រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា សម្រេចហាមឃាត់ជាបណ្តោះអាសន្ន លើការនាំចូលសត្វពាហនៈ និងផលិតផលសាច់សត្វ ពីច្រកព្រំដែនទាំងអស់នៃប្រទេសថៃ ខណៈក្រសួងសុខាភិបាល អំពាវនាវដល់ពលរដ្ឋការពារខ្លួនពីការឆ្លងបាក់តេរី អង់ត្រាក់ (ពិសធ្យូង) ក្រោយថៃផ្ទុះជំងឺឈាមខ្មៅ ឬជំងឺអង់ត្រាក់ លើសត្វពាហនៈ និងមនុស្ស។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ ចុះថ្ងៃទី០៦ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥នេះ បានលើកឡើងថា កម្ពុជា កំពុងតាមដានយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ ចំពោះករណីកើតមានជំងឺឈាមខ្មៅ ឬជំងឺអង់ត្រាក់លើសត្វពាហនៈ (គោ-ក្របី) ដែលកំពុងកើតមាននៅក្នុងតំបន់មួយចំនួននៃប្រទេសថៃ។
ក្រសួងបន្តថា បច្ចុប្បន្នកម្ពុជា ពុំទាន់មានករណីជំងឺនេះនៅឡើយ ប៉ុន្តែជាវិធានការបង្ការ ក្រសួងបានដាក់ឱ្យអនុវត្តការហាមឃាត់ជាបណ្តោះអាសន្នលើការនាំចូលសត្វពាហនៈ និងផលិតផលសាច់សត្វពីច្រកព្រំដែនទាំងអស់នៃប្រទេសថៃ និងសហការជាមួយស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធនៅតាមបណ្តាច្រកព្រំដែនទាំងនេះ ដើម្បីពង្រឹងការត្រួតពិនិត្យ និងធានាការអនុវត្តវិធានការប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់។
ក្រៅពីនោះ ក្រសួងនឹងរៀបចំបណ្តាញប្រព័ន្ធប្រតិកម្មរហ័សនៅគ្រប់រាជធានី-ខេត្តទាំង២៥ ដើម្បីតាមដានសុខភាពសត្វពាហនៈ និងធ្វើការអន្តរាគមន៍ភ្លាមៗក្នុងករណីសង្ស័យ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ កញ្ញា អ៊ឹម រចនា បដិសេធឆ្លើយតប ដោយបង្វែរសំណួរទៅកាន់ អ្នកនាំពាក្យម្នាក់ទៀត គឺលោក ឃឹម ហ្វីណង់ ប៉ុន្តែមិនអាចទាក់ទងបាន។
យ៉ាងណា លោក ឃឹម ហ្វីណង់ បានគូសបញ្ជាក់យ៉ាងខ្លីលើហ្វេសប៊ុករបស់លោកនៅថ្ងៃនេះថា ចំណាត់ការរបស់ក្រសួង គ្រាន់តែជាវិធានការបង្ការតែប៉ុណ្ណោះ មិនមានភាពចាំបាច់ណាមួយត្រូវព្រួយបារម្ភ និងមានការភ្ញាក់ផ្អើលឡើយ។ លោកបន្តថា ក្រសួងនឹងបន្តធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពជាបន្តបន្ទាប់ និងផ្ដល់ព័ត៌មានថ្មីៗបន្ថែមទៀតពីការវិវត្តនៃជំងឺនេះក្នុងករណីចាំបាច់។
អ្នកស្រី រដ្ឋា ជាប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់រស់នៅរាជធានីភ្នំពេញ គាំទ្រចំពោះចំណាត់ការរបស់រដ្ឋាភិបាល ក្នុងការទប់ស្កាត់ការនាំចូលសត្វពាហនៈ និងផលិតផលសាច់សត្វពីប្រទេសជិតខាង ខណៈអ្នកស្រីមានក្តីបារម្ភពីការឆ្លងជំងឺពិសធ្យូងនេះ។
អ្នកស្រីថា៖ «បងដឹង ប៉ុន្តែគ្រាន់តែមានអារម្មណ៍ថាភ័យខ្លាចអីចឹង ដល់ចឹងសឹងថាមិនសូវហ៊ានញ៉ាំសាច់គោ ប៉ុន្តែតាំងពីនោះមក មិនដែលបានញ៉ាំសាច់គោអីទេ។ ឱ្យគាត់ការពារប្រយ័ត្នប្រយែង ពេលដែលទិញយកមកហូប ឱ្យគាត់ពិនិត្យឱ្យបានច្បាស់លាស់អីចឹង។ ពេលលឺចឹងសប្បាយចិត្តដែលគាត់បិតមិនឱ្យនាំចូលមកប្រទេសយើង បើនៅតែស្រុកខ្មែរយើង គោនៅខ្មែរយើងមិនបញ្ហាអីទេ ខ្មែរយើងអត់មានបញ្ហាអីទេ កុំឱ្យតែនាំចេញពីខាងក្រៅមក»។
លោក ឌី គន្ធា អភិបាលអង្គការសាមគ្គីភាពកសិករ មានប្រសាសន៍ថា ការដាក់ចេញវិធានការបង្ការ និងទប់ស្កាត់ជុំវិញការផ្ទុះឡើងនូវជំងឺអង់ត្រាក់ពីប្រទេសជិតខាងនេះ ជារឿងល្អ ដើម្បីប្រកាសជាមុនឱ្យប្រជាពលរដ្ឋមានការប្រុងប្រយ័ត្ន និងការពារសុខមាលភាពប្រជាពលរដ្ឋ។
លោកថា៖ «ទទួលព័ត៌មាននៅថ្នាក់តំបន់ ឬក៏ថ្នាក់អន្តរជាតិ ស្តីពីការផ្ទុះមេរោគសត្វប្រភេទសត្វផ្សេងៗ ដែលអាចបង្កឱ្យប៉ះពាល់ដល់សុខភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួន គឺយើងត្រូវតែត្រៀមបង្ការ មានន័យថា យើងត្រូវតែធ្វើការប្រកាសជាសាធារណៈ ដើម្បីឱ្យប្រជាពលរដ្ឋហ្នឹងគាត់ត្រៀមលក្ខណៈក្នុងការការពារសុខភាពរបស់គាត់ ជាជាងដែលរដ្ឋាភិបាលទទួលព័ត៌មានពីមជ្ឈដ្ឋានជុំវិញ ពីការផ្ទុះជំងឺសត្វហ្នឹងមិនបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ហើយពលរដ្ឋក៏ទទួលព័ត៌មានមិនបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយពីរដ្ឋាភិបាលថែមទៀត អីចឹងវាជាផលប៉ះពាល់ដល់សុខភាពរបស់ពលរដ្ឋធ្ងន់ធ្ងរ»។
ជាមួយគ្នានេះ លោកក៏ជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ក្នុងការទប់ស្កាត់ ការដាក់ចេញនូវផែនការគ្រប់គ្រង និងកាត់បន្ថយនូវហានិភ័យ លើការនាំចូលទំនិញ និងផលិតផលមួយចំនួនដែលមានសារធាតុគីមីកម្រិតធ្ងន់ធ្ងរពីប្រទេសជិតខាងផងដែរ ដើម្បីការពារសុខមាលភាពប្រជាពលរដ្ឋផងដែរ។
លោកថា៖ «ជាអនុសាសន៍របស់ខ្ញុំ គឺស្នើសុំឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ ប្រជាជនរួមជាតិនៅប្រទេសកម្ពុជា ទូទាំងឃុំសង្កាត់ ដែលជាអ្នកបរិភោគប្រចាំថ្ងៃតាមគ្រួសារ ដែលប្រឈមមុខនឹងផលប៉ះពាល់សុខភាពធ្ងន់ធ្ងរហ្នឹង គឺឱ្យគាត់ផ្ញើសារទៅថ្នាក់ដឹកនាំរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បង្ហាញនូវឆន្ទៈនយោបាយខ្ពស់ ឬផែនការប្តេជ្ញាចិត្តខ្ពស់ នៅក្នុងការចូលរួមអនុវត្តផ្ទាល់ទៅលើផែនការ វិធានគ្រប់គ្រងនិងកាត់បន្ថយនូវការហូរចូលប្រភេទបន្លែ ផ្លែឈើ ភេសជ្ជៈ អាហារកែច្នៃ និងសាច់បង្កកដែលមានសារធាតុគីមីធ្ងន់ធ្ងរ ហូរចូលមកលក់នៅទីផ្សារទូទាំងឃុំសង្កាត់ប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា រាប់ពាន់រាប់ម៉ឺនរាប់សែនតោន»។
នៅថ្ងៃទី០៦ ខែឧសភានោះដែរ ក្រសួងសុខាភិបាល ក៏បានចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានអំពាវនាវដល់ប្រជាពលរដ្ឋការពារខ្លួនពីការឆ្លងបាក់តេរីអង់ត្រាក់នេះ ដោយថាជំងឺប្រភេទនេះ ជាជំងឺដ៏កម្រ ប៉ុន្តែធ្ងន់ធ្ងរ បើមានការឆ្លង។
ជាមួយគ្នានេះ ក្រសួងនឹងបន្តពង្រឹងវិធានការសុខាភិបាល តាមច្រកព្រំដែន និងពង្រឹងកិច្ចសហការជាមួយក្រសួងពាក់ព័ន្ធក្នុងការទប់ស្កាត់ការនាំចូលជំងឺអង់ត្រាក់ឬពិសធ្យូងនិងជំងឺឆ្លងផ្សេងទៀតពីក្រៅប្រទេស។
បើតាមក្រសួងសុខាភិបាល លក្ខណៈពិសេសនៃមេរោគអង់ត្រាក់នេះ គឺអាចរស់នៅដោយស្រួលក្រោមរូបភាពជាគ្រាប់ស្ព័រក្នុងបរិយាកាសខាងក្រៅ ដែលវាធន់នឹងអាកាសធាតុខាងក្រៅបាន ហើយវាអាចសម្ងំក្នុងដី សាកសពសត្វ និងលាមកសត្វបានដល់រាប់ឆ្នាំ(៣០ទៅ៤០ឆ្នាំ)។
សត្វស៊ីស្មៅ ដូចជា គោ ក្របី ចៀម ពពែ សេះ អាចឆ្លងមេរោគនេះចូលក្នុងខ្លួន បន្ទាប់មកគ្រាប់ស្ព័រក្លាយជាមេរោគមានចលនា ហើយបញ្ចេញពិសរបស់វាដែលមានគ្រោះថ្នាក់ដល់សុខភាព។ ប៉ុន្តែជំងឺនេះមានឱសថសម្រាប់ព្យាបាល និងវ៉ាក់សាំងសម្រាប់ចាក់បង្ការ។
ក្រសួងគូសបញ្ជាក់ថា មេរោគនេះអាចឆ្លងពីសត្វទៅមនុស្ស តាមរយៈការប៉ះពាល់ដោយផ្ទាល់ជាមួយសត្វឈឺ(ស្បែកមុតដាច់ជាច្រកចូលនៃមេរោគ) ឬឆ្លងតាមការសម្លាប់សត្វ ឬផលិតផលដែលមានដើមកំណើតពីសត្វដែលមានជំងឺអង់ត្រាក់ ដូចជា សាច់ ឈាម រោម និងឆ្អឹង។
ក្រៅពីនោះមានការឆ្លងតាមរយៈការដកដង្ហើមចូលនូវធូលីដែលមានស្ព័រមេរោគ ការបរិភោគសាច់ដែលមានមេរោគ ប្រើម្ជុលសឺរ៉ាំងរួមគ្នាជាមួយអ្នកជំងឺអង់ត្រាក់ បើទោះជាមេរោគនេះមិនមានភស្តុតាងឆ្លងរាលដាលពីមនុស្សទៅមនុស្ស ប៉ុន្តែដំបៅស្បែកលើអ្នកជំងឺអាចឆ្លងខ្លាំង។ រោគសញ្ញានៃជំងឺនេះមាន៣សណ្ឋាន រួមមាន សណ្ឋានលើស្បែក ក្រពះ-ពោះវៀន និងផ្លូវដង្ហើម។
វិធានការបង្ការឆ្លង ក្រសួងថា ត្រូវចៀសវាប៉ះពាល់ដោយផ្ទាល់ជាមួយសត្វដែលសង្ស័យថាមានជំងឺនេះ ហាមបរិភោគសត្វដែលងាប់ដោយសារជំងឺនេះ សាកសពសត្វដែលងាប់ត្រូវយកទៅកប់ឬដុតកម្ទេចចោល មិនត្រូវវះពិនិត្យសាកសពដែលងាប់ដោយសារជំងឺនេះ និងត្រូវប្រញាប់បញ្ជូនអ្នកជំងឺសង្ស័យទៅកាន់មន្ទីរពេទ្យជាបន្ទាន់ ដើម្បីទទួលការព្យាបាលឱ្យបានទាន់ពេលវេលា។
បើតាមនាយកដ្ឋានប្រយុទ្ធនឹងជំងឺឆ្លងកម្ពុជា ដែលបានផ្សព្វផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី៥ខែឧសភានេះ ឱ្យដឹងថា ខេត្តមុកដាហាន ប្រទេសថៃ បានរកឃើញវិជ្ជមានជំងឺអង់ត្រាក់ (ពិសធ្យូង) ចំនួន ២ករណីលើមនុស្ស ក្នុងនោះមួយករណីបានស្លាប់លើបុរសវ័យ ៥៣ឆ្នាំ និងម្នាក់ទៀត កំពុងព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យ។ មូលហេតុដែលឆ្លងជំងឺនេះ ដោយសារពួកគាត់បរិភោគសាច់គោឆៅ ដែលមានឆ្លងបាក់តេរី អង់ត្រាក់។
កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥ ក្នុងពិធីប្រកាសដាក់ឱ្យអនុវត្តជាផ្លូវការ «ផែនការជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺមហារីក ឆ្នាំ២០២៥-២០៣០» លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏បានបញ្ជាទៅក្រសួងពាក់ព័ន្ធ សហការគ្នារឹតបន្តឹងការនាំចូលផលិតផលកសិកម្មខូចគុណភាព និងមានផ្ទុកសារធាតុគីមី ដែលអាចបង្កហានិភ័យដល់សុខភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ៕
