ពលរដ្ឋនៅខេត្តកំពង់ចាមមួយចំនួន បានអះអាងមកថា ពួកគេបានប្រទះឃើញក្រដាសប្រាក់ប្រភេទ៥០០០រៀល មានសរសេរអក្សរថា «អំណាចហ៊ុន តត្រកូល ខ្មែរថ្ងូរតជំនាន់» ខណៈចរន្តដូចគ្នានេះ គេប្រទះឃើញមានការធ្វើយុទ្ធនាការលើបណ្តាញសង្គម ក្នុងន័យប្រឆាំងនឹងអំណាចគ្រួសារហ៊ុនដូចគ្នា។
បញ្ហានេះ ត្រូវបានអ្នកឃ្លាំមើលយល់ថា សញ្ញានេះ អាចជាប្រតិកម្មឆ្លើយតបរបស់ជនរងគ្រោះ ដែលរដ្ឋាភិបាលត្រូវកែលម្អប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ ដើម្បីធានាយុត្តិធម៌ជនរងគ្រោះ ដែលបានបន្សល់ទុកយូរឆ្នាំ ទើបអាចរំលត់កំហឹងមហាជនបាន។
ពលរដ្ឋនៅខេត្តកំពង់ចាម សុំមិនឱ្យបញ្ចេញអត្តសញ្ញាណ បានឱ្យVODដឹងនៅថ្ងៃទី១ ខែឧសភានេះថា ពួកគេប្រទះឃើញក្រដាស់ប្រាក់ប្រភេទ៥០០០រៀល សរសេរអក្សរថា«អំណាចហ៊ុន តត្រកូល ខ្មែរថ្ងូរតជំនាន់» ចរាចរលើទីផ្សារក្នុងខេត្តកំពង់ចាម។
ប្រហាក់ប្រហែលនេះដែរ ហ្វេសប៊ុកឈ្មោះ «ដើម្បីយុត្តិធម៌» ក៏បានបន្តផ្សព្វផ្សាយក្រដាសប្រាក់៥០០រៀលនិង១០០០រៀល និងរំលេចសារសំឡេងដូចគ្នានឹងសារលើក្រដាសប្រាក់នេះ។
សារសំឡេង «…អំណាចហ៊ុនតត្រកូល ខ្មែរថ្ងូរតជំនាន់…អំណាចហ៊ុនតត្រកូល ខ្មែរថ្ងូរតជំនាន់»។
ដូចគ្នានេះដែរ លោក អ៊ុំ សំអាន តំណារាស្រ្តបក្សប្រឆាំង ក៏បានបង្ហោះសារលើហ្វេសប៊ុករបស់លោកនៅថ្ងៃទី១ខែឧសភានេះ ពីសារដែលគេសរសេរលើក្រដាសប្រាក់ ប្រឆាំងនឹងអំណាចគ្រួសារហ៊ុននេះដែរ ។
លោកលើកឡើងថា គេប្រទះឃើញក្រដាស់ប្រាក់រៀលជាច្រើនសន្លឹក ដែលសរសេរអក្សរ «អំណាចហ៊ុនតត្រកូល ខ្មែរថ្ងូរតជំនាន់» បានចែកចាយទៅតាមខេត្តមួយចំនួន និងតាមឃុំស្រុកមួយចំនួនក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ។
លោកថា យុទ្ធនាការប្រឆាំងអំណាចផ្តាច់ការតពូជត្រកូលហ៊ុននេះ ប្រហែលជាគ្មានការរៀបចំដោយក្រុមណាមួយនោះទេ វាអាចកើតឡើង ដោយការឈឺចាប់ និងការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិពលរដ្ឋ។
សម្រាប់ លោក អ៊ុំ សំអាន ថា ក្រដាសប្រាក់រៀលខ្លះ ក៏មានសរសេរអក្សរ«ដោះលែងអ្នកទោសមនសិកា ស្តារប្រជាធិបតេយ្យ គោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងទាមទារឱ្យមានការបោះឆ្នោតដោយសេរីនិងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា។
លោកបន្តថា ក្រដាស់ប្រាក់រៀលខ្លះទៀត ក៏មានសរសេរអក្សរ «ត្រូវរឹបអូសផ្ទះនិងទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ឧកញ៉ាបោកប្រាស់ មកសងលុយពលរដ្ឋវិញ» «សងដីនិងផ្ទះខ្ញុំមក» «បង្រ្កាបបទល្មើសបង្ខាំងមនុស្សឱ្យឆបោកតាមអនឡាញ» «តែងតាំងក្រុមគ្រួសាររបស់អ្នកធំគ្រប់ក្រសួងស្ថាប័ន» «បក្សពួកនិយម គ្រួសារនិយម ពុករលួយដុះស្លែ» «ផលិតផលកសិកម្មថោក គ្មានទីផ្សារ» «បំផ្លិចបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិនិងព្រៃឈើ» «ទឹកដីខាងក៏បាត់ ខាងកើតក៏បង់» «សៀមយកកោះគុត ប្រាសាទតាមាន់តូច ប្រាសាទតាមាន់ធំ ប្រាសាទតាក្របី ឯយួនយកកោះត្រល់និងទឹកដីតាមព្រំដែន» «តុលាការតេឡេ តុលាការពុករលួយ» «ពលករខ្មែរចំណាកស្រុកគ្រប់ប្រទេស»។
ប៉ុន្មានថ្ងៃមុននេះ ពលរដ្ឋមួយចំនួននៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ បានប្រាប់VODថា ពួកគេប្រទះឃើញក្រដាសប្រាក់ប្រភេទ១០០០រៀលមានសរសេរសារបែបនេះដែរ។
លោក អ៊ុំ សំអាន ក៏ធ្លាប់អះអាងដែរថា យុទ្ធនាការចែកក្រដាសប្រាក់ដែលមានសារថា អំណាចហ៊ុន តត្រកូល ខ្មែរថ្ងូរតជំនាន់នេះ នឹងចែកចាយទូទាំងប្រទេសដោយឥតគិតថ្លៃ នូវអ្វីដែលលោកថា ដើម្បីជំរុញឱ្យបន្ទាត់នយោបាយគ្រួសារហ៊ុន វិលទៅស្តារប្រជាធិបតេយ្យ ធានាការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ដូចមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
ជុំវិញបញ្ហានេះ សហស្ថាបនិកគណបក្សកែទម្រង់កម្ពុជា លោក អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន ប្រាប់VODនៅថ្ងៃទី១ ខែឧសភានេះថា ការធ្វើយុទ្ធនាការណាមួយដោយអហិង្សា ជាសិទ្ធិបញ្ចេញមតិ នៅពេលពួកគេចង់បង្ហាញពីទុក្ខលំបាករបស់ពួកគេ ឱ្យរដ្ឋាភិបាលពិចារណាដោះស្រាយ ។
លោកថា ជាច្បាប់ធម្មជាតិកាលណាមានអំពើជិះជាន់ កេងប្រវ័ញ្ញ ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ ឬចាប់ចងពលរដ្ឋតាមទំនើងចិត្ត បង្កភាពអយុត្តិធម៌សង្គមកាន់តែច្រើន នោះយុទ្ធនាការនានា ដើម្បីទាមទារយុត្តិធម៌ នោះតែងតែកើតមានក្នុងសង្គមនោះ។
សម្រាប់លោក ច័ន្ទរ័ត្ន ដើម្បីកុំឱ្យមានចរន្តនៃយុទ្ធនាការទាំងនោះ កើតមានឡើងកាន់តែធំ មេដឹកនាំត្រូវបន្ទន់ឥរិយាបទ កែប្រែការដឹកនាំរបស់ខ្លួន បញ្ឈប់ការធ្វើបាបឬជិះជាន់ទៅលើពលរដ្ឋខ្លួន។
លោកថា៖ «ធម្មតាទេ កាលណាអ្នកដែលពិបាករស់នៅក្នុងសង្គមនោះ មានការប៉ះទង្គិចច្រើនគឺកខ្វក់យុត្តិធម៌ឬក៏រងនូវភាពក្រីក្រហ្នឹងពេក ហើយគម្លាតនៃអ្នកមានអ្នកក្រនោះវាធំពេកអាចនឹងបង្កឲ្យមានហានិភ័យ វិបត្តិសង្គមហ្នឹង គឺចៀសមិនរួចទេនៅក្នុងសង្គមណាក៏ដោយ ប៉ុន្តែខ្ញុំរំពឹងថាវាមិនមានលក្ខណៈបែបហ្នឹងទៅចុះ»។
ជុំវិញបញ្ហានេះ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន អះអាងថា រដ្ឋាភិបាលដឹកនាំដោយបក្សប្រជាជនកម្ពុជា គ្មានញញើត ឬព្រួយបារម្ភពីយុទ្ធនាការចែកចាយក្រដាសប្រាក់រៀលនេះទេ។
លោកបន្តថា រដ្ឋាភិបាលដឹកនាំដោយបក្សប្រជាជន នឹងមិនធ្វើតាមការទាមទាររបស់គណបក្សប្រឆាំងទេ។
លោកថា៖ «អត់មានកែប្រែអីទេ គឺថាកែប្រែបាន លុះត្រាតែអស់លោកកុំប្រព្រឹត្តល្មើសច្បាប់តែប៉ុណ្ណឹងទេ បើនៅតែប្រព្រឹត្តល្មើសច្បាប់នៅតែចាប់ នៅតែដាក់គុកអីចឹង ហើយកុំស្រែកអំពាវនាវ កុំបោះប្រាក់អីតាមក្រដាស ហើយយកក្រដាស១លាន១សែនក្រដាសមកសរសេរលើហ្នឹង ក៏វាអត់ប្រយោជន៍ដែរ បើអស់លោកនៅតែធ្វើសកម្មភាពបំពានច្បាប់នោះ»។
យ៉ាងនេះក្តី ក្រោមការដឹកនាំរបស់គ្រួសារហ៊ុន ដែលបានវាយបំបែកកញ្ចក់សង្គម រួមទាំងវិធានរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចេញពីឆាកនយោបាយជិត១០ឆ្នាំទៅនេះ ធ្វើឱ្យគេមើលឃើញថា កម្ពុជាបានក្លាយជាជម្រកពួកឧក្រិដ្ឋជនចាប់ជំរិត បង្ខាំងមនុស្ស ឆបោក និងគ្រឿងញៀនជាដើម ។
បរិបទនេះ បានបន្សល់ទុកជនរងគ្រោះច្រើនលាននាក់ មិនត្រូវបានការពារដោយប្រព័ន្ធច្បាប់ រួមទំាងជនរងគ្រោះចាញ់បោកក្រុមឧកញ៉ា ដូចជា អតីតឧកញ៉ា ហ៊ី គឹមហុង ឡេង ចាន់ណា និងឧកញ៉ា ឡេង ណាវ៉ាត្រា ជាដើម ដែលយុត្តិធម៌ជនរងគ្រោះត្រូវបានកប់ចោលច្រើនឆ្នាំទៅនេះ ធ្វើឱ្យជនរងគ្រោះខ្លះស្លាប់ជាបន្តបន្ទាប់ ដោយសារវិបត្តិបំណុល គ្មានលុយព្យាបាលជំងឺ។
ប្រធានសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក នី សុខា និយាយថា សង្គមមួយដែលបន្សល់ទុកនូវជនរងគ្រោះកាន់តែច្រើន វាប្រាដកជាមានចរន្តងើបតវ៉ា តាមទម្រង់ផ្សេងៗ ដើម្បីទាមទារយុត្តិធម៌ ។
លើសពីនេះ ប្រទេសខ្លះ ភាពឈឺចាប់របស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដែលជាជនរងគ្រោះពីអំពើអយុត្តិធម៌ ឈានទៅបណ្តេញមេដឹកនាំចេញពីអំណាចទំាងបង្ខំក៏មាន។
យ៉ាងណា សម្រាប់ លោក នី សុខា ចង់ឃើញមេដឹកនាំកម្ពុជា គួរពិនិត្យឡើងវិញនូវភាពអវិជ្ជមានរបស់ខ្លួន ហើយផ្សះផ្សាជាតិ ស្តារសិទ្ធិមនុស្ស ប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីធានានូវសុខសន្តិភាពពិតប្រាកដសម្រាប់ប្រជាជាតិខ្មែរទាំងមូល ។
លោកថា៖ «សេរីភាពបញ្ចេញមតិ គឺជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យហ្នឹង ហើយគឺជាគ្រឹះមានន័យថា ជាគ្រឹះហ្នឹងមានន័យសំខាន់ណាស់ បើសិនជាគ្មានសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិទេ យើងមិនអាចនិយាយពីប្រជាធិបតេយ្យបានទេ ពីព្រោះថាសេរីភាពបញ្ចេញមតិនេះ គឺជាសេរីភាពមួយដែលជាសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែលជាមូលដ្ឋានរបស់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងការសម្តែងនូវឆន្ទៈ សម្តែងនូវមនោសញ្ចេតនា សម្ដែងការយល់ឃើញដើម្បីជាមធ្យោបាយ ដើម្បីផ្តល់ទៅឲ្យរដ្ឋាភិបាលបានដឹងអំពីអ្វីដែលជាសេចក្ដីត្រូវការរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ អ៊ីចឹងអាហ្នឹងជារឿងសំខាន់បំផុត»។
អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ បានចេញរបាយការណ៍ថ្មីមួយ កាលពីថ្ងៃទី១១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៥នេះ រកឃើញថា អំពើពុករលួយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងឆ្នាំ២០២៤ មានស្ថានភាពអាក្រក់ជាងឆ្នាំមុន ដែលទាមទារឱ្យកម្ពុជាដោះស្រាយបញ្ហានេះជាប្រព័ន្ធ និងទ្រង់ទ្រាយធំ។
ដោយឡែក គម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោក World Justice Project ឆ្នាំ២០២៤ បានចាត់ចំណាត់ថ្នាក់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌កម្ពុជា បន្តស្ថិតនៅជិតបាតតារាង ពោលគឺលេខទី១៤១ ក្នុងចំណោម១៤២ប្រទេស គឺកម្ពុជានៅលើតែប្រទេសវេណេស៊ុយអេឡាមួយតែប៉ុណ្ណោះ៕
