សកម្មជនព្រៃឈើ ចាត់ទុកលិខិតបំភ្លឺព័ត៌មានរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន ថាមានលក្ខណៈគំរាមកំហែង និងចោទប្រកាន់ទៅលើអ្នកដែលរកឃើញ និងរាយការណ៍ពីបទល្មើសព្រៃឈើ។
ពួកគេថា ការគំរាមកំហែងសកម្មជន និងប្រជាសហគមន៍បែបនេះ គឺស្មើនឹងការបើកដៃជាប្រយោលឱ្យមានការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើកាន់តែច្រើន ដែលឆ្ពោះទៅរកភាពបរាជ័យនៃគម្រោងស្ដារគម្របព្រៃឈើឱ្យបាន៦០ភាគរយនៅឆ្នាំ២០៥០។
ជ្រុងមួយនៃបញ្ហានេះ បើទោះបីក្រសួងបរិស្ថានកម្ពុជា បានដាក់ចេញនូវយន្តការផ្សេងៗ ដើម្បីការពារ និងស្ដារព្រៃឈើ ប៉ុន្តែអ្នកចុះល្បាត និងរាយការណ៍ពីបទល្មើសធនធានធម្មជាតិ បែរក្លាយជាក្រុមគោលដៅដែលក្រសួងចោទប្រកាន់ពួកគេដោយផ្សារភ្ជាប់នឹងរឿងនយោបាយទៅវិញ។
នៅដើមខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥នេះ ក្រសួងបរិស្ថាន បានចេញលិខិតបំភ្លឺចំនួន២ផ្សេងគ្នា ច្រានចោលការរកឃើញបទល្មើសព្រៃឈើរបស់សកម្មជន និងប្រជាសហគមន៍ នៅដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រះរការ និងព្រៃឡង់។
ក្រៅពីចោទអ្នកចុះល្បាតព្រៃឈើថា មានចរិតញុះញង់ ក្រសួងបរិស្ថាន ក៏បានចោទទៅលើសារព័ត៌មានដូចជា វិទ្យុបារាំង វិទ្យុអាស៊ីសេរី និងសារព័ត៌មានថ្មី (N3) ថាចុះផ្សាយព័ត៌មានមិនពិត ដោយដាក់គោលដៅអ្នកចែកចាយបន្ត ជាកម្មវត្ថុនៃការស្រាវជ្រាវរបស់អាជ្ញាធរផងដែរ។
សកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិ អ្នកស្រី ស៊ុន រដ្ឋា ប្រាប់វីអូឌីនៅថ្ងៃទី១២ ខែឧសភាថា កញ្ញាមើលមិនឃើញពីផលចំណេញដែលក្រសួងទទួលបានពីការច្រាលចោល និងចោទប្រកាន់លើអ្នកដែលហ៊ានផ្សព្វផ្សាយពីបទលើ្មសព្រៃឈើឡើយ។
កញ្ញាចាត់ទុកឥរិយាបថរបស់ក្រសួងបរិស្ថាននៅពេលនេះ ថាជាការដើរទៅរកភាពបរាជ័យនៃគម្រោងស្ដារគម្របព្រៃឈើម្ដងទៀត ដ្បិតអ្នករាយការណ៍ពីវិនាសកម្មព្រៃឈើ បានក្លាយជាជនល្មើស ឯជនល្មើសពិតប្រាកដបែរជាបន្តបំផ្លាញព្រៃឈើយ៉ាងចាស់ដៃ ដោយទទួលបានការការពារដោយប្រយោលពីក្រសួង។
អ្នកស្រីថា៖ «យើងអាចចាត់ទុកថាវាជាភាពបរាជ័យ និងជាភាពអាម៉ាស់មួយរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន ជាពិសេស លោក អ៊ាង សុផល្លែត។ កន្លងមក លោកតែងតែចោទសកម្មជន ចោទសហគមន៍ថាគ្មានវិជ្ជាជីវៈ។ ចុះតើលោកដែលមានវិជ្ជាជីវៈហ្នឹងបានបំពេញតួនាទីអ្វីខ្លះហើយ បានធ្វើអ្វីខ្លះហើយ ដើម្បីស្ដារគម្របព្រៃឈើឡើងវិញ? ហើយតើលោកបានចាត់វិធានការធ្វីខ្លះហើយ ទៅលើអ្នកកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ឈ្មួញព្រៃឈើ អ្នកបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ ក្រៅតែពីការចាត់វិធានការទៅលើសកម្មជន និងអ្នកការពារបរិស្ថាន»។
ការប្រតិកម្មរបស់ក្រសួងបរិស្ថានប៉ុន្មានថ្ងៃមកនេះ ធ្វើឡើងក្រោយសកម្មជនបរិស្ថាន១០នាក់ បានចុះល្បាត និងរកឃើញដើមឈើចំនួនជាង ២០០ដើម ត្រូវបានគេកាប់រំលំនៅដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រះរការ ក្នុងខេត្តព្រះវិហារ។
តាមរយៈលិខិតបំភ្លឺព័ត៌មាននៅថ្ងៃទី១០ ខែឧសភា ក្រសួងបរិស្ថាន បានចោទសកម្មជន លោក ម៉ា ចិត្រា ថាចូលក្នុងតំបន់ការពារដោយគ្មានការអនុញ្ញាត និងបង្កើតព័ត៌មានមិនពិត មានចរិតញុះញង់ បម្រើឱ្យនយោបាយប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល។
អ្នកវិភាគ និងតាមដានបញ្ហាសង្គម ទាំងអព្យាក្រឹត្យក្ដី ទាំងអ្នកមាននិន្នាការរដ្ឋាភិបាលក្ដី បានបញ្ចេញទស្សនៈស្រដៀងគ្នានៅលើបណ្ដាញសង្គម អំពាវនាវឱ្យក្រសួងបរិស្ថានបើកការចុះស៊ើបអង្កេតដោយផ្ទាល់ ជាជាងចោទប្រកាន់សកម្មជនទាំងកម្រោល និងគ្មានភស្តុតាង។
ពួកគាត់បានជំរុញឱ្យក្រសួងពិនិត្យតាមបែបវិទ្យាសាស្ត្រទៅលើទីតាំង និងរូបថតដែលសកម្មជនបានផ្ដិតយក។ ជាងនេះទៅទៀត ពួកគាត់ថា សំណុំរឿងបរិស្ថាន មិនគួរចងភ្ជាប់ទៅនឹងរឿងនយោបាយឡើយ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន លោក ខ្វៃ អាទិត្យា ប្រាប់VODតាមបណ្តាញសង្កមតេឡេក្រាម នៅថ្ងៃទី១២ ខែឧសភាថា «កិច្ចការការពារធនធានធម្មជាតិ ចាំបាច់ត្រូវការចូលរួមពីគ្រប់ភាគី ដើម្បីថែរក្សាព្រៃឈើ ក្នុងនោះសហគមន៍តំបន់ការពារ ត្រូវសហការជាមួយមន្រ្តីមានសមត្ថកិច្ច ដើម្បីរាយការណ៍ពីបទល្មើសព្រៃឈើ»។
នេះមិនមែនជាលើកទីមួយឡើយ ដែលក្រសួងបរិស្ថាន តែងចេញមុខច្រានចោលការរកឃើញរបស់សកម្មជន និងប្រជាសហគមន៍ ហើយគំរាមកំហែងពួកគេតាមរូបភាពផ្សេងៗ។
សំណុំរឿងខ្លះ ក្រសួងបរិស្ថានបង្វែរទៅជារឿងនយោបាយ ដោយមានតុលាការតេឡេនៃរបបគ្រួសារលោក ហ៊ុន សែន ចាំកាត់ទោសពួកគេក្នុងកម្រិតអតិបរមា។
ជាក់ស្ដែង សកម្មជនបរិស្ថាន ៥រូប រួមមាន កញ្ញា ភួន កែវរស្មី កញ្ញា ឡុង គន្ធា លោក លី ចាន់តារាវុធ លោក យីម លាងហ៊ី និងលោក ថុន រដ្ឋា ត្រូវបានសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញកាត់ទោសជាប់ពន្ធនាគារ ពី៦ ទៅ៨ឆ្នាំ ក្រោមបទចោទក្បត់ជាតិ និងប្រមាថអង្គព្រះមហាក្សត្រ។
សកម្មជនទាំង៥រូប ត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយពលរដ្ឋកម្ពុជាភាគច្រើន និងអង្គការធំៗរបស់អន្តរជាតិថាជាអ្នកការពារបរិស្ថានដ៏ឆ្នើម ខុសប្លែកតែរដ្ឋាភិបាលដឹកនាំដោយបក្សកាន់អំណាច ដែលចាត់ទុកពួកគេជាឧក្រិដ្ឋជន។
ទាក់ទិនរឿងនេះ ប្រធានប្រតិបត្តិស្ដីទីនៃសមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា (CYN) លោក ម៉ើ ចាន់តារា ចង់ឃើញក្រសួងបរិស្ថានបើកលំហសេរីភាព និងសហការជិតស្និទ្ធជាមួយសកម្មជន និងប្រជាសហគមន៍ ក្នុងការចូលរួមការពារធនធានធម្មជាតិ ជាពិសេសព្រៃឈើដែលកំពុងបាត់បង់។
លោកបន្តថា ក្រុមមនុស្សទាំងនេះ គ្មានបំណងអ្វីក្រៅតែពីការការពារព្រៃឈើ និងធនធានធម្មជាតិទុកឱ្យមនុស្សជំនាន់ក្រោយ ជាពិសេសគឺក្រុមជនជាតិភាគតិច ដែលពឹងលើការទាញយកអនុផលដើម្បីទ្រទ្រង់ជីវភាព កសិកម្ម និងជំនឿដែលផ្សាភ្ជាប់នឹងព្រៃឈើទាំងនោះ។
លោកថា៖ «យើងទទួលស្គាល់ការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន យើងទទួលស្គាល់ការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ប៉ុន្តែយើងក៏ចង់ឃើញឱ្យមានការអនុវត្តប្រកបដោយតម្លាភាព ប្រសិទ្ធភាពដែរ។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា ការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានពីបទល្មើសព្រៃឈើ មិនមែនជាបទញុះញង់ បង្កឱ្យមានការវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរទេ។ ហើយយើងប្រើបទល្មើសការញុះញង់នេះ មកចោទប្រកាន់សកម្មជន អ្នកស្រឡាញ់បរិស្ថាន អ្នកដែលផ្សព្វផ្សាយពីបទល្មើសព្រៃឈើ វាមិនសមប្រកបក្នុងការចោទប្រកាន់ពួកគាត់ទេ»។
តាមការរកឃើញរបស់សកម្មជន ដើមឈើដែលក្រុមជនល្មើសកាប់ផ្ដួលទាំងនោះ ខ្លះមានមុខកាត់ប្រវែង១ម៉ែត្រ ទៅ១ម៉ែត្រកន្លះ និងជាប្រភេទឈើដែលផ្ដល់អនុផលសម្រាប់ពលរដ្ឋដងយកជ័រទឹក ឬជ័រច្បោះ ដូចជា ដើមឈើទាល ផ្ដៀក ត្រាច និងកកោះជាដើម។
កាលពីឆ្នាំ២០២៤ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថាន លោក អ៊ាង សុផល្លែត បានដាក់ចេញនូវគម្រោងពង្រីកគម្របព្រៃឈើឱ្យបាន ៦០ភាគរយ តាមរយៈការដាំដើមឈើ ឱ្យមានគម្របព្រៃឈើ ប្រមាណជា ១១លានហិកតា នៃផ្ទៃដីសរុបប្រមាណជាង ១៨លានហិកតា។
ស្របពេលដែលឈើប្រណិត និងឈើផ្ដល់អនុផល កំពុងរងការកាប់បំផ្លាញសឹករិចរិល គម្រោងស្ដារគម្របព្រៃឈើ តាមរយៈយុទ្ធនាការពន្លកបៃតងរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន ភាគច្រើនផ្ដោតទៅលើការដាំកូនត្នោត និងព្យាយាមថតតែតំបន់ដែលមានព្រៃដុះក្រាស់ៗ យកមកផ្សព្វផ្សាយបែបប្រជាភិថុតទៅកាន់ប្រជាពលរដ្ឋ។
យោងតាមរបាយការណ៍របស់ODC ចេញនៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤ បង្ហាញថា គម្របព្រៃឈើរបស់កម្ពុជា បានថយចុះពី ៤៣.២១% ក្នុងឆ្នាំ២០១៥ មកត្រឹម៣៩.៧៥% នៅក្នុងឆ្នាំ២០២៣។
ចំណែក ទិន្នន័យស្រាវជ្រាវនៅសកលវិទ្យាល័យ Maryland ក្នុងឆ្នាំ២០២៣ បង្ហាញថា កម្ពុជាបាត់បង់ព្រៃឈើប្រមាណ ១២ម៉ឺន១ពាន់ហិកតា ក្នុងនោះពាក់កណ្តាលនៃព្រៃឈើដែលបានបាត់បង់ គឺស្ថិតក្នុងតំបន់ការពារដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រៃឡង់៕
