នាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ការពារថា ការកាត់ឆ្វៀលដី៩៩ហិកតា នៅតំបន់ព្រៃឡង់ឱ្យក្រុមហ៊ុនស៊ីម៉ងត៍មួយគ្រប់គ្រងរយៈពេល៥០ឆ្នាំនោះ ដោយសារតែជាដីគ្មាន «សក្កានុពល» ហើយថាក្រុមហ៊ុននេះ ទទួលបានអាជ្ញាប័ណ្ណតាំងពីឆ្នាំ២០២២មកម្លេះ ខណៈរដ្ឋាភិបាលថ្មីបានដាក់ព្រៃឡង់ជាតំបន់ក្រហមគ្មានការផ្តល់សិទ្ធិឱ្យក្រុមហ៊ុនឯកជនទៀតទេ។
នេះបើតាម លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ថ្លែងក្នុងពិធីសម្ពោធដាក់ឱ្យដំណើរការរោងចក្រផលិតស៊ីម៉ងត៍របស់ក្រុមហ៊ុន ខនស៍ ខេធី ស៊ីមេន នៅក្នុងភូមិមនោរម្យ ឃុំហោងសំណំ ស្រុកឱរ៉ាល់ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ នៅថ្ងៃទី២០ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥នេះ។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បញ្ជាក់ថា រយៈពេល១០០ថ្ងៃដំបូងនៃការកាន់តំណែងរបស់លោក គឺបានដាក់តំបន់ព្រៃឡង់ជាតំបន់ក្រហម គ្មានគោលការណ៍ផ្តល់អាជ្ញាប័ណ្ណឱ្យក្រុមហ៊ុនឯកជនទេ។ ប៉ុន្តែលោកថា ការកាត់ឆ្វៀលដីឱ្យក្រុមហ៊ុនឯកជននៅតំបន់ព្រៃឡង់ ព្រោះជាដីគ្មានសក្តានុពល។
លោកថា៖ «ជាក់ស្តែងនៅក្នុងរយៈពេល១០០ថ្ងៃដំបូងនៃរាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧នៃរដ្ឋសភា ខ្ញុំបានកំណត់តំបន់ព្រៃឡង់ជាតំបន់ក្រហម ដោយ(មិន)អនុញ្ញាតឲ្យគម្រោងរ៉ែថ្មីបន្ថែមទៀតទៅតំបន់នោះទេ រីឯគម្រោងដែលមានស្រាប់ត្រូវពិនិត្យឆ្វៀលដីនៅតំបន់ដែលពុំមានសក្ដានុពលរ៉ែ»។
បើតាមលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក្រុមហ៊ុននេះទទួលបានអាជ្ញាប័ណ្ណតាំងពីជំនាន់ លោក ហ៊ុន សែន ជានាយករដ្ឋមន្រ្តីមកម្លេះ មិនមែនក្នុងអាណត្តិលោកដឹកនាំទេ។
លោកថា៖ «ដើមអាណត្តិនេះ យើងបានចេញគោលការណ៍ កាលនោះគឺឈប់ឱ្យចេញអាជ្ញាប័ណ្ណ រ៉ែថ្មីក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់លើកលែងតែដូចមានក្រុមហ៊ុន ១ ឬ២ ដែលបានអាជ្ញាប័ណ្ណពីមុនអាណត្តិ។ ឱ្យពិនិត្យមើល បើគាត់ដំណើរការ ដូច(មាន)១ (ក្រុមហ៊ុន) ដំណើរការចុងក្រោយនេះ ដែលថាដូចមាន៩០ហិកតា អាហ្នឹងគឹថាក្រុមហ៊ុនហ្នឹងស្នើអាជ្ញាប័ណ្ណតាំងពីឆ្នាំ២០២២ »។
ការថ្លែងរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នេះ ក្រោយមានចរន្តទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលដកសិទ្ធិក្រុមហ៊ុន ខេ.ភី ស៊ីមេន អ៊ិនដាសស្ទ្រី ដែលបង្កើតរោងចក្រផលិតស៊ីម៉ងត៍នៅតំបន់ព្រៃឡង់ ក្នុងខេត្តក្រចេះ លើផ្ទៃដី៩៩ហិកតា ដែលជាក្តីបារម្ភនៃមហន្តរាយធនធានធម្មជាតិ។
តំណាងរាស្រ្តគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ លោក ម៉ែន សុថាវរិន្រ្ទ ចាត់ទុកការបកស្រាយរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ថាគ្រាន់តែជាលេសការពារទង្វើបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ នៅតំបន់ព្រៃឡង់តែប៉ុណ្ណោះ។
បើតាមលោក សុថាវរិន្ទ្រ ការដឹកនាំបែបគ្រួសារនិយមតាំងពីជំនាន់ លោក ហ៊ុន សែន រហូតផ្ទេរអំណាចឱ្យ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នេះធ្វើឱ្យព្រៃឡង់ត្រូវបំផ្លាញក្រោមដៃឈ្មួញទុច្ចរិត និងឧកញ៉ាខិលខូចស្និទ្ធិគ្រួសារហ៊ុនស្ទើរតែហិនហោច។
លោកថា៖ «អត់សក្ដានុពល គឺក្រុមហ៊ុនវា! មិនធ្វើកន្លែងហ្នឹងនោះទេ ក្រុមហ៊ុនទៅធ្វើកន្លែងណាផ្សេងហើយ ព្រោះក្រុមហ៊ុនហ្នឹងវាឃើញកន្លែងហ្នឹងកន្លែង ល្អ! ព្រោះកន្លែងហ្នឹងមានទាំងអស់ មានក្រុមហ៊ុនវៀតណាម ក្រុមតាន់បៀននៅពេញហ្នឹង កន្លែងរោងចក្រ អារឈើអីទាំងអស់។ អ៊ីចឹងពួកហ្នឹង ធ្វើហ្នឹងមិនមែនតែចង់ធ្វើរោងចក្រស៊ីម៉ងត៍ទេ! គឺមានគំនិតធ្វើអីផ្សេងៗទៀត ហើយកន្លែងហ្នឹងគឺជុំវិញទាំងអស់ គឺសុទ្ធតែខាងក្រុមហ៊ុនវៀតណាមហើយមិនមែនឯកជនទេ សុទ្ធតែក្រុមហ៊ុនរដ្ឋរបស់វៀតណាមទៀត។ ការពារដីធ្លីទាំងអស់នោះទៅ ពួកយើងអស់ហើយហិនហោចហើយនៅខាងព្រៃឡង់ ហិនហោចអស់ហើយលែងមានព្រៃអស់ហើយ ឃើញសុទ្ធតែគ្រឿងចក្រ រោងចក្រទាំងអស់ តាំងពីតាន់បៀនអី បើលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត គាត់ស្រឡាញ់ប្រជាពលរដ្ឋមែន កុំប្រគល់កន្លែងហ្នឹងធ្វើរោងចក្រ គាត់ទៅធ្វើរោងចក្រនៅកន្លែងណាផ្សេងទៅ ធ្វើនៅរោងចក្រចក្រីទីងទៅ កន្លែងហ្នឹងមានស្រាប់ហើយឱ្យទៅកន្លែងហ្នឹងទៅ»។
ជាមួយគ្នានេះ ប្រធានកម្មវិធីបណ្ដាញនិងតស៊ូមតិនៃអង្គការភាពជាដៃគូ ដើម្បីបរិស្ថាននិងការអភិវឌ្ឍ លោក សាន់ ម៉ាឡា យល់ថា បើដីដែលកាត់ឱ្យក្រុមហ៊ុននោះ ជាដីគ្មានសក្តានុពលមែន គួរតែប្រគល់ឱ្យក្រសួងបរិស្ថាន ដាំដើមឈើឡើងវិញ ស្របតាមយុទ្ធនាការដែលក្រសួងប្រកាសដាំដើមឈើឱ្យបាន១លានដើម ដើម្បីស្តារគម្របព្រៃឈើជាជាងឱ្យទៅវិស័យឯកជនបែបនេះ។
ជាងនេះទៀត លោកថា មកទល់ពេលនេះ រដ្ឋាភិបាលមិនទាន់បានបង្ហាញតម្លាភាពលើការសិក្សាពីហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថាន ដើម្បីឱ្យជម្រះមន្ទិលសង្ស័យជុំវិញការកាត់ឆ្វៀលដីឱ្យក្រុមហ៊ុនឯកជននៅព្រៃឡង់នេះនៅឡើយទេ។
លោកថា៖ «ជាបទពិសោធន៍ យើងឃើញហើយដំណើរការអភិវឌ្ឍតែងតែធ្វើឲ្យមានទំនាស់ រវាងអ្នកដែលស្រឡាញ់ការអភិរក្ស ក៏ដូចជាជាមួយនឹងសហគមន៍មូលដ្ឋាន ដែលគាត់ពឹងផ្អែកស្នាក់អាស្រ័យការប្រកបរបរទៅតាមប្រពៃណីរបស់ពួកគាត់ នៅក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិផងដែរ ហើយម្យ៉ាងវិញទៀត យើងក៏នៅមិនទាន់បានឃើញការផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈនូវឯកសារពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗ ជាពិសេសគឺរបាយការណ៍ហេតុប៉ះពាល់មកលើសង្គមនិងបរិស្ថាន ESIA អ៊ីចឹងរដ្ឋក៏គួរតែបង្ហាញនូវតម្លាភាព អំពីទិន្នន័យទាក់ទងទៅនឹងការអភិវឌ្ឍទាំងអស់ហ្នឹងផងដែរ»។
បើតាមអនុក្រឹត្យ ចុះកាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥ បញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានជួលដីទំហំ៩៩ហិកតានេះ ជាតំបន់ប្រើប្រាស់ដោយចីរភាពក្នុងរយៈពេល៥០ឆ្នាំ ឱ្យក្រុមហ៊ុន ខេ.ភី ស៊ីមេន អ៊ិនដាសស្ទ្រី សម្រាប់បង្កើតរោងចក្រផលិតស៊ីម៉ងត៍ ស្ថិតនៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រៃឡង់ ក្នុងឃុំបឹងចារ ស្រុកសំបូរ ខេត្តក្រចេះ ដែលជាទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋ ធ្វើអនុប្បយោគមកជាទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋ។
ជុំវិញបញ្ហានេះដែរ ប្រធានក្រុមឃ្លាំមើលកម្ពុជា លោក ម៉ែន ណាត ធ្លាប់ប្រាប់VODថា តាមការស្រាវជ្រាវរបស់លោក ក្រុមហ៊ុន ខេ ភី ស៊ីមេន មានទំនាក់ទំនងជាមួយក្រុមហ៊ុនស៊ីម៉ងត៍របស់វៀតណាម ដែលជាសាខារបស់ក្រុមហ៊ុនវៀតណាមឈ្មោះថា HATIEN 1 Cement HO CHI MiN City។
សម្រាប់ លោក ម៉ែន ណាត វិធានកាត់ដីឱ្យក្រុមហ៊ុនឯកជនលើខេត្តជាប់ព្រំដែន អាចជាយុទ្ធសាស្ត្របិទបាំងក្រសែភ្នែកប្រជាពលរដ្ឋ ដែលថាតាមពិតគ្រួសារហ៊ុនកំពុងអនុវត្តផែនការវៀតណាមឈ្លានពានរបស់វៀតណាមចង់លេបត្របាក់ទឹកដីខ្មែរ ក្នុងរយៈពេលយូរដូចបានឯកភាពគ្នាលើគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ CLV ។
លោកថា៖ «រឿងកាត់ឆ្វៀលព្រៃឡង់នៅក្រចេះ ស្ទឹងត្រែង រតនគិរី មណ្ឌលគិរីនេះ វាជាតំបន់CLVហើយតំបន់CLVវាគ្រប់គ្រងភាគច្រើនដោយក្រុមហ៊ុនវៀតណាម វៀតណាមយើងឃើញថា ដីដែលអង្គការលីកាដូផ្សាយកាលពីប៉ុន្មានឆ្នាំមុនហ្នឹង វៀតណាមគ្រប់គ្រងដីសម្បទាននៅតំបន់CLVហ្នឹង ២៤ម៉ឺនហិកតា ហើយរាល់ថ្ងៃហ្នឹង រដ្ឋាភិបាលមិនទាន់ដកចេញណា ហើយអាក្រុមហ៊ុនស៊ីម៉ងត៍ដែល ហ៊ុន ម៉ាណែត កាត់ឆ្វៀលឲ្យថ្មីៗនេះ ដែលយើងសង្ស័យថាលក់ទៅឲ្យក្រុមហ៊ុនវៀតណាមផងដែរ»។
បន្ថែមលើនេះ កាសែតអន្តរជាតិ ម៉ុងហ្គាប៉េ កាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥ បានចុះផ្សាយពីការស៊ើបអង្កេតលើក្រុមហ៊ុន KP Cement បានរកឃើញការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ នៅឯអណ្តូងរ៉ែរបស់ក្រុមហ៊ុនដើម្បីយកថ្មកំបោរ និងថ្មម៉ាប ធ្វើស៊ីម៉ងត៍ បង្កផលប៉ះពាល់ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីរបស់ព្រៃឡង់។
ប្រភពបន្តថា តាមរូបភាពពីផ្កាយរណបបង្ហាញថា ដីដែលរោងចក្រគ្រោងនឹងសាងសង់នោះ ត្រូវបានកាប់ឆ្ការព្រៃឈើយ៉ាងសន្ធឹកសន្ធាប់នៅចន្លោះខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ ដល់ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៥។
ជាងនេះទៀត យោងតាមរបាយការណ៍ស្រាវជ្រាវ និងការវិភាគលើរូបភាពផ្កាយរណបពីបរទេស ដែលចេញផ្សាយដោយម៉ុងហ្គាបេ កាលពីខែមេសាឆ្នាំ២០២៤ ប្រទេសកម្ពុជាបានបាត់បង់ព្រៃឈើក្នុងឆ្នាំ២០២៣ ប្រមាណជាង១២ម៉ឺនហិកតា(១២១ ០០០ហិកតា)។
បើតាមប្រភពនេះ ការបាត់បង់ដោយសារតែការរកស៊ីវិនិយោគ ដូចជា អាជីវកម្មរ៉ែមាស និងរ៉ែដែក ការធ្វើទំនប់វារីអគ្គិសនី និងការកាប់ឈើខុសច្បាប់ជាច្រើន ក្នុងនោះ មានជាងពាក់កណ្តាលជាព្រៃឈើ ដែលស្ថិតក្នុងតំបន់ការពារដែនជម្រកសត្វព្រៃឡង់។
របាយការណ៍ដដែល បញ្ជាក់ថា ព្រៃឈើក្នុងតំបន់ការពារដែនជម្រកសត្វព្រៃឡង់ រងការកាប់បំផ្លាញច្រើនជាងគេលំដាប់ទី១ ដែលមានទំហំជាង១ម៉ឺនហិកតា(១១ ៥០០ហិកតា)៕
