥ បានជូនដំណឹងទៅ លោក រ៉ុង ឈុន និងសកម្មជននយោបាយ២នាក់ទៀត ឱ្យបង់ប្រាក់ចំនួន ៤០០លានរៀល ប្រមាណជា១០ម៉ឺនដុល្លារ ទៅឱ្យគណៈកម្មាធិការកិច្ចការព្រំដែន ពាក់ព័ន្ធនឹងសំណុំរឿងដែលរូបលោក និងសកម្មជននយោបាយទាំង២រូបនោះ បានទៅមើលព្រំដែនកម្ពុជា វៀតណាម នៅខេត្តត្បូងឃ្មុំ កាលពីអំឡុងឆ្នាំ២០២១។
ក្នុងអំឡុងពេលនោះ លោក រ៉ុង ឈុន បានបញ្ចេញមតិដោយយោងទៅតាមសម្តីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋថា ការបោះបង្គោលព្រំដែននៅខេត្តត្បូងឃ្មុំ បានធ្វើឱ្យបាត់បង់ដីស្រែដីចម្ការរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរជាច្រើនហិកតាទៅវៀតណាម។
ទាក់ទងនឹងបញ្ហាទឹកដីខ្មែរនៅតាមព្រំដែននេះ វីអូឌី ធ្លាប់បានជួបសម្ភាសន៍ផ្ទាល់ជាមួយប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមព្រំដែនក្នុងឃុំដូង ស្រុករមាសហែក ខេត្តស្វាយរៀង និងប្រជាពលរដ្ឋនៅស្រុកពញាក្រែក ខេត្តត្បូងឃ្មុំ ពួកគាត់បាននិយាយថា ការបោះបង្គោលព្រំដែនកម្ពុជាវៀតណាម បានធ្វើឱ្យបាត់បង់ដីស្រែដីចម្ការរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែររាប់សិបហិកតាទៅវៀតណាម មិនមែនដូច លោក ហ៊ុន សែន លើកឡើងថា ការបោះបង្គោលព្រំដែនមិនឱ្យបាត់ដីសូម្បី១ចំអាម ឬ១មីល្លីម៉ែត្រនោះទេ។
ហេតុអ្វីក៏ការនិយាយពីបញ្ហាព្រំដែន ដែលជាបញ្ហាជាតិបែរជាត្រូវតុលាការកាត់ឱ្យជាប់ទោស?
សម្រាប់អ្នកជាតិនិយមខ្មែរ វៀតណាមគឺជាចោរប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលតែងតែប្រើគ្រប់មធ្យោបាយរំលោភបំពានឈ្លានពានទឹកដីខ្មែរឥតឈប់ឈរតជំនាន់មកហើយ ថែមទាំងនៅតែចិញ្ចឹមចិត្តចង់ត្រួតត្រាប្រទេសកម្ពុជា ដូចប្រទេសឡាវផងដែរ តាមរយៈដំណើរឆ្ពោះមកទិសខាងលិចនៃផែនការរបស់ លោក ហូ ជីមិញ បើទោះបីជាជាតិសាសន៍ដែលមានដើមកំណើត ជាជនជាតិភាគតិចនៅប៉ែកខាងត្បូងប្រទេសចិនមួយនេះ បានច្បាមយកប្រទេសចំប៉ា និងទឹកដីខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ដែលមាន២១ខេត្តក្រុងរួចមកហើយក៏ដោយ។ ហេតុដូច្នេះហើយទើបអ្នកជាតិនិយមខ្មែរ តែងតែបញ្ចេញប្រតិកម្មខ្លាំងៗ ចំពោះហេតុការណ៍ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងវៀតណាម។
ចំពោះករណី លោក រ៉ុង ឈុន វិញ ប្រសិនបើការលើកឡើងរបស់គាត់ ដែលសំអាងទៅលើសម្តីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទាក់ទងនឹងបញ្ហាការបាត់បង់ទឹកដីនៅតាមព្រំដែន វាប្រាសចាកពីការពិត រដ្ឋាភិបាលជាពិសេសគណៈកម្មាការព្រំដែន ត្រូវបង្ហាញការពិតពន្យល់ប្រាប់ លោក រ៉ុង ឈុន និងប្រជាពលរដ្ឋ ថាតើមិនពិតត្រង់ចំណុចណា? មានអ្វីជាសំអាង? មិនមែនត្រូវប្តឹងចាប់ដាក់គុក ហើយទាមទារប្រាក់សំណងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់រហូតដល់១០ម៉ឺនដុល្លារបែបនេះនោះទេ ពីព្រោះបើយោងតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញមាត្រា៥១ ចែងថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរជាម្ចាស់វាសនានៃប្រទេសជាតិរបស់ខ្លួន។ អំណាចទាំងអស់ ជារបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ចំណែកមាត្រា៣៥ ចែងថា សេចក្តីស្នើទាំងឡាយរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ត្រូវបានទទួលការពិនិត្យ និងដោះស្រាយយ៉ាងហ្មត់ចត់ពីអង្គការរដ្ឋ។
ប៉ុន្តែករណី លោក រ៉ុង ឈុន មិនត្រឹមតែមិនបានទទួលការពិនិត្យ និងដោះស្រាយ ពីអង្គការរដ្ឋដោយហ្មត់ចត់ប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងអង្គការរដ្ឋបានប្តឹងឱ្យចាប់ដាក់គុក និងទាមទារសំណងរហូតដល់ទៅ១០ម៉ឺនដុល្លារថែមទៀត ហើយតុលាការក៏បានសម្រេចទៅតាមសំណើររបស់ដើមបណ្តឹងទៅវិញ ដែលការសម្រេចនេះហាក់ប្រាសចាកទាំងស្រុង ពីស្មារតីនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលជាច្បាប់កំពូលរបស់ជាតិ។
ការសម្រេចផ្តន្ទាទោសយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរហួសហេតុរបស់តុលាការ ទៅលើអ្នកដែលហ៊ានចេញមុខនិយាយពីការឈ្លានពានទឹកដីពីសំណាក់វៀតណាមដូចជា លោក រ៉ុង ឈុន នេះគឺជាការវ៉ៃបំបាក់ស្មារតីខ្មែរស្នេហាជាតិ ដែលហ៊ាននិយាយពីបញ្ហាដែលជាអាយុជីវិតរបស់ជាតិ ជាពិសេសបញ្ហាការបាត់បង់ទឹកដីទៅប្រទេសវៀតណាម។
បន្ថែមពីនេះ ការសម្រេចរបស់តុលាការក្រុងភ្នំពេញ ទៅលើអ្នកនយោបាយដែលមានភាពសកម្មពីបញ្ហាព្រំដែននេះ ធ្វើឱ្យមានការចោទសួរថា តើជាការធ្វើឡើងដើម្បីបំពេញចិត្តវៀតណាមឬយ៉ាងណា ខណៈតែងតែមានការលើកឡើងថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ក្រោមការដឹកនាំដោយគ្រួសារហ៊ុន គឺជាអាយ៉ងរបស់វៀតណាម ធ្វើការបម្រើផលប្រយោជន៍វៀតណាម។
សម្រាប់គណបក្សកម្លាំងជាតិ បានចាត់ទុកចំណាត់ការតាមរយៈការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការម្តងហើយម្តងទៀតមកលើ លោក រ៉ុង ឈុន នេះថា ជារឿងនយោបាយ ជាការដាក់សម្ពាធដើម្បីរំខានដល់ការបំពេញកិច្ចការងារនយោបាយ ស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងបានអំពាវនាវដល់រដ្ឋាភិបាល និងតុលាការឱ្យទម្លាក់ចោលរាល់បទចោទប្រកាន់ និងសំណងលើ លោក រ៉ុង ឈុន ដើម្បីឱ្យលោកមានសេរីភាព និងលទ្ធភាពបំពេញកាតព្វកិច្ចជូនជាតិមាតុភូមិ និងដើម្បីធានានូវបរិយាកាសនយោបាយឱ្យបានកាន់តែប្រសើរ មុនការចាប់ផ្តើមការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ឆ្នាំ២០២៧ និងការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រឆ្នាំ២០២៨។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់គណបក្សប្រឆាំងមួយនេះ ចុះថ្ងៃទី១២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៥។
សូមបញ្ជាក់ថា មិនមែនមានតែលោក រ៉ុង ឈុន ម្នាក់ប៉ុណ្ណោះទេ ដែលរងនូវភាពអយុត្តិធម៌ពីប្រព័ន្ធតុលាការកម្ពុជា បច្ចុប្បន្នមាន«អ្នកជាប់ឃុំដោយប្រើសិទ្ធិ» ឬហៅថា អ្នកទោសមនសិការយ៉ាងហោចណាស់ជាង ៧០នាក់ កំពុងបន្តជាប់ឃុំ ក្នុងនោះ មានអ្នកនយោបាយប្រឆាំង និងសកម្មជនសង្គម ដែលមានមតិមិនស្របនឹងរដ្ឋាភិបាលគ្រួសារហ៊ុន។ នេះបើតាមអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ។
អ្នកទោសមនសិការដែលកំពុងជាប់ឃុំទាំងអយុត្តិធម៌ទាំងនោះ ក៏មានលោក កឹម សុខា ប្រធានអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលត្រូវបានរំលាយ ត្រូវបានផ្តន្ទាទោសឱ្យជាប់ឃុំនៅក្នុងផ្ទះ២៧ឆ្នាំ លោក ថាច់ សេដ្ឋាអនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន ផ្តន្ទាទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ៣ឆ្នាំ លោក ស៊ុន ចន្ធី ប្រធានគណបក្សកម្លាំងជាតិត្រូវបានផ្តន្ទាទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ ២ឆ្នាំ កញ្ញា សេង ធារី ជាសកម្មជននយោបាយកាន់សញ្ជាតិអាមេរិកាំង ត្រូវផ្តន្ទាទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ៦ឆ្នាំ លោក កើត សារ៉ាយ ប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរត្រូវផ្តន្ទាទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ៤ឆ្នាំ និងលោក ស្រ៊ុន ស្រ៊ន សកម្មជនកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារិសជាដើម។ល។ ពួកគាត់ត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទក្បត់ជាតិ រួមគំនិតក្បត់ និងបទញុះញង់ជាដើម។
វិលទៅសំណួរខាងដើម ថាតើហេតុអ្វីអ្នកនយោបាយប្រឆាំង និងសកម្មជនដែលឈឺឆ្អាលរឿងជាតិតែងតែចាញ់ក្តីនៅតុលាការ ?
ត្រង់ចំនុចនេះ បងប្អូនក៏អាចឆ្លើយបានដោយខ្លួនឯងបានដែរ ដោយពិនិត្យលើស្មារតីរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ចែងថា ប្រទេសកម្ពុជា អនុវត្តនយោបាយប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស អំណាចចែកដាច់ពីគ្នា រវាងអំណាចនីតិបញ្ញត្តិ(ព្រឹទ្ធសភា រដ្ឋសភា) អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ(រដ្ឋាភិបាល) និងសាលាជម្រះក្តី(តុលាការ) និងពិនិត្យទៅលើទង្វើដែលក្រសួងពាក់ព័ន្ធបានអនុវត្តច្រើនឆ្នាំទៅនេះ។
ចម្លើយមួយក្នុងចម្លើយច្រើនទៀត ដែលអ្នកតាមដានមើលឃើញ គឺមិនមានការបែងចែកអំណាចដាច់ពីគ្នាទេ ពីព្រោះចាប់តាំងពីមានការរំលាយគណបក្សសង្រោះជាតិកាលពីឆ្នាំ២០១៧មក គេឃើញអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីលោក ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភា និងជាប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានត្រួតត្រានិងបញ្ជាទៅលើគ្រប់ស្ថាប័នរដ្ឋទាំងអស់ ទាំងរដ្ឋសភា ព្រឹទ្ធសភា និងតុលាការ។
លើសពីនេះ អ្នកតាមដាននយោបាយមួយចំនួន បានផ្តល់តំណែងក្រៅផ្លូវការដល់ លោក ហ៊ុន សែន ថាជាប្រធានតុលាការគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ ដោយសារតែគេតែងតែឃើញតុលាការ ចេញសេចក្តីសម្រេចក្នុងសំណុំរឿងក្តីនយោបាយទៅតាមតែអ្វីដែល លោក ហ៊ុន សែន ចង់បាន ខណៈអ្នកដែលកាន់កិច្ចការងារតុលាការគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ ចាប់តាំងពីចៅក្រមព្រះរាជអាជ្ញា រហូតដល់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ គឺសុទ្ធតែសមាជិកគណបក្សកាត់អំណាច ដែលស្ថិតនៅក្រោមការបញ្ជារបស់ លោក ហ៊ុន សែន។
ឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែង សំណុំរឿងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ត្រូវបានសម្រេចរំលាយដោយ លោក ឌិត មន្ទីរ ដែលជាសមាជិកគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាជាដើម។
ផ្អែកលើតថភាពដូចដែលបានលើកឡើងខាងលើនេះ ស្មេរសូមទាញសេចក្តីសន្និដ្ឋានថា គ្រប់សំណុំរឿងក្តីនយោបាយរបស់អ្នកនយោបាយប្រឆាំង គឺគ្មានឱកាសឈ្នះក្តី ឬទទួលបានយុត្តិធម៌នោះទេ ពីព្រោះចៅក្រម ព្រះរាជអាជ្ញា ដែលជាសមាជិកគណបក្សកាន់អំណាច ប្រាកដណាស់ គេមិនអាចធ្វើការសម្រេចសេចក្តីឱ្យអ្នកនយោបាយប្រឆាំង ដែលជាគូប្រជែងរបស់ខ្លួនឈ្នះក្តី ដើម្បីមានសិទ្ធិធ្វើនយោបាយពេញលេញ ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ទៅដល់អំណាច និងផលប្រយោជន៍របស់គេ និងបក្ខពួកគេនោះទេ។
ជ្រុងមួយនៃបញ្ហានេះ គម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោក World Justice Project ឆ្នាំ២០២៤ បានចាត់ចំណាត់ថ្នាក់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌កម្ពុជា បន្តស្ថិតនៅជិតបាតតារាង ពោលគឺលេខទី១៤១ ក្នុងចំណោម១៤២ប្រទេស គឺកម្ពុជានៅលើតែប្រទេសវេណេស៊ុយអេឡាមួយតែប៉ុណ្ណោះ។
ការសិក្សានានា រកឃើញថា ប្រទេសដែលមានក្បាលម៉ាស៊ីនដឹកនាំដែលយកប្រព័ន្ធតុលាការ និងប្រព័ន្ធសភា ធ្វើជាឧបករណ៍នោះ ពលរដ្ឋនឹងក្លាយជាជនរងគ្រោះ ហើយទីបំផុតមេដឹកនាំផ្តាច់ការបែបនេះ គេចមិនផុតពីកម្លាំងមហាជនកាត់ទោស ដូចមេដឹកនាំផ្តាច់ការមួយចំនួនលើពិភពលោក៕
